Sedimantasyon

Sedimantasyon Nedir?

Sedimantasyon kelimesinin anlamı tortulaşma ve dibe çökme olarak nitelendirilmektedir. Kırmızı kan hücreleri olan alyuvarların ne kadar sürede dibe çökme yaptığı, sedimantasyon sayesinde belirlenmektedir. Eğer vücutta inflamasyon bulguları var ise protein yapıları, alyuvarlar yani kırmızı kan hücreleri ile birleşerek, eritrositlerin çok daha hızlı bir şekilde çökmelerine sebebiyet verirler.

Sedimantasyon her ne kadar basit bir işlem gibi görünse de önemli rahatsızlıkların belirlenmesinde rol oynadığından önemli bir yere sahiptir. Vücutta herhangi bir iltihap oluşumu ve otoimmün hastalıklar gibi hastalıkların belirlenmesinde önemli rol oynar. Ayrıca Sedimantasyon, kanserli dokuların tespit edilmesi konusunda kesin sonuçlar vermektedir.

Sedimantasyon Nasıl Ölçülür?

Sedimantasyon testi veya eritrosit sedimantasyon oranı da denilen (ESR) testleri, steril laboratuvar ortamlarında kişiden alınan kan örnekleri ile yapılmaktadır.  Alınan kan örnekleri ilk yarım saat içinde, iki saat ve 24 saat içinde olmak kaydı ile farklı zaman dilimlerinde değerlendirme aşamasına alınır. Değerlendirme ve ölçüm aşamalarındaki her saat için alınan örneklerin kandaki eritrosit yapılarının hangi miktarlarda dibe çöktüğü tespit edilir.

Normal Sedimantasyon değerleri cinsiyete ve yaşa göre farklılık göstermektedir. Ölçüm sonuçlarında birden fazla farklı rahatsızlığın oluşumu konularında bilgi edinilir. Kanda Sedimantasyon yüksekliği kanser hastalığının bulunmasında büyük bir öneme sahip olduğu gibi aynı zamanda farklı hastalıkların da teşhisinde büyük bir rol oynamaktadır. Bu yüzden de Sedimantasyon kanser ilişkisi kesindir ve yüksekliği her zaman kanserle bağlantılıdır demek kesinlikle yanlış bir bilgidir.

Sedimantasyon Normal Değerleri

Eritrosit sedimantasyon hızı (esr) bazı durumlarda değişkenlik göstermektedir. Bu durum gebelik, adet dönemi periyotu, kullanılan bazı ilaçlar ve anemi sebebiyle oluşmaktadır. Eğer bu gibi etkenler yok ise ve buna rağmen Sedimantasyon değerlerinde bir problem saptanıyorsa birtakım rahatsızlıklardan şüphelenilebilir.

Sedimantasyon işlemleri sonucunda, bazı enfeksiyonların varlığı, bağışıklık sistemi rahatsızlıkları ve romatizmal hastalıklar gibi birçok hastalığın belirlenmesi sağlanır. Kanser hastalıklarının teşhisi de yine Sedimantasyon sonrası ortaya çıkmaktadır. Sedimantasyon yüksekliği her zaman kanser hastalığının bulgusu olarak oluşmaz. Vücutta herhangi bir anormalliğin varlığı veya ters giden bazı durumların olmasından kaynaklı olarak Sedimantasyon yüksekliği oluşabilir. Testler, bu gibi durumlarda ve hastalıkların tedavi edilmesi hususunda oldukça önemlidir.

