Doğum Sonrası Ödem

Doğum Sonrası Ödem Nedir?

Ödem, vücutta bulunan bazı dokular üzerinde aşırı ve anormal olarak değerlendirilen bir şekilde sıvı birikmesine bağlı olarak meydana gelen bir tür şişlik olarak nitelendirilebilir. Genellikle ayaklar, bacaklar, kollar ve eller gibi yerlerde oluşur fakat vücudun genelinde de oluşum gösterebilir. Uzun süreli olarak oturmaya ya da ayakta kalmaya bağlı olarak görülen şişlikler geçicidir fakat özellikle hamilelik döneminde ve doğum sonrasında görülen ödemin ciddiye alınması gerekmektedir.  

Hamilelik sürecinde özellikle ayak ve ayak bileği çevresinde vücudun ihtiyaç duyulan miktardan daha fazla su ve sodyum tutmasına bağlı olarak şişlikler görülmektedir. Aynı zamanda anne adayının rahminin büyümesi de damarlara baskı uygulamakta ve bu durum da kalbe kan dönüşünün engellenmesine neden olmaktadır. Gebelik dönemi boyunca bu nedenlere bağlı olarak ve hormonal dengelerin değişmesi ile birlikte görülen şişlikler, doğum sonrası dönemde de devam edebilir.

Doğum Sonrası Ödem Belirtileri Nelerdir?

Genellikle hamilelik döneminde başlayan ve sezaryen doğum yapılmasını takiben, sıklıkla annelerin lohusalık döneminde mustarip olduğu doğum sonrası ödem;

• Bacaklarda, ellerde, kollarda ve ayaklarda cilt altı dokusunun şişmesi
• Cildin gerilmiş ve parlak bir görüntüye sahip olması
• Ödemli olduğu düşünülen bölgeye el ile basılmasından sonra cilt üzerinde çukur oluşması
• Karın boşluğunda bulunan şişlik varlığı
• Yürüme esnasında zorlanma ve acı ile ağrı varlığı gibi belirtiler ile anlaşılmaktadır. 

Doğum Sonrası Ödem Nedenleri Nelerdir?

Her hastalıkta olduğu gibi doğum sonrası ödemde de problemin nedenleri kişiden kişiye değişiklik gösterir niteliktedir.

Doğum sonrasında görülen ödemin nedenleri genellikle;

• Vücut dengesinin bozulması
• Hastanın mustarip olduğu diğer rahatsızlıklar
• Uzun süreli olarak ayakta durulması
• Uzun süreli olarak oturur pozisyonda durulması
• Kullanılmakta olan bazı ilaçların yan etkileri
• Düzenli bir şekilde beslenememe durumu, kötü – yetersiz beslenme
• B vitamini eksikliği
• Tuzlu yiyeceklerin aşırı miktarda tüketilmesi
• Uzun süreli olarak direkt güneş ışığına maruz kalınması
• Hormon seviyelerindeki dalgalanmalar
• Hamilelik sürecinde alınan fakat doğum sonrasında verilemeyen kilolar
• Sezaryen doğum yapılmış olması
• Rakımı yüksek olan yerlerde yaşanması
• Bacakların zayıf olması ya da bacak damarlarında hasar varlığı şeklinde listelenebilir.

Doğum Sonrası Ödem Teşhisi

Doğum sonrası süreçte ödem teşhisinin konulabilmesi için; öncelikle alanında uzman olan hekim fiziksel nitelikte bir muayene yapar ve hastanın tıbbi açıdan geçmişi ile ilgili bilgi edinebilmek amacı ile bazı tanılayıcı sorular sorar. Ardından ise net bir şekilde teşhis yapabilmek ve oluşan ödemin nedenini belirleyebilmek için bazı testlerin yapılmasını talep edebilir.

Bu testler;

• Şişlik olan bölgede ultrason ile görüntüleme
• Göğüs röntgeni
• İdrar tahlili
• Kan tahlili
• Fonksiyon testleri
• Manyetik rezonans adı ile de bilinen MR aracılığı ile görüntüleme şeklinde listelenebilir. 

Doğum Sonrası Ödem Tedavisi

Doğum sonrası ödem tedavisinde ödeme sebebiyet veren duruma göre yapılacak olan tedavinin içeriği de değişiklik gösterir. Bu noktada genel olarak benimsenmiş olan tedavi prensibi; düzgün çalışmayan durumları tersine çevirmek şeklinde olacaktır. Tedavi sürecinin ilk aşamaları; vücuttaki dokuların üzerinde birikim gösteren fazla sıvının vücuttan atılması amacı altında, şişliğe sebebiyet veren sıvının kan damarlarının içinde tutulmasını sağlayan kuvvetin arttırılması, sızıntıya sebep olan kuvvetlerin önlenmesi ve sızan kan damarı duvarlarının nedenini belirlemek olacaktır.  

