Cilt Kanseri

Cilt Kanseri Nedir?

Vücutta çeşitli nedenlerle sağlıklı hücrelerden bir veya birkaçı kontrolsüz bir şekilde bölünmeye başlayabilir. Kontrolsüz bölünme ile oluşan anormal hücreler, sağlıklı dokuyu yok etme özelliğine de sahiptir. Bu kontrolsüz hücre çoğalması ve onların anormal hareketlerini temel alan hastalıklara genel olarak kanser denir.

Cilt kanseri ise deri hücrelerinin anormalleşmesi ve kontrolsüz çoğalmasıdır. Cilt kanserleri çoğunlukla güneşe maruz kalmak ile (yüz, dudaklar, kulaklar, el kol gibi) birlikte, güneş görmeyen cilt bölgelerinde de (avuç içi, ayak tabanı, genital bölge gibi) görülebilir.

Cilt kanseri, ten rengi farketmeksizin gelişir. Farklı sıklıkta olmakla birlikte, açık tenli insanlarda da koyu tenli insanlarda da cilt kanseri görülebilir. Cilt kanserini temel olarak 3 tipe ayırabiliriz:

1. Malign (kötü huylu) Melanom
2. Bazal Hücreli Karsinom
3. Squamöz (yassı) Hücreli Karsinom

Karsinom: Epitel dokularda görülen tümörlere denir. Çevrede bulunan organ ve dokulara yayılma gösterir.

Melanosit hücreleri, deride bulunan ve cilde rengini veren bir pigment olan melanin pigmentini sentezleyen hücrelerdir. Melanom, bu melanosit hücrelerinden veya benlerden köken alır. Yani melanosit hücrelerinin ve benlerin anormal farklılaşmasıyla oluşur. Melanom, deriden hariç göz ve nadiren iç organlarda da görülebilir. Cilt kanserlerinin en ciddi tipidir. Fakat erken teşhis edildiğinde tedavisi mümkündür.

Bazal hücreler, deride yeni hücreler üreten hücrelerdir. Bazal hücrelerin kontrolsüzleşip farklılaşması ile bazal hücreli karsinom gelişir. Bazal hücreli karsinom, genellikle yavaş büyüyen plaklardan ve şeffaf nodüllerden (yumru) oluşur. 

Squamöz hücreler ise derimizin orta ve dış katmanını oluşturan hücrelerdir. Buradan kaynaklanan karsinomlara, squamöz hücreli karsinom denir. Hızla büyüyebilir ve başka doku ve organlara bulaşabilir. 

Cilt kanserleri metastaz (başka doku ve organlara sıçrama) yapabilir. Ve metastaz olduktan sonra tedavisi çok zordur. Cilt kanseri tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

Cilt Kanseri Belirtileri Nelerdir? (Nasıl Anlaşılır?)

Deri, vücudumuzun en büyük organıdır ve cilt değişiklikleri genelde görmezden gelinir. Fakat cilt kanserinin tedavisinde en etkili yöntem erken teşhistir. Erken teşhisin yolu, cildinizi en iyi tanıyan kişinin; yani sizin cilt değişikliklerini fark etmeniz ve doktora zamanında danışmanız ile olur. Zaten cilt kanseri belirtileri genellikle cilt üzerinde olan değişimler ile ilgilidir.

Bu durumda cildimizi düzenli olarak kontrol etmeli ve değişiklikleri gözlemlemeliyiz.

Malign Melanom Belirtileri 

• Var olan benlerde değişim veya deride yeni oluşan benler ile renkli lezyonlardır.

Özellikle cilt kanserinin en önemli tipi olan Malign Melanomlar, benlerden köken alabildiği için cildimizdeki benleri dikkatlice incelemeliyiz. Benlerde tehlike işareti oluşturabilecek belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Asimetrik şekle sahip olması,
• Düzensiz sınırlara sahip olması (özellikle malign melanom için önemli bir belirtidir),
• Renk değişiklikleri,Çap değişiklikleri (büyümesi gibi),
• Değişim göstermesi (kanama kaşıntı vb. yeni bulgular veren benler).

