Lökosit Yüksekliği

Lökosit Yüksekliği Nedir?

Lökositler vücudumuzda bulunan ve yabancı maddelerle savaşan, akyuvar olarak bilinen beyaz kan hücreleridir. Lökositler bizi bakteri, virüs, mantar, parazit, alerjen gibi zararlı patojenlere karşı korur.

Lökosit yüksekliğinin anlamı, kanda bulunan lökosit sayısının normal kabul edilen lökosit aralığının üstüne çıkmasıdır. Tıp dilinde lökositoz olarak adlandırılır.

Sebebi genellikle vücutta bir enfeksiyon ve inflamasyon olmasıdır. Bununla beraber hamilelikte lökosit yüksekliği görülmesi normaldir. Fiziksel aktivite sonrası ya da stres altında da lökosit yüksekliği görülür.

Lökosit yüksekliğinin sebebi vücutta bulunan enfeksiyona bağlı ise antibiyotik kullanımı ile normal lökosit aralığına dönüş sağlanır. Bazen kanser gibi ciddi hastalıklarda da lökosit artışı görülmektedir.

Bu sebeple lökosit yüksekliği bulunduğunda antibiyotikle normal aralığa dönüş sağlanamadığında mutlaka sebep araştırması yapılması gereklidir.

Lökosit yüksekliğinin 5 farklı çeşidi vardır. Lökositoz hangi beyaz kan hücresinde artış olduğuna göre sınıflandırılır.

Bunlar şu şekildedir:

• Nötrofili (nötrofilik lökositozis, granülositozis): Bu tip lökositozda beyaz kan hücrelerinden nötrofil olarak adlandırılanlarda artış görülür. Nötrofiller beyaz kan hücrelerinin yüzde 40-60’ını oluşturmaktadır. Nötrofili en sık görülen lökositoz çeşididir. Nötrofili vücutta bulunan bir enfeksiyon ve inflamasyon kaynaklıdır.
• Lenfositoz: Beyaz kan hücrelerinin yaklaşık yüzde 20-40’ı lenfositlerden oluşmaktadır. Lenfositoz tipte lökositoz yaygın görülmektedir. Lenfositoz virüslerin neden olduğu hastalıklar ve lösemi sebebiyle görülür.
• Monositoz: Kanda monosit sayısının artmasına monositoz denir. Monositler normalde beyaz kan hücrelerinin yüzde 2 -8’ini oluşturur. Monositoz yaygın değildir. Monositoz belirli enfeksiyonlar ve kanserde görülür.
• Eozinofili: Eozinofiller normalde beyaz kan hücrelerinin yüzde 1-4’ünü oluşturur. Sayıları kanda artarsa eozinofili oluşur. Eozinofili lökositozun yaygın olmayan bir çeşididir. Eozinofili alerjilerde ve parazit kaynaklı hastalıklarda görülür.
• Bazofili: Normalde kanda bulunan beyaz kan hücrelerinin yüzde 0.1-1’ini bazofiller oluşturmaktadır. Sayılarının artması bazofili olarak adlandırılır. Bazofili görülmesi nadirdir. Bazofili lösemi ile ilişkilidir.

Lökosit Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Lökositozun kendisi vücutta bir takım belirtilere yol açabilir. Bunun sebebi kanda bulunan akyuvar hücrelerinin sayısı arttıkça kanın viskozitesinin de artmasıdır. Viskozite artması kanın damarlar içindeki akışını zorlaştırır.

Bu durum hiperviskozite sendromu olarak adlandırılır ve acil bir durumdur. Lösemi ile beraber görülmektedir. Ancak unutulmaması gereken lökosit yüksekliği bulunan her kişide hiperviskozite sendromu görülmez, bu sendrom çok nadir görülmektedir.

Hiperviskozite sendromu belirtileri aşağıda sıralanmıştır:

• İnme
• Görüşte problemler
• Nefes almada zorluk
• Ağız içi, mide ve bağırsaklar gibi mukoza ile kaplı alanlarda kanama.

Lökositozun diğer belirtileri sebep olan durumlara göre aşağıda sıralanmıştır:

• Ateş, enfeksiyon yerinde ağrı, sıcaklık ve şişkinlik
• İdrarda yanma ve sık idrara çıkma (idrar yolu enfeksiyonu)
• Ateş, kilo kaybı, çeşitli yerlerde morarmalar ve lösemi ile beraber gece terlemesi görülmesi
• Alerjinin sebep olduğu belirtiler (ciltte kızarıklık, kaşıntı, döküntü, kurdeşen)
• Akciğerlerde görülen alerjik reaksiyona bağlı nefes almada zorluk ve hırıltılı solunum

Eğer lökositoz strese veya ilaç kullanımına bağlı görülüyorsa hiçbir belirti görülmeyebilir.

