İnmemiş Testis

İnmemiş Testis Nedir?

Bir bebeğin cinsiyetinin erkek mi kız mı olacağı vücudumuzda üretilen hormonlara bağlıdır. Yaklaşık 8.haftaya kadar, kız ve erkek bebeği oluşturan kanallar birlikte bulunurlar. 

Bebekte tek cinsiyet gelişimi için bu iki kanaldan birinin gerilemesi ve yok olması lazımdır. 12.hafta civarında iki kanaldan biri tamamen yok olur. Erkeklerin dış ve iç genital organlarının oluşması için testis adı verilen yapılarımızdan bir hormon salgılanması gerekmektedir. 

Bu hormonun adı testosterondur. Testosteron vücudumuzda daha güçlü bir hormon olan DHT’ye (dihidroksi testosteron) dönüşmek zorundadır. Bu dönüşüm erkekler için çok önemli organlar olan torba (skrotum), prostat ve penis oluşumu için olmazsa olmazdır. Testislerin embriyolojik süreç olarak ilk yeri vücudun içi yani karın boşluğudur. 

Karın boşluğunda böbreklerimize komşu olarak, sağlı ve sollu yerleşmişlerdir. Zamanla her olgun yetişkin erkekte olduğu gibi torbaların içine inmeleri gerekmektedir. Bu inmedeki problemden dolayı testislerin olması gereken yerde olmamalarına verilen isim inmemiş testistir.

Testislerin torbaya inme süreci genellikle doğum anında gerçekleşmiş ve bitmiş olması gereken bir durumdur. Ancak teorik olarak bilim adamlarının yaptığı araştırmalar gösterdi ki doğumdan sonraki 6 aylık süreçte bu inme işlemi tamamlanabilir. Gerçek bir inmemiş testis diyebilmek için 6 ay beklenmesi gereklidir.

İnmemiş testis sık görülen bir problemdir. 41 haftalık normal doğum sonrası yapılan erkek bebek araştırmalarında, sıklığı ülkeden ülkeye değişmekle beraber yüzde 3 ile 5 arasında tespit edilmiştir. Ancak eklememiz gerekir ki eğer bebek prematüre ise, bu oran yüzde 40 ila 35’lere kadar çıkabilir.

Tıp dilinde kriptorşidizm adı verilen bu durum, tek taraflı ya da çift taraflı olabilir. Kriptorşidizim Latince ve Yunancada gizli testis anlamına gelen bir kelimedir. Kriptorşidizm durumu bebeklerde görülen bir doğumsal anomalidir.

Doğum anomalisi olmasından dolayı yetişkinlerde inmemiş testis görülmez. Ancak iyi tedavi  edilmemiş bebeklerde, inmemiş testis vakaları yetişkinlik yaşlarında sağlık problemlerine yol açabilir.

Normal sağlıklı testis, sağda ve solda 2 tane, torbaların içinde yer alan yetişkinlikle yaklaşık 20 gram ağırlığına gelen yumurta biçimindeki yapılardır. Yapılan incelemelerde sol testisin sağ testise göre daha aşağıda yer alabileceği görülmüştür. 

Bu durum bir varyasyon, bir çeşitliliktir herhangi bir sağlık problemini yansıtmaz.

Testisin Görevleri Nelerdir?

• Sperm Üretimi: Testisler günde ortalama 180 ila 200 arasında sperm üretirler.
• Hormon Üretimi: Testisler bir erkeğin dış görünüşünün şekillenmesinde etkili olan hormonları üretirler. Testosteron bunun en güzel örneğidir.

İnmemiş Testis Nerede Olur?

Eğer testis olması gereken yerde yani torbada değilse, ilk oluştuğu yer olan böbrek komşuluğu ya da karın boşluğunda herhangi bir yerde bulunabilir. 

Yapılan istatiksel çalışmalar inmemiş testisin en fazla inguinal bölge adı verilen kasık hizasında yer aldığını gösterdi. Her yüz inmemiş testis vakasının yaklaşık 60 ila 75‘i kasık hizasında yer almaktadır. İkinci sıklıkla pre skrotal bölgede görülmektedir. 