Normal benlerin özellikleri ise genellikle:

• Şekil: Yuvarlak veya oval. 
• Sınır: Ciltten ayrılmasını sağlayan düzenli sınırlı. 
• Renk: Tek renkli (kahverengi - siyah gibi).
• Çap- boyut: 6 mm’den küçük.
• Sayı: Yetişkin bir insanda 10 ile 40 adet arasında, dağınık yerleşimli ben şeklinde sıralayabiliriz.

Bazal Hücreli Karsinom Belirtileri 

• Daha çok kulakta ve yüzde görülen, saydam- beyaz renkli, patlayabilen veya kanayabilen yumrularla teşhis edilir. Bu yumruların üzerinde genellikle küçük damarlanmalar görülebilir. 
• Siyah veya mavi renkli, ciltten hafif kabarık ve sınırı belli olmayan bölgesel renk değişimleri oluşabilir.
• Yine ciltten hafif kabarık kırmızımsı görünen pullu bölgesel değişikliklerdir. Bu kırmızımsı ve pullu değişiklikler ise daha çok göğüs bölgesinde görülür.
• Beyazımtırak- sarımtırak mumsu ve yara görünümüne sahip, yine sınırları belli olmayan bölgesel deri değişimleri.

Squamöz Hücreli Karsinom Belirtileri

• Sert kıvamda kırmızı nodüller(düğümcükler), 
• Pullu ve deriden kabarık olmayan düz yaralar, 
• Eski bir yara zemininde oluşmuş yeni bir yara, 
• Özellikle alt dudak bölgesinde oluşan ve ülserli kırmızı kabarık yaralar, 
• Kırmızı renkli ağız içi yaraları, 
• Genital bölgede kabarık, siğil benzeri yaralar belirtiler olabilir. 

Cilt Kanseri Nedenleri Nelerdir? (Neden Olur, Nedeni, Sebepleri)

Deri hücrelerinin DNA’sında çeşitli sebeplerle hatalar oluşabilir. Bu hatalara mutasyonlar adını veririz. Bu mutasyonlar ise hücrenin kontrolünü kaybedip, çılgınca çoğalmasına ve kanser oluşturmasına sebep olur. 

Mutasyonlar birçok sebepten oluşabileceği gibi, cilt kanserinde daha çok güneş ışığından kaynaklanan zararlı UV ışınlarını suçlarız. Solaryum (güneş odası) ve suni bronzlaşmadan kaynaklı UV ışınları da tabi ki suçlamalarımıza tabidir.

Fakat biliyoruz ki cilt kanseri sadece güneş gören bölgelerde değil, aynı zamanda genital bölge ve ayak tabanı gibi sıklıkla güneş görmeyen bölgelerde de oluşabilir. Yani cilt kanserini sadece UV ışınlarının zararlı etkisiyle oluşur şeklinde tanımlamaz.

Dışarıdan kaynaklanan kanserojen (kanser yapıcı) etkiler haricinde bazı risk faktörlerine sahip olmamız, cilt kanseri gelişimi için zemin oluşturur.

Cilt Kanseri Oluşumunu Arttıran Riskler

• Cilt kanseri oluşumunun ten renginden bağımsız olduğundan ve her ten renginde gelişebildiğinden bahsetmiştik. Fakat açık tenli, sarışın/kızıl saçlı, mavi gözlü, güneşte teni hemen kızaran ya da teninde çiller oluşan insanlarda, koyu tenli insanlara göre daha sık görülür.
• Güneş yanığına sahip olmak cilt kanseri riskini arttırır.
• Güneşe ne kadar fazla maruz kalırsanız zararlı UV ışınlarla etkileşiminiz ve dolayısıyla cilt kanseri olma ihtimaliniz artar. Solaryum ve bronzlaşma da cilt kanseri gelişme ihtimalini arttırır. Güneşli ve sıcak iklimlerde yaşayanlar güneşe daha fazla maruz kalacağı için, soğuk iklimlerde yaşayanlara oranla cilt kanseri açısından daha fazla risk altındadır. Kısaca özellikle güneşten korunmayan ve güneşe fazla maruz kalanlarda risk artar.
• Özellikle yukarıda da bahsettiğimiz anormal özellikteki benlere sahip olmak veya fazla sayıda bene sahip olmak riski arttırır.
• Kansere dönüşebilen cilt lezyonlarının varlığı riski arttırır.
• Aile bireylerinde cilt kanseri olması kişide bu hastalığın görülme riskini arttırır.
• Zayıf bağışıklık sistemi olan veya çeşitli ilaçlarla bağışıklık sistemi baskılanmış insanlarda risk artmıştır.
• Radyasyon tedavileri, özellikle egzama ve akne için olan radyasyon tedavileri riski arttırır.
• Sigara içmek, ağız içinde squamöz hücreli karsinom gelişme riskini arttırır.

