Kan Şekeri

Kan Şekeri Nedir?

Glukoz maddesi, vücutta depolanan karbonhidratların yapıtaşı olarak kabul edilir. Beyin gibi hayati organların beslenmesini sağlar. Kan şekeri ya da üzüm şekeri adı ile de bilinen bu madde, enerji üretimi için temel kaynaklardandır. Glukagon ve insülin hormonlarının yardımı ile kanda belirli bir seviyeyi aşmamaları sağlanmaktadır. Ancak bazı durumlarda kan şekeri düzeyi olması gerekenden az ya da fazla olabilmektedir. Böyle bir durumda altta yatan sorun belirlenir ve tedaviye başlanır. 

Kan Şekeri Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Kan şekeri sonuçları için belirlenen referans değerler açlık ve tokluk olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Açlık şekeri ölçümü için kişilerin 8 ile 12 saat boyunca bir şey yememiş olması gerekmektedir. Tokluk kan şekeri ise, yemekten 2 saat sonra yapılan ölçümler ile öğrenilmektedir. Yaşa ve duruma özgü kan şekeri referans değerleri şu şekildedir: 

Aç Karnına Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Sağlıklı bir kişinin açlık şekeri 70 - 100 mg/dl aralığında olmalıdır. Bu sınırın altında olması hipoglisemi (şeker düşüklüğü) işaretidir. Açlık kan şekeri 100 - 125 mg/dl aralığında ise gizli kan şekeri hastalığı taraması yapılmalıdır. 125 mg/dl’nin üzerindeki sonuçlar şeker hastalığını düşündürür.

Tok Karnına Kan Şekeri Kaç Olmalı? 

Tokluk kan şekerinin 80 - 140 mg/dl arasında olması gerekmektedir. Kan şekerinin çok düştüğünü ifade eden hipoglisemi tokluk kan şekeri değerleri 50 mg/dl ve altıdır. Sonradan kazanılan şeker hastalığını düşündüren tip 2 diyabet kan şekeri değerleri ise 200 mg/dl ve üzeridir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Yenidoğanlarda kan şekeri ilk 24 saat için 45 mg/dl’dir. Daha sonrasında bu değer 50 mg/dl’ye yükselir. Okul öncesi bir çocuğun açlık kan şekeri 100 - 140 mg/dl olmalıdır. Çocuğun gelişimine göre olması gereken değer, uzmanlar tarafından ailelere aktarılmaktadır. 

Kan Şekeri Nasıl Ölçülür?

Kan şekeri düzeyinin referans değerler arasında olmaması halinde vücutta birçok sorun oluşabilmektedir. Bu yüzden kanda glukoz (şeker) ölçümü hayati önem taşır. Kan şekeri eksikliği ya da yüksekliği teşhisi için kullanılabilecek bazı yöntemler vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Kan Tahlili: Yetişkin hastalarda koldan alınan kan örneği kullanılır. Bu test çoğunlukla hastanın açlık kan şekerini öğrenmek için kullanılır. Böylece diyabet (şeker hastalığı), gebelik şekeri ve gizli diyabet tanıları konulabilmektedir. Gebelik şekeri testinde diğerlerinden farklı olarak işlem öncesinde anne adayına 50 gr şeker içeren su içirilir ve 1 saat sonrasında ölçüm yapılır.
• 3 Aylık Kan Şekeri Testi: HbA1C adı ile de bilinen 3 aylık kan şekeri testi, hastaların son 2 - 3 ay içerisindeki kan şekeri düzeyleri hakkında bilgi vermektedir. Bu test için hastaların aç olmalarına gerek yoktur. Bazı ilaçlar ve hastalıklar sonucu etkileyebilmektedir. 

Gebelikte Kan Şekeri Değerleri Kaç Olmalı?

Gebelikte diyabet kan şekeri değerleri ölçümü ile direkt olarak saptanır. Gebelik şekeri tanısı alan kişilerin süreç boyunca yakından takip edilmesi gerekir. Kontrol altına alınmayan glukoz seviyeleri bebek ve anne için ciddi riskler oluşturabilir. Riskli gebelerin egzersiz yapması ve düzenli beslenmesi çok önemlidir. 

Bebeklerde Kan Şekeri Değerleri Kaç Olmalı?

Bebeklerde kan şekeri yüksekliği ve düşüklüğü ciddi sorunların habercisi olabilir. Yenidoğanlarda şeker ölçümü için topuk kanı kullanılabilir. Bebeklerde kan şekeri düzeyi sürekli olarak değişiklik göstereceği için bebeğin yaşına uygun güncel değerler ilgili uzmanlar tarafından öğrenilmelidir. 

Kan Şekeri Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kan şekerinin olması gerekenden daha az olmasına hipoglisemi denmektedir. Diyabet hastalarında görülen bir durumdur. Kan şekeri düzeyinin normal seviyenin altına düşmesinin birçok sebebi olabilir. Sık karşılaşılan sebepler arasında sağlıksız beslenme şekli ve kan şekeri düşürücü ilaçların yanlış kullanılması vardır. Bunlara ek olarak kişilerin yoğun fiziksel aktiviteler yapmaları da kan şekeri düzeyinde düşüklüğe yol açabilir.