Önceden kullanılmış olan kimyasal maddelerin de Sedimantasyon yüksekliğini etkileyebileceği bilinmektedir. Bu yüzden kişinin testleri yapılmadan önce, kullandığı ilaçlar ve tüketmiş olduğu besinler doktor tarafından ayrıntılı bir şekilde öğrenilir. Sedimantasyon normal değerleri şu şekildedir;

• Yeni doğan bebeklerde: 0 ile 2mm/h
• Çocuklarda: 0 ile 10 mm/h
• 50 yaşın altındaki kadınlarda: 0 ile 20 mm/h
• 50 yaşın üstündeki kadınlarda: 0 ile 30 mm/h
• Hamilelerde: 4 ile 57 mm/h
• 50 yaşın altındaki erkeklerde: 0 ile 15 mm/h
• 50 yaşın üstündeki erkeklerde: 0 ile 20 mm/h

Arası değerler Sedimantasyon normal değerleri arasında belirlenmiştir. Bu değerler cinsiyet ve yaşa göre farklı olarak hesaplanmaktadır. Örneğin kişinin eritrosit Sedimantasyon hız oranının hesaplanması için cinsiyete göre farklı yöntemler kullanılmaktadır. Kadınlar kendi yaşının üzerine 10 daha eklenerek ikiye bölünmesi, erkeklerde ise mevcut yaşın ikiye bölünmesi suretiyle Sedimantasyon hızı hesaplanmaktadır.

Hamilelikte Sedimantasyon Nasıl Olmalı?

Hamilelik sürecinde vücudun bağışıklık sisteminin baskılanması sonucu Sedimantasyon hızı hafif bir şekilde artış göstermektedir. Bu durum gebeliğin normal bir süreci olarak kabul edilir. Gebelikte Sedimantasyon yüksekliği sınırı 40’tır. Doğumdan sonra bu oran daha normal bir sınıra gerileyecektir. Gebelik süresince bu oranın normal seyirde kalması yönünde takip edilmesi gerekmektedir. Bu, gebeliğin sağlıklı ilerlemesi ve bebeğin sağlığı açısından oldukça önemlidir. Ancak eğer, gebelikte yüksek bir Sedimantasyon oranı saptandıysa ve doğumdan sonra da bu oran hala gerilemediyse, mutlaka iç hastalıkları doktoruna başvurulması gerekir.

Bebeklikte Sedimantasyon Değerleri Neden Önemli?

Bebeklerde Sedimantasyon yüksekliği 0 – 2 mm/hh değerinde olmalıdır. Yapılan testlerin sonucunda eğer Sedimantasyon yüksekliği durumu ortaya çıkarsa vücutta herhangi bir iltihaplı veya buna zemin oluşturabilecek bir rahatsızlığın bulunduğuna işaret etmektedir. Eğer Sedimantasyon düşüklüğü var ise, iltihaplı hastalığın olmadığı konusunda kesin bir kanıya varılır. Ancak bu durumda karaciğer rahatsızlıkları, kan şekeri yüksekliği ve böbrek rahatsızlıkları gibi iltihabı yükseltmeyen farklı hastalıkların olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Sedimantasyon Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları

Sedimantasyon düşüklüğü nedenleri genellikle iltihaplı olmayan birtakım rahatsızlıklar gibi etkenlerden ortaya çıkmaktadır. Bu durum, kişide iltihaplı veya bunun nedeni olabilecek hastalıkların olması ihtimalinin çok daha düşük bir seviyede olduğunu göstermektedir. Sedimantasyon düşüklüğü genellikle sağlıklı insanlarda görülmektedir. Fakat bazı durumlarda yine de iltihap oranı yüksek olmayan birtakım rahatsızlıkların da belirtisi niteliğini taşımaktadır. Örneğin; yüksek kan şekeri, kan yoğunluğunun artışı, hücre rahatsızlıkları gibi hastalıkların nedeni olabilmektedir.

