Apse Drenajı

Apse Drenajı Nedir?

Apse, herhangi bir doku ya da organ içerisinde mikroorganizmalar tarafından meydana getirilen iltihaplanma durumunu vücudun kendisinin sınırlandırmaya çalışması neticesinde ortaya çıkan enfeksiyon odağına denir. Bu oluşan apse büyüklük durumuna göre hastada değişen kızarıklık, ağrı ve ateş gibi bulgular sık sık görülmektedir. Ayrıca apse yerleşim bölgesine bağlı olarak apselerin adlandırılması da farklılık göstermektedir. Apsenin boşaltılması yani vücut dışına çıkarılması işlemine ise apse drenajı denmektedir.

Apse tedavisi için genelde önce hastaya yoğun bir antibiyotik tedavisi uygulanır. Antibiyotik tedavisi, uygulanması gerekli olan ilk tedavi yöntemidir. Ancak hastaların apse tedavilerinde yalnızca antibiyotik verilmesi yeterli olmayabilir . Özellikle de derin dokular içerisinde yerleşmiş apseler söz konusu olduğunda bu iltihabik odakların yapılacak girişimsel bir işlemle bölgeden arındırılması ve uzaklaştırılması gerekir. Bu apse tedavisi girişimsel işlemleri ise iki ana grupta incelenebilir:

1. Cerrahi şekilde apse drenajı,
2. Perkütan şekilde apse drenajı.

Apse drenajı/apse boşaltma, ameliyat yapılarak apse gelişmiş olan bölgedeki odağın uzaklaştırılması işlemine denir. Apsenin oluştuğu bölgeye bağlı olarak hastaya genel anestezi, lokal anestezi ya da spinal-epidural anestezi uygulanarak ağrı giderilmesinin ardından steril koşullar çerçevesinde ameliyat gerçekleştirilir ve iltihaplı alan uzaklaştırılır. Dolayısıyla apse boşaltma ameliyatı yapılmış olur.

Apse drenaj ameliyatlarında gerekli görülmesi durumunda kateter de takılabilir. İltihaplı olan bölge içine bir uç kısmı vücudun dış kısmında, bir ucu ise operasyon bölgesi üzerinde kalacak biçimde kateterler yerleştirilir. Bu kateter ismi verilen plastik tüpler konularak iltihaplı bölgenin ameliyat sonrası süreçte de dışarı doğru akması sağlanmış olur. Operasyon sonrası süreçte, ameliyat öncesi süreçte olduğu gibi yine hastaya antibiyotik tedavisi uygulanmaya devam edilir.

Apse Drenajı Çeşitleri

Apse drenajı çeşitleri, aslında farklı bölgeler üzerinde oluşan apselerin varlığından dolayı ortaya çıkar. Dolayısıyla vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkan apseler için gerçekleştirilen drenaj işlemleri de apsenin bulunduğu bölgeye göre isim alır. Bu noktada apse drenaj çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

• Anal apse drenajı (anal bölgede oluşan apseler için kullanılır)
• Vajinal apse drenajı (vajinal bölgede oluşan apseler için kullanılır)

Diş Apsesi Drenajı Nedir?

Bazı apse oluşumlarında antibiyotik tedavisi sonrası tam bir iyileşme sağlanabilmektedir. Ancak tam bir iyileşme, bu antibiyotik uygulaması ile sağlanmış olsa bile apse drenajı yapılması, aslında hastada kanal tedavisi uygulanması ve cerrahi ameliyatlarla mümkün olmaktadır. Diş enfeksiyonları söz konusu olduğunda, bilinenin tersine, aslında apsenin drenajı ve etkenin de yok edilmesi, ilk düşünülmesi gerekli olan işlem tipidir.

Perkütan Apse Drenajı Nedir?

Perkütan apse drenajı, girişimsel radyolog uzmanlarının sık bir şekilde gerçekleştirdiği tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. En fazla uygulanan bölgeler ise akciğer apseleri, karın içi apseler ve uzuvlar üzerindeki apselerdir. Bu noktada karın içi apseler, kişinin karın zarının boşluk kısmında meydana gelebileceği gibi dalak, böbrek, karaciğer gibi organlar içinde de apse meydana gelebilmektedir. Perkütan apse drenajında başarı yüzdesi ise çok yüksektir. Uzmanlar, bu apse drenaj uygulamalarını, bilgisayarlı tomografi ya da ultrasonografi eşliğinde gerçekleştirirler. Yani bu işlem esnasında boşaltımı yapılacak olan apse odağı detaylı görüntülenerek müdahale edilmiş olur. Bu görüntüleme teknikleri de işlem sonuçlarını ve başarısını pozitif açıdan etkilemektedir.

Kuyruk Sokumu Apse Boşaltma İşlemi Nasıl Olur?

