Nevüs
Nevüsler deride görülen zararsız deri lezyonlarıdır. Bir çok çeşit nevüs olmakla beraber teşhisine göre tedavi uygulanır. Nevüs boyutunda büyüme renk değiştirme gibi durumlarda bir hekime başvurulmalıdır.
Nevüs (Ben) Nedir?
Halk arasında çoğunlukla ben ya da et beni olarak adlandırılmakta olan nevüsler çoğunlukla bening (iyi huylu) olan ve deride görülen zararsız deri lezyonlarıdır.
İnsan derisi yapı olarak epidermis (üst deri), dermis (alt deri) ve subkutis (deri altı) olmak üzere 3 tabakadan oluşmaktadır. İnsan derisinin en dış katmanı olan epidermis tabakasında melanosit hücreleri melanin pigmenti adı verilen suda erimeyen ve deriye renk veren kimyasal oluşumlar üretir. Hemen hemen her insanda bulunabilen nevüsler ise deride bulunan bu melanosit hücrelerinin fazla çalışması ve çoğalıp kümeler oluşturması sonucu görülen, deriden hafif kabarık ya da deri seviyesinde olabilen zararsız renk değişiklikleridir.
Halk arasında ben diye hitap edilen nevüsler el, yüz, bacak, gövde, ayaklar ya da üreme organı etrafında olmak üzere vücudun hemen hemen her yerinde gözlenebilmektedir. Genelde keskin sınırları olan bu oluşumları çeşitli renk ve desen şeklinde vücutta görülmektedir. Siyah, kahverengi hatta sarı gibi farklı renk çeşitlerine sahip bu ciltteki benler hafif kabartı şekilli büyüme ya da leke şeklindeki solgun oluşumlar bening (iyi huylu) dediğimiz kansersiz oluşumlar olmakla birlikte tamamen zararsızdır.
Her insanda yaklaşık 20 - 40 tane kadar olması normal karşılaşılan nevüsler ailesel geçiş sebebiyle doğuştan oluşabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilmektedir. Bazı bebeklerde doğar doğmaz bazen bu nevüsler hemen görülmeyebilir. Bunun sebebi nevüslerin bulunduğu alandaki melanosit hücrelerinin henüz pigment üretmeye başlamamasıdır. Ayrıca nevüslerin açık tenli insanlarda koyu tenli insanlara oranla daha fazla gözlendiği de bilinen bir gerçektir. Eğer ilerleyen yaşla birlikte vücutta görülen nevüsler sonradan ortaya çıkmışsa mutlaka takip edilmesinde ve sayılarının artması ya da renk değişikliklerinin gözlenmesi durumlarında bir doktor tarafından incelenmesinde yarar vardır. Nevüslü kişilerde genelde lezyon (organ yapısında görülen bozukluk) sınırları keskin olmakla birlikte bu yapılar birkaç milimetre ile santimetre arasında değişen büyüklüklerde deride gözlenebilmektedir.
İyi huylu tipteki benler ten rengi açık olan bireylerde gözlenmektedir. Kişinin teniyle aynı renkte, kırmızı, siyah ya da kahverengi tonları şeklinde görülebilmektedirler. İyi huylu olanlar genelde 1 ila 6 milimetre arasında değişebilen boyutlardadır. Kadın ve erkek arasında gözlenmiş belirgin bir farkı olmamakla beraber gebelerde görülme sıklığının arttığı bildirilmiştir. Güneşten ışınlarından vücudu sakınmak yeni ben oluşumlarını önleyebilmektedir.
Nevüs Çeşitleri Nelerdir ?
Nevuslerderideki melanosit hücreleri melanin pigmenti adı verilen suda erimeyen ve deriye renk veren kimyasal oluşumlar neticesinde ortaya çıktığı için tiplendirilmesi de bu renk değişimlere göre yapılır. İnsan vücudunda gözlenen bir nevüsün tiplendirilmesinde derideki nevüsün büyüklüğü, deriden kabarık olup olmaması, rengine ve renginin koyuluğuna bakılır. Ayrıca nevüsün artıp artmaması, büyümesi ya da şekil değiştirme tarzı davranışları da tiplendirilmesinde önemli bir noktadır.
