Kılcal Damar Çatlaması

Kılcal Damar Çatlaması Nedir?

Kılcal damar çatlaması, tıbbi adıyla telenjiektazi olarak da bilinen rahatsızlıktır. Bu hastalıkta deride, yüzde, bacakta, gözde, burunda, kolda, ayakta kılcal damar çatlaması görülebilir. Kısaca vücudun herhangi bir yerinde oluşabilen bu kılcal damar çatlamaları derinin hemen altındaki küçük kan damarlarının genişlemesi ile ciltte ipeksi, kırmızı, desen şeklinde çizgilenmelere neden olabilen bir hastalıktır.

Bu desenli çizgilenmeler genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve sıklıkla kümeler halinde oluşur. Bu görüntüler ince ve örümcek ağına benzer görüntüsü nedeniyle örümcek damarlar olarak da adlandırılmaktadır.

Kılcal damar çatlamaları, vücudun kolayca görülebilen dudaklar, burun, gözler, parmaklar, yüz ve yanaklar gibi bölgelerinde daha yaygın olarak görülür. Bunun dışında kollarda, bacaklarda, ayaklarda, ayak bileğinde, testiste de görülebilir.

Oluşan görüntüden dolayı insanların hoşlarına gitmez ve genellikle sahip olan kişiler ortadan kaldırmak isterler.

Özellikle:

• Yüzde kılcal damar çatlaması,
• Yanakta kılcal damar çatlaması,
• Burunda kılcal damar çatlaması,
• Gözde kılcal damar çatlaması,
• Göz kapağında kılcal damar çatlaması,
• Bacakta kılcal damar çatlaması,

meydana geldiği zaman daha görünür. Bölgede oldukları için sahip olan kişiler tarafından giderilmek istenir.

Çoğu insanda bu çizgilenmeler sağlığa zarar vermez ve tedavi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda ciddi tıbbi nedenlere bağlı olabilir ve daha yakın takip gerektirir.

Kalıtsal hemorajik telenjiektazi adı verilen kılcal damar çatlamasının bir türünde büyük damarlar arasında anormal bağlantılar vardır. Bu bağlantılara arteriovenöz malformasyon (AVM) adı verilir. Bu AVM’ler bazen büyüyebilir, yırtılabilir. Bu da çok önemli problemlere yol açabilir.

Testiste kılcal damar çatlaması olarak da söylenen ve varikosel olarak bilinen bir hastalık vardır. Bu hastalıkta testis damarlarında genişleme görünür ve dışarıdan bakıldığında belirginleşmiştir.

Kılcal Damar Çatlaması Belirtileri Nelerdir?

Kılcal damar çatlamalarında görülen bazı belirtiler şunlardır:

• Kılcal damar çatlamaları tipik olarak pembe ya da kırmızı renklidir. Ancak mavi ya da mor renklere kadar değişiklik gösterebilir. Üzerine basıldığında beyazlaşırlar.
• İnce ipliksi renkli çizgilenmeler görülür.
• Çatlamış kan damarları genişlik olarak 1 ila 3 mm arasında değişir.
• Bu kılcal damar çatlamaları genellikle zararsızdır. Ancak kaşıntı ve ağrıya yol açabilirler.
• Genellikle yüz, burun, çene ve yanaklarda görülürler. Yüz kızarıklığına neden olabilir.
• Kılcal damar çatlamaları sıklıkla bacaklarda, göğüste, sırtta, kollarda ve bacaklarda da bulunabilir. Örümcek damarlar olarak söylenenler genelde bacakta kılcal damar çatlamasıdır. Örümcek damarlar dış dalları olan kırmızı, merkezi bir kaynağa sahip telenjiektazilerdir.

Daha ağır türü olan kalıtsal hemorajik telenjiektazi de ayrıca şu belirtiler görülebilir:

• Sıklıkla çocuklarda görülen, günlük ortaya çıkabilen burun kanaması
• Özellikle dudaklarda, yüzde, parmak uçlarında, dil ve ağzın iç yüzeylerinde kırmızı renkli damarlar
• Demir eksikliği anemisi (kansızlık)
• Nefes darlığı
• Baş ağrısı
• Nöbetler

Kılcal Damar Çatlaması Nedenleri Nelerdir?

Kılcal damar çatlamaları genellikle uzun süreli güneşe maruz kalmanın sonucunda meydana gelir ve beyaz tenli insanlarda daha sıklıkla izlenir. Vücudun herhangi bir bölgesinde oluşabilirler. En çok ciltte bazı mukoza zarlarında ve gözün beyaz kısmında fark edilirler.

Kılcal damar çatlamalarının kesin nedeni genellikle belirsizdir. Ancak gelişmelerine bazı faktörler katkıda bulunabilir.

