Tırnak İltihabı

Tırnak İltihabı (Paronişi) Nedir?

Tırnak iltihabı (paronişi-dolama), el ve ayaklarda tırnağın tabanının veya kenarının ciltle buluştuğu alanda görülen enfeksiyonlara verilen isimdir. Sıklıkla bakterilerin neden olduğu bu enfeksiyon aynı zamanda mantarlar ve virüsler (herpes) tarafından da oluşabilmektedir. 

Bazı durumlarda bu etkenler aynı anda da enfeksiyon yapabilmektedir.

Tırnak çevresi enfeksiyonları akut ve kronik paronişi olmak üzere iki ayrı grupta incelenmektedir. Akut paronişi daha çok ısırık, batma, manikür gibi fiziksel travmaları takiben o bölgede saatler günler içerisinde hızlı bir enfeksiyon gelişmesi ile karakterizedir. 

Daha çok stafilakok türü bakteriler bu enfeksiyonun oluşmasına sebep olurlar.

Kronik paronişi haftalar süren (>6 hafta) ve daha çok birden fazla parmağın dahil olduğu tırnak çevresi enfeksiyonudur. Su ve çeşitli kimyasallar ile çalışan insanlarda daha sık izlenmektedir. 

Çünkü bunlar ile sık temas eden bireylerde tırnak kenarlarındaki fiziksel savunma bariyeri zarar görür ve bu da enfeksiyonların gelişmesine zemin hazırlar. 

Tırnak İltihabı Nedenleri Nelerdir?

Tırnak çevresindeki enfeksiyonlar akut ve kronik paronişi olmak üzere ikiye ayrılır. Akut paronişinin nedeni daha çok bakterilerdir. 

Kronik paronişi de ise daha çok tırnak çevresindeki cildin fiziksel bariyerinin bozulduğu su ile sık temas kuran bireylerde ve bazı kronik hastalıklarda (şeker gibi) sık görülür. 

Tırnak çevresindeki cilt enfeksiyon gelişimine yatkındır. Bunun yanında o bölgede gerçekleşen herhangi bir fiziksel travma sonrası (tırnak yeme, kıymık batması, kesiler gibi) cildin fiziksel bariyeri bozulur ve bu da enfeksiyona zemin hazırlar. 

Fiziksel travmaların dışında su ile yoğun temas da cildin enfeksiyona yatkınlığını artırmaktadır. Bu nedenle paronişi temizlik işi yapanlarda, barmenlerde, aşçılarda, yüzücülerde ve sağlık çalışanlarında daha sık izlenmektedir.

Diğer birçok enfeksiyonda da olduğu gibi bağışıklığın veya cilt bariyerinin bozulduğu hastalıklarda (şeker hastalığı gibi) daha sık izlenmektedir. Bunun yanında çeşitli nedenlerle bağışıklığı baskılayıcı bir tedavi alan (steroidler gibi) hastalarda da bu enfeksiyon sıklıkla izlenmektedir. 

Tırnak İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Tırnak çevresindeki enfeksiyonların belirtileri diğer cilt enfeksiyonlarıyla benzerlik gösterir. Var olan enfeksiyonun şiddetine göre farklı belirtiler gözükebilmektedir. 

En sık görülen belirtiler ciltte kızarma, hassasiyet, sarı yeşil renkli bir iltihap gelişimi ve tırnak değişiklikleridir. Genellikle sadece tek parmakta görülür. Ağrı çok şiddetli olabilmektedir. 

Akut Paronişi

Akut tırnak çevresi enfeksiyonlarında başlangıç hızlıdır. Cilt aşırı hassas ve ağrılıdır. 

Birkaç gün içerisinde gelişen bu enfeksiyonda uygun tedavi ile belirtiler kısa sürede rahatlama gösterir. 

Bazı durumlarda tırnak kenarında gelişen iltihabın hastane ortamında uygun bir yöntemle boşaltılması gerekebilmektedir.