Cilt Kanseri Teşhisi

Doktor, aydınlık bir odada tüm cildinizi baştan ayağa (saçlar ve mukoza-ağız içi gibi bölgeler de dahil olmak üzere) kadar inceleyerek muayene eder. Risk faktörlerinin varlığını sorgular. Anormal ve renkli lezyonları el mercekleriyle inceleyebilir. 

Şüpheli bir lezyon varlığında, bu lezyona biyopsi (parça alma) yaparak patoloji bölümüne incelemeye yollar. Biyopsi, şüpheli lezyonun kanser olup olmadığını ve kanser ise bu kanserin türünün ne olduğunu anlamamıza yardımcı olur.

Doktor, cilt kanseri teşhisi konmasa bile düzenli bir takip önerebilir. Düzenli takip edilecek lezyonları not etmenizi ve fotoğraflamanızı isteyebilir. Bu takip, evde kendi cilt muayenenizi yapmanızı ve belirli aralıklarda düzenli olarak doktorla görüşmenizi içerir. Eğer bu konuda bilgi vermez ise mutlaka doktorunuza bunun gerekli olup olmadığını sorun. Kendi kendinizi ayna karşısında ve bir el aynası yardımıyla baştan ayağa inceleyerek muayene edebilirsiniz. Mutlaka benlerinize ve herhangi bir değişiklik olup olmadığına da bakmalısınız.

Cilt kanseri tanısı konulduktan ve türü anlaşıldıktan sonra, kanserin hangi evrede olduğunu anlamak için ek testler gereklidir. Kanserin evresini belirleme tedavi ve takip açısından önemli bir adımdır.

Yorgunluk, kilo kaybı, baş ağrısı, kemik ağrısı gibi tüm belirtiler sorgulanmalıdır. Aynı şekilde özellikle bölgesel lenf nodları, karaciğer, dalak muayene edilmelidir.

Ek test olarak yakınındaki lenf nodlarının görüntülenmesi ve lenf nodu biyopsisini yapılabilir. (Özellikle malign melanom kan ve lenf yoluyla yayıldığı için yakın lenf nodlarına bakmak önemlidir.)

Cilt Kanseri Tedavisi

• Erken Teşhis: Cilt kanserinin erken evrelerde genellikle tedavi oranı yüksektir. Özellikle en çok korkulan Malign melanom evre 1 ve 2 de yüksek oranda tedavi olur, yaşama şansı yüksektir. İlerleyen evrelerde ve metastaz durumlarında ise yaşama şansı düşebilir. Bu yüzden kesinlikle ihmal edilmemelidir.
• Kriyoterapi: Tedavi cilt kanserinin türüne, boyutuna, derinliğine ve lezyonun yerine göre değişir. Eğer küçük ve yüzeysel bir lezyonsa, tanı için alınan biyopsi tedavi için de yeterli olabilir. Küçük cilt kanserlerine Kriyoterapi uygulanarak tedavi edinilebilir. Kriyoterapi, sıvı nitrojen ile lezyonu dondurma işlemine verilen addır. 
• Eksizyonel Cerrahi: Bu işlem sırasında lezyonun sınırları ve bir parça da etrafındaki sağlıklı doku kesilerek çıkarılır.
• Lenfadenektomi: Lenf bezlerinin çıkarılması işlemine verilen addır. Özellikle melanomlarda lenf bezlerine yayılım olabileceği için kullanılan bir tedavi yöntemidir. 
• Mohs Mikrografik Cerrahi: Çevresindeki sağlıklı dokudan az miktarda alıp, çevre dokuyu daha fazla korumaya yönelik cerrahi yöntemidir. Daha çok bazal hücreli karsinomalarda tercih edilen bu yöntem, derinin mikroskop altında katman katman incelenmesiyle gerçekleştirilir. Ardından kanserli bölgeler çıkarılır. Burun gibi çevre dokuyu korumak istediğimiz alanlarda bu yöntemi kullanabiliriz. Kanserli bölgeyi çıkardıktan sonra kalan bölgedeki katmanları dairesel bir bıçak yardımıyla temizleyip, elektrikli bir iğne yardımıyla da kalan kanser hücrelerini yok edebiliriz. Yine Kriyoterapi yöntemiyle bu bölgeyi dondurabiliriz. Bu yöntemlere de küretaj elektrodesikasyon denir
• Radyoterapi: X ışınları kullanarak kanserli hücreleri öldürmeye çalıştığımız yöntemdir. Genellikle yüksek riskli hastalarda cerrahiye ek olarak veya cerrahi tedavi yapılamayan hastalarda tercih edilir. Özellikle bazı bazal hücreli karsinomlarda yüksek oranda tedavi sağlayabilir.
• Kemoterapi ilaçları: Ağızdan veya enjeksiyon yoluyla verilir. Kanserli hücrelere saldırılan ve öldürülen yöntemdir. Yüzeysel kanserler için anti kanser ajanları içeren kremler kullanılabilir. Vücuda yayılmış kanserler için de sistemik kemoterapi kullanılabilir. 
• Fotodinamik Terapi: Lazer ışığı ve kanser hücrelerini ışığa duyarlı hale getiren ilaçların birlikte kullanımı ile kanser hücrelerini öldürebilen yöntemdir.
• Biyolojik Terapi veya İmmünoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için vücudumuzun kendi bağışıklık hücrelerini kullanan bir başka yöntemdir.

