MCH

MCH Nedir?

MCH, vücuttaki kan numunesinde bulunan kırmızı kan hücresi başına düşen yaklaşık hemoglobin kütlesine denir. MCH değerleri, standart bir tam kan sayımı işleminin bir parçası şeklinde rapor edilmektedir.

MCH açılımı, “ortalama korpüsküler hemoglobin” şeklinde ya da “ortalama hücre hemoglobini” şeklindedir. Eritrosit hücrelerinde hemoglobin seviyesi hakkında bilgi vermektedir. Ortalama eritrosit hemoglobini (MCH) şeklinde Türkçe’ye çevrilen bu değer, hemogram testi esnasında bakılan değerlerdendir.

MCH Normal Değerleri Kaç Olmalı?

MCH normal değerleri; alyuvar veya kırmızı kan hücrelerinin kandaki düzeyinin normal aralıklarda olması demektir.

MCH değeri, kan testi parametrelerdendir. Kanda bulunması gereken MCH normal değeri ise 21 – 31 pg aralığı şeklinde ifade edilir. Bu aralıkta olması, kişinin normal miktarda kırmızı kan hücresine sahip olduğunu gösterir.

MCH Nasıl Ölçülür?

MCH eksikliği ya da MCH yüksekliği, kandaki eritrosit sayılarındaki dengesizliği tanımlar. MCH seviyesi, kemik iliği tarafından üretimi yapılan kırmızı kan hücrelerinin miktarına, boyutlarına ve vücutta yer alan demir miktarına bağlı olarak farklılaşır. MCH değerlerinin değişmesine neden olan çok sayıda sağlık problemi, MCH düşüklüğü veya MCH yüksekliği oluşmasına yol açabilir.

Sağlık problemlerinin tanısı ve hastalıkların seyrinin belirlenmesi amacıyla rutin kan testleri uygulanır. Bu testlerden bir tanesi olan tam kan sayımı ölçüm parametrelerinden biri, MCH değeridir. MCH ölçümü amaçlı olarak MCH kan testi yapılır.

MCH blood testi sırasında hastadan alınan bir tüp kan örneği ile gerekli ölçüm yapılarak MCH değerleri incelenir. Test öncesinde herhangi bir hazırlık yapılmasına gerek yoktur.

Hamilelikte MCH Değerleri Nasıl Olmalı?

Hamilelikte MCH değerleri üzerinde çok önemli bir değişim olması beklenmez. Ufak değişikliklerle beraber normal kabul edilebilir. Hamilelere yapılan kan testi sonucunda kandaki kırmızı kan hücresi sayısını ifade eden MCH, doktor tarafından değerlendirilip yorumlanmalıdır. Ayrıca muayene ve başka bulgularla kombine bir şekilde değerlendirme yapılmalıdır.

Gebelik döneminde vücut, bebek gelişimine destek amaçlı fazladan kan üretir. Bu evrede yeterli besin ve demir alınmadığında kan üretiminin devamı açısından gerekli olan kırmızı kan hücreleri üretilemez. MCH yetersiz olduğunda şunlara yol açabilir:

• Halsizlik, güçsüzlük ve anemi gibi semptomlara,
• Tedavi edilmezse kanama ve erken doğum gibi önemli risklere

Çocuklarda MCH Değerleri Nasıl Olmalı?

Çocuklarda MCH değerleri, yetişkinlerde olduğu gibi kan testi üzerinden bakılır. MCH seviyesi, uygulanan hemogram testinde saptanan başka parametreler ile beraber değerlendirilmelidir. Rutin tetkiklerde rastlanan MCH eksikliği, genel olarak demir eksikliği anemisi ile bağlantılıdır. Eğer çocuklarda MCH düşüklüğü varsa şu belirtilere rastlanabilir:

• Dikkat eksikliği,
• Konsantrasyon kaybı.

MCH Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kanda MCV ve MCH düşüklüğü, farklı açılımlara sahiptir. MCV düşüklüğü, hücre hacimlerinin normale göre daha az olması demektir. MCH düşüklüğü ise kandaki kırmızı kan hücrelerinin 27 pg altı bir değere düşmesidir. Bu durum ise kişide yeterli demir minerali bulunmadığını ve RBC üretimiyle ilgili problem olduğunu gösterir. Buna göre kanda MCH düşüklüğü nedenleri, şu hastalıklar olabilir:

• Demir eksikliği,
• Travmalar, aşırı adet kanaması, aktif kanama, iç kanama ya da cerrahi girişimler,
• Kronik rahatsızlıklar 
• Kalıtsal geçişli anemi tipleri 
• Sideroblastik kansızlık tipleri 
• Zehirlenmeler 

MCH Eksikliği Belirtileri

MCH eksikliği olduğunda bu durum kişilerde bazı semptomlara neden olabilir. MCH değerinde eksiklik olduğu zaman türlü şikâyetlere yol açan MCH eksikliği belirtileri şunlardır:

• İştahsızlık,
• Çarpıntı,
• Huzursuzluk,
• Saçlarda dökülme,
• Cilt renginin solması,
• Tırnak kırılması ve şekil bozukluğu,
• Çocuklarda dikkatsizlik ve konsantrasyon zorluğu,
• Hâlsizlik. 

MCH Eksikliği Tedavisi

MCH düşüklüğü tedavisi, öncelikle bu değerdeki düşmeye neden olan hastalığın tespit edilmesi ile başlar. Hastada yapılacak laboratuvar testleri sonucunda MCH düşüklüğüne neden olan hastalıklar saptanır ve tedavilerine yönelme sağlanır.