Sedimantasyon Düşüklüğü Belirtileri

Sedimantasyon düşüklüğü, çeşitli hastalıklar nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle Sedimantasyon eksikliğinde görülebilecek belirtiler değişiklik göstermekle birlikte aşağıdaki gibidir;

• Güçsüzlük
• Kilo kaybı
• İştah kaybı
• Baş ağrısı
• Eklem ağrısı
• Yorgunluk
• Baş dönmesi
• Halsizlik

Sedimantasyon Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Sedimantasyon yüksekliği vücutta birtakım problemlerin olduğunun göstergesidir. Sedimantasyon testleri sonucunda yüksek değerler çıkan kişilerde iltihaplı hastalıkların bulgusuna rastlanır. Bunun yanı sıra kanser ve otoimmün hastalıklar gibi ciddi rahatsızlıkların teşhisi de yine Sedimantasyon testleri sonucunda ortaya çıkar. Yapılan araştırma ve testler sonucunda ortaya çıkan birtakım ciddi bulgular sonrasında, kişiye gerekli tedaviler uygulanmalı ve hastalığın ilerlemesi önlenmelidir.

Sedimantasyon Yüksekliği Belirtileri

Sedimantasyon yüksekliğinde kanser, otoimmün ve iltihaplı hastalıklardan şüphelenilir. Bu hastalıkların belirtileri değişiklik göstermekle birlikte sedimantasyon yüksekliği tanısı konulan kişilerde şu belirtiler gözlenir:

• Romatizmal ağrı ve ateş
• İştahsızlık
• Kilo kaybı
• İshal (sindirim sorunları ve dışkıdan kan gelmesi)
• Eklemlerde sertleşme
• Boyun, omuz ve pelvis ağrıları
• Anemi

Sedimantasyon Yüksekliği Tedavisi

Sedimantasyon yüksekliğine bağlı olarak çıkan sonuçlarda doktorunuz bu teşhisi doğrulamak amacı ile yeniden bir ESR testi yaptıracaktır. Ayrıca ek testlerle de sorunun kesin sonuç kazanması sağlanacaktır. Sedimantasyon yüksekliği vücutta bir problemin olduğuna dair bulguları işaret eder. Yüksekliğin altında yatan sorunun iyice anlaşılabilmesi için mutlaka bu alanda uzman bir doktora gitmeniz gerekmektedir. Sedimantasyon yüksekliği tedavisi kapsamında doktorunuz sorunu ortaya çıkaran testleri yaptıktan sonra tedavi amaçlı olarak şu ilaçları verecektir;

• Antibiyotik tedavisi
• Kortizon tedavisi
• Antiromatizmal ilaçlar
• Omega 3 ve Omega 6

Sedimantasyon Yüksekliğine Ne İyi Gelir, Nasıl Düşürülür?

Sedimantasyon yüksekliğini düşürmek için uzman hekim tarafından sorunu çözmeye yönelik ilaç tedavisi başlatılacaktır. İlaçlar düzenli şekilde kullanılır ise sedimantasyon seviyesi normal seviyelere ulaşacaktır. İyileşme sürecini hızlandırmak için hastaların yaşam stillerinde bazı değişiklikler yapmaları tavsiye edilir. Örneğin düzenli spor, egzersiz ve dengeli beslenme, sedimantasyon değerini dengelemek için katkıda bulunacaktır.

Tıbbi tedavilerin yanı sıra doktor kontrolü altında iltihap önleyici bazı besinlerin tüketilmesi de gerekebilir. Bu hususta öncelikle bol su tüketilmelidir. Vücudun susuz kalması kan değerlerinin dengesini bozmaktadır. Beslenme listesinde taze meyve ve sebze bulunmalıdır. Zerdeçal, sarımsak, limon ve zencefil gibi besinler de sedimantasyon yüksekliğini normale indirmek için yardımcı olmaktadır.

Sedimantasyon Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Sedimantasyon yüksekliği ciddi bir sorunun habercisi ise mutlaka tedavisi yapılması gerekir. Örneğin yüksek oranların sebebi, kanser türleri ve iltihaplı hastalıklar sonucunda oluşmuşsa, tedavi edilmediği takdirde, kişiye hayati sonuçlar oluşturabilir. Bu yüzden tedavinin en kısa zamanda yapılması ve ciddi hastalıkların erkenden önüne geçilmesine imkân tanınması gerekmektedir. Sedimantasyon yüksekliğinin zararları ile karşılaşmamak adına tedaviye erken dönemde başlanılmalıdır.