Preskrotal bölge kasık bölgesinin alt tarafı ile torbalar arasında kalan ve torbaya yakın alanları simgelemektedir. Preskrotal bölgenin görülme sıklığı son çalışmalarda yüzde 10 ila 24 arasında değişmektedir. 

Üçüncü en sık görülen bölge karın içi, karın boşluğu yerleşimini gösteren intraabdominal alandır. İntraabdominal alanın görülme sıklığı yaklaşık yüzde 10 olarak güncellenmiştir.

Retraktil (Utangaç Testis)

Retraktil testis halk arasında utangaç testis olarak bilinir. Bu durum gözlemlenmesi gereken ve inmemiş testis kadar ciddiyet arz etmeyen bir durumdur. 

Testisler zaman zaman torbaların içinde ancak zaman zaman değilse bu duruma utangaç testis adı verilir.

İnmemiş Testis Nedenleri Nelerdir?

• Testis Yokluğu: Testislerin torbalarda bulunmamasının çeşitli sebepleri vardır. Basitten karmaşığa sıralayacak olursak ilk sebebimiz testislerin olmaması yani yokluğudur. Anne karnındaki bir problemden dolayı testisler oluşamamış ya da oluşan testisler damarsal problemlerden dolayı beslenemedikleri için yok olmuştur.
• Testis Erimesi: Bir diğer nedenimiz testis erimesi (atrofisi), testisler damarlar tarafından çok iyi ve karmaşık bir beslenmeye sahiptir. Olası damar problemlerinden dolayı daha önce var olan testisin beslenememesi, eriyip küçülmesi, el ile muayene de hissedilemeyecek boyutlara inmesi durumudur.
• Olmaması Gereken Yerde Bulunması: Bir diğer nedenimiz, testisi böbrek hizasından aşağı indiren asansör yapısının, iyi çalışmamasından dolayı testislerin karın boşluğunda, torba çevresinde ya da kasık hizasında bulunmasıdır.

İnmemiş Testis Teşhisi

Erkek bebekler doğduklarında çocuk yeni doğan uzmanları tarafından rutin olarak göz ve el ile yapılan muayenelerde ilk tanıdan şüphelenilir. 

İnmemiş testis şüphesi olan bebeklerde, torba dışı nerede yerleşmiş olduklarını anlayabilmek amacıyla elle torba çevresi yapılar, kasık bölgesi ve genel karın muayenesi yapılır. 

Yapılan el ile muayenede bulunamayan testisler için ek görüntüleme yöntemlerine geçmek gereklidir. Bunlar arasında en sık kullanılan ve kolay ulaşılanı ultrason ile karın boşluğu ve kasık çevresinin görüntülenmesidir. 

Ancak anatomik olarak organ komşuluklarından dolayı karın içinde yüzde yüz bir görüntülenme imkanı sağlamaz. 

Hal böyle olunca ek olarak çok daha yüksek çözünürlük ile daha doğru bir yer bilgisi veren, MR ve Bilgisayarlı Tomografi gibi yöntemlerden yardım alınabilir.

İnmemiş Testis Tedavisi

Tedavide ilk olarak yerinde olmayan testislerin tam lokasyonu tespit edilmelidir. Testislere öncelikle 6 ay yerine inmeleri için zaman tanınır. 

Bu yüzden tedavi etmek için en uygun zaman 6 ay ile 1 yaş arasında planlanmalıdır. Bu durumun nadiren de olsa görülebilen istisnası bebekte fıtık bulunmasıdır. 

Bu tarz  ek bir durumda 6 ay beklenmeden cerrahi müdahale yapılmalıdır.

Tedavi de cerrahi olarak testisler ve onu besleyen damarlar uzatılır, çevresinde bulunan yapılara eğer temas ediyor ya da yapışıyorsa onlardan ayrılır ve uzatılarak torbaya indirilir. 

Bu işlemden sonra torbaya dikilmek suretiyle sabitlenir. Tedavi de başarı oranı cerrahi olarak çok yüksektir. Bir diğer tedavi yöntemi ise hormon terapisidir. Hastaya hormon verilerek testislerin aşağı kendi kendine, ameliyatla müdahale etmeden inmesi beklenir. 