• Demir Eksikliği Tedavisi: Bu noktada kişide demir eksikliğine neden olabilecek ek sağlık problemleri de araştırılır. Ayrıca kişinin beslenme düzeni içerisinde demir içerikli besinlere yer verilir. Buna göre bir diyet programı oluşturulabilir. Demir takviyesi, ilaçlarla sağlanabilir. 
• Kan Kaybı Tedavisi: Kan kaybı olduğundan şüphe ediliyorsa kronik kan kaybı sorununa neden olabilecek başka rahatsızlıklar da araştırılır. Kan kaybına yol açan odak sorunun giderilmesi hedeflenir. 
• Kronik Hastalıkların Tedavisi: Kronik rahatsızlıklara bağlı oluşan MCH düşüklüğü durumlarında ise bu rahatsızlıklara ilişkin uygun tedavi planı belirlenir.

MCH Eksikliğine Ne İyi Gelir?

MCH eksikliği, kırmızı kan hücrelerindeki düşüşü ifade eder. Bu düşme ise sıklıkla demir eksikliği sorununa neden olur. Dolayısıyla demir eksikliği kaynaklı olarak ortaya çıkan MCH düşüklüğünde ilaç takviyesine ek olarak demir içeriği bakımından zengin besinler de önerilebilir. Demir yönünden zengin besinler ise şunlardır:

• Kırmızı et,
• Somon, ton balığı,
• Hindi, tavuk,
• Soya fasulyesi, tofu,
• Yumurta,
• Yağlı tohumlar,
• Taze bezelye, yeşil biber, börülce, fasulye,
• Kuru baklagiller,
• Zenginleştirilmiş tahıllar, 
• Taze meyveler 
• Tahin, pekmez, kuru meyveler (kuru erik, hurma, kuru üzüm, kuru kayısı, kuru incir),
• Yeşil yapraklı sebzeler,
• Demirle zenginleştirilmiş olan mısır gevrekleri.

MCH Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kanda MCH yüksekliği, gerçekleşen tam kan sayımında MCH seviyesinin 31 pg üstünde görülmesi durumunu ifade eder. Kırmızı kan hücrelerinde bulunması gereken miktardan daha çok hemoglobin olması şeklinde açıklanan bu durum, çok sayıda değişik sağlık problemine bağlı olarak meydana gelebilir. Buna göre MCH yüksekliği nedenleri olarak görülebilecek hastalıklar şunlardır:

• Pernisiyöz anemi (vücudun yeteri oranda B12 vitamini olmaması yüzünden yeterli sayıda ve sağlıklı yapıda alyuvarların oluşturulamadığı durum),
• Folik asit engelleyici ilaçların kullanımı,
• Folat eksikliği anemileri,
• Sferositoz (kan yaymasında küre şeklinde eritrositlerin görülmesi) durumları,
• B12 vitamini eksikliği.

MCH Yüksekliği Belirtileri

MCH yüksekliği, genel olarak folik asit ve B12 vitamini eksikliği gibi faktörlere bağlı şekilde meydana gelir. Bu nedenlere bağlı olarak oluşan MCH yüksekliği belirtileri arasında şu gibi semptomlar vardır:

• Nefes darlığı,
• Konsantrasyon ve dikkat eksikliği,
• İştah kaybı,
• Kilo kaybı,
• Tırnak kırılması,
• Yorgunluk,
• Hâlsizlik,
• Unutkanlık,
• Çarpıntı,
• İshal,
• Cilt soluklaşması.

MCH Yüksekliği Tedavisi

MCH yüksekliği tedavisi, genel olarak folik asit ve B12 vitamin eksikliğine yöneliktir. Bu noktada hastaya ilaç tedavisi ile B12 ve folik asit vitamin takviyesi sağlanabilir. Ayrıca beslenme düzeni de uygun bir diyet programı ile buna göre değiştirilebilir.

Aynı zamanda hastada vitamin düşüklüğüne neden olabilecek başka hastalıkların araştırılması yapılır. Bu rahatsızlıkların tedavisi hedeflenir. Hastalarda alkol ve sigaranın bırakılması da çok önemlidir.

MCH Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

MCH yüksekliği sorununda genelde folik asit ile B12 vitaminlerinin varlığı önem kazanır. Bu vitaminlerin eksikliğinin ortadan kaldırılması hedeflendiği için ilaç takviyesine ek olarak bu içerikler bakımından zengin besinler önerilebilir. B12 ve folik asit içeren besinler ise şunlardır:

B12 içeren besinler:

• Dalak ve karaciğer gibi sakatatlar,
• Alabalık, ton balığı, uskumru, ringa gibi balıklar,
• Yoğurt, süt, peynir,
• Karides, istiridye, midye gibi kabuklu olan deniz mahsülleri,
• Yumurta.  

Folik asit içeren besinler:

• Kuru fasulye, mercimek,
• Brokoli, bamya, karnabahar, Brüksel lahanası, pancar, fasulye, ıspanak, kereviz, bezelye, lahanagiller,
• Kuşkonmaz,
• Yeşil yapraklı sebzeler,
• Turunçgiller,
• Badem-fıstık, ay çekirdeği,
• Avokado, muz, üzüm, elma,
• Karaciğer, kırmızı et ve beyaz et ürünleri,
• Tahıllar,
• Bira mayası,
• Yosun,
• Yumurta,
• Maydanoz-nane.