Kronik Paronişi

Kronik tırnak çevresi enfeksiyonlarında belirtilerin ilerleyişi yavaştır. Tutulan bölgedeki şişme ve hassasiyet günden güne artarak ilerler. 

Daha çok mantar enfeksiyonlarında bu tarz kronik bir enfeksiyon izlenmektedir ve aynı elde birden fazla tırnakta görülebilmektedir. 

Genellikle tırnak çevresindeki deri görünümdedir. Bu kronik enfeksiyonlarda tedavi süreci akut olgulara kıyasla çok daha uzun sürebilmektedir.

Tırnak İltihabı Teşhisi

Tırnak iltihabının teşhisi diğer birçok hastalığa göre daha az zaman alır. Teşhis aile hekimlerince, cildiye uzmanlarınca veya acil servislerde konulabilmektedir. 

Teşhisin temeli fizik muayene oluşturmakta ve vakaların çoğunda kan ve idrar tahlili gibi yöntemlere ihtiyaç duyulmamaktadır. Kronikleşen vakalarda enfeksiyonun etkeninin araştırılması gerekebilmektedir. 

• Anamnez ve Fizik Muayene: Diğer birçok hastalıkta da olduğu gibi tırnak çevresindeki enfeksiyonların tanısında da en büyük rolü anamnez ve fizik muayene oynar. Tanıda çoğu zaman doktorun lezyonu görmesi yeterlidir. Çoğunlukla herhangi bir kan tahlili veya görüntülemeye ihtiyaç duyulmaz. 
• İltihap Örneği: Akut gelişen tırnak iltihabında çoğu zaman sebep bakterilerdir. Fakat altı haftadan uzun süren ve kronik paronişi olarak adlandırılan enfeksiyonlarda doktorunuz iltihaplı bölgeden örnek alıp enfeksiyona sebep olan mikroorganizmanın ne olduğunu görmek isteyebilir. Alınan örneğin laboratuvarda incelenmesiyle hem bu enfeksiyonun kaynağı hem de enfeksiyona sebep olan bu mikroorganizmaların hangi ilaçlara duyarlı olduğu görülebilmektedir.

Tırnak İltihabı Tedavisi

Tırnak çevresi enfeksiyonlarının tedavisi hastanın genel durumu ve enfeksiyonun şiddetine göre belirlenir. Tedavide sıklıkla antibiyotikler, ağrı kesiciler, steroidler ve drenaj (iltihabın çeşitli yöntemlerle uzaklaştırılması) tercih edilir. 

Antibiyotikler veya antifungaller, enfeksiyona neden olan mikroorganizmaları çeşitli mekanizmalar ile etkisizleştiren veya öldüren ilaçlardır. 

Bu ilaçların yüzeye sürülen (mupirosin gibi), ağızdan alınan (sefaleksin gibi), kas veya damar içine verilen formları bulunmaktadır. Bu enfeksiyonlar için daha çok sürülen ve ağız yoluyla alınan ilaçlar tercih edilir. 

Ağrı kesiciler ağrının şiddetli olduğu durumlarda verilebilmektedir. Genellikle ağır ağrı kesicilere gerek duyulmaz. Apse drenajı kararı verilirse drenajdan önce o bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezikler verilebilir.

Steroidler o bölgedeki iltihabı azaltmakla birlikte genellikle akut paronişi de tercih edilmez. Genellikle sürülen formları tercih edilir. Kronik enfeksiyonlarda enfeksiyonun şiddetine göre ağızdan steroid tedavisi verilebilmektedir.

Abse varlığında sıklıkla drenaj tercih edilir. Ciltteki iltihap çeşitli yöntemlerle mekanik olarak boşaltılır. Mutlaka bir sağlık çalışanı tarafından yapılmalıdır. 

