Gergin Omurilik Sendromu

Gergin Omurilik Sendromu Nedir?

Gergin omurilik sendromu; omuriliğin son kısmının doğuştan yada sonradan gelişen bir bağ dokusu yapısı nedeniyle sakrum adı verilen sağrı kemiğine yapışması ve bunun sonucunda gerilerek semptom ortaya çıkarması durumudur.

Omurilik; insanda ve diğer memelilerde el, kol, bacak, ayakların düzenli hareketlerini sağlama, idrar ve dışkının tutulma refleksi gibi insan için oldukça önemli olan pek çok konuda esas görevli olan bir organdır. Omurilikte gelişen herhangi bir problem bu hareketlerin ve reflekslerin bozulmasına yol açar.aaa

Gergin omurilik sendromunda omurilik alt ucunda anormal olarak gelişen bant yapısı; omuriliğin hareketlerinin oldukça kısıtlanmasına ve omuriliğin gergin bir hal almasına neden olur. Omurganın her bir hareketinde bu gerginlik artar. Artan bu gerginlik hastada pek çok semptomun ortaya çıkmasına neden olur.

Gergin Omurilik Sendromu Tipleri Nelerdir?

Gergin omurilik sendromu çoğunlukla doğuştan oluşabildiği gibi sonradan da oluşabilir. Yada doğuştan var olup yetişkinlik döneminde semptom gösterebilir. Gergin omurilik sendromunun semptom gösterme yaşına göre tiplendirilmesi şu şekildedir:

• Doğuştan Gelişen Gergin Omurilik Sendromu (Primer Tethered Kord Sendromu): Doğuştan gelişen gergin omurilik sendromu; genellikle anne karnındaki bebeğin sinir sisteminin gelişimi esnasında oluşan bir durumdur. Kişide gergin omurilik sendromuna ek olarak spina bifida, meningosel, meningomyelosel gibi durumlar da eşlik edebilir. 
• Sonradan Gelişen Gergin Omurilik Sendromu (Sekonder Tethered Kord Sendromu): Sonradan gelişen gergin omurilik sendromunda kişide bir travma, enfeksiyon, ameliyat, tümöral yapı veya bunun gibi birçok sebebe bağlı olarak omuriliğin son kısmında bir bant oluşup gergin omurilik sendromuna neden olabilir. Bazen bu kişilerde bant yapısı doğuştan var olup yetişkinlik döneminde de semptom gösterebilir.

Gergin Omurilik Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Omurilik kişide hareket ve tuvalet ihtiyacı gibi pek çok olaydan esas sorumlu olan yapıdır. Gergin omurilik sendromuna sahip olan kişilerde bu yapı omurilik yapısı zedeleneceği için bu faaliyetler de etkilenmiş olur. Gergin omurilik sendromunda gözlemlenen semptomlar şunlardır:

• Bel Ağrısı: Bel ağrısı; gergin omurilik sendromuna sahip kişilerde en sık görülen semptomların başında gelir. Kişide var olan bağ dokusu ile omuriliğin gerilmesi zaten ağrı oluşumuna neden olurken; kişinin öne ve arkaya doğru hareketleri bu ağrının artmasına neden olur.
• Bacak Ağrısı: Bacak ağrısı; gergin omurilik sendromuna sahip hastalarda görülen bir diğer semptomdur. Hastalarda bacağa giden sinir kısımlarını içeren omurilik kısmının gerilmesi buradaki sinirlerin harabiyete uğramasına ve ağrı oluşumuna neden olur.
• Kol ve Bacaklarda Hareket Kısıtlılığı: Gergin omurilik sendromunda gerilen omurilik kısmından etkilenen sinir bölümüne göre kişide kol veya bacaklarda hareket kısıtlılığına rastlanılabilir. Bu kısıtlılık bacaklarda belirgin iken; kollarda çok daha nadirdir.
• Kas Güçsüzlüğü: Kaslar sinirlerden aldıkları uyarılar ile hareket ederler. Gergin omurilik sendromunda etkilenen sinirler kasların çalışmasını olumsuz yönde etkiler. Bunun sonucunda kişide kas güçsüzlüğü gözlemlenir.
• Bacaklarda Uyuşma ve His Kayıpları: Gergin omurilik sendromunda etkilenen sinir yapılarının lokalizasyonuna bağlı olarak kişide bacaklarda uyuşma ve his kayıpları yaşanabilir.
• Kol ve Bacaklara Yayılan Elektrik Çarpması Hissi: Gergin omurilik sendromunda etkilenen sinir yapıları bazen kişide ani ağrı oluşumuna neden olur. Hasta bunu elektrik çarpması hissi gibi algılar. Bu durum daha çok bacaklarda hissedilir.
• İdrar ve Dışkı Kaçırma: Uzun süreli devam eden gergin omurilik sendromunda kişide omuriliğin yapısında zedelenme meydana gelir. Eğer bu zedelenme kişinin dışkı ve idrarını tutmasını sağlayan sinirlerde oluşursa hastada dışkı ve idrar kaçırma semptomları oluşur.
• Bacaklarda Kas Erimesi(Kas Atrofisi): Gergin omurilik sendromu uzun süreli olduğunda bu bölgedeki sinirler etkilenir. Bu sinirlerden uyarı alan kaslar da dolaylı yoldan etkilenerek erimeye başlar. Bu durum özellikle bacak adele kaslarında görülür.
• Omurga Şeklinde Bozukluk: Omurgada şekil bozukluğu özellikle çocuk yaştaki gergin omurilik sendromunda rastlanılan bir semptomdur. Çocuk gergin omuriliğin ağrısını azaltmaya yönelik olarak belli bir şekil alır ve bu şekli korumaya çalışır. Bu durum omurganın şeklinin bozulmasına neden olur.
• Belde Çukurlaşma: Belde çukurlaşma özellikle erişkin yaştaki gergin omurilik sendromu hastalarında yaşanan bir semptomdur. Hasta gergin omuriliğin ağrısını azaltmaya yönelik olarak belli bir şekil alır ve bu şekli korumaya çalışır. Bu durumda bel giderek çukurlaşır.