Genelde açık kahverengi renkte gözlenen çiller deriden kabarık olmayan ve küçük boyutlardadır. Çoğunlukla vücudun güneş alan kısımlarında gözlenen ve güneşte fazla kalan insanlarda ortaya çıkan çil vücudun güneş ışınlarına karşı geliştirdiği bir çeşit savunma mekanizması olarak ifade edilmektedir. Açık renkli insanlarda sık rastlanılan çiller bir Nevüs tipi değildir, karıştırılmamalıdır.
Tüm bunlara göre Nevüs tipleri ;
- JunctionalNevüs: Bu Nevüs tipinde melanosit kümeleri epidermis , dermis arasındaki geçiş kısmının epidermise yakın tarafında bulunmaktadır. Genellikle 3 ile 18 yaşlar arasında gözlenebilen bu nevüslerin üzerleri kılsızdır ve düz olmakla birlikte hafif kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişebilen tonlarda gözlenebilmektedir. Deri seviyesinde ya da deriden hafif kabarık olabilmektedirler. Junctionalnevüslerin çevresi iyi sınırlı ve düzgün olmakla birlikte ergenlik ya da yetişkinlik çağında bileşik veya dermalNevüs tiplerine dönüşebildiği yapılan araştırmalar neticesinde gözlenmiştir.
- Bileşik Melanositik Nevüsler: Bileşik melanositiknevüsler deriden kabarık, cami kubbesini andıran şekilde düzgün ve kahverengi ben üzerinde kıl içermeyen deri lezyonlarıdır.
- Dermal Melanositik Nevüsler:Dermal melanositik nevüsle rdemelanositler klinik olarak diğer tiplerine göre daha derin yerleşimli gözlenmektedir. Bu sebeple renk tonu olarak en açık renkli Nevüs tipidir.
- Konjenital Melanostik Nevüs: Bebeklerde doğumdan beri olan nevüslere konjenital (doğumsal) melanositik Nevüs denir.
- CompoundNevüs: Bu compoundNevüs tipteki nevüslerde görülen en belirgin özellik ben geliştikçe melanosit hücrelerinin dermis katmanına inmesidir.
- Et Beni : çoğunlukla gençlik döneminde ortaya çıkan bir Nevüs türü olan et beni ciltte kabarıklık oluşturur ve deri altında kökü yoktur. Kansere dönüşme riski yoktur ve tamamen beningdir. Bazen ağrı ya da sızlama tarzında semptomlar verse de kaşıma, sürtünme ya da zedelenme gibi durumlar olmadığı sürece bu semptomlar gözlenmez.
- Pigmente Nevüs (Doğumsal) : Doğumdan beri görülen koyu renkli Nevüs tipidir. Boyutları değişkendir ve kalem ucu kadar olabileceği gibi deride geniş alanlarda kaplayabilir. Kanserleşme ihtimali büyük olanlarda görülebileceğinden takip edilmesi önerilmektedir.
- Halo Nevüs: Halo nevüsün diğerlerinden farklı olan özelliği Nevüs alanının etrafında beyaz bir halkanın varlığıdır. Ergenlik çağında ya da çocuklarda görünebilen bu tipte zamanla beyaz halka ve Nevüs ortadan kalkabilmektedir.
- AtipikNevüs:Tıp alanında ClarkNevüs özel adıyla da bilinen atipikNevüsün büyük boyutlu olması ve kenarlarının düzensiz olması sebebi ile kanserleşme riskinin olduğu sanılarak yapılan biyopsilerin hepsi sonuçsuz kalmaktadır. Bu yapılan biyopsilerin (hastalığı mikroskop altında incelenmek üzere hekimin hastadan belirli bir doku parçasını alması ve bu parçanın mikroskop altında incelenmesine dayanan bir tanı yöntemidir)çoğunun sonucu bening ( iyi huylu) olarak gelmektedir. Ancak ailede melanom tarzı cilt kanseri öyküsü varsa dikkat edilmeli ve takipleri yapılmalıdır.
- Mavi Nevüs: Koyu mavi renkte gözlenebilen nevüslerdir.
- DisplastikNevüs: Genelde iyi huylu bir Nevüs olmakla birlikte bazen maling melanomdaki gibi mikroskobik şekil değişiklerine gözlenmesi muhtemeldir.