Kuyruk sokumu apse boşaltma operasyonu, en etkili sonuç veren tedavi yöntemi olmaktadır. Hastanın operasyon sonrasında (doktor reçetesiyle) antibiyotik ilaç kullanması da gerekli olur. Perianal apse drenajı ameliyatı sonrasında olduğu gibi kuyruk sokumu apse boşaltma operasyonu ardından da hastaların iyileşme süreleri oldukça çabuk ve hızlı şekilde seyreder. Hastalar, bu ameliyatın hemen ardından büyük bir rahatlama duyarlar ve genel olarak 1 ila 2 gün kadar bir sürede normal hayatlarına ve aktivitelerine dönüş yapabilirler.

Memede Apse Drenajı Nedir?

Ultrason gibi göğüs bölgesi üzerinde uygulanabilecek görüntüleme tetkiklerinde hastada apse oluşumu tespit edilirse, bu durumda apse drenajı yapılması gerekebilir. Ancak drenaj ameliyatı sonrasında apsenin nüksetme riski biraz yüksek olduğu için sık şekilde yineleyen apse sorunu ile başvuran hastalarda, bir ameliyat daha yapılır. Bu durumda meme başının ardında bulunan süt kanallarının çıkarılması işlemine dayalı bir ameliyat gerçekleştirilecektir.

Perianal Apse Drenajı Nedir?

Perianal apse oluşması durumunda kişide makat bölgesinde ağrı, şişlik, ısı artışı ya da kaşıntı gibi bazı bulgular görülebileceği gibi hastada halsizlik gibi sistemik semptomlara da rastlanabilir. Perianal apse görülen hastalarda ise cerrahi girişimde bulunulur. Bu apseler, üstünü kapatan ciltte meydana getirilen bir kesi üzerinden cerahatin dışarı doğru boşaltılması işlemine dayanan apse drenajı uygulaması ile tedavi edilir. Sonrasında hastanın apsesinin boşaltıldığı kaviteye (boşluğa) drenajın devam etmesini hedefleyerek dren yerleştirilir ya da tampon uygulanır.

Karaciğer Apse Drenajı Nedir?

Karaciğer apseleri; mantar, virüs, parazit ve bakteriler sebebiyle karaciğer organında meydana gelebilmektedir. Bu apselerin tanısında ve tedavi edilmesinde gecikme olursa apseler, hastanın yaşamını tehdit eden bir duruma dönüşür. Tedavi noktasında genel olarak girişimsel radyoloji uzmanı, USG (ultrasonografi) yardımıyla cilt içerisinden bir kateter ile birlikte girer ve apse drenajı (boşaltımı) uygular. Bu boşaltım işlemi sonrasında ya da eş zamanlı şekilde hastaya antibiyotik tedavisi de başlanır. Nadir de olsa kateter ile yapılan drenaj, yeterli olmayabilir. Yetersiz olduğu durumlarda ise hastadaki apsenin tümüyle çıkarılabilmesi amacıyla genel cerrahi uzmanının, hastaya ameliyat ile drenaj uygulaması gerekebilir.

Apse Drenajı Hangi Durumda Yapılır?

Apse drenajı yapılan durumlar, genellikle antibiyotik tedavisi sonrası süreçtedir. Genel olarak vücut içerisinde ortaya çıkan iltihaplanma sorunları antibiyotik tedavisi uygulanarak iyileştirilmeye çalışılır. Apse sorunu gibi iltihaplı olan birikintilerin tedavi edilebilmesi amacıyla antibiyotik tedavisine ek olarak apse boşaltılması gerekebilir. Bu işlem ise hastaya uygulanacak cerrahi bir yöntem ile gerçekleştirilebilir.

Hasta açısından daha az riski olan ve daha kolay şekilde uygulanabilirliği mümkün bir yöntem olarak perkütan apse drenajı yapılması uygun bulunabilir. Başka bir cerrahi müdahalenin gerekmediği durumlarda bu yöntemin uygulanması daha uygun olmaktadır.

Apse Drenajı Nasıl Yapılır?

Apse boşaltma ameliyatı, temelde apse odağının çıkarılıp boşaltılması anlamına gelir. Yani bu durumda drenaj en önemli olan ilkedir. Ama apse gelişimi, tam anlamıyla olgunlaşmamış durumdaysa kesinlikle uygun antibiyotik verilerek baskılanmaya çalışılmalıdır. Bu antibiyotik tedavisi, apse içerisinde bulunan mikropların vücut içerisine yayılmaması açısından çok önemlidir. Özetle apse drenajı, hastalardaki apse tedavi şekillerindeki temel prensiptir. Buna göre cerrahi olarak apse drenajı yapılışı ise şu şekilde olur:

• Giriş bölgesi üzerine mikrop öldürücü etkide bir ilaç sürülür ve bu şekilde temizliği yapılır.
• Ardından steril, yani mikropsuz bir örtü kullanılarak bölge örtülür.
• Giriş bölgesi üzerine ağrı hissini ortadan kaldıran etkide ilaç enjekte edilir. Bu noktada lokal anestezi uygulanmış olur. Haricinde hastaya genel anestezi veya epidural/spinal anestezi de uygulanabilmektedir.
• Bu noktada floroskopi (hastanın gerçek zamanlı olarak görüntülenmesine dayalı tıbbi görüntüleme tekniği), bilgisayarlı tomografi ve ultrasonografi gibi yöntemler eşliğinde hareket edilir. Bu yöntemler eşliğinde bir iğne ile apsenin olduğu boşluk içerisine giriş sağlanır.
• İğne içerisinden tel yerleştirilir. Sonrasında iğne çıkarılır. 
• Bu tel üstünden ise drenaj kateteri konulur. 
• Dren kateteri ile apse boşaltımı yapılır ya da dren kateteri, bir torbaya doğru bağlanır ve drenajın torba içerisine dolması sağlanır. 
• Bu noktada uygulanan işlem, yaklaşık olarak yarım saatte tamamlanır.
• Ameliyat sonrası süreçte de, ameliyattan önceki zamanda olduğu gibi hastaya antibiyotik verilmeye devam edilmektedir. 

Apse Drenajı Yan Etkileri

Apse drenajı yan etkileri, drenaj işleminden sonra, yapılan drenaj çeşidine de bağlı olarak değişik komplikasyonlar şeklinde görülebilmektedir. Buna göre apse drenajı ameliyatı sonrası görülebilecek yan etkiler şu şekilde örneklendirilebilir:

• Diş Apse Drenajı Yan Etkileri: Genel olarak hastalığa ve gerçekleştirilen ameliyata bağlı olarak yutma zorluğu, ağrı şikayeti, burundan konuşma ya da ses değişmesi, ağızda hafif derecede koku oluşumu, tat almada değişiklik hissetme gibi etkiler görülebilir. Bu tip komplikasyonlar oluşması halinde hastanın hastane içerisinde yatış süresi uzayabilmektedir. 
• Apse Drenajı Genel Yan Etkileri: Kanama şikayeti görülebilmektedir. İşlem esnasında apsedeki iltihabın kan dolaşımı içerisine sızması yüzünden hastada titreme, üşüme ve ateş yükselmesi gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Hata sonucu komşu organlardan geçiş meydana gelmesi ve bu organlar üzerinde yaralanma oluşması görülebilir. Takılan katetere bağlı olarak hastada görülebilecek yan etkiler arasında ise kateterin tıkanması, kateterin çıkması gibi sorunlar görülebilmektedir. 

Apse Drenajı Ameliyatı Riskleri

Apse drenajı riskleri, cerrahi bir operasyon olduğu için pek çok ameliyatta görülebilecek risklerden bazılarına benzerlik gösterir. Buna göre apse drenajı ameliyatı riskleri şu şekilde sıralanabilir:

• Operasyon sırasında veya operasyon sonrasında hastada kanama oluşma riski vardır.
• Anormal ilerleyen bir damar varlığı söz konusu olduğunda ya da bilinmeyen nedenden bir pıhtılaşma bozukluğu görüldüğünde şiddetli kanamalar meydana gelme riski vardır. 
• Kanama olması durumunda kanın durdurulabilmesi açısından hastanın bir ameliyata daha alınması gerekebilir. Bu noktada hasta, boynun dış tarafından ameliyat edilir. 
• Dişlerin zarar görme riski vardır. 
• Ayrıca hastada çene bölgesindeki eklem yakınmaları olması da olası riskler arasındadır. 

Apse Drenajı Sonrası

Apse drenajı sonrası süreçle ilgili hastaların bilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

• İşlemin ardından hastanın öncelikle genel durumu takip altına alınır. Bununla beraber hastada drenaj karakteri ve miktarı da takip edilmektedir. 
• İşlem sonrası takipte klinik bulgularda düzelme, hastanın apse boşluğunda küçülme ve drenaj miktarında düşüş olması halinde takılan kateter çıkarılır. 
• Anal fistül ya da apse drenajı sonrası banyo konusunda hastaya bir günde 3-4 defa olacak şekilde oturma banyosu yapması operasyonu yapan doktoru da uygun görmekte ise önerilmektedir.
• Ameliyat sonrası dönem içerisinde hastanın yumuşak kıvamlı olacak şekilde dışkılaması da oldukça önemlidir.
• Perianal apse drenajı sonrası ise ilaç tedavisi uygulanmaya devam edilmesi, bölgenin temiz tutulmasına dikkat edilmesi ve yine oturma banyosu tercih edilip sık sık yapılması, hastalara tavsiye edilmektedir. 
• Anal apse drenajı sonrası doktor tavsiyelerine dikkat edilmesi, dışkılama ve beslenme alışkanlıklarının önerilen şekilde değiştirilmesi önemlidir. Bu sayede anal apsenin nüksetme olasılığı da çok azaltılmış olur.