Genel Cerrahi Nedir?

Genel Cerrahi Bölümü, tıpta en geniş kapsamlı bölümler arasındadır. Medikal tedavinin ya da alternatif tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı bazı hastalıklarda, yapısal bozukluklarda veya büyük yaralanmalarda cerrahi tedaviye başvurulabilir. 

Sorunlu bölge ameliyat yöntemiyle onarılabilir ya da görevini yerine getiremeyen organ alınabilir. Böylece iyileşme sağlanmış olur. Halk arasında genel cerrahi diğer adı hariciye olarak da bilinir.

Genel cerrahi bölümü (Hariciye); bağırsaklar, mide, safra kesesi, tiroit bezi, karaciğer, yemek borusu ve pankreas gibi organların hastalıklarıyla ilgilenir. 

Bunlara ek olarak fıtık, cilt travmaları, kıl dönmesi, hemoroit ve meme gibi yumuşak dokuların hastalıkları da genel cerrahisini ilgilendiren hastalıklar arasında yer alır.

Genel Cerrah Nedir? Görevleri Nelerdir?

Genel cerrah; baş ve boyun bölgesinde, karında, meme gibi yumuşak dokularda ve tiroit bezi gibi endokrin sistem organlarında oluşan hastalık ya da hasarları ameliyat ile tedavi eden uzmandır. 

Türkiye’de genel cerrahi uzmanı olabilmek için üniversitede tıp fakültesinin 6 yıllık eğitimini bitirmek, yabancı dil yeterlilik seviyesini ölçen KPDS sınavından en az 50 puan alabilmek ve sonrasında TUS sınavından yeterli puanı almak gerekir. 

Ardından 5 yıl boyunca genel cerrahi asistanlığı yapılır ve bitirme tezi tamamlanarak genel cerrahi uzmanlığı unvanı alınmış olur. Bir genel cerrahi uzmanı devlet hastanelerinde, özel kliniklerde ya da özel hastanelerde çalışabilmektedir. 

Genel cerrahların görevleri ve sorumlulukları ise şöyledir:

• Genel cerrahi polikliniğine gelen hastaların detaylı muayenesini yapmak ve teşhis koymak,
• Teşhis koyabilmek için gereken tetkikleri doğru bir biçimde yorumlamak ve tedavi için ameliyat gerekip gerekmediğine karar vermek,
• Ameliyat kararı alındığında hasta yakınlarını ve hastaları ameliyatın detayları hakkında bilgilendirmek, onların sorularını cevaplamak,
• Ameliyatı planlarken hastanın tıbbi geçmişini de dikkate almak ve anestezi uzmanı ile işbirliği yapmak,
• Ameliyat sırasında sterilizasyon kurallarına uymak ve hasta mahremiyetini gözetmek,
• Ameliyat sonrasında hastanın takip ve medikal tedavisine genel cerrahi servisinde devam etmek,
• Ameliyatın ileri dönemlerinde hastanın rutin kontrollerini yapmaktır.

Genel cerrahi doktorlarının stres altında çalışırken hızlı ve doğru karar alabilmesi, dikkat dağınıklığı olmaması, el ve göz koordinasyonunun gelişmiş olması, iletişim becerilerinin gelişmiş olması ve takım çalışmasında başarılı olması gerekmektedir. 

Genel Cerrahi Neye Bakar? Genel Cerrahi Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Genel cerrahinin baktığı hastalıklar oldukça fazladır. Bunun sebebi ise genel cerrahi bölümünün tüm organ, doku ve vücut sistemlerine tıbbi müdahalede bulunuyor olmasıdır. 

Oluşacak yoğunlukların engellenmesi ve sağlık hizmetlerinden en verimli şekilde yararlanılması için, muayeneye mutlaka genel cerrahi randevusu alarak gidilmesi gerekir. 

Genel cerrahi bölümünün ilgilendiği hastalıklar kısaca şu şekildedir: 

• Yumuşak Doku Hastalıkları: Kas, tendon, yağ dokusu ve meme gibi dokularda görülen hastalıklardır. Bu dokularda meydana gelen tümör, enfeksiyon ya da kistler genel cerrahinin alanına girer ve ameliyat ile alınarak tedavi edilirler.
  
• Kanser: Vücudun herhangi bir bölgesinde görülebilmektedir. Hücreler çoğalırken mutasyona uğrayıp bozuk kod ile üremeye devam eder ve o bölgede kanser dokusu meydana gelmiş olur. En sık görülen kanser türü cilt kanseri, akciğer kanseri, prostat kanseri, mide kanseri ve meme kanseridir. Bazen tümörün ameliyat ile alınması iyileşme sağlar. Bu ameliyatları genel cerrahi uzmanları yapmaktadır. Kanserin olduğu bölgeye bağlı olarak genel cerrahlar, onkolojik cerrahlar ve ilgili branş cerrahları bir arada çalışabilir.
  