- Nevüs Depigmentozus: Sepigmentenevüs nadir görülen, bebekte anne karnındayken gelişebilen durumlar neticesinde ortaya çıkan ilerleyici olmayan ve zamanla genişleme gösterebileceği gibi aynı boyutlarda da kalabilen ciltteki hipopigmente (pigment rengi yokluğu) alanların varlığıdır. Yani ciltte görülen beyaz alanlardır. Nevusdepigmentosusda insan derisinin en dış katmanı olan epidermis tabakasındaki melanosit adı verilen hücrelerin melanin pigmenti adı verilen suda erimeyen ve deriye renk veren kimyasal oluşumları az üretmesi durumu gözlenir. Bu Nevüsdepigmentozuslu kişilerin derisi ile normal insan derisi arasında başka bir yapısal farklılık ya da hastalık görülmemektedir.
- White SpongeNevus:Genetik geçişli bir Nevüs tipidir. Ağız içi ve yanak iç kısımlarında beyaz alanlar oluşumuyla karakterizedir.
- EpidermalNevüs: Sıklıkla baş ve boyuna yerleşen epidermalnevüsler çoğunlukla bening karaktere sahiptir. Kişiye estetiksel görüntü dışında bir sorun çıkarmaz.
- BeckerNevüs: Diğer adıyla pigmente kıllı epidermal nevüssıklıkla kollarda ve gövdede gözlenmektedir. Yüzde ya da bacaklarda çok nadiren rastlanmaktadır.
Nevüs Nedenleri Nelerdir ?
İnsan derisinin en dış katmanı olan epidermis tabakasında melanosit hücreleri melanin pigmenti adı verilen suda erimeyen ve deriye renk veren kimyasal oluşumlar üretir. Hemen hemen her insanda bulunabilen nevüslerin nedeni ise deride bulunan bu melanosit hücrelerinin fazla çalışması ve çoğalıp kümeler oluşturmasıdır.
Et benlerinde ise durum daha farklıdır. İnsan vücudunun içerdiği bir proteinçeşiti olan kollajen lifleri ve kan damarlarından oluşan et benleri deri dokusundan kabarık düzensiz şekilli bir lezyondur (organ yapısında görülen bozukluk). Et benine ailesel faktörler neden olur ve doğumsal olarak bireye genetik geçiş gösterir. Ayrıca gebelik dönemindeki hormonlar bu nevüslerin gelişmesine sebebiyet vermektedir. Ayrıca et beni oluşumu sebepleri şunlardır ;
- İnsülin hormonu direnci ya da tip 2 diyabet (şeker hastalığı) varlığı
- Aşırı kilolu olmak
- Human Papilloma Virüs
Nevüsün Teşhisi
Nevüsler çoğunlukla zararsızdır. Ancak 30 yaşından sonra nevüslerin ortaya çıkması ya da nevüslerin renginin değişmesi veya boyutlarında ve şekillerinde değişiklik olması gibi bazı durumlar kötü huylu tehlikeli ben değişimleri olabileceği için mutlaka bir hekime görünülmelidir ve nevüsün teşhisi yapılmalıdır. Nevüsün teşhisi çoğunlukla kişinin vücudunda renk değişikliğini fark etmesi sonucu hastanede muayene edilmesi sonrası konulur. Hekim ilk olarak anamnez ve fiziksel muayene yapmakla hastayı değerlendirmeye başlar. Ancak bazı durumlarda ayırıcı tanı açısından diğer tanı yöntemlerine de başvurulabilir. Bu yöntemler :
- Anamnez :Anamnez hastanın şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Hasta çoğunlukla cildindeki lezyonları göstermek için hekime başvurur. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, bu şikayetlerin ne zamandır var olduğuna dair hasta hikayesini alır. Hekim hastaya nevüsleri ilk ne zaman farkettiğini, şekil değişimlerinin ne zaman başladığını sorar ve nevüslerin yayılım hızını hesaplamaya çalışır. Hastanın yaşını, herhangi bir hastalığı olup olmadığını, son zamanlarda bu lekelenmelere neden olacak kimyasalla temas, güneşte yanma vb. bir sebep yaşayıp yaşamadığını, hastanı çalıştığı işleri, nerede yaşadığı gibi bilgileri ve ailesinde daha önce böyle şikayetler yaşayanların olup olmadığını sorarak detaylı bir şekilde not eder. Gerekli gördüğü ekstra durumları da anamneze ekler ve ardından hekim fizik muayeneye geçer.