Oldukça yaygın bir şekilde kullanılan tedavi yöntemi diüretik olarak adlandırılan idrar söktürücü ya da doğum sonrası ödem söktürücü ilaçların kullanılmasıdır. Bu ilaçlar doğum sonrası ödem söktürücü görevi ile; böbreklerin vücuda fazla miktarda sıvı salgılamasını sağlayacak ve idrar atımı esnasında vücutta fazla halde bulunan tuz ve su temizlenmesine yardımcı olacaktır. Yan etkileri sebebi ile kullanım esnasında oldukça dikkatli davranılmalı ve hekim kontrolü ile tavsiyesinin dışına çıkılmamalıdır.

Aynı zamanda ödem giderici nitelikte iğneler ile kremler de mevcuttur ve hekiminizin uygun görmesi durumunda kullanılabilir. Şişliğin oluştuğu uzuvlarda tekrar sıvı birikmesinin önüne geçmek amacı ile eldiven, kompresyon çorabı ya da kolluk kullanımı tavsiye edilebilir.

Doğum Sonrası Ödem Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Doğum sonrası ödem tedavi edilmezse; lohusa konumunda bulunan annenin fiziksel görüntüsünden rahatsızlık duyması, bu sebeple sosyalleşmeden kaçınması ve buna bağlı olarak da psikolojik açıdan zarar görmesi durumu söz konusu olabilir. Aynı zamanda ciddi nitelikteki başka hastalıkların belirtisi olabileceği ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır. Bütün bunlara bağlı olarak doğum sonrasında yaşanan ödemin tedavi sürecinin tamamlanması oldukça önemlidir.

Doğum Sonrası Ödeme Ne İyi Gelir?

Doğum sonrasında görülen ödem kısa süre içerisinde geçmesi beklenen bir durumdur. Ancak bazen bu süre uzayabilir ve önlem alınması gerekebilir. Hekim kontrolünün mutlak suretle yapılması gerektiği göz ardı edilmemeli ve bununla birlikte de aşağıda belirtilenler önlem alma niteliğinde yapılabilir.

Bunlar;

• Su tüketiminin bol miktarda yapılması
• Bebeğin sık bir şekilde emzirilmesi
• Kısa süreli yürüyüşler yaparak egzersiz miktarının arttırılması
• Şişmiş olan bölgenin gün içerisinde ya da uyuma sırasında kalp seviyesinin üzerinde tutulması
• Şişmiş olan bölgeye ağrı yaratmayacak şekilde fakat kalbe doğru sert bir masaj yapılması
• Beslenme esnasında potasyum, protein ve magnezyum açısından zengin nitelikteki yiyeceklerin tüketilmesi
• Tuzlu ve şekerli olan yiyeceklerin dengeli ve az bir şekilde tüketilmesi 
• Emzirmeye engel olmayacak nitelikte, doğal idrar söktürücüleri bitkilerin tüketilmesi şeklindedir. 

Doğum Sonrası Ödeme Ne İyi Gelmez?

Doğum yapılmasının ardından meydana gelen ödem sorununun geçmesi için bir süre beklenmeli ve geçmemesi durumunda mutlaka alanında uzman bir doktor işe iletişime geçilerek tedavisinin sağlanması gerekmektedir.

Doğum sonrası ödemi tetikleyen durumlar ise;

• Alkol ve sigara tüketimi yapılması
• Tuzlu ve şekerli besinlerin aşırı miktarda tüketilmesi
• Yeterli miktarda su tüketiminin yapılmıyor olması
• Hareketsizlik
• Sürekli olarak ayakta durulması
• Uzun süreli olarak oturur pozisyonda bulunulması şeklinde ifade edilebilir.  

Doğum Sonrası Ödem için Hangi Doktora Gidilir?

Doğum sonrası süreçte meydana gelen ödem için Dahiliye veya Nefroloji polikliniklerine başvurulmalıdır. Hekime gidilmesi için bir süre annenin vücudunu toparlaması beklenmeli, geçen süre içerisinde herhangi bir değişiklik meydana gelmiyor ise daha fazla zaman kaybedilmemelidir. Gerekli görülmesi durumunda ise diğer bölümlere sevk işlemi yapılabilir.