Gergin Omurilik Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Gergin omurilik sendromu; doğuştan yada sonradan ortaya çıkabilen, bu durumda da kişide pek çok semptomun ortaya çıkmasına neden olabilen bir hastalıktır. Doğuştan gelişen gergin omurilik sendromunda genellikle kişide sinir sistemi gelişim bozukluğu da eşlik eder. Bunun da en sık nedeni Gebelikte folik asit kullanmamadır. Bunun dışında genlerin bozulmasına yol açabilecek radyasyon, gebelikte sigara ve alkol tüketimi, gebelikte ilaç kullanımı gibi durumlar kişide sinir sistemi gelişim bozukluğuna ve gergin omurilik sendromuna yol açabilir.

Yetişkin dönemde gelişen gergin omurilik sendromunda genellikle enfeksiyon, tümör dokusu, ameliyat geçmişi, travma gibi durumlar sorumlu tutulur. Ancak bu kişilerde gergin omurilik sendromuna yol açan bant doğuştan var olup yetişkinlik döneminde semptom göstermiş de olabilir.

Gergin Omurilik Sendromu Teşhisi

Gergin omurilik sendromu; erken tanı konulması ve tedavi altına alınması gereken bir hastalıktır. Hastalığın erken tanı alması; oluşabilecek nörolojik komplikasyonların önüne geçilmesine olanak sağlar.

Gergin omurilik sendromunun teşhisinde Anamnez ve Fizik Muayene nin rolü büyüktür. Anamnez hastanın hastalığı hakkında var olan şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Gergin omurilik sendromuna sahip hastalar sıklıkla bel ağrısı, bacak ağrısı, kas güçsüzlüğü, bacak kaslarında incelme, hareket kısıtlılığı gibi şikayetlerden yakınır. Hekim hastanın bu şikayetlerini dinler, şikayetlerin ne zamandır var olduğunu, arttırıp azaltan etkenleri sorgular. Ardından fizik muayeneye geçer.

 Fizik muayenede hekim hastanın bel hareketlerini gözlemlemek için hastanın öne ve arkaya doğru hareket etmesini ister. Hastanın bu hareketlerin ne kadarını yaptığını gözlemler.

 Gergin omurilik sendromunun esas tanısını koyan tanı yöntemi Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) yöntemidir. Manyetik rezonans görüntüleme yöntemi manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Bu yöntemle hastada gergin omurilik sendromuna yol açan bant yapısı gözlemlenip tanı konulabilir. Ayrıca hastanın omuriliği detaylı incelenerek herhangi bir ek problemin olup olmadığı da görülebilir.

Gergin Omurilik Sendromu Tedavisi

Gergin omurilik sendromunun tek tedavi seçeneği Cerrahi Girişimdir. Cerrahi girişim dışı uygulanacak herhangi bir tedavi seçeneği mevcut değildir.

