HPV

HPV Nedir?

HPV (human papilloma virus) cinsel yolla, cildin cilde temasıyla bulaşan ciltte siğillere sebep olan virüs kaynaklı bir enfeksiyondur. HPV virüsünün birçok alt tipi vardır. Bu HPV tiplerin vücut üzerinde yerleştikleri dokular, organlar ve sebep olduğu hastalıklar farklı farklıdır. Kimisi sadece siğil oluşumuna sebep olurken kimisi de kanser dahi yapabilir. Ağıza, ellere, ayaklara, penise, vajinaya, rahim ağzına daha vücuttaki birçok bölgeye bu virüsler yerleşebilir. HPV 16, 18, 31, 33 rahim ağzında kanserle en çok ilişkisi olan alt gruplarıdır. HPV 6 ve 11 genital bölgede siğillere sebep olan tipleridir. Ayrıca HPV ağız ve yutağın birleştiği bölgede ve anüste de kansere sebep olabilir.  

HPV Belirtileri Nelerdir?  

HPV enfeksiyonuna yakalanmış kişilerde hiç belirti görülmeyebilir. Çoğu hasta, fark etmeden HPV’ye yakalanır ve birkaç senede hastalık vücudu terk eder. Fakat yine de virüs vücutlarında kalır ve virüsü yaymaya devam ederler. Bazı hastalarda vücudun çeşitli bölgelerinde HPV siğil oluşturur:

• Yaygın siğiller: Ellerde, parmaklarda görülen sert, pürüzlü yüzeyli şişlikler halinde olan siğillerdir. Kanamaya meyillidirler. Görünüşü rahatsız edici ve ağrılı olabilirler.
• Taban siğilleri: Ayak tabanında topuklarda, ayak parmaklarının ayakla birleştiği bölgede görülen sert, düzensiz şekilde büyüyen siğillerdir. Yürürken, ayakta duruken ayak tabanında rahatsızlığa sebep olur.
• Düz siğiller: Normal cilt yüzeyinden hafifçe yükselmiş, yüzeyi düz olan ve vücudun herhangi bir yerinde olabilecek siğillerdir. Çocuklarda yüzde, erkeklerde sakal bölgesinde, kadınlarda ise bacaklarda görülür.
• Genital siğiller: Genital bölgede görülen yüzeyi düz, karnabahara benzer şişlikler ya da küçük çıkıntılar halinde görülen siğillerdir. Kadınlarda siğil vulvada (kadın genital bölgesinin dışı), anüste, rahim ağzında ve vajinada görülebilir. Erkekte ise peniste, anüste ve skrotumda (testisleri örten deri) görülür. HPV sebepli genital siğiller ağrılı olmaz. Fakat kaşıntı ya da hassasiyete sebep olabilir. 

HPV Nedenleri Nelerdir?  

HPV enfeksiyonu ciltteki kesiklerden, hasarlı alanlardan virüsün girmesiyle olur. Virüs genellikle ciltten cilde temasla bulaşır. Genital siğile sebep olan virüsler cinsel ilişkiyle bulaşır. Bazı HPV enfeksiyonları da oral yolla yapılan cinsel ilişkiyle bulaşabilir. Gebe kadınlarda eğer genital siğiller varsa doğum sırasında bebeğe bulaşır. Siğiller bulaşıcıdır. Siğillere direkt temas sonucu hastalık bulaşır. Siğile dokunmuş birine dokunursanız da size bulaşabilir. Ayrıca virüsün bulaşma riskinin arttığı durumlar vardır:

• Çok sayıda partnerle cinsel ilişkiye giren kişilerde genital HPV riski giderek artar. Ayrıca çok sayıda cinsel ilişkiye girmiş partnerle de cinsel ilişkiye girmek riski arttırır.
• Yaygın siğiller genelde çocuklarda, genital siğiller ergenlerde ve genç erişkinlerde daha sık görülür.
• Zayıflamış bağışıklık sistemi olan hastalarda risk sağlıklı insanlara göre daha fazladır.
• Ciltte çatlaklar, yaralar, hasarlar olan insanlarda virüs bulaşma riski daha fazladır.
• Siğili olan kişilerin siğiline dokunmak, herkese açık havuzlarda, duşlarda tedbir almadan dolaşmak riski artırır.