Cilt kanseri hastalığı iyileşse dahi tekrarlayabilen bir hastalıktır. Cilt kanseri tedavisi yapılmışsa bile tekrarlama olasılığı, yeni oluşabilecek cilt kanserleri ya da metastaz açısından uzun dönemde doktor tarafından kontrol altında olmalıdır. 

Cilt Kanseri Tedavi Edilmezse

Melanom, kan ve lenf dolaşım yoluyla yayılabilen bir kanserdir. Erken evrelerde tedavisi olan bu hastalık eğer tedavi edilmezse karaciğer, akciğer, kemik, beyin ve göz gibi organlara yayılabilir. Metastaz olduktan sonra melanomun tedavisi zordur ve çoğunlukla ölümcüldür. 

Bazal hücreli karsinom ise yavaş büyür ve bulunduğu bölgede yayılım gösterir. Uzak doku ve organlara metastaz oranı düşüktür. Ancak metastaz olmayacağı anlamına gelmez. Aynı zamanda bölgesel yayılım gösterdiği için bu bölgedeki lezyonlar giderek büyür ve ülserleşir. Bu nedenle kanama ve ağrı yapabilirler. 

Hem bazal hücreli karsinomda, hem de squamöz hücreli karsinomda her geçen yıl yeni deri kanseri oluşma riski artmaktadır.

Cilt Kanserine Ne İyi Gelir? 

• Cilt kanserinde korunma, küçük yaşlardan itibaren başlanmalıdır. UV ışınları erken yaşlarda hasar bırakmaya başlar.
• Koruyucu kıyafetler, güneş gözlükleri ve düzenli güneş kremleri kullanımı cilt kanseri gelişme riskini düşürür. Güneş kremi yüz, kulaklar ve boyun da dahil olmak üzere güneşe maruz kalan her yere, tüm yıl boyunca kullanılmalıdır.  
• Gün içerisinde 10.00 - 16.00 saatleri arasında güneş ışığından kaçınmak cilt kanseri korunmasında önemlidir.
• Solaryum ve yapay bronzlaşma yöntemlerinden uzak durmak, korunma yöntemlerinden biridir.
• Küçük lezyonların tedavisi son derece basitken, zaman geçtikçe lezyon gelişir ve tedavi karmaşıklaşır. Bu yüzden kanser olma ihtimali olan veya küçük boyutlu kanserlerin tedavisi mutlaka erkenden yaptırılmalıdır.
• Cilt kanserinden korunmada en önemli adımlardan biri de düzenli cilt kontrolüdür. Değişiklikler mutlaka doktora danışılmalıdır.

Cilt Kanserine Ne İyi Gelmez? 

