Orşiektomi Nedir?

Orşiektomi, metastatik prostat kanseri hastalığında bir tedavi yöntemidir. Bu operasyonda testislerden bir tanesi veya ikisi birden alınır. Özellikle testis bölgesinde bulunan rahatsızlıklarda kullanılan Orşiektomi, kanser gibi vakalarda tedavi yöntemi olarak uygulanmaktadır.

Testisler, bilindiği üzere erkeklerin üreme organıdır. Penisin altında skrotum denilen bölgede bulunan testislere dair yapılan cerrahi operasyona Orşiektomi denmektedir. Yapılan operasyonda öne çıkan ve bilinmesi gereken unsurlar şunlardır:

• Testislerin bir veya iki tanesi birden çıkartılabilir.
• Operasyon ortalama olarak 1 saat sürmektedir.
• Hasta genel anestezi altında bu operasyonu geçirir.
• Testislerin tamamı alınırsa eğer infertilite ismi verilen ve kısırlık olarak bilinen durum ortaya çıkar.
• Bir tane testis alındığı takdirde infertilite gerçekleşmez.

Orşiektomi ameliyatı sonrasında alınan testisler nedeniyle kişide testosteron hormonu salgısı azalır. Buna bağlı olarak hastada birtakım yan etkiler görülebilir ve bu durum oldukça normal karşılanır. Özellikle testosteron-östrojen dengesinin bozulması sonrasında hasta uzun vadeli yan etkilerde yaşayabilir.

Bu hastalık, erkeklerde 20 – 35 yaşları arasında görülmektedir. Bununla birlikte diğer yaş gruplarında da nadirde olsa görülür. Yapılan operasyon sonrasında hastanın kanserden veya travmadan kurtulma ihtimali %98’e kadar çıkabilmektedir. Bu oran dahi operasyonun ne kadar başarılı olduğunu kanıtlar niteliğindedir. 

Orşiektomi Ameliyatı Kimlere Yapılır?

Orşiektomi ameliyatı yapılması için hastanın bazı semptomlar göstermesi gerekmektedir. Bunlar;

• Testis kanseri tanısı hastaya konulması gerekir.
• İleri düzeyde testis travması yaşanması gerekir.
• Kişinin cinsiyet değiştirmek istemesi gerekir.
• İnmemiş testis durumu görülmesi gerekir.
• İlerleyen meme kanserinin hızını azaltmak amacıyla uygulanabilir.
• Testis torsiyonu olarak bilinen ve testislerin tüm işlevinin kaybolduğu durumlarda yapılabilir.

Bu belirtiler eşliğinde doktor, hastada kanser gibi riskli bir durumdan şüphelenirse o zaman tekrardan muayene gereklidir ve ek tetkiklere ihtiyaç duyulur. Bu durumda genellikle testis bölgesinde şişlik görülebilir veya elle kontrol anında kanser bezeleri fark edilebilir.

Bunların yanı sıra testosteron hormonu, bazı kanserlerin vücutta ilerleyişini artıran bir etki gösterir. Bu durum fark edildiğinde de yine Orşiektomi ameliyatına gerek görülür. Özellikle meme ve prostat kanserleri bu konuda kırmızı alarm veren hastalıklardandır.

Orşiektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Operasyon öncesinde hastanın birkaç testten geçmesi gerekir. Bu testlerin sonrasında yapılacak olan operasyonun türüne karar verilir. Buna göre hasta;

• Fiziksel muayene
• Kan testleri
• Hormon testleri
• İdrar testi
• BT, MR gibi görüntüleme testlerine girer.

Bu testlerden sonra hastanın sağlık durumu tam olarak anlaşılır ve kişi operasyona hazır hale gelir. Orşiektomi operasyonu, hastanın genel anestezi altında olduğu ve yaklaşık 1 saat ameliyattır. Ameliyat öncesinde ve sonrasındaki bekleme ve hazırlık gibi durumlarda dâhil edildiğinde hastanın tekrar odasına dönmesi ortalama 2 saat kadar sürebilmektedir. 