Bu faktörler:

• Gen: Bu hastalık genetik olarak geçiş gösterebilir. Bu nedenle ailesinde kılcal damar çatlaması olan kişilerde daha sıklıkla görülür.
• Güneşe maruz kalma: Güneşin ciltte oluşturacağı hasar kılcal damar çatlamasına neden olabilir. Var olan kılcal damar çatlamalarını büyütebilir.
• Hava değişimleri: Hava durumunda meydana gelen ani değişimler vücuttaki dolaşımı etkileyebilir. Özellikle yüzdeki cildin hasar görmesine neden olabilir. Bu nedenle kan damarları patlayabilir ve örümcek damarlara neden olabilir.
• Basınçta meydana gelen değişimler: Ani ve aşırı basınç değişimleri kılcal damar kırılmalarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Çok sert hapşırma ya da kusma gibi durumlar bu basınç değişimlerine neden olabilir.
• Hamilelik: Hamilelik sırasında hormonlarda meydana gelen değişimler kılcal damar çatlamalarına neden olabilir. Hamilelik sırasında oluşan kılcal damar çatlamaları genellikle doğumdan sonra ortadan kaybolur.
• Tahriş edici maddeler: Bazı kimyasal maddelere maruz kalmak ciltte zarara neden olabilir ve kılcal damarların daha görünür hale gelmesine yol açabilir.
• Alkol tüketimi: Alkol kullanımı kan damarlarında geçici olarak genişlemelere yol açabilir. Sık alkol tüketimi daha uzun süreli kılcal damar genişlemelerine ve yüzde kızarıklığa yol açabilir.
• Yaralanmalar: Kafa yaralanmaları morarma sonucunda yüzde kılcal damar çatlamasına neden olabilir. Bu nedenle oluşmuş kılcal damar çatlamaları genellikle yaraların iyileşmesi ile düzelir.
• Rosacea (gül hastalığı): Genellikle açık tenli, renkli gözlü kadınlarda görülen iltihaplı bir hastalıktır.

Kılcal Damar Çatlaması için Risk Faktörleri Nelerdir?

Kılcal damar çatlaması sağlıklı insanlar arasında da yaygın olarak görülen bir sorundur. Bunun yanında bazı insanlar kılcal damar çatlaması açısından diğerlerine göre daha fazla risk altındadır.

Bu risklerden bazıları şunlardır:

• İş gereği açık havada çalışanlar
• Gün boyunca hareketsiz şekilde oturmak ya da ayakta durmak
• Aşırı alkol tüketmek
• Hamilelik
• Yaşlı insanlar (cilt yaşlandıkça kılcal damar çatlaması görülme olasılığı artar)
• Gül hastalığı, skleroderma, dermatomiyozit ya da sistemik lupus eritematozus gibi hastalıklar
• Kortikosteroid kullanımı

Kılcal Damar Çatlaması Teşhisi

Telenjiektazi, başka bir sağlık sorunu olmayan kişilerde bile sıklıkla gözlenir. Genellikle güneş hasarının ve yaşlanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Ancak kılcal damar çatlaması yaşayan her insan mutlaka doktora başvurmalıdır.

Ağızda, göz bölgesinde vs. herhangi bir kanaması ya da lezyonu olan birey mümkün olan en kısa zaman içerisinde teşhis konulup tedaviye başlanmalıdır. Bu belirtilerin varlığı daha ciddi bir duruma işaret ediyor olabilir.

Kılcal damar çatlamasının teşhisinde doktorlar hastadaki klinik belirtileri kontrol eder. Telenjiektazinin ciltte oluşturduğu kırmızı, örümcek ağı benzeri ince çizgilenmeler ve desenler kolaylıkla fark edilebilir. Kılcal damar bozukluklarında bazen altta yatan başka bir hastalıktan şüphelenilir. Bunu anlamak için de bazı testler uygulanabilir.

Bu testler:

• Kan testleri
• Bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları
• Karaciğer fonksiyon testleri
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
• Röntgen

Kılcal Damar Çatlaması Tedavisi

Çoğu insanda bu çizgilenmeler sağlığa zarar vermez ve tedavi gerektirmez. Ancak birçok kişi hem kozmetik nedenler hem de durumun rahatsızlığı nedeniyle kılcal damar çatlamalarının tedavi edilmesini ister.

Kılcal damar çatlamasının tedavisinde doktorlar şu yöntemleri kullanırlar:

• Lazer tedavisi
• Skleroterapi
• Retinoid krem
• Yoğun ışık tedavisi
• Eksizyon cerrahisi

Lazer Tedavisi: Kılcal damar çatlamasının tedavisinde kullanılan lazer tedavisi minimal invaziv (girişim) bir tedavidir. Genişlemiş kan damarlarının kapatılması amacıyla kullanılır. Bu uygulama fazla ağrı oluşturmaz ve iyileşme süresi diğer yöntemlere göre kısadır.