Lökosit Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Lökosit yüksekliği nedenleri lökositozun tipine göre değişkenlik gösterir.

Nötrofili Nedenleri:

• Enfeksiyon
• Uzun süren inflamasyona sebep olan her şey (yaralanmalar ve artrit gibi)
• Steroid, lityum ve bazı inhaler ilaçlara karşı vücudun verdiği tepki
• Bazı lösemi çeşitleri
• Kaygı bozukluğu, ameliyat veya egzersiz gibi strese yol açan durumlara karşı vücutta tepki oluşması
• Dalağın alınmış olması
• Sigara içmek

Lenfositoz Nedenleri:

• Viral enfeksiyonlar
• Boğmaca öksürüğü
• Alerjik reaksiyonlar
• Löseminin bazı çeşitleri

Eozinofili Nedenleri:

• Allerji ve allerjik reaksiyonlar (astım ve bahar nezlesi gibi)
• Parazitik enfeksiyonlar
• Bazı deri hastalıkları
• Lenfoma (immun sistemin kanser hastalığı)

Monositoz Nedenleri:

• Belirli enfeksiyonlar (Epstein barr virüsü enfeksiyonu, mononükleoz, tüberküloz ve mantar enfeksiyonları)
• Atoimmün hastalıklar (lupus ve ülseratif kolit gibi)
• Dalağın alınmış olması

Bazofili Nedenleri:

• Lösemi ya da kemik iliği kanseri
• Bazı alerjik reaksiyonlar

Lökosit Yüksekliği Teşhisi

Eğer hamilelik yoksa sağlıklı bir bireyde kanda bulunan lökosit aralığı her mikrolitre başına 4.000 ile 11.000 arasındadır. Bu aralığın üstündeki lökosit sayımı lökosit yüksekliği olarak adlandırılır.

Kandaki lökosit miktarı mikrolitre başına 50.000 ile 100.000 arasında ise bu durum genellikle vücudun herhangi bir yerindeki çok ciddi bir enfeksiyonu veya kemik iliği kanserini göstermektedir.

Doktorunuz lökosit sayımınızın neden yüksek olduğunu aşağıda sıralanan testleri kullanarak saptamaya çalışır:

• Tam kan sayımı: Kanda lökosit yüksekliği saptanır. Bu test yapılırken koldaki damarlardan kan alınır ve özel bir makine sayesinde hangi tip lökosit yüzdeliği arttığı saptanır. Hangi tip lökosit çeşidinin yüzdeliğinin artığının bilinmesi doktorunuza ayırıcı tanı konusunda yardım eder. Tam kan sayımında alınan kan ile C- reaktif protein olarak adlandırılan test de yapılarak vücuttaki enfeksiyon varlığı kanıtlanabilir. CRP ve lökosit yüksekliği vücutta enfeksiyonu gösterir. CRP genellikle hastaneden taburculuk sürecinde takip için bakılan bir testtir. Düşüşü tedavinin etkisini kanıtlar niteliktedir.
  
• Periferik kan yayması (peripheral blood smear): Bu test nötrofili veya lenfositoz saptandığında yapılır. Bu test için alınan kanınızın bir kısmı lama sürülerek yayma yapılır ve mikroskop ile hücre incelenerek tipleri saptanır.
  
• Kemik iliği biyopsisi: Beyaz kan hücreleri kemik iliğinde sentezlenir ve daha sonra kana salınır. Eğer periferal kan yayması testinde spesifik bir hücre tipi bulunursa doktorunuz kemik iliği biyopsisi yapılmasını isteyebilir. Kemik iliği örnekleri genellikle kalça kemiğinden ve kemiğin merkezinden uzun bir iğne yardımıyla alınır ve mikroskop altında incelenir. Bu test ile anormal hücreler veya kana hücre salınımındaki problemler belirlenmiş olur.
  
• İdrar tetkiki: İdrarda lökosit yüksekliği görülebilir. Bu durum idrar yolu enfeksiyonlarına işaret eder.
  

Lökosit Yüksekliği Tedavisi

Lökosit yüksekliği tedavisi sebebe göre değişiklik göstermektedir.