Kan Şekeri Düşüklüğü Belirtileri

Kan şeker düşüklüğünde birçok belirti oluşur. Bu belirtiler ortaya çıktığında hastanın şekeri ölçülmeli ve hemen müdahale edilmelidir. Kan şekeri düşüklüğü belirtileri şunlardır:

• Terleme,
• Titreme,
• Soluk cilt,
• Huzursuzluk,
• Çarpıntı,
• Göz kararması,
• Baş ağrısı,
• Konuşma bozuklukları,
• Bilinç kaybı. 

Kan Şekeri Düşüklüğü Tedavisi

Kan şekeri düşmesi ilk yardım gerektirir. Böyle bir durumda kan şekeri yükselten yiyecekler tüketilmesi belirtileri ortadan kaldırır. Hastanın bilinci kapalıysa hastanede müdahale edilmelidir. Sorun sürekli oluyorsa kan şekeri yükseltici ilaçlar verilebilir. Fakat tedavide en önemli nokta hastanın beslenmesinin düzenlenmesidir. Tüm öneriler uygulandığında hastalar ciddi sorunlar yaşamazlar. Ani kan şekeri düşmesi durumunda müdahalenin gecikmesi hayati risk oluşturacağından, uzman tavsiyeleri dikkate alınmalıdır. 

Kan Şekeri Düşmesine Ne İyi Gelir?

Ani kan şekeri düşmesi, hızla müdahale edilmesi gereken bir sorundur. Eğer kişilerin şekeri orta veya hafif derecede düşmüşse meyve, küp şeker ve reçel gibi tatlı gıdalar tüketilmelidir. Fakat tatlıların fazla tüketilmesi halinde, şeker yükselmesi sorunu görülebileceği için aşırıya kaçılmaması gerekmektedir. 

Kan Şekeri Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kan şekerinin 70 mg/dl altında olması hafif veya orta dereceli hipoglisemi (şeker düşüklüğü) tablosu olarak değerlendirilir. Herhangi bir müdahale yapılmazsa, hastanın kan şekeri seviyesi giderek düşmeye devam eder. 50 mg/dl altına inen şeker seviyesi hayati tehlikenin başladığı nokta olarak sayılabilmektedir. Acil müdahale yapılmadığında hastada bilinç kaybı veya koma görülebilir. Ölüm gibi sonuçların doğması da mümkündür. Bu yüzden tedavi ihmal edilmemelidir. 

Kan Şekeri Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kan şekerinin yükselmesine hiperglisemi denir. Bu durum birçok nedene bağlı olarak görülebilmektedir. Kesinlikle tedavi edilmelidir. Bazı kişilerde yoğun strese bağlı olarak gelişebilir. Kan şekeri yükselmesinde altta yatan sebeplerden bazıları aşağıdaki gibidir:

• Şeker hastalığı,
• Böbrek üstü bezi tümörü,
• Bazı ilaçlar,
• Pankreas Kanseri,
• Yetersiz insülin kullanımı. 

Kan Şekeri Yüksekliği Belirtileri

Kan şekeri yüksekliği belirtileri ve gizli kan şekeri belirtileri benzerlik göstermektedir. Altta yatan soruna özgü belirtiler görülebilmektedir. Kan şekeri yükseldiğinde en sık oluşan belirtiler şunlardır:

• Susuzluk,
• Halsizlik,
• Cilt kuruluğu,
• Ağız kuruluğu,
• Görme problemleri,
• Sık idrara çıkma.

Kan Şekeri Yüksekliği Tedavisi

Kan şekeri yüksekliği hızla müdahale gerektiren bir sorundur. Beslenmesine dikkat eden ve ilaçlarını düzenli kullanan kişilerde çok sık görülmemektedir. Tedavide kan şekeri düşüren haplar ve iğneler kullanılır. Bazı hastalarda sadece diyet listesi düzenlemesi yeterli olur. Hastaların kan şekerlerini sürekli olarak ölçmeleri ve kaydetmeleri gerekmektedir. 

Kan Şekeri Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Kan şekeri yüksekliği sorunu yaşayan hastaların, ilaç kullanımına ek olarak beslenme alışkanlıklarını değiştirmeleri büyük bir iyileşme sağlamaktadır. Karbonhidrat ve şeker içerikli gıdalardan uzak durmak gerekmektedir. Ayrıca stresten kaçınmak ve düzenli yürüyüş gibi hafif sporlar yapmak kan şekerinin dengelenmesi için önemlidir.

Kan Şekeri Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kan şekeri yüksekliği tedavi gerektirir. Ani durumlarda müdahale edilmemesi hastanın hayatını tehlikeye atar. Tedavinin uzun süre boyunca ihmal edilmesi halinde böbrek yetmezliği, kalp hastalıkları ve körlük gibi ciddi sorunlar oluşur. Bu nedenle altta yatan sebep araştırılmalı ve en kısa sürede tedaviye başlanmalıdır.