- Fizik Muayene :Fizik muayene de hekimin izlemesi gereken sıralama normalde inspeksiyon (gözle izleme) – palpasyan (dokunarak muayene) – perküsyon (vurarak muayene) – oskültasyondur (steteskopla dinleyerek muayene). Nevüs de ise hekim inspeksiyonlaNevüs teşhisini yapabilir. Ancak herhangi bir maling (kötü huylu) durum sezinlediğinde detaylı muayene yapabilir. Fizik muayenede hastanın ateşi, solunum sayısı, nabzı, tansiyonu, kanındaki oksijen saturasyonu (doygunluğu) değerleri not edilir. Ve ayrıca hastanın boyu ve kilosu da ölçülerek not edilir. Bunun dışında hekim hastanın ;
- Genel durumu
- Herhangi bir başka cilt bulgusu olup olmadığını, ödemini
- Detaylı baş – boyun muayenesini
- Batın (karın) muayenesini
- Akciğer seslerini ve solunumu
- Kalp seslerini dinledikten sonra laboratuvar tetkiklerine geçer.
- Laboratuvar Tetkikleri :Laboratuvar tetkiklerinde ise hastadan kan alınır. Laboratuvarda hastanın kan hücresi değerleri, protein ve kan şekeri seviyesinin yanı sıra, böbrek fonksiyon göstergeleri, mineral düzeyleri, enfeksiyon varlığı veya yokluğu, hormon düzeyleri değerlendirilir ve son olarak kanın periferik yayması yapılır.
- Dermostoskopi :Ciltteki ben ve lezyonların deri kanseri riski taşıdığı durumlarından şüphelenen hekimin kullandığı bir yöntemdir. Bu tanı yöntemiyle vücuttaki benleri ve lekelerin bir haritası oluşturulmaktadır. Bu haritalandırma işleminden sonra her ben tek tek incelenerek eski görüntüye oranla yapısında büyüme, şekil değiştirme gibi herhangi bir değişim var mı bakılır ve hasta cilt kanseri açısından değerlendirilir.
- Biyopsi :Biyopsi,hastalığı mikroskop altında incelenmek üzere hekimin hastadan belirli bir doku parçasını alması ve bu parçanın mikroskop altında incelenmesine dayanan bir tanı yöntemidir. Eğer hekim muayene ve benzeri yöntemleri kullanarak herhangi bir tanıya ulaşamazsa ve ya hekim koyduğu tanıyı kesinleştirmek isterse biyopsiye başvurabilir.
Nevüsünmalignitesi (kötü huylu) ile alakalı en net sonuçları biyopsi ve dermostokopi verir. Biyopsi ve dermostokopi ilemelanom ( cilt kanseri) var mı yoksa yok mu teşhis kesinleşir.Hekim benleri bu yöntemlerle inceler ve hastanın kafasında oluşan hangi benler tehlikelidir tarzı soruların yanıtı vererek gerekli tedavi seçeneklerini planlar.
Nevüs Tedavisi
Nevüs çoğunlukla bening bir hastalıktır yani Nevüsneoplatik olmayan bir durumdur. Bununla birlikte hekim klinik olarak nevusunmaling olduğunu düşünüyorsa beni uygun bir şekilde tedavi etmelidir. Nevus ufak makyajlarla gizlenebilir ama hastayı kozmetik açıdan rahatsız ediyorsa ve tahriş etme ya da kanama bulguları varsa, renk değişikliği varsa, şeklinde ya da büyüklüğünde değişimler gözleniyorsa, benin etrafındaki deri kısımlarında kızarma beyazlaşma ve şişme gibi durumların ortaya çıkması halinde ve son olarak da 30 yaş üstü yeni çıkan benler tehlikeli ben olarak değerlendirilebileceğinden uzman hekimin teşhisi sonrası eğer kanserli ben oluşumları gözlenirse aşağıdaki tedavi yöntemleri uygulanabilir;
Kriyoterapi :Nevüs tedavisinde kullanılan kriyoterapi özelliklekırmızı ben tedavisinde hekimlerin kullandığı önemli bir seçenektir.Sıvı azotu kullanılarak yapılan bu tedavi yönteminde ben dondurulur.Daha sonra dondurulan nevuslar siğil tedavisinde yapıldığı gibi deriden çıkartılır. Bu işlem sonucunda hasta yaralarının iyileşmesi ortalama 2 - 4 hafta arasında sürmektedir. Bu yöntemi hekim küçük ebatlardaki benlere ve tamamen zararsız olduğunu düşündüğü benlere uygulamaktadır. Kriyoterapi yöntemiyle benlerini aldıran kişiye herhangi bir anestezi ya da dikiş uygulaması yapılmadığında bu yöntemin uygulanmasının ardından normal hayatına devam edebilmektedir. Eğer geniş boyutlu benlere uygulandığı takdirde yaraların kapanmaması gibi sorunlarla karşılaşılabilmesi sebebiyle büyük benlerde tercih edilmemektedir.