HPV Teşhisi

Doktorunuz sadece hastanın öyküsü ve fizik muayene ile teşhis koyabilir. Farklı yöntemlerle teşhis doğrulanabilir:

• Asetik asit çözelti testi: Sirkede asetik asit bulunur. Bu test için sirke kullanılabilir. Sirke siğilleri beyaza dönüştürür, böylelikle düz siğiller bile fark edilir. 
• Pap smear testi: Bu testte doktorunuz rahim ağzından, vajinadan bir çubuk aracılığıyla örnek alır. Alınan bu örnekte hücreler incelenir. Kanser açısından değerlendirilir.
• DNA testi: Rahim ağzından ve vajinadan alınan örnekler bu defa farklı bir yöntemle araştırılır. Virüsün DNA’sı örnekte aranır.

HPV Tedavisi 

Siğiller genellikle tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden iyileşir. Özellikle çocuklarda bu durum görülür. Fakat virüs vücutta kalmaya devam eder. Virüsü vücutta atmak için bir tedavi yoktur.

İlaç tedavisi: Salisilik asit, imikuimod, podofiloks, trikloroasetik asit gibi ilaçlar kullanılır. HPV için kullanılan bu ilaçlar siğil üzerine sürülerek uygulanır. Bu ilaçları uzun süre kullanmak gerekebilir. Siğil kaybolduktan sonra virüsler vücuttan hemen atılmaz. Bu yüzden ilaçları kullanmaya devam etmek gerekir. İlaçların işe yaramadığı hastalarda başka yöntemler kullanılır.

Cerrahi ve diğer prosedürler: Bu yöntemler kriyoterapi, elektrokoterle tedavi, cerrahi olarak çıkarma, lazer cerrahisidir. Kriyoterapi virüsten etkilenmiş hücreleri sıvı nitrojenle dondurarak öldürmeye yarayan bir tedavi yöntemidir. Elektrokoter ise elektrik kullanılarak virüsten etkilenen hücreler yakılır ve öldürülür. Cerrahi olarak çıkarmada sertleşmiş, gruplaşmış, diğer tedavilere cevap vermeyen siğiller kesilip çıkarılır. Lazerle cerrahide diğer tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı, özellikle vajinadaki siğillerde kullanılan lazer kullanılarak etkilenmiş hücreler öldürülen bir tedavi yöntemidir.

Rahim ağzı kanseri tedavisi: Kanser öncülü hücreler saptanan durumlarda doktorunuz kısa bir operasyonla bu hücreleri çıkarabilir. Kanser saptanan hastalarda kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi tedavi seçenekleri arasındadır. 

Aşı: Hastalığı engelleme yöntemi olarak aşı yapılabilir. HPV aşısı iki doz halinde uygulanır. Dozlar arasında 6 ila 12 ay arasında bir zaman farkı olabilir. 21 yaşından önce erkeklerde, 26 yaşından önce kadınlarda aşının yapılması tavsiye edilir. Artık 27-45 yaş arasında uygulanabilen yeni bir aşıda bulunmaktadır.

HPV Tedavi Edilmezse 

Çoğu HPV vakası kendiliğinden iyileşir. Virüs vücutta kalmaya devam eder ve daha sonra tekrar edebilir. HPV enfeksiyonlarında bazı virüs tipleri tehlikelidir. 

Ağız ve üst solunum yolları lezyonları: HPV enfeksiyonlarına neden olan virüsün bazı alt tipleri ağızda, burunda, bademcikte, yumuşak damakta, gırtlakta siğillere sebep olabilir. Bu siğiller hastanın nefes alıp vermesınde sıkıntı çıkarır.

Rahim ağzı kanseri: Rahim ağzında görülen kanserlerin çoğu HPV kaynaklıdır. Fakat HPV enfeksiyonu olan kadınlarda kısa sürede kanser oluşmaz. Uzunca bir süre virüse maruziyet sonrası kanser gelişir. Hem HPV enfeksiyonunda hem de rahim ağzı kanserinde belirgin bir şikayet görülmeyebilir. Bu yüzden HPV enfeksiyonundan ve rahim ağzı kanserinden korunmanın en iyi yolu aşı yaptırmaktır. Rahim ağzı kanseri şikayete sebep olmadığı için rutin taramalar hayati önem arz eder. 20-30 yaş arasındaki kadınlarda 3 senede bir rahim ağzı için tarama testleri (Pap smear testi) yapılması önerilir. 30 ila 65 yaş arasındaki kadınlarda ise yine her 3 senede bir Pap smear testi yapılabilir veya HPV DNA bakılan test ile Pap smear birlikte yapılırsa 5 senede bir tarama yapılır. 65 yaş üstü kadınlarda üst üste 3 tarama temiz çıkmışsa artık kontrole gerek kalmaz.      

