İsilik

İsilik Nedir?

İsilik genellikle bebeklerde (özellikle yeni doğan bebeklerde) görülen havanın sıcak olması ya da bebeğin aşırı örtülmesi nedeniyle sıcak çevre koşulları sonucunda ter bezlerinin tıkanması ile gelişen cilt rahatsızlığıdır. Genellikle bebeklerde sık görülmesine rağmen yetişkin ve çocuklarda da görülebilir. Deride su taneciklerine benzeyen saydam küçük tanecikler, küçük kırmızı renkli lekeler, kırmızı kabartılarla karakterizedir. Genellikle daha çok alında, kafa cildinde ve koltuk altı benzeri cilt katlantı yerlerinde, göğüste ve karında görülür. Yetişkinlerde isilik ise özellikle kadınlarda kasık bölgesinde görülür. Kişinin cildinde kaşıntı ve ağrıya neden olabilir. Ter bezlerinin tıkanıklık derinliğine bağlı olarak farklı tipleri ve şekilleri vardır. Bunlar “miliaria kristalina, miliaria rubra, miliaria profunda, miliaria pustulosa” dır.

• Miliaria Kristalina: Ter bezlerinin cilt yüzeyine en yakın kısmında tıkanması sonucu oluşur. Küçük boyutlu, kristal berraklığında su damlacıklarına benzeyen şeffaf kabartılardır. Bebeğin ateşinin yüksek olduğu ya da hava sıcaklığının yüksek olduğu dönemlerde görülür. Bebeğin cildinde kaşıntı ve ağrıya neden olmaz. Kendiliğinden geçer. Kabartılar kolayca ve çabucak patlar, cildin yumuşak nemli bir bezle silinmesi ile kolayca çıkarılabilir.
• Miliaria Rubra: Ter bezlerinin cilt yüzeyinden daha derinde tıkanması sonucu oluşur. Ciltte kırmızı, pembe renkli kabarık ve kızarıklıklar olur. İsiliğin bu türü tipik olarak bebeklerde yaşamın ilk haftasında ortaya çıkar. Kızaran bölgelerde kaşıntı olabilir. Her bebekte olmasa da bazı bakteri, mantar, virüs gibi mikroorganizmalar ciltte enfeksiyona neden olup kabartılarda iltihap oluşmasına neden olarak isiliğin iltihaplı isilik haline gelmesine sebebiyet verirler. Böylece ciltte püstül tarzında döküntüler oluşabilir.
• Miliaria Profunda: Diğer isilik türlerine nazaran daha az sıklıkta görülür. Ter bezlerinin orta tabakasının tıkanması sonucu oluşur. Genellikle tekrarlayan miliaria rubra rahatsızlıkları sonucunda gelişir. Miliaria profunda kırmızı-pembe renkli, sert ve daha büyük kabartılarla karakterizedir. Hastada iğne batması tarzında ağrı hisleri oluşur ve rahatsızlanan ciltte terleme olayı olmaz. Bebeklerden ziyade daha çok yetişkinlerde görülür.
• Miliaria Pustulosa: İsilikli cildin enfekte olmasıyla cilt altında iltihaplı irin birikmesi sonucu deriden daha kabarık kırmızı renkli püstül tarzı döküntüler oluşur. Bu tür isiliğin tedavisi için lokal steroid ve antiseptik ilaçlar kullanılması gerekir.

İsilik genellikle bir hafta içinde iyileşir. Kötü seyirli bir cilt rahatsızlığı değildir.

İsilik Belirtileri Nelerdir?

İsilik genellikle bebeklerde olmak üzere çocuk ve yetişkinlerde de görülebilir. Ciltte şeffaf su damlacığı benzeri kabartılar veya küçük kırmızı renkli lekeler şeklinde kendini gösterir. Ciltte görülme yeri bebekler için en sık boyun, göğüs ve karın bölgesidir. Bebeklerin yüzü ve yanaklarında da isilik sıklıkla görülür. Yetişkinlerde görülme yeri sıklıkla cildin katlantı yerleridir (kasık ve koltuk altı bölgeleri). Ayrıca kadınlarda genital bölgelerde de görülebilir.

İsilik en çok ciltte kırmızı veya pembe renkli lekeler, kabartılar şeklinde belirtiler verir. Bu lekeler kızarıktır ve hafif bir şişlik de var olabilir. İsilik bulunan ciltte kaşıntı ve iğne batma tarzı ağrı oluşabilir. İsilik bulunan cilt hassastır. Ciltte mikroorganizmaların maruziyeti sonucu ise yara yerinde iltihaplı kabartılar oluşabilir.

İsilik Nedenleri Nelerdir?

İsilik oluşmasının ana nedeni ter bezlerinin tıkanması sonucu terin atılamamasıdır. Ter atılamayınca cilt altında sıkışıp kalır. Ter bezlerinin tıkanmasına neden olan farklı nedenler vardır. Bunlardan en sık görüleni bebeklerin ter bezlerinin gelişmemiş olması ve aşırı sıcaklık, ısınma durumudur.

