Niasin

Niasin Nedir?

Niasin, diğer isimleri ile B3 vitamini ya da niasinamid; insan vücudundaki işleyişin düzgün bir şekilde yerine getirebilmesi için gerekli olan bir besin türüdür. Sıcağa karşı dayanıklıdır. Yağ, protein ve karbonhidratların vücut içerisinde parçalanarak kullanılmasına destek olur ve suda çözünebilir niteliktedir. Tiamin adı verilen B1 vitamini, riboflavin adı verilen B2 vitamini ve diğer B vitamini türleri ile birlikte B kompleksini oluştururlar.

Üç farklı formdadır. Bunlar;

1. Nikotinik asit
2. Niasinamid
3. İnositol heksanikasinat şeklinde sıralanabilir. 

B3 vitaminin görevleri ise;

• HDL ismi ile bilinen iyi kolesterol düzeyini arttırmak
• LDL ismi ile bilinen kötü kolesterol düzeyini düşürmek
• Kalp krizi geçiren kişilerde ikinci krizin önlenmesine katkı sağlamak
• Ateroskleroz ve damar sertleşmesi riskini azaltmak
• Metabolizma sağlığını dengelemek
• Diyabet (şeker hastalığı) oluşumunu önlemek ve tedavisini desteklemek
• Cilt dokusunun sağlıklı bir şekilde oluşmasına katkıda bulunmak
• Beyin fonksiyonlarını etkili hale getirmek
• Adrenal bezlerde üretilmekte olan bazı seks ve stres hormonları üzerinde rol oynamak
• Toksik nitelikteki maddelerin vücuttan atılmasını sağlamak 
• Migren ağrılarının azalmasına yardımcı olmak şeklindedir. 

B3 vitaminin cilde faydaları oldukça fazladır. Bu faydalar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Özellikle ergenlik çağında sık sık oluşum gösteren ve akne adı ile bilinen sivilceleri tedavi eder. Aynı zamanda da sivilcelere bağlı olarak cilt üzerinde oluşan lekelerin rengini açar. 
• Ciltteki iltihabi reaksiyonları baskılar ve iltihaplanma oluşumunu önler.
• Cildin bariyer nitelikli fonksiyonlarını güçlendirir.
• Cildin yağ yapımını engeller.
• Cildin yenilenmesini sağlar.
• Cildin lekelenmesini önler. 

Niasin Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Sağlıklı bir bireyin gün içerisinde alması gereken B3 vitamini miktarı erkekler için 16 miligram, kadınlar için ise 14 miligram şeklindedir. Yaşa ve cinsiyete göre alınması gereken değerler de farklılık gösterebilmektedir. Gün içerisinde 20 miligramdan fazla niasin alımı kaşıntı ve ciltte kızarıklık gibi problemlere yol açabilir.

Niasin Nasıl Ölçülür?

İnsan vücudunda bulunan niasin (B3 vitamini) oranı, yapılacak olan bir kan testi ile ölçümlenebilmektedir. Bunun için ise alınacak olan bir tüp kan yeterli olacaktır. Alınan numunenin karanlık ortamda muhafaza edilmesi gerekmektedir. Çalışma süresi uzun olan bir testtir. Yaklaşık olarak 2 ile 6 hafta arasında bir süre içerisinde sonuçlanır.

Hamilelikte Niasin Alımı Nasıl Olmalı?

Hamilelikte ihtiyaç duyulan niasin miktarı normal oranlara göre farklılık gösterebilir. Bebeğin gelişimi üzerindeki önemli etkileri (zihin gelişimi) göz ardı edilmemelidir. Bu sebeple gebelik sürecinde alınması gereken günlük B3 vitamini miktarı 17 miligram şeklinde belirlenmektedir. Emzirme sürecinde de günlük 20 miligrama kadar alınması uygundur. Fazla miktarda alımı gebelik anormalliklerine yol açabileceği için doz aşımı yapılmamalıdır.

Bebeklikte ve Çocuklukta Niasin Alımı Nasıl Olmalı?

B3 vitamini değerleri 6 aydan küçük olan bebeklerde günlük 5 miligram, 6 – 12 ay arası bebeklerde günlük 6 miligram, 1 – 3 yaş arası bebeklerde günlük 9 miligram, 4 – 6 yaş arası çocuklarda günlük 12 miligram, 7 – 10 yaş çocuklarda günlük 13 miligram şeklinde olmalıdır. Uygun dozda niasin alımı, sağlıklı bir zihinsel ve fiziksel gelişim için önemlidir.

Niasin Eksikliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

İhtiyaç duyulan niasin miktarının alınmaması durumunda eksiklik meydana gelir. Niasin eksikliği kişilerde, B3 vitamini açısından zengin nitelikli yiyeceklerin yeterli miktarda tüketilmemesine bağlı olarak görülmektedir. B3 vitamini eksikliği genellikle anoreksiya nevroza, obezite gibi sağlık problemi olan kişilerde ve bilinçsiz bir şekilde diyet yapan kişilerde sık bir şekilde görülebilir bir durumdur.

