Dişçi Korkusu

Diş tedavisi olması gerektiği halde çeşitli bahaneler göstererek diş hekimine gitmeme, diş hekimine gitmekten korkma, diş muayenesinin ya da tedavisinin yapılacağı klinik ortamında oturamama, diş muayenesi yaptıramama haline “dentofobi” yani “dişçi korkusu” adı verilir. Sıklıkla görülen ve her yaşta insanın yaşayabileceği bir korku – fobi türüdür. Bu problemlerden mustarip olan kişiye ise “dentofobik” dendiği bilinmektedir.

Dişçi Korkusu Belirtileri

Dişçi korkusu – dentofobi yaşayan insanlar aşağıdaki belirtileri tek başına ya da birkaç tane olarak aynı anda gösterebilirler

Bunlar;

• Korku hali
• Kalp hızında ve ritminde artış
• Diş tedavisinin yapılacağı koltuğa oturamama
• Nefes alamayacak gibi hissetme durumu, nefes darlığı varlığı
• Anksiyete – asabiyet bozuklukları
• Terleme durumu
• Mide bulantısı durumu
• Endişe hali
• Panik hali
• Diş hekimi ile randevunun olduğu günün gecesinde uyuyamama hali
• Diş hekiminin muayenehanesinin bekleme salonunda oturamama durumu
• Ağrı korkusu varlığı olarak listelenebilir.

Dişçi korkusu Nedenleri

Diş tedavileri yani dental tedaviler zaman içerisinde çoğu insan için genellikle korku kaynağı olmuştur. Bu korkunun nedeni somut olabilir fakat aynı zamanda da hastanın daha önceki süreçlerde diş tedavileri yani dental tedavi esnasında edinilmiş olduğu kötü tecrübeleri, olumsuz durumlar gibi şeylere bağlı olarak soyut ya da belirlenemeyen şekilde de olabilir. Bu korku zaman içerisinde daha da artış gösterip şiddetlenerek bir fobi haline gelebilir.

Diş tedavisi ya da diş hekiminden korkulması durumu yani dentofobi; çevresel sebeplere, kişisel sebeplere ya da diş ile ilgili sebeplere bağlı olarak görülebilir. Çevresel sebepler; hastanın etrafından duyduğu yani kulaktan dolma bilgileri, bunlara bağlı olarak gelişen önyargıları ve diş hekimi ile iletişiminin güçsüz olması durumlarıdır. Kişisel sebepler; hastanın yaşı, hastanın cinsiyeti, hastanın iletişim kurma becerisi, hastanın kan korkusu ve iğne korkusu gibi durumlarının varlığı olarak belirtilebilir. Son olarak diş ile ilgili sebepler ise; geçmiş zamanlarda yaptırılan diş tedavileri esnasında çok ağrılı bir süreç geçirilmesi, diş hekimi ile uygun bir şekilde iletişime geçilememesi ve dental işlemlerin zorluğu gibi şeylerdir.

Genel olarak herkeste görülebilecek olan nedenleri,

• Kulaktan dolma bilgiler
• Hatalı bir şekilde yapılan tedaviler
• Tedavi esnasında yaşanan çeşitli travmalar ve kötü tecrübeler
• Anlık olarak yaşanan stresler
• İğne korkusu yaşama
• Boğulma hissi korkusu
• Önyargı sahibi olma
• İletişim kurma becerisinin zayıf olmasından kaynaklı durumlar
• Yaş, cinsiyet vesaire gibi kişisel durumlar
• Kan korkusu veya iğne korkusu gibi durumların varlığı
• Dental işlemlerin zorluğu şeklinde maddeleştirmek mümkündür. 