Bu tedavi yönteminde başarı oranı çok düşüktür. Ancak torbaya yakın bölgede bulunan tam inmemiş başka bir ifadeyle karın boşluğunda yer almayan inmemiş testis vakalarında denenebilir ama tedaviye yanıt beklentisi düşüktür.

İnmemiş Testis Tedavi Edilmezse 

Testisler çok önemli görevleri olan organlardır. En önemli görevlerinden biri sperm üretmektir. Spermlerin üretilmesi, olgunlaştırılması ve görev yapabilecek hale gelmesi vücutta enzim adı verilen yapıların görev aldığı bir süreçtir. 

Bilinmesi gerekir ki enzimler belirli vücut sıcaklığında çalışırlar. Vücudumuzda testislerin sperm üretmesi için lazım olan sıcaklık değeri olması gereken yerleri olan torba içi değere göre belirlenmiştir. 

Hal böyle olunca torba içi ve karın boşluğu sıcaklığı arasında ki fark enzimlerin çalışmasını olumsuz etkileyip, sperm üretim sürecini bozacaktır. Spermlerin sayısını azaltacak, şeklini bozacaktır. Bu durum yetişkinlik döneminde kısırlık problemi yaratacaktır.

Bunun dışında inmemiş testise eşlik etme ihtimali olan cinsiyet gelişim bozukluklarında, olmaması gereken yerlerde bulunabilen testislerin özellikle ergenlik  ve yetişkinlik olmak üzere hayatın ilerleyen yaşlarında kanser oluşturma ihtimali vardır. 

Bu sebepten ötürü cinsiyet gelişim bozukluğu tanısı olan bebeklerde testis her nerede olursa olsun çıkarılmalıdır ve vücuttan uzaklaştırılmalıdır. Bu operasyonlara gonadı çıkarıp atmak anlamına gelen gonadektomi adı verilmektedir. 

Gonadektomi bu tarz hastaların, kanser gelişimini durdurmak ve ileriki hayatta dış cinsiyetinin dış görünümüne yansıması açısından kesinlikle zorunludur. Tanı konulur konulmaz, yapılması tıbbi olarak zorunlu kılınmıştır böylece zaman kayıpları önlenmeye çalışılmıştır.

Bunlara ek olarak inmeyen ve özellikle karın boşluğunda bulunan testisler travmaya maruz kalabilirler bu durum geri dönüşümü olmayan hasarlar doğurabilir.

İnmeyen testisleri olan kişilerde fıtık görülme ihtimali çok artar. Özellikle kasık fıtığının sık görüldüğü vakalarda bildirilmiştir.

Son yapılan araştırmalar gösterdi ki, hastanın tek taraflı inmemiş testisinin bulunması, sağlıklı olan testisinde yapısını bozmaktadır. Bu yüzden artık tek taraflı inmemiş testisi olanlarda tedavi olmalıdır.

İnmemiş Testis Ameliyatı

İnmemiş Testis tanısı konulan kişilerde yapılan operasyona orşiopeksi (testislerin indirilmesi) adı verilir. 

Testisler genellikle Laparoskopik olarak torbaya çekilirler. Daha sonrasında o bölgeye dikişlenirler. 

Yapılan ameliyatların ardından hastalar 2 hafta ve 6 ay sonra kontrole gelmelilerdir. Operasyon yaklaşık 30 dakika ila 1 saat arasında sürmektedir.

İnmemiş Testis Ameliyatı Sonrası Problemler

Testis Erimesi

Yapılan cerrahi müdahale de işlerin ters gitmesine bağlı olarak komplikasyonlar nadir de olsa gözlenebilir. 

Bunlardan biri testis ve testisin besleyicilerinin indirilmesi sırasında oluşabilecek tıkanıklara bağlı olarak, testisin boyutlarında küçülme olması ve buna bağlı olarak sperm üretme ve hormon sentezleme görevini yerine getirememesi durumuna verilen isimdir.

Testis Torsiyonu

Karın boşluğuna yapılan cerrahi girişimlerde özellikle testis torsiyonu önemli bir komplikasyonudur. 