Skleroterapi: Daha büyük damarlar için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu nedenle özellikle bacaktaki kılcal damar çatlamaları için kullanılan standart bir tedavidir. Bir dermatolog uygulayacağı bu tedavide damar içerisine tuzlu su ve kimyasal madde enjekte edilir. Bu yöntemde minimal girişimseldir. Damarların sertleştirilerek yok edilmesi amaçlanır. Bu yöntemde durumun etkilediği alanın büyüklüğüne bağlı olarak beş ila elli enjeksiyona ihtiyaç duyulabilir.

Retinoid krem: Retinoid kremler birçok cilt rahatsızlığında kullanılan bir yöntemdir. Örümcek damarlar tedavisi için kullanılan retinoidler damarların görünürlüğünü azaltmaya ve cilt sağlığını artırmaya yardımcı olur. Bunun yanında bu yöntem cildi de kurutabilir ve uygulandığında kaşıntı ve kızarıklığı yol açabilir.

Yoğun ışık terapisi: Bu yöntemde üst tabakaya zarar vermeden cildin daha alt katmanlarına etki eden bazı özel ışıklar kullanılır. Bu tedavinin iyileşme süresi kısadır ve cilde daha az zarar verir. Bu nedenle tercih edilen bir yöntemdir.

Kılcal Damar Çatlaması Tedavi Edilmezse

Kılcal damar çatlaması genellikle tedaviye gereksinim duymaz ve başka zarara neden olmaz. Ancak bazı durumlarda altta yatan başka nedenler kılcal damar çatlamasına yol açabilir.

Bu durumlar şunlardır:

• Bloom Sendromu: Kısa boy, güneşe maruz kaldıktan sonra gelişen bir deri döküntüsü ve büyük ölçüde artmış kanser riski ile karakterize bir hastalıktır.
  
• Osler- Weber- Rendu Sendromu, Kalıtsal Hemorajik Telenjiektazi: Burun kanamaları, deri ve mukoza telenjiektazileri ve iç organlarda arteriovenöz malformasyonlarla (atardamar ve toplardamar arasında oluşan anormal bağlantı) seyreden bir hastalıktır.
  
• Port Wine Lekesi: Doğumda var olan ve daha sonra küçülmeyen pembe, kırmızı renkli deri lekelerinin olduğu bir hastalıktır.
  
• Klippel Trenaunay Weber Sendromu: Doğuştan meydana gelen ciltte hemanjiomların, bacakta varislerin ve kemik ve yumuşak dokuların büyümesiyle giden bir hastalıktır.
  
• Sturge Weber Sendromu: Göz kapağında düşüklük, çift görme, şaşılık ve gözlerin dışa çıkıklığı gibi bulguların olduğu bir hastalıktır. Yüzün alt yarısında, dilde, kolda ve bacakta hareket kaybı vardır.
  
• Xeroderma Pigmentosum: Güneş ışığına ileri derecede hassasiyet vardır ve güneş ışığına maruziyet sonucunda kanser gelişme riski yüksektir.
  
• Karaciğer Hastalığı
  

Kılcal Damar Çatlamasına Ne İyi Gelir?

Bir kişide kılcal damar çatlamasını önlemek amacıyla yardımcı olabilecek bazı adımlar şunlardır:

• Aşırı sıcaktan korunmak: Kaplıcalardan, saunalardan ya da sıcak havalardan gelen yüksek sıcaklıklar kan damarlarının genişletilmesine ve çatlamasına neden olabilir.
• Güneşe maruz kalmaktan uzak durmak: Güneşe fazla maruz kalmak kılcal damar çatlamasına neden olabileceği için güneş kremi, şapka ve uzun kıyafetler kullanmak önlemede yardımcı olabilir. Ayrıca mümkün olduğunca güneşin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmamak gerekir.
• Yaralanmaların önlenmesi: Yaralanmalara maruz kalabilecek işlerde çalışan bireylerde yaralanmaların önlenmesi amacıyla koruyucu giysilerin kullanılması kılcal damar çatlamalarının önüne geçmekte etkilidir.
• Vazodilatörlerden kaçınmak: Vazodilatörler damarların genişlemesine neden olan ilaçlardır. Böylece kılcal damarların daha belirgin hale gelmesine neden olur. Kullanımını önlemek kılcal damar çatlamasının önlenmesinde faydalıdır.

Kılcal Damar Çatlamasına Ne İyi Gelmez?