Dişçi Korkusu Tedavisi

Dişçi korkusu yani dentofobi tedavisi için öncelikle bütün korkuların giderilmesinde uygulanan yöntem uygulanmalı yani bu korkunun da üzerine gidilmelidir. Sistematik duyarsızlaştırma olarak ifade edilebilecek bu yöntemde, hasta kişi yardım almadan korkusunu yenebilecek seviyeye gelene kadar korkusunun kaynağı ile karşı karşıya kalır. Şiddetli, çok şiddetli ve sizi kısıtlayıcı bir şekilde bu korkuyu yaşıyorsanız diş tedavinizi yaptırmadan önce mutlaka alanında uzman bir ruh sağlığı doktoru ile iletişime geçmeniz gereklidir. Alanında uzman olan hekim, yaşanılan duruma göre size uygulayacağı bilişsel terapi, davranışsal terapi, hipnoz yöntemi veya ilaç takviyesi ile tedavi uygulayacaktır. Böylelikle yaşadığınız korku kontrol altına alınmaya çalışılacaktır.

İlaç takviyesi ile yapılan tedavide hafif sakinleştiriciler kullanılabilir ve hatta genel anestezi bile söz konusu olabilir. Bunun için genellikle anksiyete ilaçları tercih edilmektedir. Yine aynı şekilde yaygın olarak kullanılan bir diğer uygulama ise bilinçli sedasyondur. Tedavi esnasında bilinçli sedasyon ile ilaçların damar yolu ile verilmesi yöntemiyle hastanın diş tedavisi esnasında bilinci kapatılır fakat aynı zamanda da normal tepkilerinin devam ettirilmesi sağlanır. Bir uzman doktor tarafından uygulanan bilinçli sedasyon yöntemine uygun olup olmadığınız mutlak suretle değerlendirilmelidir.

Dişçi Korkusu Tedavi Edilmezse

Diş hekimi korkusu yani dentofobi tedavi edilmezse daha şiddetli diş sorunları yaşanmasına yola açacaktır. Çünkü yaşanan korku sebebiyle diş hekimine gitme işi sürekli olarak ertelenecektir. Bu durum da dişlerinizin çürümesine ve hatta kırılmasına bile yol açabilir. Özgüven eksikliği de bunu takiben görülmeye başlayacaktır. Kötü görünen dişleriniz sebebi ile içerisinde bulunduğunuz sosyal ortamlarda istenmeyen kişi haline gelebilirsiniz.

Bazı durumlarda ise yaşanan diş problemleri enfeksiyona sebebiyet verirler. Tedavi düzgün bir şekilde sağlanamazsa enfeksiyon artarak yayılım gösterir ve dayanılmaz şiddetli ağrılara neden olabilir. Bu sebeple dişçi korkusu yani dentofobi tedavi edilmezse ağrı problemi ile de karşı karşıya kalınması muhtemel hale gelebilir.

Dişçi Korkusuna Ne İyi Gelir?

Diş problemlerinizle ilgili olarak diş hekimine gitmekten çekiniyorsanız ya da korkularınız yüzünden kontrollerinizi düzenli bir şekilde yaptıramıyorsanız, bu durumu ortadan kaldırabilmek için bazı yollar izlemeniz siz rahatlatacaktır.

• İlk olarak; tedavi ya da kontrol amaçlı olarak gittiğiniz sağlık kuruluşunu yani hastane veya kliniği gezin, dolaşın ve inceleyin. Hekim seçme hakkınızı kullanarak mutlaka size samimi gelen, güler yüzlü ve ürkmenize neden olmayacak yapıda olan bir diş hekimi seçin. 
• Tedavi ya da kontrole başlamadan önce diş hekiminiz ile tedavi ya da kontrol esnasında neler olacağını bütün detayları ile teker teker konuşun. Hekiminizden uygulanacak olan yöntemler, tedavi esnasında kullanılacak olan materyaller vesaire ile ilgili olarak sizi bilgilendirmesini talep edin.
• Aklınıza takılan şeyler var ise, bunlar ile ilgili olarak diş hekiminize sorular sorun ve cevaplamasını rica edin. Böylelikle rahatlamanıza katkı sağlamış olacaksınız.
• Dişçi korkusu yani dentofobiniz var ise bu durumla ilgili olarak diş hekiminizi önceden bilgilendirin.
• Stresinizi bir kenara bırakmaya çalışın. 
• Korku yaşadığınızda bunu diş hekiminize karşı rahatlıkla dile getirin ve derin derin nefes alarak sakinleşmeye çalışın. 
• Tedavi esnasında herhangi bir nedene bağlı olarak durmak ya da ara vermek isterseniz bunu diş hekiminize belirtin. Hatta tedavi öncesinde bir işaret belirlemek, durumu kolaylaştıracaktır.
• Bütün düzenli kontrollerinizi yaptırın. Böylelikle dişleriniz ile ilgili büyük problemler çıkmadan önce önleminizi almış olacaksınız ve büyük işlem gerektiren tedavilerden bir nebze de olsa kaçınmış olacaksınız.