• Sindirim Sistemi Hastalıkları: Mide, onikiparmak bağırsağı, kalın bağırsak, ince bağırsak, safra kesesi ve yemek borusu gibi organlarda görülen her türlü sağlık sorununu kapsar. Oluşan tümörler, doğumsal anomaliler, travmalara bağlı yaralanmalar ya da fonksiyon kayıpları gibi durumlarda cerrahi müdahaleler uygulanır.
  
• Fıtık Hastalıkları: İç organların, kıkırdak dokunun ya da eklemlerin çeperlerinden dışarı taşarak cilt altında kitle meydana getirmesidir. Cerrahi müdahale ile taşan doku yeniden çeperine yerleştirilir ve anatomik bütünlük tekrardan sağlanmış olur. Kasık, bel ve boyun fıtıkları en sık görülen türleri arasında yer alır.
  
• Taş Oluşumları: Böbreklerde, safra kesesinde ya da mesanede taş oluşması sık görülen şikayetler arasında yer alır. Diğer tedavi yöntemleri ile vücuttan atılamayan taşlar için cerrahi müdahale yapılması gerekir. Aksi halde organ fonksiyon kayıpları ve böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlar gelişecektir.
  

Aynı zamanda karın bölgesi, meme, deri, baş ve boyun bölgesi, endokrin sistem organlarının hastalıkları, yanık ve diğer ağır yaralanmalar da genel cerrahi alanına girer. Sık görülen bazı genel cerrahi hastalıkları arasında apandisit, kıl dönmesi ve hemoroid gibi sağlık sorunları da yer almaktadır. 

Genel Cerrahi Ne Yapar? Hangi Tedavileri Uygular?

Cerrahi tedavi gerektiren hastalıklar için özel ameliyat teknikleri vardır. Ameliyatı yapacak olan cerrah, hastalığı ve hastayı değerlendirerek en doğru yöntemi seçer. 

Genel cerrahi ameliyatları isimleri ise kısaca şu şekilde sıralanabilir:

• Laparoskopik Cerrahi (Minimal İnvaziv Cerrahi): Laparoskopik cerrahi, halk arasında “kapalı yöntem ile ameliyat” olarak da bilinmektedir. Laparoskopik ameliyatta cilde 1 cm’lik kesiler açılır. Açılan yere ince borular yerleştirilir ve bu boruların içinden karın boşluğuna küçük ve özel bir kamera ile iletilir. Bu sayede çok daha net ve büyütülmüş bir görüntü sağlanır. Ardından diğer ameliyat aletleri (makas, koterizasyon aleti vb.) ile cerrahi müdahale yapılır. Böylece ameliyat büyük yaralar olmadan tamamlanmış olur. Ameliyatın türüne göre toplamda 3 ile 5 kesi yeterli olmaktadır. Laparoskopik cerrahinin en büyük avantajları arasında ameliyattan sonra daha az ağrı yaşama, daha çabuk iyileşme ve daha az iz kalması vardır. Bu yöntem safra kesesi ameliyatı, apandisit ameliyatı ve obezite ameliyatı gibi operasyonlarda sıklıkla tercih edilir.
  
• Laparotomi: Laparotomi tekniği, halk arasında “açık yöntem cerrahi” adı ile de bilinmektedir. Açık ameliyatlarda ameliyatın türüne göre değişen boyutlarda kesi açılması (insizyon) gerekir. Bu kesiler, ortalama olarak 15 ile 30 cm arasında değişebilir. Temelde yapılacak ameliyat işlemleri laparoskopik ameliyatla aynıdır. Aralarındaki fark ise kullanılan aletler ve ameliyatı yapmak için gereken kesinin boyutudur. Açık ameliyatın dezavantajı daha büyük yara izi kalması, daha geç iyileşme ve ameliyat sonrasında daha çok ağrı duymaktır. Bu yöntem sezaryen, fıtık ameliyatı, kanser ameliyatları gibi ameliyatlarda tercih edilmektedir. Bazı ameliyatlar ise hem açık hem de kapalı yöntem ile yapılabilmektedir. Bu tarz durumlarda hangi yöntemin uygulanacağına ameliyatı yapacak cerrah karar vermektedir.
  

Genel cerrahi bölümü tarafından yapılan ameliyatlar, açık ve kapalı yöntem olmak üzere ikiye ayrılır. Ancak hastalığın türü, evresi, ameliyatın yapılacağı bölge ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklı metotlar tercih edilir. Bu nedenle açık ve kapalı yöntem cerrahiler, birçok farklı şekilde uygulanabilmektedir.