Tedavide aşağıda sıralanan seçenekler kullanılabilir:

• Enfeksiyonlar için antibiyotik
• İnflamasyona sebep olan durumların düzeltilmesi
• Alerjik reaksiyonlar için antihistaminik veya inhaler kullanılması
• Lösemi için kemoterapi, radyasyon tedavisi veya bazen kök hücre transplantasyonu
• Lökosit yüksekliğine bir ilaç sebep oluyorsa ve eğer mümkünse başka bir ilaçla değiştirilmesi
• Eğer kaygı bozukluğu ve stres neden oluyorsa bunların tedavisi

Hiperviskozite sendromu acil bir durumdur ve damar içi sıvı, bazı ilaçlar ve diğer çok hızlı şekilde lökosit seviyesini düşürecek yöntemlerle tedavi edilir.

Bu sayede damar içinde akan kanın viskozitesi azaltılmaya çalışılır ve kan damarlarda tekrar normal bir şekilde akmaya başlar.

Lökosit Yüksekliği Tedavi Edilmezse

Lökosit yüksekliği eğer enfeksiyon sebebiyle olduysa enfeksiyonun tedavi edilmemesi ilerlemesine ve başka yerlere yayılmasına yol açar.

Lökosit yüksekliği eğer alerjen sebebiyle oluştuysa alerjinin tedavi edilmemesi hayat kalitesini düşürür ve daha büyük sorunlara yol açabilir. Özellikle küçük çocuk ve bebeklerde enfeksiyonun tedavisiz bırakılması ölüme neden olabilir.

Eğer kanser sebebiyle lökosit yükselmesi görüldüyse kanser ilerler ve diğer organlara sıçrayarak ölüme yol açabilir.

Lökosit yüksekliği tedavisi genellikle kolay olmakla beraber yeterince özen gösterilmezse geri dönülmesi zor sorunlara yol açabilir. Bu nedenle lökosit yüksekliği tespit edildiğinde dikkatli olmak gereklidir.

Lökosit Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Lökositoz yüksekliğini önlemek için bazı tedbirler alınabilir. Kişinin temiz olması, hijyene önem vermesi, ellerine sık sık yıkması enfeksiyonları engellemekte çok başarılı yöntemlerdir.

Bununla beraber kişinin stresli bir yaşamdan uzak durması, yoga ve meditasyon gibi rahatlama yöntemlerini denemesi ona stres yönetimi konusunda çok fayda sağlar. Alerjenlerden uzak durulması, temiz su ve gıda tüketimi sağlık için gereklidir.

Kişi bir yerini yaraladığı zaman yaranın temizlenmesi ve bakımının yapılması da enfeksiyonu önleyebileceği için lökosit yüksekliğine iyi gelmektedir.

Lökosit Yüksekliğine Ne İyi Gelmez?

Kişisel hijyen ve bakıma önem verilmemesi, yetersiz ve kirli su ve besin tüketimi kişiyi enfeksiyonlara savunmasız hale getireceği için lökosit yüksekliğine iyi gelmez.

Bununla beraber az su tüketimi idrar yolu enfeksiyonunun tedavisini geciktirebilir. Kişi yaralandığında gerekli bakımı yapmazsa yara mikrop kapar ve vücuda yayılabilir. Stresli bir hayat da lökosit yüksekliğine iyi gelmemektedir.

Lökosit Yüksekliği İlaçları

Eğer lökosit yüksekliğine bir enfeksiyon sebep oluyorsa enfeksiyonun çeşidine göre ilaç seçilmelidir. İdrar yolu enfeksiyonları, alt ve üst solunum yolu enfeksiyonları ve gastrointestinal sistem enfeksiyonlarında antibiyotikler tercih edilir.

Kulak içi enfeksiyonlar gibi lokal enfeksiyonlarda damlalar tedaviye ilave edilebilir. Parazitik enfeksiyonlarda antiparasitik ilaçlar tercih edilir. Mantar enfeksiyonlarında antifungal ilaç ve kremler tercih edilir.

Eğer bir alerjen sebep oluyorsa ve alerji söz konusuysa antihistaminikler tedavide tercih edilir.

Lösemide görülen ve tümör lizis sendromunun sebep olduğu hiperlökositoz serumdaki ürik asit miktarını artırdığından tedavide ürik asit inhibitörleri kullanılır. Ürik asit inhibitörleri arasında allopurinol tercih edilebilir.