• Bebeklerde ter bezleri henüz yeterince gelişmemiştir. Özellikle yeni doğan bebekler için bu durum böyledir. Bu nedenle terleme ve yüksek sıcaklık sonucu ter bezleri bebeklerde daha kolay tıkanabilir.
• Ateşli hastalıklar sırasında bebeklerde isilik görülebilir. Yüksek ateş sonucu gelişen terleme sonucunda ter bezleri tıkanır ve isilik gelişir.
• Yüksek sıcaklıklar ve nem sonucunda da aynı benzer durum gerçekleşebilir.
• Bebeklerin dar, kalın ve cilde sürtünen kıyafetlerle giydirilmesi de isiliğe neden olabilir. Bebeklerin cildi yetişkinlere göre daha hassastır ve bu tür durumlardan daha fazla etkilenir.
• Yetişkinlerde özellikle yoğun egzersiz sonrası gerçekleşen aşırı terleme isiliğe neden olabilir. Az sıklıkta duş alımı ve hijyen koşullarının düşük olması isilik gelişmesine sebebiyet verebilir. Kadınlarda iç çamaşır hijyeninin düzenli olmaması sonucu genital bölge ve kasıklarda isilik gelişebilir. Uzun süreli duş alınmaması ter bezlerinin tıkanması ve isiliğe neden olur.

İsilik Teşhisi

İsilik tanısı basitçe rahatsız olan cildi gözlemleyerek konulabilir. İsilik için herhangi bir test veya yönteme gerek yoktur.

İsilik sıklıkla yaz aylarında sıcaklığın ve nemin çok olduğu zamanlarda görülür. Bu dönemlerde benzer vakaların hastaneye başvurması tanının konmasında etkilidir.

Cildin incelenmesinin dışında aileden veya kişiden alınacak öykü de tanı koymada faydalı olabilir. Bebekler için geçirilen ateşli hastalık, kıyafet ve giydirme şekli, bebeğin yıkanması ve hijyen durumu sorulabilir. Yetişkinlerde kişinin gerçekleştirdiği fiziksel aktivite ve sıklığı, giyinme şekli, hijyen durumu gibi durumlar sorularak isilik tanısının konulmasında fayda sağlanabilir.

İsilik Tedavisi

İsilik iyi seyirli olan bir rahatsızlıktır. Genellikle bir hafta içinde kendiliğinden geçer. Ağır seyretmeyen hafif isilikte basit önlem ve yöntemlerle isiliğin geçmesine yardımcı olunabilir.

• Tüm isilik tiplerinde dış çevre ısısının düzenlenmesi ve fazla kıyafetlerin çıkarılmasıyla vücut ısısının düşürülmesi isiliğin düzelmesini sağlar. Özellikle bebekler için bu önemli bir ayrıntıdır.
• Ateşi olan bebeklere ateş düşürücü ilaç vererek ateşlerinin düşmesi sağlanabilir. Bu sayede isiliğin giderilmesine katkı sağlanabilir. Tabi ki ateşe neden olan asıl nedenin de tedavi edilmesi gerekmektedir.
• Bebeğin veya isilikli kişinin ılık bir suyla yıkanması faydalıdır. Cildi sıcaktan uzak ve serin tutmak isilikli cildin iyileşmesine katkı sağlar.
• Bebeği kalın giysilerle giydirmemek gerekir. Dar ve sentetik giysilerden de uzak durulması isiliğin iyileşmesinde fayda sağlar.
• Kaşıntı, ağrı ve tahriş olan cilde soğuk kompres uygulamak bu şikayetlerin giderilmesine katkı sağlar.
• Kaşıntıyı önlemek için doktorun önerdiği kremler kullanılabilir.
• Ciddi, iltihaplı isilik vakalarında bölgesel olarak steroid kullanılabilir. Ayrıca iltihap varlığında enfeksiyon gelişimini engellemek için antiseptik ya da antibakteriyel ilaçlar da kullanılabilir.

İsilik Tedavi Edilmezse

İsilik iyi seyirli, kötü sonuçları olmayan bir cilt rahatsızlığıdır. Sıcaklık, kalın dar giyinme, kötü hijyen gibi nedenlerle ter bezlerinin tıkanması sonucu oluşur. Genellikle bir hafta içinde kendiliğinden düzelir. Cildin temiz tutulması, vücut ısısının düşürülmesi, cilde soğuk kompres uygulanması gibi yöntemlerle iyileşme süresi kısaltılabilir.

İsilikli cilt eğer enfeksiyona maruz kalmışsa cilt altında iltihap oluşabilir. Püstül tarzı döküntüler oluşabilir. Bu nedenle bu türden bir isilik oluşmuşsa doktora görünüp tedavi olunması cilt sağlığı için çok önemlidir. Uygulanacak lokal steroid ve antiseptik ilaçlarla hasta bu tür isilik rahatsızlığından kurtulur.

İsiliğe Ne İyi Gelir?

İsilik aşırı sıcak, kalın giysiler ya da hijyensizlik sonucu gelişen basit ve iyi seyirli bir rahatsızlıktır. Bazı basit yöntemlerle bir hafta gibi kısa bir sürede bu rahatsızlık yok olur.

