Ekstrasistol

Ekstrasistol Nedir?

Ekstrasistol kalpte gerçekleşen fazladan atımı tanımlayan bir terimdir. Sistol, kalpte oluşan elektriksel uyarı sonucunda kalbin kasılması ve vücuda kan göndermesini tanımlar.

Ekstra kelimesi bu durumun fazladan gerçekleştiğini açıklar. Kalbimizde gerçekleşen normal ritmin arasında fazladan ve olağan dışı atımlara ekstrasistol deriz.

Ekstrasistol çoğu insanda belirti vermez ve kişi genellikle bu durumu hissetmez. Ekstrasistollerin çoğu iyi huyludur.

Fakat kötü huylu durumların da var olması bu tür durumların tespit edilip uygun şekilde tedavi edilmesini gerektirmektedir.

Ekstrasistol nedenleri kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu nedenlerin bazıları günlük hayatta sıkça karşılaştığımız durumlar iken bazıları çeşitli hastalıklar nedeniyle gerçekleşir.

Ekstrasistole sebep olan nedenlerin çoğu genellikle tedavi edilmeyi gerektirmez. Ne zaman ki kişide belirti vermeye başlar veya kişinin sağlık durumu için önemliyse o zaman hastaya tedavi uygulanması gerekir.

Ekstrasistolün vücutta oluşum mekanizması ise kalpte normal elektriksel uyarının dışında uyarı oluşumu ile alakalıdır. Kalbimiz dört odacıklıdır.

Bunlardan ikisi atriumdur ve vücuttan kalbe gelen kan ilk buraya uğrar. Diğer ikisi ventriküllerdir, atriumlardan aktarılan kanı vücuda gönderen kısımdır.

Atriumlarda bulunan bir nod yapısından elektriksel uyarı çıkar ve kalbin kasılmasını sağlar. Bu ritim düzenli bir ritimdir ve adı sinüs ritmidir. Nod yapısının ismi ise sinüs nodudur. Bu nod dışında ekstradan farklı bir yerden elektriksel uyarı oluşması sonucunda kalp kasılır ve ekstradan bir atım gerçekleşir.

Ekstrasistol Belirtileri Nelerdir?

Ekstrasistol kişide her zaman belirti vermeyebilir. Genellikle kişilerin EKG (kalbin elektriksel aktivitesini ölçmeye yarayan klinik alet) çekmeleri durumunda tesadüfen saptanır.

Bu kişilerde belirti oluşmadığı ve kişide herhangi bir rahatsızlığa neden olmadığı için tedavi edilmesine gerek yoktur.

Ekstrasistol kalbin farklı noktalarında oluşan elektriksel uyarılar sonucu oluşur. Bu uyarılar atriumlarda, ventriküllerde veya ikisi arasındaki kavşakta oluşabilir.

Oluştuğu yer kişide farklı belirtilere ve farklı klinik sonuçlara neden olur.

Atriumlarda oluşan elektriksel uyarı sonucu kişide oluşan en sık belirti çarpıntı hissidir. Kişi bazen kalp atışında atlanmış bir vuru da hissedebilir. Atriyal ekstrasistol sayısının sık ve fazla olması kişide baş dönmesi oluşturabilir.

Atrium ve ventrikül arasındaki kavşakta uyarı oluşması sonucunda ise genellikle ya belirti oluşmaz ya da daha ağır belirtiler gerçekleşir. Hastaların çoğu semptomsuzdur ve fark etmezler.

Hastalarda çarpıntı görülebilir. Eğer hastada AV Blok (kalbin uyarımını engelleyen bir rahatsızlık) gerçekleşirse hastada baş dönmesi ve bayılma gerçekleşebilir ve bu durumun üzerine gidilmesi gerekir.

Ventriküler ekstrasistol gelişmesinde de genellikle diğer durumlar gibi belirtiler oluşur. Çarpıntı hissi, atlanmış atım en sık gözlenen belirtilerdir.

Ventriküller kalpteki kanı vücuda pompalayan kısımdır. Eğer ekstrasistol gerçekleşirse kişide kalp tam olarak kanla dolmadan vücuda kan pompalamak durumunda kalabilir. Bu durumda kişide baş dönmesi, bayılma benzeri bulgular ve bayılma durumu gerçekleşebilir.

