Kolesistektomi Nedir?

Kolesistektomi, safra kesesinde meydana gelen taş oluşumu veya diğer rahatsızlıkların sonucunda safra kesesinin alınması işlemidir. Erişkinlik döneminden sonra insanların %10’luk bir diliminde safra taşı olumu görülmektedir. Pigment taşları ve kolesterol taşları olarak ikiye ayrılan safra taşları, vücudun çeşitli belirtiler göstererek farklı hastalara zemin hazırlamasına neden olmaktadır. Bu nedenle, safra taşı teşhisi koyulduktan sonra kolesistektomi ile müdahale edilmektedir.

Laparoskopik Kolesistektomi Nedir?

Laparoskopik kolesistektomi, kapalı safra kesesi ameliyatı olarak adlandırılmaktadır. İlk defa 1985 yılında kullanılmıştır ve bu dönemden sonraki safra kesesi ameliyatlarında dünya standardı olarak görülmektedir. Laparoskopik kolesistektomi sırasında vücut üzerinde birkaç küçük kesi uygulanır. Bu kesiler, delik olarak adlandırılacak kadar küçüktür. Laparoskop adı verilen ince ve uzun bir tüp aracılığıyla kesiklerden içeri girilir. Laparoskop cihazının uç kısmında yer alan kamera, cerrahın görüntüleri takip etmesini ve operasyonu gerçekleştirmesini sağlamaktadır. Tespitlerin yapılmasının ardından safra kesesi daha önceden açılmış olan küçük bir delikten dışarı çıkarılır.

Safra Kesesi Sorunlarının Sebepleri

Safra kesesi, karaciğerin alt kısmında yer alan bir organdır. Karaciğerin sindirim sırasında oluşturduğu safra sıvısını toplayarak yoğunlaştırmaktadır. Safra kesesinde taş oluşumu gerçekleşir ise kişinin hayatını etkileyecek düzeyde rahatsızlıklar oluşturmaktadır. Erişkinlik dönemine ulaşmış insanların %10’unda safra taşı oluşumu görülürken safra kesesinin alınması herhangi bir bozukluğa sebep olmamaktadır.

• Safra kesesinin işleyişini bozarak çeşitli rahatsızlıklara neden olan temel unsur safra kesesi taşlarıdır. Bu taşlar, safra ya da safra kanalları içerisinde kolesterol ve tuzdan oluşan sert kütlelerdir.
• Safra kesesinde taş oluşumunun genetik ve beslenme olarak iki sebebi bulunmaktadır. Safra taşı oluştuktan sonra yemeklerden sonra vücudun reaksiyon vermesine neden olarak rahatsızlıklar oluşturur.
• Safra kesesi taşını engellemek için bilinen herhangi bir yöntem yoktur.
• Safra kesesinde oluşan taşlar safra sıvısının akışını engelleyerek safra kesesinde şişme, karında ağrı, kusma ve hazımsızlık gibi rahatsızlıklara neden olabilir.
• Ana safra kanalının bu taşlar ile tıkanması, sarılık gibi daha büyük rahatsızlıklara yol açabilmektedir.

Kolesistektomi Endikasyonları

Safra taşının tespit edilmesi sonucunda oluşan rahatsızlıklar hakkında net bilgilere ulaşılmaktadır. Kolesistektomi endikasyonları:

• Safra kesesi taşlarının konum ve boyutlarını tespit etmek amacıyla ultrasondan yararlanılır.
• Farklı faktörlerin yer aldığı durumlarda diğer x ışını testleri uygulanarak hastalık değerlendirilir.
• Safra kesesi taşlarının cerrahi müdahale olmadan yok olması mümkün değildir. Küçük ve sertliğini kazanmamış safra kesesi taşları ilaçlar ve safra diyeti ile ortadan kaldırabilir.
• Safra kesesi taşları sonucunda oluşan rahatsızlıklara en kesin çözüm cerrahi müdahaledir. Kolesistektomi ile safra kesesi cerrahi müdahale ile alınır. Bu müdahale zaman açısından uygun görülürken başarı oranı yüksektir.

Kolesistektomi Komplikasyonları

Her ameliyat, operasyon esnasında ve sonrasında çeşitli riskler barındırmaktadır. Laparoskopik kolesistektomi ameliyatlarının sonrasında hastalarda görülen komplikasyon oranı çok azdır. Daha önceden kolesistektomi ameliyatı gerçekleştiren doktorlar, işleyiş hakkında gerekli bilgilere sahiptir.

Kolesistektomi komplikasyonları çok az görülmektedir. Az sayıda meydana gelen komplikasyonlar ise kalp problemleri, kan pıhtılaşması, pnömoni, enfeksiyon ve kanamadır. Safra kesesi bulunduğu bölgeden çıkarılırken ince bağırsak gibi komşu organlara hasar verilebilir. Bu tür durumlarda ayrı bir ameliyat yapılması gereklidir.

Laparoskopik kolesistektomi ameliyatları açık safra kesesi ameliyatlarına oranla daha güvenilir sonuçlar vermektedir. Kolesistektomi komplikasyonları, ameliyatı gerçekleştiren doktorun gerekli eğitimi alması ile düşük seviyelere inmektedir. Bu nedenle, hastalar tarafından güvenle tercih edilmektedir.

Aşağıdaki durumlardan biri yaşandığı takdirde doktora haber verilmelidir.