Cerrahi Eksizyon (Cerrahi Çıkarma): Cerrahi eksizyonbenin tedavi seçeneklerinden en önemlisidir.Genelde daha büyük ve deri içindeki derin benler için kullanılmaktadır. Benin cerrahi aletlerle kesilip çıkarılması temeline dayanan bu yöntemde ben çıkarıldıktan sonra cilde dikiş atılır. Cerrahi eksizyon ağrılı olabileceği gibi benin çıkarılmasından sonra çıkarılan bölgede iz de kalabilir. Ancak çıkarılan parçanın daha sonrasında detaylı bir şekilde incelenebilmesi mümkün olduğu için deri kanseri ve benzeri durumların atlanmaması adına tercih edilmektedir. Çeşitli cerrahi yöntemleri vardır bunlar;
- Basit Eksizyon: Beni çıkarma sonrası dikiş atılması temeline dayanır.
- Seri Eksizyon: Doğumsal gözlenen dev nevüslerde eğer lezyonun çıkarılması tek seansta gerçekleştirilemediyse birkaç hafta aralıklarla 2. hatta 3. Seansların uygulanması durumudur.
- Şhave (Tıraşlama): Bu yöntemle bazı Nevüs tiplerinin tıraşlanarak çıkarımı yapılmaktadır. Bu yöntemde dikiş atılmaz ve pansuman yapılarak yaranın iyileşmesi beklenir.
- Eksizyon ve Greftleme (Doku yaması): Eğer hekim nevüsü çıkardıktan sonra yaranın kapanması dikişle mümkün değilse vücudun herhangi uygun bir bölümünden alınan deri parçası ile yara bölgesi yamalanır.
- Eksizyon ve FlepCerrahisi :Eğer hekim nevüsü çıkardıktan sonra yaranın kapanması dikişle mümkün değilse yaranın çevresindeki doku parçaları çekilerek açık yaranın kapatılması mümkündür.
Lazer Terapi: Ben tedavisinde uygulanabilen bir diğer yöntem lazerle ben lekelerini yok etme yöntemidir. Bu yöntemle 3 - 6 seansta hızlı, ağrısız ve açık yaraya yer vermeyecek şekilde ben ortadan kaldırılır. Bu yöntem diğerlerine oranla nispeten daha ağrısızdır ve hasta günlük işlerine kolayca dönebilmektedir. Yapılan lazer terapi işlemi sonrası leke kalmasının önlenmesi açısından hastaların güneşten korunması önemle ifade edilir.
Radyo frekanstekniği: Küçük benlerin tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Radyo frekans tekniğinde titreşimli radyo dalgaları cilde gönderilir ve hasarsız, iz bırakmadan benler tedavi edilir.
Nevüs Riskleri
Nevüs tanı konulduğunda eğer maling bir sebebe bağlı değilse yani iyi huylu benlerse mutlaka acil tedavi gerektiren hastalıklardan biri değildir.
Nevüs tedavi edilmediği durumlarda cilt yüzeyinde ben artışı olabilir ve bu durum hastada estetik açısından sıkıntı yaratabilir. Bunun dışında vücutta büyüyen benler gözlenebilir ya da ağrılı benler olabilir ve bunlar kişiyi rahatsız edebilmektedir.
Nevüse Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?