Dişçi Korkusu İlaçları

Dişçi korkusu – dentofobi için diş tedavisi esnasında doktorunuz tarafından size reçete edilmiş olan basit düzeydeki sakinleştiricilerin kullanımı uygundur. Bu sakinleştiriciler içlerinde bulunan alprozalam, hidroksizin acl, sertralin, feniramin ve klorazepat dipotasyum gibi etken maddeleri sayesinde endişe ve kaygılarınızın diş tedavisi öncesinde ve esnasında giderilmesine ya da minimum düzeyde kalmasına yardımcı olacaktır.

Çocuklarda Dişçi Korkusu

Çocuklarda dişçi korkusu yani dentofobi, yetişkinlerde olduğu gibi sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bunun ana nedeni anne ve babaların bilinçsiz bir şekilde çocuğunu başka şeylerden korkutmak için “Sana iğne yaptırırım.”, “Seni doktora götürürüm.”, “Diş doktorunu dişlerini çeker, dişsiz kalırsın.” gibi cümleler kullanmasıdır. Bu tarz cümleler çocuğun kaygılarını ortaya çıkaracak ve önyargılı bir yaklaşım içerisine girmesine neden olacaktır. Bu sebeple bu tarz cümleler sarf edilmemeli ve aşağıdaki taktikler uygulanarak çocuklarda dişçi korkusunun yani dentofobinin önüne geçilmelidir.

• Çocuklarda diş tedavisi konusunda uzman bir diş hekimi seçin. Böylelikle çocuklara uygun bir şekilde tasarlanmış bir muayenehanede, oyuncaklar ile bekliyor olmak çocuğunuzun korkmasını önleyecek ve oraya severek gitmesini sağlayacaktır. 
• Motivasyonun önemli olduğunu unutmayın. Diş tedavisi sonrasında, imkanlar dahilinde çocuğunuzu ödüllendirin. 
• Doktorculuk oynayın ve onun diş hekimi rolünü üstlenmesini sağlayın. Böylelikle sempatik bir hasta – doktor oyunu sağlanarak korku faktörü ekarte edilebilir.
• Doktor randevunuza giderken eğer mümkün ise çok sevdiği bir arkadaşı ile oraya gidin. Arkadaşı yanında olduğu için daha rahat davrandığını görebileceksiniz.
• Diş tedavisi esnasında yapılacak olan işlemler ile ilgili size soru sorduğunda yanıtlarınızı özenle seçin ve mümkünse cevap vermeyin. Sorularını doktoruna sorması hem iletişim kurmalarına yardımcı olacak hem de aralarında güven oluşmasını destekleyecektir. 
• Diş hekimi kontrollerini aksatmayın. Böylelikle düzenli olarak oraya gidilebileceği algısında olacağı için herhangi bir sorun yaşamadan süreci atlatacaktır. 

Dişçi Korkusu için Hangi Doktora Gidilir?

Şiddetli, çok şiddetli ve sizi kısıtlayıcı bir şekilde bu korkuyu yaşıyorsanız diş tedavinizi yaptırmadan önce mutlaka herhangi bir sağlık kuruluşunda, alanında uzman bir ruh sağlığı doktoru ile iletişime geçmeniz gereklidir. Aksi taktirde, korkularınızı yenmediğiniz ya da yenemediğiniz için diş tedavinizi ya da diş kontrollerinizi erteleyerek; küçük ve basit bir işlem ile çözülebilecek bir durum yerine, büyük ve zor bir işlem ile çözülebilecek bir durum ile karşılaşmanız muhtemeldir.