Ancak cerrahi tedavi olmak istemeyen, cerrahi tedaviyi kaldıramayacak olan yada cerrahi girişimden fayda görmeyen kişilere Fizik Tedavi Uygulamaları yapılabilir. Bu uygulamalarda hastanın sınırlanan bel hareketlerinin arttırılarak yaşam kalitesinin artırılması amaçlanır.

Gergin Omurilik Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Gergin omurilik sendromu tanı konulduğunda mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Tedavi uygulanmayan hastalarda var olan bant yapısı kişide hareket kısıtlılığını arttırır, hastada görülen ağrının şiddeti de bu oranda artar. Tedavi uygulanmayan gergin omurilik sendromunda var olan bant yapısı omuriliğe ve omurilikten çıkan sinir yapılarına da zarar vererek bu sinirlerin uyardığı kasların çalışmasında bozulmalara neden olur.

Gergin Omurilik Sendromuna Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Gergin omurilik sendromunun esas tedavi seçeneği cerrahi girişimdir. Bunun dışında uygulanacak her türlü tedavide omurilikte bulunan bant yapısı ortadan kaldırılmadığı için var olan sorun tümüyle ortadan kalkmaz. Ancak gergin omurilik sendromuna sahip hastalarda özellikle sabah saatlerinde yapılan hafif tempolu yürüyüşler, hafif eğimli bel hareketleri ve bu bölgeye yapılan ısı uygulamaları hastanın gün içinde yaşayacağı ağrı miktarını oldukça azaltır.

Gergin Omurilik Sendromu Ameliyatı

Gergin omurilik sendromunun esas tedavisi omurilikte var olan bant yapısının cerrahi girişimle çıkarılmasına dayanır. Bu işlem beyin ve sinir cerrahisi uzmanı tarafından gerçekleştirilir.

Gergin omurilik sendromu ameliyatında hastanın omuriliğine ulaşmak için cilt, cilt altı, kas dokuları cerrahi girişimle açılır. Ardından sakrum adı verilen sağrı kemiği cerrahi aletlerle kesilerek bu kemiğin içerisinde bulunan omuriliğin son kısmına ulaşılır. Bu işlem sonrası hastada bu bölgede bulunan bant yapısı kesilir ve omuriliğin serbestleştirilmesi sağlanır. Ardından hastanın açılan anatomik yapıları tekrar anatomik planda kapatılır.

Bu işlem sonrası hasta birkaç gün hastanede yatar. Herhangi bir komplikasyonun görülmediği durumda hasta taburcu edilir. Taburculuk sonrası hasta belli bir süre bel korseli kullanır. Hastanın ameliyat sonrası belli bir süre fizik tedavi uygulamalarına katılması da daha çabuk toparlanması açısından önemlidir.

Gebelikte Gergin Omurilik Sendromu

Gebelik dönemi pek çok hastalığın görülme sıklığının arttığı bir dönemdir. Özellikle bu dönemde annenin ağırlık artışı ve hormonal değişikliklere bağlı kemik metabolizmasındaki değişiklikler gebelik döneminde oluşan bel ağrılarının esas sorumlusudur.

Gebelik döneminde gergin omurilik sendromu bel ağrısına yol açan nedenler arasında nadiren görülür. Ancak görüldüğünde anne adayı için yaşam kalitesini oldukça düşüren bir hastalıktır. 

Gebelik döneminde görülen gergin omurilik sendromunda tedavi yöntemi gebeliğin yaşı, gebenin genel durumu, gergin omurilik sendromuna yol açan bant yapısının kalınlığı ve omurilikte yarattığı harabiyet önemlidir. Bu durumda anne adayı ve hekim birlikte bir karar vererek anne adayı tedavi altına alınır.

Gergin Omurilik Sendromunda Hangi Doktor Gidilir?

Gergin omurilik sendromu ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan ve gerekli tedaviyi uygulayan bölüm Beyin ve Sinir Cerrahisi bölümüdür. Beyin ve Sinir Cerrahisi uzmanı hastayı muayene eder, gerekli gördüğü tetkikleri uygular. Hastaya tanı koyduğunda ameliyat kararı verir. 

Hastalar yoğun bacak ağrısı, bacaklarda tutukluk, bacaklarda elektrik çarpması hissi, bel ağrısı, bacak ağrısı, kas güçsüzlüğü, hareket kısıtlılığı, uyuşma ve karıncalanma gibi semptomlardan yakındığında vakit kaybetmeden hekime başvurmalı ve tedavi altına alınmalıdır.