Hamilelerde Lökosit Yüksekliği

Hamile kadınlarda genellikle kanda normalden daha fazla seviyelerde lökosit bulunur. Bu seviye aşamalı olarak artar ve hamileliğin son 3 ayında lökosit sayısı aralığı tipik olarak mikrolitre başına 5.800- 13.200 arasındadır.

Hamilelikte lökosit yüksekliği fizyolojik yani normaldir. Doğum stresi ve doğumda lökosit seviyelerini yükseltebilir. Lökosit seviyeleri bebek doğduktan sonra da bir süreliğine yüksek kalır. (kanda mikrolitre başına 12.700 civarı).

Hamilelikte fizyolojik olarak yükselen lökosit seviyelerini de aşan bir lökosit yüksekliği varsa hamile bireyde enfeksiyondan şüphelenilir. Enfeksiyonun nerde olduğunu bulmak için idrar ve kan testi gibi çeşitli testler yapılabilir.

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu da lökosit yüksekliğine sebep olan sık nedenlerdendir. İdrarda yaparken yanma, ateş ve sık idrara çıkma idrar yolu enfeksiyonunun diğer belirtileridir.

Hamilelikte kullanılan ilaçlara dikkat etmek gereklidir çünkü bazı ilaçlar anne karnında büyüyen bebeğin gelişimine zarar vermektedir. Enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antibiyotikler bireyin hamile olduğu göz önünde bulundurularak seçilir. Bununla ilgili olarak kadın hastalıkları ve doğum doktorunuza danışabilirsiniz.

Çocuklarda Lökosit Yüksekliği

Çocuklarda saptanan lökosit yüksekliği genellikle vücudun herhangi bir yerindeki inflamasyon ve enfeksiyonu gösterir. Bunun için başka testler de kullanılarak ve fiziksel muayene yapılarak tanı konulabilir. Enfeksiyon ve inflamasyon dışında alerji, diğer alerjik ve parazitik hastalıklarda kandaki eozinofil sayısını artırabilir.

Çocuklarda yapılan rutin kontroller sırasında lökosit yüksekliğine rastlandığında nedeni aranmaktadır. Bunun için genel fiziksel muayene yapılır. Eğer idrar yolu hastalığı düşünülüyorsa çocuğa idrarda yanma olup olmadığı sorulur.

İdrar kesesinin olduğu yer elle muayene edilerek ağrı olup olmadığına bakılır. Çocuklarda kulak enfeksiyonları da sık görülmektedir.

Bunun için otoskop ile kulak zarı muayenesi yapılır. Eğer akciğerde bir enfeksiyon düşünülüyorsa çocuğun sırtı dinlenir.

Boğaza bakılarak boğaz enfeksiyonu için muayene yapılır. Çocuğa bakan kişiye çocukta ishal olup olmadığı sorulur ve eğer başka şikayetlerde varsa gaita testi istenerek dışkıda parazit aranabilir.

Görüldüğü üzere lökosit yüksekliğine sebep olan çok çeşitli neden vardır ve ileri tetkik sadece uygun görülürse yapılmaktadır.

Bazı lösemi ve lenfomanın bazı çeşitleri özellikle çocukluk çağında görülen kanser çeşitlerindendir. Bu hastalıklarda da lökosit yüksekliği görülebilir ve ileri tetkik gerekir. Bununla ilgili olarak bir Çocuk Hematoloji uzmanından randevu alınmalıdır.

Lökosit Yüksekliği için Hangi Doktora Gidilir?

Eğer kendinizde bir enfeksiyon ve inflamasyon olduğunu düşünüyorsanız ilk basamak olarak Aile Hekimliği Merkezlerine başvurabilirsiniz. Aile sağlığı merkezleri basit enfeksiyonların tanı ve tedavisinde yeterli olmaktadır.

Eğer durumunuz daha ciddiyse ve ileri tetkik gerekiyorsa aile hekiminiz sizi bir üniversite hastanesine yönlendirecektir.

Riskli ve antibiyotik tedavisiyle geçmeyen durumlarda ileri tetkik için Hematoloji bölümüne başvurulabilir.

Eğer bir kanser hastalığından şüpheleniyorsa Onkoloji bölümüyle beraber çalışılır.

Ancak çoğu zaman ciddi bir durum olmadığı için Aile Hekimi ya da acil servise başvurursanız acil hekimi tedaviniz konusunda yardımcı olacaktır.