Ekstrasistol Nedenleri Nelerdir?

Ekstrasistol oluşma nedenleri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ekstrasistol genellikle kişide belirti vermez ve kişi için hayati sorunlar oluşturmaz.

Neden olarak ise bazı nedenler günlük hayatın içindeki nedenlerken bazıları kişide var olan hastalıklar sonucu gerçekleşir.

Kişinin yaşantısında strese maruz kalması, panik atak benzeri durum yaşaması, sigara, kafein, alkol, çay kullanması kalpte ekstrasistol oluşturabilir.

Kişinin kalbini ve solunum sistemini etkileyen hastalıklar da kişide ekstrasistol oluşturabilir. KOAH, Hipertansiyon ve damar sertliği bu durumlara örnek olabilir.

Kişinin sindirim sistemindeki sorunlar sonucunda da kalpte ekstrasistol gerçekleşebilir. Kabızlık, şişkinlik, mide rahatsızlığı, bağırsak rahatsızlığı gibi durumlar buna örnek olabilir.

Bu durumlar sonucunda oluşan ekstrasistol kişiye zarar vermez fakat altta yatan bir hastalık varlığında bu hastalığın tedavi edilmesi kişiye fayda sağlayacaktır.

Bu sebepler dışında kişinin kalbi etkileyen ilaç kullanması da ekstrasistol için önemli bir nedendir.

Bu nedenler sonucunda kalpte sinüs nodu dışında uyarı çıkar. Bu uyarı kalpte iletilir ve kalpte ekstradan bir atım gerçekleşmiş olur. Uyarının çıktığı yere göre ekstrasistol isimlendirilir.

Bu isimlendirmeler atriyal ekstrasistol, kavşak ekstrasistolü ve ventriküler ekstrasistol şeklindedir. Bunlar içinde ventriküler ekstrasistol diğerlerine göre daha hayati olabilir.

Çünkü kalpten vücuda kan gönderen kısım bu kısımdır. Bu kısımdaki bir ekstrasistol beyin ve vücudun diğer bölgelerini de etkiler.

Ekstrasistol normal bir kalpte veya normal dışı kalpte de görülebilir. Anormal uyarı ve tetikleyen faktörler sonucunda aktivite oluşur, bunun sonucunda ise kalpte atım gerçekleşir.

Ekstrasistol Teşhisi

Ekstrasistol kalpte oluşan bir durumdur. Bu durum kalbin olağandışı ekstradan atım göstermesidir. Bu durumun tespit edilmesi genellikle tesadüfen olur. Çünkü ekstrasistol kişide belirti vermeyebilir.

Tanı kişiden alınacak şikayet öyküsü ve EKG testi ile konur:

• Öykü: Tanıda kişiden alınacak öykü çok önemlidir. Kişi yaşadığı çarpıntı hissini, baş dönmesi durumunu, bayılma durumunu doktora aktarmalıdır. Bu vakaların gerçekleşme zamanı, süresi ve sıklığı tanı ve tedavi için önemli kriterlerdir. Ayrıca bu belirtiler oluşmadan önce kişinin yaptığı faaliyetler sorgulanmalıdır. Çünkü bu duruma günlük yaşamdaki birçok şey neden olmuş olabilir.
• EKG: Kişi eğer sık sık ekstrasistol belirtileri yaşıyorsa EKG testi kişinin yaşadığı bu sorunun varlığını ortaya çıkarır. EKG cihazı kalbin vücuda yaydığı elektriksel uyarıları tespit edip kağıt üzerine geçiren bir cihazdır. Kol, bacak ve göğse yerleştirilen aletlerle kalpten çıkan uyarılar tespit edilir. Bu sayede kalpte sinüs ritmi dışında bir ritim ve kalpte sinüs nodu dışında uyarı veren bir nod varlığı tespit edilebilir. Son derece kolay ve zararsız olan EKG testi 10 dakika gibi bir sürede biter. Kişi eğer sık sık ekstrasistol belirtileri yaşıyorsa kalpte oluşan bu ekstra atım test sonucunda çıkacaktır. Fakat nadir oluşan, kişinin günlük yaşantısıyla alakalı bir durumda (kahve, sigara, stres...) test esnasında ekstra atım oluşmaması ihtimaliyle testte bu durum saptanamaz.