Çoğu insanda görülebilen nevus genelde bening deri içi oluşumlardır. Benler kendi haline bırakıldığında gerilemezken aksine bu lezyonlar zamanla büyüyüp kalınlaşabilir. Hatta bazı durumlarda vücutta çıkan kahverengi benler ya da vücuttaçıkan kırmızı benler gözlenebilir. Bu vücutta sonradan çıkan benler bazı durumlarda tehlike belirtisi olabilmektedir. Bu durumlarda hekime görünüp ben incelemesi ve tedavisi yaptırmak nevüse iyi gelirken, bu durumların üstüne düşmemek nevüse iyi gelmez.
Hastalarda bazen vücutta sonradan çıkan kırmızı benlere sebep olan nedenlerden biri güneş maruziyetidir. Bu kırmızı nokta ben hastalığın oluşmaması veya ilerlememesi adına güneş maruziyetini önlemek için kullanılabilecek güneş kremleri kırmızı bene iyi gelebilmektedir. Bunun aksine güneş kremsiz güneşin altında kalmak güneş yanığına sebep olacağından kırmızı bene iyi gelmez.
Nevüs Geçer mi?
Ciltte benin görülmesi bening (iyi huylu) bir hastalık olduğunu ifade edilir ve bu sebeple ben tehlikeli sonuçlar çoğunlukla doğurmaz. Ayrıca benlerin kanser gibi korkulan olgulara sık yol açtığı gözlenmemiştir. Ancak siyah benlerin farklı renklere dönmesi, büyüyen belerin varlığı gibi durumlar kanserli bene işaret edebileceğinden mütevellit mutlaka bu gibi durumlarda uzman bir hekime görünmekte yarar vardır.
Yeni doğan bebeklerde görülen bazı benler dışında genelde kişinin yaşı ilerleyince benler kendiliğinden geçmeyeceği gibi sayı ya da benin görülebileceği bölgelerde artabilir yani estetik açısından kötüleşebilir. Üstelik tehlikeli benler ne kadar erken tedavi edilirse benin o kadar erken geçmesi de mümkündür.
Yüzümüzdeki Benler Nasıl Geçer?
Yüzdeki benler ailesel olarak var olan genetik geçiş sonucuyla oluşabileceği gibi makyaj malzemeleri gibi kozmetik ürünlerin sık kullanılması sonucu da oluşabilmektedir. Yüzdeki benler doğumsal var olabileceği gibi artan yaşla birlikte ergenlik döneminde oluşabildiği gözlenmiştir. Bu benler eğer büyükse ameliyatla alınması gerekmektedir. Bunun içinse dermatoloji uzmanı hekime yüzdeki ben şikâyetiyle gidilmesi ve rahatsızlıkların anlatılması gerekmektedir. Hekim gerekli tedavi planını yapıp hastaya uygulayacaktır ve yüzdeki benlerin alınması suretiyle hasta rahatsızlıklarından kurtulabilecektir.
Tüm bunlar dışında hastanın evde uygulayabileceği bitkisel olan yöntemler de mevcuttur ancak bunların tıbbı açıdan bir dayanağı yoktur. Hastanın cildine zarar vermemek için en doğru yapması gereken uzman hekim önerilerine uymaktır. Bu yöntemler ;
- Elma Sirkesi :Elma sirkesini bir pamuğa damlatıp ben üstüne koyulup 1 saat sonra kaldırılır ve birkaç kez tekrarlanır. Bu yöntem ciltte tahriş gibi sonuçlar doğurabilir.
- İyot : İyodu ben üzerine damlatılarak yüzdeki benlerden kurtulmaya çalışılabilmektedir. Ancak bu yöntemde de cilt tahribatı gibi durumlarla karşılaşılabilir.
- Greyfurt : Greyfurt suyunun da ben üzerine damlatılması şeklinde uygulanan bir çeşit yöntem.
- Bal : Balı ben üzerine damlatılıp 1 saat beklenmesi şeklinde uygulanabilir. Günde birkaç kere yapılması durumunda bir süre sonra benlerin geçeceği iddia edilmiştir.
Ayrıca benlerden kurtulmak maske yapma gibi durumlar hekimlerin önerileri arasında yer almamaktadır.