• Uzun süre güneşe maruz kalmak,
• Gün içerisinde 10.00-16.00 saatleri arasında güneşe maruz kalmak, 
• Solaryum,
• Başka hastalıkların tedavilerinde kullanılan ve cildin güneşe duyarlılığını arttıran bazı ilaçlar (doktorunuza sorarak öğrenip cilt kanserine karşı daha fazla koruma önlemi alarak dengeleyebilirsiniz), 
• Sigara tüketmek.

Cilt Kanseri İlaçları

• Flurourasil: Anormal büyüyen cilt hücrelerini öldürür.  Bazal hücreli karsinoma da kullanılır. Hamilelerde emzirenlerde ve çocuklarda kullanılmamalıdır. 
• Nivolumab: Tek başına veya kombine kullanılabilen birçok kanserin tedavisinde kullanılabilen kanser ilacıdır. Hamileyken ve emzirirken kullanılmamalıdır. Melonoma tedavisinde kullanılabilir.
• İnterferon alfa 2b: Hastalık sonrası yüksek metastaz riski taşıyan hastalar için hayatta kalma oranını arttırır. Melonoma tedavisinde kullanılabilir 
• Cetuximab: Vücutta kanser hücrelerinin büyümesini engeller. Birçok kanser hastalığında kullanılabilir ve Squamöz hücreli kanserlerde tercih edinilebilir.

Cilt Kanseri Ameliyatı

• Eksizyonel cerrahi: Tümör ve çevre dokunun kesilerek çıkarılması.
• Lenfadenektomi: Tümörün yayıldığı lenf nodlarının çıkarılması. 
• Mohs Mikrografik cerrahi: Tümörü mikroskop altında katman katman inceleyerek kanserli hücrelerin alınması.
• Küretaj Elektrodesikasyon: Kanserli bölgeyi çıkardıktan sonra kalan bölgedeki katmanları dairesel bir bıçak yardımıyla temizleyip, elektrikli bir iğne yardımıyla da kalan kanser hücrelerini yok etmek.

Hamilelikte Cilt Kanseri

Hamilelik döneminde ya da hamilelik düşünülen dönemlerde ve emzirme dönemlerinde, cilt kanseri için kullanılan bazı kemoterapi ilaçları kesilmeli ve kesinlikle kullanılmamalıdır. Cilt kanserinde kullanılan farklı kombinasyonlar ve çok sayıda kemoterapi ilaçları olmasından ötürü doktorunuz ile karar vereceğiniz bir durumdur. 

Çocuklarda Cilt Kanseri

Çocukluk çağı melanomları genellikle gen mutasyonu ile oluştuğu için koruma ile önlenemezler. Bunun dışında güneşten korunma çocukluk çağından itibaren başlaması, ilerleyen dönemde cilt kanserini önlemede çok önemlidir. UV ışığı hasar vermeye bu dönemde başlar. Güneşe maruz kalma oranı ne kadar azalırsa cilt kanseri riski o oranda azalır. Çocuklara güneşten korunma fikri aşılanmalı, güneş odası gibi yapay bronzlaşmanın zararları anlatılmalı, pamuklu giysiler ve şapka ile korunma sağlanmalıdır.

Bebeklerde Cilt Kanseri

6 aydan küçük çocukların güneş ışığına maruz kalmaması önemlidir. Güneş ışığından mümkün olduğunca korunmalı, hatta güneşe çıkma durumu varsa el ve yüzüne güneş kremi uygulanarak korunma sağlanmalıdır.

Cilt Kanseri için Hangi Doktora Gidilir? 

Cildinizde ve benlerinizde herhangi bir değişiklik olduğunda ya da sayıca fazla beniniz varsa ve şüpheleniyorsanız mutlaka zaman kaybetmeden doktora görünmelisiniz. Cildinizde görülen tüm değişiklikler, cilt kanseri geliştiğini göstermez. Fakat bir doktor tarafından görülüp tanı koyulması veya takip edilmesi önemlidir. Cildinizde olan herhangi bir değişiklikte, Dermatoloji bölümünde uzman bir doktorla görüşmelisiniz.

Eğer cilt kanseri teşhisi konulursa patoloji, cerrahi ve onkoloji bölümlerinden uzmanlar da tedavinizde yer alacaktır.