Aksi takdirde var olan enfeksiyonun yayılmasına neden olabilmektedir. Bu yöntemde tırnak çevresindeki ciltte birikmiş olan irin mekanik olarak çeşitli yöntemlerle boşaltılır. Kısa sürede ağrının rahatlamasını sağlar. 

Tırnak İltihabı Tedavi Edilmezse

Tırnak çevresindeki enfeksiyon tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon diğer dokulara yayılım gösterebilir. 

Elde selülit gelişebilir ve eldeki tendonlarda iltihap olabilir. 

Bunların dışında bu enfeksiyon tedavi edilmediğinde en sık izlenen durumlardan biri de tırnak bozukluklarıdır. 

Tırnak düzgün yapısını kaybedebilir, tırnakta renk değişiklikleri izlenebilir veya tırnak kırılgan hale gelebilir. Bunlar gibi komplikasyonların gelişmesi durumunda tedavi çok daha uzun hale gelir.

Tırnak İltihabına Ne İyi Gelir?

• Tırnak iltihabının (paronişi) tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biri tutulan parmağı günde birkaç kere sıcak suya sokmaktır. Bu işlemden sonra kurulama işlemini uygun bir şekilde yapmak gerekmektedir. 
• Bunun dışında bu tarz enfeksiyonların gelişmesini önlemek için tırnak bakımı doğru yapılmalıdır. Tırnak yeme veya tırnak kenarındaki cildi soyma gibi davranışlardan kaçınılmalıdır. Aynı zamanda su veya çeşitli kimyasallar ile yoğun temas edilmesi gerekiyorsa eldiven gibi koruyucu ekipmanlar mutlaka kullanılmalıdır. 
• Şeker hastalarının bu gibi enfeksiyonlardan kendilerini koruması için kan şekeri seviyelerini normal aralıkta tutmaları gerekmektedir.

Tırnak İltihabına Ne İyi Gelmez?

• Tırnak çevresindeki ciltte böyle bir enfeksiyon gelişmesini önlemek için tırnak yeme veya tırnak çevresindeki deriyi soyma gibi davranışlardan uzak durulmalıdır. Bunlar cildin fiziksel bariyerine zarar vererek enfeksiyonların gelişmesine zemin hazırlar.
• Tırnak çevresinde eğer bir apse oluşmuşsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Abseyi ev şartlarında boşaltmaya çalışırken enfeksiyonun yayılma riski çok yüksektir. Aynı zamanda o bölgeye diş macunu gibi kimyasallar veya bitkisel ilaçlar (soğan-sarımsak gibi) asla sürülmemelidir. 

Tırnak İltihabı İlaçları

Tırnak iltihabı (dolama) için kullanılan ilaçlar enfeksiyonun etkenine, hastanın var olan diğer hastalıklarına, bağışıklık durumuna, hastanın yaşına ve genel duruma göre değişiklik gösterebilir.

Genellikle etkene yönelik olarak bir antibiyotik (bakterilere karşı), antifungal (mantarlara karşı) veya bir antiviral (virüslere karşı) tedavide verilecek ilaçlar arasında yer alır.

Bu ilaçların yanında ağrı kesiciler ve steroidler de kullanılmaktadır. Kronikleşen ve inatçı enfeksiyonlarda kullanılmak üzere bu ilaçların dışında çeşitli ilaçlar birçok araştırma tarafından denenmektedir.

Antibiyotikler, Antifungaller ve Antiviraller

Tırnak çevresi enfeksiyonlarında en sık tercih edilen ilaçlar bu gruptandır fakat her enfeksiyonda verilmeyebilir. Akut paronişiye çoğunlukla bakteriler neden olur. 

Bu nedenle sıklıkla herhangi bir teste gerek kalmaksızın antibiyotik tedavisine başlanır. Genellikle topikal (enfekte bölgeye sürülen) ve ağızdan tedavi tercih edilir.

En sık kullanılan antibiyotikler arasında mupirosin, pensilin türevleri (amoksisilin gibi) ve sefalosporin (sefaleksin gibi) türleri bulunmaktadır.