Hamilelikte Nevüs
Gebelik sırasında ciltte ben oluşumu ya da var olan benin çapında ve sayısında artış meydana gelmesi kuvvetle muhtemeldir. Bu var olan boyundaki benlerin ve yüzdeki benlerin büyümesi veya ortaya çıkan yeni benler korkulacak bir durum değildir. Çünkü gebelik sırasında hormonal sebeplerden dolayı benlerin oluştuğu gözlenmiştir. Bununla birlikte bu durum insanı rehavete sürüklememelidir ve hamile kadınlardaki benlerde görülen koyulaşma, büyüme ya da yeniden et beni oluşumu gibi durumların takibinin yapılması aksatılmamalıdır. Ve şüphe edinilen durumlarda mutlaka dermatoloji uzmanı bir hekime bu yeni lezyonlar gösterilmelidir.
Gözlemlenen durumlar neticesinde hamilelerde oluşan bu yeni benlerin ya da bu benlerdeki büyüme, ben renginde koyulaşma gibi durumların doğumdan sonra 3. Ayda geçtiği görülmüştür. Tüm bu sebeple gebeler ciltlerinde yeni oluşumlu ben gördüklerinde tedirgin olmamalı ve kontrollerinde hekime bu konuyu da danışmalıdır.
Bebek ve Çocuklarda Nevüs
Bebek ve çocuklarda doğumsal olarak benlere rastlanabilmektedir. Bunun nedeni ailesel geçen faktörler ve insan derisinin en dış katmanı olan epidermis tabakasında bulunan melanosit hücrelerinin fazla çalışıp çok fazla sayıda melanin pigmenti adı verilen suda erimeyen ve deriye renk veren kimyasal oluşumları üretmesi ve bu melanosit hücrelerinin kümelenmesi sonucu gözlemlenebilmektedir.
Anne ve babaların, bebek ve çocuklarının sağlığı için yavrularında görülen benleri detaylı bir şekilde inceleyip takip etmesinde yarar vardır. Çünkü aynı erişkinlerde gözlemlendiği gibi çocuklarda da bu benler yaşla birlikte büyüyebilir, bu benlerin sayıları artabilir, farklı ben şekillerine dönüşebilir ya da ben renginin tonları koyulaşabilir. Bu durumlar çocukta da cilt kanseri riskini işaret edeceğinden anne ve babalar dikkatli bir şekilde bu lezyonları takip etmezse yani bilinçsiz kalırsa çocuklarında kötü sonuçlar doğurabilir.
Tüm bunlarla birlikte çocuklarda okul çağı dönemlerinde ve çocukların ergenlik evresinde ciltre görülen benlerin sayısı artabilmektedir ve herhangi olumsuz bir durum rastlanmazsa bening dir. Bebek ve çocuklarda ben çıkma ihtimalinin azalması ailenin ne kadar bilinçli olduğı ile ilgilir. Eğer bebek ve çocuklara yeteri kadar güneş aldırılırsa ve diğer ultraviyole ışınlardan korunursa ben oluşumundaki çevresel faktörler ortadan kaldırılmış olur. Ancak eğer ben oluşumu ailesel geçişliyse buna yapılabilecek bir şey yoktur. Sorunlu durumlarla ya da tehlikeli benlerle karşılaşılırsa hekim önerisine uygun tedavi yöntemler uygulanarak benlerin çaresine bakılır.
Nevüsde Hangi Doktora Gidilmeli?
Nevüs ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan ve tedavi eden esas bölüm Dermatoloji bölümüdür. Yukarıdaki belirtiler eğer mevcutsa aile dermatoloji uzmanı hekime şikayetleri ile başvurur. Uzman hekim hastanın şikayetlerini dikkatlice dinler. Hekim şikayetler üzerine fizik muayeneyi yapar ve gerekli tetkikleri ister. Sonuç olarak da hastalığın tanısını koyar.
Nevüs tamamıyla zararsız bir durumdur. Ancak her ne kadar zararsız olursa olsun ciltte görülen lekelenmeler mutlaka uzman bir hekime mutlaka gösterilmelidir çünkü bazen melanom da nevüs gibi cilt lekeleri yapabilmektedir ve bu ayrımın yapılması gerekmektedir. Ayrıca şu durumlarda da hekime görünmekte fayda vardır ;
- Nevüsün yeniden büyümeye başlaması.
- Nevüsün sınırlarının düzensizleşmesi.
- Nevüsün renginin olduğu renkten farklı renklere dönmesi yani değişmesi.
- Nevüs normalde ağrı yapmaz. Eğer lezyon ağrılıysa veya tahriş olduysa.