HPV Ne İyi Gelir? 

HPV tedavilerinden sonra bile virüs vücuttan tam olarak atılamaz. Siğiller tam tedavi edildikten sonra virüsün vücuttan atılması seneler alabilmektedir. Bu durumda yapılması en uygun olan hastalığa hiç yakalanmamaktır. Bazı önlemler alarak risk azaltılabilir:

• Cinsel hayatta şüpheli ilişkilere girmeyin.
• Cinsel ilişkiye girdiğiniz partner sayısını az tutun.
• Cinsel ilişki sırasında kondom kullanın.
• Aşı yaptırın.
• Çay ağacı yağı, sarımsak, yeşil çay, elma sirkesi siğiller için iyi gelebilir.

HPV Ne İyi Gelmez? 

HPV enfeksiyonuna yakalanmış hastaların yapmaması gereken bazı durumlar vardır:

• Hastalığın bulaşma riski olan havuz, duş gibi yerlerde koruyucu kıyafetler giyin.
• Siğil olan bölgeye çok dokunmak, hastalığın yayılmasına sebep olabilir.
• Siğillerin iyileşmiş olması virüslerin vücuttan atıldığını göstermez. Dikkatli olmak gerekir.
• Sigaradan uzak durulmalı. Ağız ve gırtlak kanserlerinde olumsuz etkiye sahiptir.
• Çok çocuk sahibi olmak rahim ağzı kanseri için risktir.
• Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmalı.
• Korunmadan yapılan cinsel ilişkiler hastalığa sebep olur ve yayar.

HPV İlaçları 

HPV tedavisinde ilaçlar genelde siğilin üzerine uygulanır.

• Salisilik asit, siğilin üzerine uygulanarak tedavi edilir. Fakat ciltte tahrişe sebep olabilir. Yüzde olan siğillerde kullanılmaz.
• İmikuimod: Krem şeklinde uygulanır. Bağışıklık sistemini HPV’ye karşı güçlendirir. Uygulanan bölgede kızarıklık ve şişlik yapabilir.
• Podofiloks: Genital siğillerin üzerine sürülen bu ilaç siğili yok eder. Uygulanan alanda yanma ve kaşınma yapabilir.
• Trikloroasetik asit: Elde, ayakta, genital bölgede olan siğilleri yakarak iyileştirir. 

HPV Ameliyatı 

Anormal Pap smear testi veya HPV DNA testi sonucu kadın doğum doktorunuz size kolposkopi denen bir prosedür uygulamak isteyebilir. Bu prosedürle şüpheli bölgeye daha ayrıntılı bakılır ve anormal olarak görülen kısım tamamen çıkarılır. Ameliyat yapılırken doktor bölgesel anestezi sağlayacak ilaçlar kullanır ve etkilenen bölge kesilerek çıkarılır. Çıkarılan kısım daha sonra incelenir. Böylelikle hem tanı kesinleşmiş olur hem de hasta tedavi edilir. Bu operasyon sırasında kanserli hücreler sıvı nitrojen kullanılarak dondurulup öldürülür. Buna kriyoterapi denir. Başka bir prosedür olarak elektrik kullanılarak etkilenmiş hücreler yakılır. Buna da elektrokoterle tedavi denir. Lazer cerrahisinde ise diğer tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı durumlarda siğiller lazer kullanılarak yakılır ve bu alan çıkarılır. Başka bir yöntem olarak da loop elektrocerrahi eksizyon prosedürü kullanılır. Bu yöntemde ısıtılmış bir tel kullanılarak büyümüş siğiller vücuttan keserek çıkarılır. 