Testislerin ve onu besleyen damarların birbiri üzerine dolanması ve kan akımının kesilmesiyle, bölgede kan akımının yok olması ve testisin görevini yerine getirememesidir.

Bu durum hastada şiddetli bir karın ağrısına sebep olur. Acilen cerrahi olarak torsiyonun çözülmesi gereklidir. Bu işleme detorsiyon adı verilir. Detorsiyon işleminin aciliyeti önemlidir. 

Özellikle ilk 6 ila 8 saat arasında müdahale edilmesi gereklidir. Aksi halde geri dönüşümü olmayan hasarlar gözlenebilir.

Küçüklüğünde Testis Ameliyatı Geçirmiş Olan Erişkinlerin Dikkat Etmesi Gereken Durumlar

İnmemiş testis operasyonları hastalar için az risk taşımaktadır. Ama yetişkinlikte bazı konulardan uyanık ve bilinçli olmaları gerekmektedir. Bu ameliyatları olan kişiler yetişkinliklerin de kısırlık şikayeti yaşayabilirler. 

Bunun oranı özellikle 2 taraflı inmemiş testisi olanlarda çok daha yüksek seyretmektedir. Yapılan araştırmalar bu operasyonları geçiren kişilerin çocuk sahibi olma olasılıklarını yüzde 60 civarında belirledi.

Öte yandan inmemiş testis ameliyatı geçiren kişilerin yetişkinlik dönemlerinde testis kanseri olma olasılıkları 25 ila 40 kat arasında arttığı gözlemlenmiştir. Bu kişilerde cinsel işlev bozukluğu çok sık görülmez.

İnmemiş Testis Ameliyatını 6 Aylık Bir Çocuk Tolere Edebilir Mi?

Her cerrahi operasyonda olduğu gibi inmemiş testis operasyonlarında da riskler vardır. 

Ancak alanında deneyimli çocuk ürologlarının cerrahi başarılarıyla ve özellikle bu alanda yapılan son teknolojik gelişmelerle operasyonlar çok başarılı geçmektedir. 

Anestezi işlemi kullanılmasına rağmen 6 aylık bir çocuğun üstesinden gelebileceği bir operasyondur.

Başarılı geçen bir inmemiş testis operasyonu sonrasında bebeklerin hastanede yatmalarına gerek yoktur. 3-4 saatlik bir gözlemin ardından hastalar taburcu olabilirler.

İnmemiş Testis için Hangi Doktora Gidilir?

İnmemiş testis genellikle doğumla birlikte tanı alan bir problem olsa da, eğer ailesi olarak çocuğunuzun testislerin zaman zaman torbada olmadığını ya da boyutlarında gözle görülebilir. 

Bir eşitsizlik tespit ettiyseniz ilk olarak Çocuk Üroloji doktoruna eğer bulunduğunuz bölgede yok ise, çocuk doktoruna en yakın zamanda gitmeniz gerekmektedir. Zamanında doğan erkek bebeklerde testislerin 6 ay içinde inebileceği unutulmamalıdır. 

Bebeklerde testislerin hareketleri gün içinde iyi gözlenmelidir. Embriyolojik olarak bebeklerin ürogenital sistemi yani boşaltım organları ve üreme organları aynı anda ve aynı yerden gelişir. 

Bunun anlamı kişinin boşaltım organları olan böbrekleri, idrar taşıyıcıları ve idrar kesesi ve penis gibi genital organları da iyice kontrol edilmelidir.

Araştırmalar gösterdi ki inmemiş testis vakalarına diğer organ anomalileri de eşlik edebilmektedir.

Onun dışında eklemek gerekir ki inmemiş testis cinsiyet gelişim bozukluklarına da eşlik edebilir.

Bebeğin cinsiyet yönünden detaylı pediatrik muayenesinin, aile öyküsünün ve kromozom incelenmesinin yapılması gerekebilir. 

Olası bir cinsiyet gelişim bozukluğunda var olan testisin karın boşluğundan cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Bu durum çocuk cerrahları tarafından yapılmaktadır.