Kılcal damar çatlamasına yol açabilecek ya da var olan çatlamaları artırabilecek bazı durumlar vardır.

Bunlar:

• Aşırı sıcak ortamlar
• Güneşe çok fazla maruz kalmak
• Travma, yaralanmalara maruz kalmak
• Damarları genişletici ajanlar kullanıyor olmak

Kılcal Damar Çatlaması İlaçları

Kılcal damar çatlamasında ilaç olarak retinoidler kullanılır. Bu ilaçlar A vitaminine kimyasal olarak benzer özellikteki ilaçlardır. Özellikle deride bulunan epitel hücrelerinin düzenlenmesinde kullanılırlar. Bu ilaçlar vücutta görme fonksiyonlarını düzenleyici, hücre çoğalmasını ve farklılaşmasında, kemik dokusunun büyümesinde, bağışıklık sistemini destekleyici ve tümör baskılayıcı genleri aktifleyici özelliklere sahiptir. Bu ilaç kılcal damar çatlamasının tedavisinde krem olarak kullanılır.

Kılcal Damar Çatlaması Ameliyatı

Kılcal damar çatlamasında genellikle altta yatan başka bir sebep yoksa tedaviye dahi gereksinim duyulmaz. Hastanın isteği durumunda ilaçla tedavi verilir. Ancak kalıtsal hemorajik telenjiektazi de olduğu gibi kılcal damar çatlamasının nedeni ciddi bir durum olursa cerrahi olarak tedavi edilmesi gerekebilir. Kılcal damar çatlamasında kullanılan ameliyat yöntemi:

• Cerrahi eksizyon: Telenjiektazide kullanılabilecek ameliyat yöntemi cerrahi eksizyon adı verilen bir yöntemdir. Bu yöntemde hasarlı bölgeler kesilerek çıkarılır ve kalan kısımlar onarılır. Bu yöntem genellikle büyük damarlarda oluşan telenjiektazilerin tedavisinde özellikle arteriovenöz malformasyonlarda (atar damar-toplar damar arası anormal bağlantılar) kullanılan bir yöntemdir.

Hamilelikte Kılcal Damar Çatlaması

Hamilelik sırasında hormonlarda meydana gelen bazı değişimler nedeniyle damarlarda hassasiyet artar. Bunun bir sonucu olarak da kılcal damar çatlamaları daha sık oranda görülür. Hamilelik sırasında oluşan kılcal damar çatlamaları görüldüğünde endişe etmemek gerekir. Çünkü bu kılcal damar çatlaması genellikle başka bir nedenden kaynaklanmıyorsa gebelik dönemi hormon değişimlerinin bir sonucudur ve zararlı değildir. Hamilelik döneminde görülen kılcal damar çatlaması tedavi gerektirmez ancak isteyen kişilerde kremler kullanılabilir. Bu durum doğumdan sonra hormonların düzenlenmesi ile çoğunlukla ortadan kalkacaktır.

Bebeklerde ve Çocuklarda Kılcal Damar Çatlaması

Kılcal damar çatlamaları genellikle uzun yıllar boyunca güneşe maruziyet, derinin yaşlanması gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkar. Bunun için bebeklik ve çocukluk döneminde görülmesi daha nadirdir. Özellikle bebeklik döneminde görüldükleri zaman ebeveynleri telaşlandırır. Ancak genellikle korkacak bir durum yoktur.

Bazen de kılcal damar çatlamaları damarsal malformasyonlar (atardamar ve toplardamar arasında anormal bağlantılar) ve hemanjiomların (bir tümör çeşidi) belirtileri olarak da karşımıza çıkabilir. Bu nedenle oluştukları zaman bebeklik ve çocukluk döneminde de sık görülebilir. Bu nedenlerle ortaya çıkmış kılcal damar çatlamaları tedavi edilmesi gerekir.

Kılcal Damar Çatlaması için Hangi Doktora Gidilir?

Kılcal damar çatlamaları genellikle başka zarara ve ek belirtilere neden olmaz. Kozmetik olarak rahatsız olan kişiler bu hastalık için doktora başvurabilir. Ancak bazı durumlarda yüzdeki kırık kan damarları altta yatan başka bir hastalığın belirtisi olabilir. Özellikle kalıtsal hemorajik telenjiektazinin belirtilerinden olan burun kanaması, ağız ve dilde kırmızı lekeler, demir eksikliği anemisi, nefes darlığı baş ağrısı ve nöbet durumları görüldüğünde doktora gitmek ve tedavi almak gerekir.

Kılcal damar çatlaması için Dermatoloji (Deri ve Zührevi Hastalıklar) bölümüne gitmek gerekir.