• Kesi yapılan bölgelerde kanama,
• Kesi yapılan bölgede akıntı görülmesi,
• 39 ve üstü ateş,
• Karında şişme,
• Devamlı mide bulantısı,
• İlaçlara rağmen devam eden ağrı,
• Beslenmede görülen bozukluğun devam ediyor oluşu,
• Titreme,
• Nefes almada problem ve uzun öksürük.

Laparoskopik Kolesistektomi Avantajları

Safra kesesi ameliyatları açık kolesistektomi veya laparoskopik kolesistektomi olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleştirilmektedir. Laparoskopik kolesistektomi, avantajları sayesinde açık safra kesesi ameliyatına oranla daha çok tercih edilmektedir.

• Açık safra kesesi ameliyatında 15 cm uzunluğunda kesiler yapılmaktadır. Bu yöntem sayesinde dört küçük delik oluşturularak kesi miktarı azaltılmaktadır.
• Kesi sonucu oluşabilecek kanama ve ağrı ihtimali azalmaktadır.
• Laparoskopik kolesistektomi sonrasında hastaların iyileşme ve sosyal hayatına devam etme süreleri daha kısadır.
• Hastalarda herhangi bir komplikasyon görülmüyor ise ortalama 12 saat sonra taburcu edilmektedir.

Laparoskopik Kolesistektomi Hazırlık Süreci

Laparoskopik kolesistektomi hazırlık süreci her hasta ve doktora göre değişiklik gösterse de temel aşamalar aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Hastanın yaşı ve tıbbi durumu ile bağlantılı olarak EKG, göğüs röntgeni, tıbbi değerlendirme ve kan değerleri alınır.
• Cerrah ameliyat öncesinde gerekli planlamaları yapar ve yazılı onayınıza sunar.
• Ameliyat başarı oranını artırmak için ameliyattan bir önceki gece yiyecek ve içecek tüketilmemelidir. 
• Anti-inflamatuvar ve kan sulandırıcı ilaçlar ameliyattan günler öncesinde doktor gözetiminde gerekli görülürse kesilmelidir.
• Diyet ilaçları iki hafta önceden kesilmelidir.
• Sigara bırakılmalıdır.

Laparoskopik Kolesistektomi Nasıl Yapılır?

Kolesistektomi operasyonları son dönemlerde Laparoskopik yöntem ile yapılmaktadır.

• Ameliyat öncesindeki uyarıları dikkate alarak hazırlığını tamamlayan hastaya genel anestezi yapılır ve ameliyat esnasında hasta tamamen uykuda kalır.
• Tüp şeklindeki kanül cihazıyla karın bölgesinden karına girilir.
• Laparoskop’un önüne bağlı olan özel kamera kanül yardımıyla içeri sokulur. Laparoskop sayesinde doktor, içerideki durumu net olarak görür.
• Safra kesesini organ ve dokulardan ayırmak için diğer kanüller de vücuda sokulur.
• Kolanjiyografi kullanılarak safra kanalında bulunan taşların boyutu ve yerleri tespit edilir. 
• Taş sayısı ve boyutları tek bir müdahale için uygunsa gereken işlem yapılır. Sayı fazla ise ikinci bir ameliyatı daha sonra yapma kararı alabilir ya da ameliyatı açık kolesistektomi ile devam ettirebilir.
• Safra kesesi vücuttan dışarı çıkarıldıktan sonra dikiş ve bant yardımı ile küçük kesiler kapatılır.

Kolesistektomi Sonrası Diyet

Ameliyat sonrasında mide bulantısı ve kusma gibi şikayetler görülebilir. Bu şikayetler, hastanın beslenme yetersizliği yaşamasına neden olmaktadır. Kolesistektomi sonrası beslenme düzenini sağlamak için ilk aşamadan oral veya enteral beslenme yöntemleri kullanılır. Kolesistektomi ameliyatı sonrasında safra taşı oluşumunun tekrarlamaması için diyet uygulanmalı ve tüketilen besinlere dikkat edilmelidir.

Kolesistektomi sonrası beslenme düzeni kademeli olarak uygulanır. Hastanın bağırsak ve sindirim düzeni tekrar eski sağlığına ulaşana kadar ağız yolu ile beslenmesi tercih edilmez. Sindirim sisteminin düzene girmesinin ardından oral veya enteral beslenme tedavisine geçiş yapılır.

Safra taşı sorununun tekrar ortaya çıkmasını engellemek için zararlı ve yağlı besinlerden uzak durulmalıdır. İlk 3 aylık dönem kolesistektomi sonrası diyet dönemi olarak adlandırılır ve hastaların bu diyete uyması gereklidir. Diyete uyulduğu takdirde ilerleyen süreçte diğer besinler yavaş yavaş tüketilmeye başlanır.

Kolesistektomi sonrası beslenme döneminde lif kaynağı besinlerden uzak durulmalıdır. Lif kaynağı besinler, ishale zemin hazırladığı için hastalarda çeşitli komplikasyonların oluşmasına neden olmaktadır. Taze sebze ve meyve posalarına ağırlık verilmelidir.

Kolesistektomi sonrası diyet programı diyetisyenler tarafından hazırlanmaktadır. Hastanın yaş ve özellikleri dikkate alınarak uygun safra diyeti hazırlanır.