Sonuç olarak önemli olan ekstrasistolün kişinin hayatını ne kadar ve ne derece etkilediğidir. Kişiden alınan öyküyle bu durum saptanır ve buna göre tedavisi planlanır.

Ekstrasistol Tedavisi

Tedavide önemli olan husus hastaların belirti ve şikayet durumudur. Hastaların ekstrasistol şikayetlerinden ne oranda mustarip olduğu ve bu durumun hayati bir sonuca sebebiyet vermesi varlığı durumunda hastalar tedavi edilmelidir.

Hastadan alınacak öykü ile ekstrasistole neden olan durum araştırılır. Bu durumun tespiti sonrasında neden ortadan kaldırılmaya çalışılır. Gerekli durumlarda medikal tedavi seçenekleri düşünülür.

• Hastadan hastaya farklı olmak şartıyla hastalardan stresli yaşamdan uzak durması istenir. Sigara, aşırı kahve, alkol tüketimini bırakması istenir.
• Kişide altta yatan bir kalp hastalığı, solunum rahatsızlığı, sindirim sistemi rahatsızlığı varlığı durumunda altta yatan rahatsızlıkların tedavisi sonrası kişide ekstrasistol şikayetleri yok olur.
• Kişinin kullandığı ilaçlar incelenmeli, kalbi etkileyen ve ekstrasistol durumuna neden olan ilaçlar (katekolamin içeren ilaçlar, kalsiyum düşürücü ilaçlar…) doktor kontrolüyle düzenlenmelidir.

Doktor EKG ile kişide ekstrasistol varlığını tespit ettikten sonra bunun atriyal mi, kavşak mı yoksa ventriküler mi olduğuna karar vermelidir.

Hastada tedavi gerektirecek durum varlığında uyarı bölgesine göre tedavi verilir:

• Atriyal Ekstrasistol: Belirtileri sık olan ve tedavi gerekliliği olan kişilerde medikal tedavi tercih edilebilir. Beta Bloker ilaçlar ilk tercihtir. Kalsiyum kanal blokerleri ve 1C sınıf Antiaritmik ilaçlar (Flekainid, Propafenon) da tercih edilebilir.
• Kavşak Ekstrasistol: Altta yatan nedenin tedavisini yoğunlaşmalıdır. Bu durum yokluğunda Beta Bloker ilaçlar tercih edilebilir.
• Ventriküler Ekstrasistol: Eğer kişide şikayetler varsa tedavi edilmelidir. İlk tercih Beta Bloker ilaçlardır. Beta Bloker etkisizliği durumunda amiodaron tercih edilebilir. Medikal tedavinin dışında Kateter Ablasyon yöntemi de tercih edilebilir. Bu yöntem medikal tedavinin başarısızlığı durumunda gerçekleştirilir. Kalbe kateter yardımıyla girilip radyofrekans enerjisiyle tespit edilen nod yok edilir. Bu sayede kişide şikayet ortadan kaldırılmaya çalışılır. Nadir yapılan bir uygulamadır.

Ekstrasistol Tedavi Edilmezse

Ekstrasistol normal insanlarda da ortaya çıkabilecek bir durumdur. Genellikle kişiler bu durumun farkına varmaz ve kişide belirti ortaya çıkarmaz.

Ekstrasistol nedeni altta yatan bir hastalık olabileceği gibi günlük yaşantı kaynaklı da olabilir. Genellikle tedavi edilmesi gerekmez.

Kişide şikayet oluşturuyor ve kişide farklı bir hastalık bulunuyorsa (kalp, solunum...) kişinin tedavi olması altta yatan hastalık adına önemlidir.

Ekstrasistole Ne İyi Gelir?