Hamilelikte HPV

HPV kadınlarda gebe kalmayı engelleyecek bir hastalık değildir. Gebe olan kadınlarda HPV enfeksiyonu tedavisi doğumdan sonraya planlanır. Enfeksiyona bağlı komplikasyonlar görülebilir. Gebeliğe bağlı hormonal değişikliğe bağlı siğiller büyüyebilir ve kanamalara sebep olabilir. Genital bölgede olan siğiller bazı vakalarda çok büyüyebilir. Bu durum vajinal yolla doğumu zorlaştırmaktadır. Bu hastalarda doğum için sezaryen tercih edilir. Rahim ağzında gebelik süresince değişiklikler görülür. 

HPV’ye yakalanmış gebeler rahim ağzı kanseri açısından da takip edilmelidir.

Çocuklarda HPV

Çocuklarda siğiller daha çok el, ayak ve yüzlerde görülür. Cildinde hasar bulunan çocuklarda siğillerle ya da virüsün bulunduğu ortamlarla temas hastalığa yakalanmaya sebep olur. Siğille daha çok oynayan ve siğile sık sık dokunan çocuklar virüsün vücudun başka yerlerine yayılmasına sebep olurlar. Anne ve babalar bu durumda çocuklarını uyarmalı ve onları eğitmelidir. Çocukluk döneminde görülen bu siğiller, genellikle tedavi gerekmeden kendiliğinden iyileşir. Ergenliğe girmiş cinsel hayatla tanışmış bireylerde genital siğiller de görülebilir. Hastalığı önlemek için HPV 6, 11, 16, 18 tiplerini içeren aşılar bulunmaktadır. Bu aşılar 12 – 13 yaşlarında yapılabilir. Üç doz şeklinde yapılır. Aşının ilk dozu yapıldıktan 2 ay sonra ikinci doz, 6 ay sonra üçüncü doz yapılır. HPV 6, 11 genital bölgede siğillere sebep olur. HPV 16 ve 18 ise rahim ağzı kanserine neden olabilecek HPV alt tiplerinden bazılarıdır. Bu aşı hem siğillerden hem de rahim ağzı kanserinden koruyacak şekilde yapılmıştır. Aşı erkeklerde 21 yaşına kadar, kadınlarda ise 26 yaşına kadar yapılmaktadır. Artık 27 ila 45 yaş arasında da kullanabilen yeni bir aşı bulunmaktadır. Aşı dışında kriyoterapi, elektrokoterle tedavi, cerrahi ve diğer ilaçlar da tedavi için kullanılabilir. 

Cinsel hayata yeni başlayan bireylerin bu hastalıklar konusunda eğitilmesi ve anne babaları tarafından bilgilendirilmesi tavsiye edilir. 

Bebeklerde HPV

Bebeğe anneden gebelik ve doğum sırasında HPV geçişi olabilir. Fakat bu risk çok düşüktür. HPV bebeğe geçse bile bebek kısa sürede iyileşir. Yani genellikle bebeklerde HPV enfeksiyonu ciddi bir durum oluşturmaz. Bebekte nadiren bu virüs bebeğin solunum sistemine yerleşir. Buna respiratuar papillomatozis denir ve hayati tehdit oluşturabilir. Bebeğin solunum yollarında oluşan siğiller acilen temizlenmelidir. Lazer cerrahi ile bu siğiller tedavi edilir. Annede rahim ağzı kanseri dahi olsa bebek sağlıklı şekilde doğar.     

HPV için Hangi Doktora Gidilir? 

HPV tanısı ve tedavisini Cildiye Hastalıkları (dermatoloji) uzmanı yapar. Kadınlarda genital siğil görülürse kadın doğum, erkeklerde üroloji bölümü ilgilenir. Vücudunda herhangi bir yerinde siğil fark eden kişiler doktora başvurmalıdır. Genital bölgede siğil fark eden kadınlar rahim ağzı kanseri tehlikesinden dolayı hemen doktora başvurmalıdır. 30 yaşını geçmiş kadınlarda HPV için taramalar rahim ağzı kanseri tehlikesinden dolayı zaten yapılmaktadır. HPV virüsü erkeklerde ise cinsel bölgelerinde görülen siğiller, yine kansere sebep olabileceği için üroloji bölümüne başvurmaları tavsiye edilir.

Hekiminize başvurup gerekli HPV testlerini yaptırabilirsiniz.