Bazı durumlarda enfeksiyon uzun sürebilir veya tedaviye yanıt vermeyebilir. Böyle durumlarda enfeksiyonun etkeni araştırılabilir. Etkenin mantar olduğu durumlarda ise antifungal tedavisine başlanır. 

Antifungallerin de aynı antibiyotikler gibi topikal (bifanazol) ve oral formları (flukonazol gibi) tercih edilir. T Bunun dışında herpetik (virüs kaynaklı) tırnak çevresi enfeksiyonlarında da antiviral ilaçlar kullanılır. Herpes virüsleriyle oluşan paronişide tedavide antiviral olarak asiklovir tercih edilir.

Ağrı Kesiciler

Akut paronişi şiddetli ağrıya neden olabilmektedir. Bu nedenle tedavide ağrı kesiciler de kullanılabilir. Ağrı kesicilerin yanında özellikle apsenin drenajı sırasında lokal anestezikler (o bölgeyi uyuşturan ilaçlar)  da tercih edilebilmektedir. 

Genellikle steroid türevi olmayan ibuprofen, parasetamol gibi ağrı kesiciler tercih edilir. Bu ilaçlar böbrek ve karaciğer gibi organlara zarar verdiği için gerekmedikçe kullanılmamalıdır.

Steroidler

Steroidlerin genel olarak cilde sürülen türleri (Metilprednizolon Aseponat gibi) verilir. 

O bölgedeki iltihabı azaltma ve iyileşmeyi hızlandırma gibi etkileri bulunmaktadır. 

Daha çok kronik enfeksiyonlarda tercih edilirler. Ağır durumlarda nadir de olsa ağızdan alınan steroidler de tercih edilebilmektedir. 

Çocuklarda ve Bebeklerde Tırnak İltihabı 

Tırnak iltihabı (paronişi-dolama) tırnağın çevresindeki cildin enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon sıklıkla batık tırnaklar, kesi ve batma gibi cilde hasar veren yaralanmalar, parmak emme ve tırnak yeme gibi alışkanlıklar ve yanlış tırnak bakımı gibi nedenler sonucu ortaya çıkar. 

Çocuklarda ve bebeklerde yetişkinlerdekine benzer belirtiler izlenir.

Çocuklarda böyle bir enfeksiyonun belirtileri görüldüğü takdirde özellikle gitgide kötüye giden, eşlik eden ateş varlığı ve genel durumun bozukluğunda veya abse oluşumu ile giden durumlarda bir doktor başvurusunda bulunmak gerekir.

Etken genellikle bakterilerdir ve tedavide antibiyotikler tercih edilebilir. Antibiyotiklerin ağızdan alınan veya enfekte bölgeye sürülen farklı formları kullanılabilir. Eğer enfeksiyonun kaynağı mantar ise antifungal kullanımı tercih edilebilir.

Çoğu durumda bu enfeksiyon bir hafta içerisinde kendiliğinden düzelir. Tedavinin başarısı ve kronikleşmenin önlenmesi için doktor tarafından verilen ilaçlar düzenli ve uygun dozda kullanılmalıdır.

Yara bakımına dikkat edilmeli ve bu enfeksiyonun tekrarlamaması için gerekli hijyen önlemleri alınmalıdır.

Tırnak İltihabı için Hangi Doktora Gidilmeli?

Tırnak iltihabının belirtileri (tırnak çevresinde kızarıklık, ağrı, sarı yeşil abse oluşumu) fark edildiğinde ve özellikle şeker hastalığı gibi bir kronik hastalığın da varlığın da mutlaka bir doktor başvurusunda bulunulmalıdır. 

Bu tip enfeksiyonlarla aile hekimleri ve Cildiye uzmanları ilgilenmektedir. Bu branşların yanında hastalığın şiddeti ve hastanın durumuna göre acil başvurusu da gerekebilmektedir.