- Eğer Nevüs 30 yaş ve sonrasında ortaya çıkıyorsa.
Nevüs ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Benler nasıl gider ?
Benler çoğunlukla zararsızdır ve kendiliğinden geçenleri çok az miktardadır. Benlerin gitmesi yani yok olması için yapılacak en iyi şey dermatoloji uzmanı bir hekime görünmektir. Hekim zararlıysa belirlediği tedavi doğrultusunda benleri yok edebilir. Ancak hasta estetiksel olarak rahatsız olduğu sebebiyle benlerini cerrahi olarak aldırabilir.
Benler neden çoğalır ?
Benlerin her insanda 20 - 40 adet bulunması normaldir ve bu sayı genelde okul çağı ve ergenlik döneminde artar. Ancak benlerin 30 lu yaşlardan sonra artması pek iyi değildir. Deri kanseri bulgusu nedeniyle çoğalabileceği gibi zararsızda olabilir.
Benler nasıl alınır ?
Benleri aldırmak için dermatoloji uzmanı bir hekimle görüşülebilir. Hekim hastaya kriyoterapi, cerrahi eksizyon (cerrahi çıkarma), lazer terapi, radyo frekans tekniği gibi çeşitli yöntemleri benin özelliklerine göre sunacaktır. Bu yöntemlerden biri kullanılarak ben alınabilir.
Benler nasıl oluşur ?
İnsan derisi yapı olarak epidermis (üst deri), dermis (alt deri) ve subkutis (deri altı) olmak üzere 3 tabakadan oluşmaktadır. İnsan derisinin en dış katmanı olan epidermis tabakasında melanosit (deride bulunan pigment üretmekle sorumlu hücre) hücreleri (insanın yapısal en küçük birimi) melanin pigmenti adı verilen suda erimeyen ve deriye renk veren kimyasal oluşumlar üretir. Hemen hemen her insanda bulunabilen benler ise deride bulunan bu melanosit hücrelerinin fazla çalışması ve çoğalıp kümeler oluşturması sonucu oluşmaktadır.
Kırmızı benler tehlikeli midir ?
Çoğu insanda görülebilen bir ben çeşidi olan anjiyom (kırmızı ben) genelde 30’ lu yaşlarda ya da daha sonrasında gözlenen bening (iyi huylu) deri içi oluşumlardır.Kırmızı ben varlığı acil olarak bir uzman doktora gösterilmesi gereken durum değildir çünkü normal şartlarda hastaya estetiksel bozukluk dışında bir sorun çıkarmaz ancak şekil değişikliği, sayı ve boyutlarında artış olması ya da kanama yapması gibi durumlarda temkinli olunması da gereklidir.
Vücuttaki benler neden çoğalır ?
Benler genelde okul çağı ve ergenlik döneminde artar. Bunun sebebi bening (iyi huylu) olabileceği gibi deri kanseri gibi durumların neticesinde vücudun verdiği bir bulgun da olabilir. Bunu dışında ultraviyole ışınlara çok maruz kalınması sonucu da deride benler artabilir.
Yüzdeki benler alınır mı ?
Yüzdeki benler de alınabilmektedir. Bunun içinse dermatoloji uzmanı hekime yüzdeki ben şikâyetiyle gidilmesi ve rahatsızlıkların anlatılması gerekmektedir. Hekim gerekli tedavi planını yapıp hastaya uygulayacaktır ve yüzdeki benlerin alınması suretiyle hasta rahatsızlıklarından kurtulabilecektir.
Hamilelikte benler büyür mü ?
Gebelik sırasında ciltte ben oluşumu ya da var olan benin çapında ve sayısında artış meydana gelmesi kuvvetle muhtemeldir.Çünkü gebelik sırasında hormonal sebeplerden dolayı benlerin oluştuğu gözlenmiştir. Hekim gözetiminde takip edilmelidir, çoğunlukla doğumdan sonra kaybolmaktadırlar.
Sonradan çıkan benler geçer mi ?
Benlerin sonradan ortaya çıkması zararsız olabileceği gibi zararlı durumları da işaret edebilmektedir ve geçmezler.Bu sebeplerden sonradan çıkan benlerde bir doktora başvurulmasında yarar vardır. Ancak hamilelik durumunda hormonal sebeplerde gebenin vücudunda çıkan benler geçebilmektedir.