• Ekstrasistol normal insanlarda da ortaya çıkabilecek bir durumdur. Kişinin normal yaşantısıyla alakalı bir sebepten ötürü gerçekleşebilir. Bu sebeplerden biri stresli yaşamdır. Kişide stres durumu varlığında ekstrasistol oluşabilir. Kişi stresli yaşamdan uzak durmalıdır.
• Sigara vücudumuzdaki birçok sisteme zarar verir. Hem genel sağlığımız için hem de kalbimiz için sigaradan uzak durmamız gerekir.
• Kahve içerdiği kafein nedeniyle kalbin hızlı çalışmasına neden olur. Aşırı kafein tüketimi kalbin ritminde düzensizliğe neden olur. Aşırı kahve tüketiminden uzak durmak kişinin sağlığı için iyi gelir.
• Vitaminler ve mineraller tüm vücudu etkilediği gibi kalbimizi de etkiler. Vitamin ve mineral dengemizin düzgün olması gerekmektedir. Kalsiyum, potasyum gibi minerallerin dengede tutulması önemlidir. Ayrıca gereksiz mineral ve vitamin alınmaması da önemlidir.

Ekstrasistole Ne İyi Gelmez?

• Ekstrasistol kalp kaynaklı bir rahatsızlıktır. Aşırı yağlı beslenme kalp ve vücudumuzdaki damarların sağlığı için son derece zararlıdır. Bu tür beslenmeden uzak durulması gerekir.
• Ekstrasistol durumuna bazı ilaçlar neden olabilir. Doktor tavsiyesi olmayan ve gereksiz ilaç kullanımından kaçınılmalıdır. İlaçların neden olacağı yan etkiler önceden sorulmalıdır.
• Sedanter (hareketsiz) yaşam şekli kişinin vücuduna ve kalbine zarar veren bir yaşam şeklidir. Hasta yaşına ve sağlık durumuna göre aktivitelerde bulunmalıdır.

Ekstrasistol İlaçları

Ekstrasistol genellikle hastalarda belirti vermeyen ve kişide önemli sonuçlar doğurmayan bir durumdur. Kişide belirti oluşturmaması nedeniyle genellikle tedavi edilmesi gerekmez.

Ayrıca ekstrasistole neden olan altta yatan başka hastalıklar varlığında bu hastalıkların tedavi edilmesi daha elzemdir.

Hastada şikayet oluşumu varsa yaşam tarzı değişiklikleri sonrasında hastada ilaç tedavisi uygulanabilir.

Bu ilaçlar içinde en çok kullanılanlar beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, amiodaron ve antiaritmiklerdir.

• Beta Bloker ilaçlar sempatik aktiviteyi azaltarak kalbin çalışmasını yavaşlatır kalpteki iş gücünü azaltır. Ekstrasistolde gereklilik durumunda ilk tercih edilen ilaç grubudur.
• Kalsiyum kanal blokerleri hem damarları hem kalbi etkileyerek kalbin çalışmasını rahatlatır. Beta Bloker ilaçlara göre ekstrasistolde daha az tercih edilir.
• Antiaritmik ilaçlar kalpte var olan aritmilerin düzelmesi için kullanılır. Birçok sınıfı bulunan antiaritmik ilaçların kalpte fazladan uyarı veren yere göre uygun sınıfı seçilip uygulanmalıdır.
• Amiodaron düzensiz kalp atışlarının kontrolü için kullanılan bir kalp ilacıdır. Ventriküler ekstrasistol kaynaklı ekstrasistolde beta bloker ilaçların fayda vermemesi durumunda doktor tarafından tercih edilebilir.

Ekstrasistol için Hangi Doktora Gidilir?

Ekstrasistol kalpte gelişen fazladan atımı tanımlayan bir terimdir. Kalpten kaynaklı bir konu olması nedeniyle ekstrasistol durumu için Kardiyoloji bölümüne başvurulması gerekir.

Ekstrasistol çoğunlukla hayati derecede bir duruma sebebiyet vermez. Hatta çoğu insanda ekstrasistol belirtileri dahi ortaya çıkmaz.

Genellikle hastanede muayene esnasında veya yapılması gereken bir EKG çekimi sonrası bu durum tespit edilir.

Kişi günlük yaşantıda çok fazla çarpıntı hissi yaşıyorsa, nabzında atım düzensizliği saptıyorsa doktora başvurması faydalı olur.

Aynı zamanda bu belirtilerle birlikte kişide kalp rahatsızlığı bulunuyorsa muayene olması gerekir.

Ekstrasistol sonucu kişide baş dönmesi ve bayılma durumu oluşabilir. Bu belirtiler ciddi belirtiler olup kişinin doktora başvurmasını gerektirir.

Bu belirti ve durumlar saptanan kişiler yakın bir zamanda doktora başvurmalıdır.