B3 vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar mevcuttur. Bunlar görme bulanıklığı, gut hastalığı, diyabet (şeker hastalığı), karaciğer hasarları, mide bulantısı, deri döküntüsü ve pellegra şeklindedir.

Pellegra hastalığı oldukça ciddi bir hastalıktır ve 3D belirtileri ile basit bir şekilde kendisini göstermektedir. Bunlar diyare, demans (şuur kaybı), dermatit (ciltte döküntülü kızarıklık ve kaşıntı) şeklindedir.

Niasin Eksikliği Belirtileri

Niasin eksikliği çeşitli semptomlarla kendini belli eder. Vücutta niasin eksikliği belirtileri:

• Kaslarda yorgunluk hissi ve güçsüzlük durumu
• Deride kızarıklık, kaşıntı ve şişkinlik durumu (dermatit - egzama)
• Zihin bulanıklığı, kafa karışıklığı ve hafıza sorunları hali
• Depresyon hali
• İshal (diyare) durumu
• Ağız mukozası içerisinde iltihaplanma (stomatit) 
• Baş ağrısı şeklinde ifade edilebilir.  
• Sinirlilik, huzursuzluk

Niasin Eksikliği Tedavisi

Niasin eksikliğine B3 vitamini açısından zengin nitelikteki besinlerin kişinin yeme alışkanlıklarının içerisine dahil edilmesi ve bunun yeterli olmaması durumunda alanında uzman bir hekimin kontrolü altında önerilen B3 vitamini içeren ilaçların kullanımının yapılması gereklidir.

Niasin Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Niasin eksikliğinin tedavi edilmemesi ve yeterli miktarda B3 vitamini takviyesinin sağlanamaması durumunda ciddi nitelikli hastalıklar ile karşılaşılması muhtemeldir. Bu sebeple herhangi bir belirti görülmesi durumunda alanında uzman bir hekim ile iletişime geçilmeli ve tedavi sürecinin gerek bir diyet ile gerekse bir B3 vitamini içeren ilaç ile başlatılması önemlidir.

Niasin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Niasin yüksekliği kişilerin B3 vitamini açısından zengin olan yiyeceklerden fazla miktarda tüketmesi ve supplement niteliğindeki takviye edici maddeler kullanması ile gerçekleşen bir durumdur. Bunlar dışında bilinen herhangi bir nedeni bulunmamaktadır.

Takviye (supplement) niteliğinde alınan B3 vitaminin fazla alınması halinde cilt kızarıklığı, karaciğer hasarı, gözde retina kalınlaşması gibi hastalıklara yol açmaktadır. Aynı zamanda halihazırda var olan gut hastalığı, mide ülseri ve diyabet adı ile bilinen şeker hastalığını da tetiklemektedir. Kılcal damarları genişletir ve kan akışının cilt yüzeyine doğru hızlanmasına sebebiyet verir.

Niasin Yüksekliği Belirtileri

B3 vitamini yüksekliği belirtileri genellikle supplement adı ile bilinen takviye edici nitelikteki maddeyi aldıktan sonra kana karışması ile birlikte takriben 15 ile 30 dakika arasında görülmektedir. Bunlar;

• Cildin üzerinde güneş yanığına benzer nitelikte kızarıkların oluşması
• Rahatsız edici ve ağrılı bir şekilde karıncalanma, yanma ve kaşıntı hissi yaşanması
• Cildin sıcak olması şeklinde listelenebilir. 

Niasin Yüksekliği Tedavisi

Niasin fazlalığı zararsız olarak görülen bir durumdur. Fakat hastalıklara yol açabileceği unutulmamalı ve bu sebeple bilinçsiz bir şekilde, alanında uzman bir hekime danışmadan B3 vitamini takviyesi yapılmamalıdır. Niasin yüksekliği tedavisinde alınan takviyelerin azaltılarak kesilmesi ve tüketilen besinlerin değiştirilmesi gerekli olabilir. Alanında uzman diyetisyen yardımı ile kişinin ihtiyaç duyduğu besinlere uygun şekilde diyet listesi hazırlanır.

Niasin (B3 Vitamini) Hangi Besinlerde Bulunur?

B3 vitamini besinler aracılığı ile herhangi bir takviyeye gerek duyulmaksızın düzenli kullanım ile alınabilmektedir. B3 vitamini;

• Sakatat (ciğer – dana ciğeri, kalp, böbrek gibi) ürünleri, tavuk, dana eti, balık (ton balığı - somon), süt ve yumurta gibi hayvansal ürünlerde
• Brokoli, domates, havuç, hurma, kuşkonmaz, avokado, ıspanak, tatlı patates, şeftali gibi sebzelerde ve meyvelerde
• Ekmek mayasında
• Kuru yemişler (yer fıstığı, badem), baklagiller (mercimek) ve kepekli buğday ürünleri gibi tohumlarda
• Mantarlarda bol miktarda bulunmaktadır.