Tanı işleminin ardından Orşiektomi işlemi için uygulanacak yöntem seçilebilir. Orşiektomi çeşitleri aşağıdaki şekildedir:

• Basit Orşiektomi: Basit olarak yapılan bu operasyon, testis torbası üzerinden açılan 2 tane küçük kesi ile başlar ve tamamlanır. Bu operasyon özellikle meme kanseri ve prostat kanseri tedavilerinde kullanılır. Asıl amaç testosteron seviyesini azaltmaktır.
• Radikal İnguinal Orşiektomi: Bu operasyonda testis torbası yerine karın bölgesinin altından yapılan küçük kesiler ile operasyona başlanır. Bu operasyonda testislerden bir tanesi veya iki tanesi çıkartılabilir. Bu operasyon genellikle testis bölgesinde bir kist varsa veya olası bir kanser için test gerekiyorsa yapılır. Cinsiyet değişikliği için de bu operasyon tercih edilebilmektedir.
• Subkapsüler Orşiektomi: Testis bölgesindeki dokuların çıkarıldığı bu operasyonda testisler testis torbasından çıkartılır. Operasyondan sonra bu bölgede ameliyata dair herhangi bir iz bulunmaz.
• Bilateral Orşiektomi: Testis kanseri hastalarına uygulanan bu operasyonda iki testis de çıkartılmaktadır. 
• Parsiyel Orşiektomi: Testislerden bir tanesinin çıkartıldığı operasyondur. Tıpta testis koruyucu ameliyat olarak da bilinir. Testis travması veya erken dönem testis kanserine yakalanan kişilere bu operasyon yapılır.

Orşiektomi Yan Etkileri

Operasyondan 2 veya 3 hafta içerisinde bazı yan etkiler görülebilmektedir. Bu yan etkiler operasyondan kaynaklı olarak ortaya çıkan ve testis bölgesinde ağrı, kanama, enfeksiyon gibi vakalar olabilmektedir.

Hastanın vücudundaki testosteron miktarının değişmesinden kaynaklı olarak bazı yan etkiler uzun süreli olarak ortaya çıkabilir. Bu yan etkilerden en önemli olanı erkeklik özelliklerinin azalması ve östrojen hormonu fazlalığından kaynaklı olarak ortaya çıkan meme büyümesi gibi durumların yaşanmasıdır.

Hastaların bir kısmında operasyondan sonra şu belirtiler görülebilmektedir. Bunlar:

• Yüksek ateş
• Testis torbası bölgesinde duyu kaybı
• Operasyon bölgesinde kızarıklık
• İrin oluşumu
• Aşırı şiddetli ağrı
• Yara bölgesinden kan veya sıvı gelmesidir.

Bu etkiler ameliyat sonrası beklenen durumlardır ancak etkilerin şiddetli ve uzun süreli yaşanması durumunda sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır. Orşiektomi yan etkileri, ameliyatın getirdiği durumları içermektedir. İyileşme sürecinin ardından hastada aşağıdaki değişimler görülebilir:

• Ara sıra sıcaklık basmaları
• Kaslarda güç kaybı görülmesi
• Doğurganlık miktarının azalması
• Üreme organına bağlı olarak doğurganlığın azalması
• Cinsel istekte azalma meydana gelmesi
• Ereksiyon olamama durumu
• Ruh halinde sürekli olarak değişkenlik olması veya depresyona girilmesi

İyileşme süresi oldukça kısa süren bu operasyonda önemli olan nokta, hastanın psikolojik olarak kendisini hazır hissetmesidir.

Orşiektomi Sonrası

Orşiektomi operasyonu sonrasında hastaların birtakım hususlara dikkat etmeleri gerekir. Bunlar:

• Ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.
• Sıcak bir şekilde yapılan banyodan kaçınılmalıdır.
• Sauna gibi ortamlardan kaçınılmalıdır.
• Ameliyatın akabinde doktor tarafından verilen testis torbası destek ürünlerinin kullanılması önemlidir.
• Ameliyat bölgesindeki şişliği azaltmak için bölgeye buz konulmalıdır. Bu birkaç gün içerisinde şişliği azaltacaktır.
• İç çamaşırı tercihlerinde en azından 1 ay boyunca kişiyi sıkmayacak ve rahat ürünler kullanılmalıdır.
• Araba kullanmak gibi aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Reçeteli ilaçların kullanımına önem verilmeli ve süre geçirilmemelidir.
• Lifli yiyecekler yenilmeli ve sıvı tüketimi arttırılmalıdır.
• Mümkün mertebe ilk birkaç gün duş alınmamalıdır.
• Kanser ameliyatlarından sonraki süreçte doktor ile devamlı iletişim halinde olmaya özen gösterilmeli ve kontrol muayeneleri kesinlikle aksatılmamalıdır.
• Orşiektomi sonrası cinsellik faaliyetlerine bir müddet ara verilmeli ve yaranın tamamen iyileşmesi beklenmelidir.