• Bebeğin ya da bireyin bulunduğu ortamın sıcaklığı düzenlenmelidir. Fazla sıcak ortam isilik oluşmasına neden olur. Bu durumun düzenlenmesi isilik gelişmesini engelleyecektir.
• Kalın, hava almayan dar giysiler giyilmemeli, daha rahat giysiler tercih edilmelidir. Terli giysiler değiştirilmelidir. Sentetik giysiler yerine pamuk benzeri cildi tahriş etmeyen elbiseler kullanılmalıdır.
• Düzenli duş alınmalı, hijyene önem verilmelidir. Duş esnasında deriyi tahriş edici hareketler yapılmamalıdır. Bu durum ciltteki lekelerin yayılmasına neden olur.
• Bebek bezleri sık sık değiştirilmeli ve hijyeni sağlanmalıdır.
• Yetişkinler için aşırı terletici fiziksel aktiviteler azaltılmalıdır.

İsiliğe Ne İyi Gelmez?

• Bebeklerin sıcak ortamlarda tutulması bebeklerde isilik oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle bebeklerin bulunduğu ortamın çok sıcak olmaması gerekir.
• Bebeklerin kat kat giydirilmesi iyi değildir. Bebeklerde isilik oluşmasına neden olabilir.
• Bebeklerin cildi yetişkinlere göre daha hassastır. Bu nedenle bebek cildini tahriş edebilecek giysiler yerine daha yumuşak giysiler tercih edilmelidir. Dar kıyafetler seçilmemelidir.
• Bebekler ya da birey hijyene önem vermemesi isilik gelişmesine neden olur. Yıkanmamış terli cilt vücutta ter bezlerinin tıkanmasına ve böylece isilik oluşmasına neden olur. Bu nedenle düzenli duş alınıp hijyene önem verilmesi gerekir.
• İsilik bulunan cildin kaşınması, keselenmesi cilde zarar verir. Bu nedenle bu tür şeyler yapılmamalıdır. Ayrıca cilde soğuk kompres uygulanması ya da kaşıntı önleyici krem kullanılması faydalı olabilir.
• Petrol, yağ vb. içeren, ciltteki ter bezlerinin tıkanmasına neden olan kremlerden uzak durulması gerekir.

İsilik İlaçları

İsilik basit önlemlerle bir hafta gibi bir sürede düzelir. Genellikle ilaç tedavisine gerek kalmamaktadır.

İsiliğin bazı türlerinde ve bazı durumlarda ilaç tedavisi kullanılması gerekebilir:

• Ateş Düşürücü: Ateşli hastalık geçiren bebeklere vücut ısısının yüksek olması bebeklerde isilik gelişmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle bebeğin vücut sıcaklığını düşürmek için ateş düşürücü kullanılabilir. Sıcaklık artışının ana nedenini bulup asıl nedeni tedavi etmek hasta sağlığı için çok önemlidir.
• Kalamin İçeren Krem: İsilikli ciltte kaşıntı olabilir. Kaşıntıyı önlemek için cilde kalamin içerikli kaşıntı önleyen krem sürülebilir. Ayrıca cilde soğuk kompres uygulayarak ciltteki ısıyı, kaşıntıyı, ağrıyı da azaltabiliriz.
• Lokal Steroid: İltihaplı isilik vakalarında isilikli bölgeye steroid uygulama yapılabilir. Bu sayede iltihabın giderilmesi ve ağrının azaltılması sağlanır.
• Antibakteriyel İlaç: İsilikli cilde bakteri bulaşı olabilir. Böyle bir durumun varlığında antibakteriyel ilaçlar (özellikle streptokokal) kullanılabilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde İsilik

İsilik yetişkinlere nazaran bebeklerde, özellikle yeni doğan bebeklerde daha sıklıkla gözlenir. Yeni doğan bebeklerin ter bezleri yetişkin yaşa göre daha az gelişmiştir. Bu nedenle daha kolay tıkanır. Ter bezlerinin tıkanması sonucu ter cilt altında tıkalı kalır ve isilik oluşur. Ayrıca bebeklerin cildi yetişkinlere göre daha hassastır. Tahriş olmaya daha müsaittir. Kalın ve dar giysiler sonucunda sıcaktan daha çok rahatsız olurlar.

Bebeklerde isilik bebeğin göğsünde, karnında, sırtında, alın ve yanakları içeren yüz bölgesinde ve boynunda daha sık gözlenir. Yetişkinlerde ayak, el, kol, kasık gibi bölgelerde isilik görülebilirken bebeklerde daha nadir olarak bu bölgelerde görülür.

İsilik için Hangi Doktora Gidilir?

İsilik genellikle bir hafta içinde kendiliğinden düzelir. Fakat isilik belirtileri üç dört gün içinde azalmıyor, şikayetler artıyorsa hastanenin Dermatoloji bölümüne başvurulması faydalı olur. İsilikli ciltte iltihap gelişmesi olursa doktora başvurulması gerekmektedir.