Saç Derisinde Kaşıntı

Saç Derisinde Kaşıntı Nedir?

Saç derisinde kaşıntı; toplumda çok sık rastlanılan, altta yatan pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen bir semptomdur. 

Saçlı deri alın bölgesinden başlayıp enseye kadar devam eden, vücudun saçlı kısmını barındıran deri bölgesidir. Bu bölgede gelişebilecek herhangi bir hastalıkta; saçlı deride kaşıntı gelişebilir. Saç derisinde kaşıntı çocuklar başta olmak üzere toplumun her kesiminden insanda görülebilir. Bu kaşıntı kişiyi hem fiziksel hem de sosyal açıdan oldukça etkileyici semptomlara yol açabilir. Bu yüzden saçlı deride kaşıntı gelişen kişilerde kaşıntıya yol açan etken bulunup tedavi edilmelidir. 

Saç Derisinde Kaşıntıya Eşlik Eden Belirtiler Nelerdir?

Saç derisinde kaşıntı hem saçlı deriyi hem de vücudun herhangi bir başka bölümünü etkileyen bir hastalıkta görülebilir. Bu durumda hastada kaşıntıya eşlik eden bazı semptomlar da bulunabilir. Bu semptomlar;

• Kafa Derisinde Soyulma: Kafa derisinde soyulma saç kaşıntısına en sık eşlik eden semptomdur. Bu semptom kişide altta yatan hastalığa bağlı oluşabilirken; bazı durumlarda yoğun kaşıntıya bağlı olarak gelişen kaşıma davranışında tırnakların kafa derisini soyması sonucu da gelişebilir.
• Kafa Derisinde Kabuklanma: Kafa derisinde kabuklanma durumunda saç derisinde kaşıntı ve pullanma görülebilir. Bu durum kişiyi hem fiziki hem de sosyal açıdan oldukça rahatsız eder. 
• Kafa Derisinde Kanama: Kafa derisinde kanama saç derisini etkileyen herhangi bir hastalıkta oluşabilirken; kaşıntıya bağlı tırnakların saçlı deride yarattığı travma sonucu da oluşabilir.
• Kafa Derisinde Kızarıklık: Saç derisinde kaşıntı kızarıklık ile çoğunlukla beraberlik gösteren bir durumdur. Kızarıklık; kaşıntı sonucu gelişen kaşıma eylemi ile oluşurken, kafa derisini etkileyen bazı hastalıkların semptomu olarak da görülebilir.
• Kafa Derisinde Döküntü: Özellikle çocuk hastalarda görülen kızamık, suçiçeği gibi döküntülü hastalıklar kafa derisinde içi sıvı dolu döküntülerin oluşumuna yol açabilir. Bu döküntüler oldukça kaşıntılıdır. Bu döküntüler ilerleyen dönemde saç derisinde kaşıntı ve kabuklanma ile devam eder.
• Saç Dökülmesi: Kafa derisini etkileyen pek çok hastalıkta saç kaşıntısı ve dökülmesi birlikte gözlemlenebilir.
• Kepeklenme: Saç derisinde kaşıntı ve kepek çoğunlukla beraber gözlemlenen bir durumdur. Kepek; saç derisinin pullanarak dökülmesi sonucu saçlarda gözlemlenen yapılara denir.

Saç Derisinde Kaşıntı Nedenleri Nelerdir?

Saç derisinde kaşıntı toplumda oldukça sık rastlanılan bir durumdur. Kaşıntıya yol açan etkenin bilinmesi tedavi için oldukça önem arz eder. Saçlı deride kaşıntıya en sık yol açan etkenler;

• Hijyen Yetersizliği: Hijyen yetersizliği, saç derisinde kaşıntıya çok sık yol açan etkendir. Saçlı deride biriken ter ve kirler kafa derisindeki sinir uçlarını uyarıp kaşıntıya neden olur.
• Bitlenme: Bitlenme hem çocuklarda hem de yetişkinlerde saçlı deride kaşıntıya neden olan etkenlerin başında gelir. Bitler, kafa derisi başta olmak üzere vücudun diğer bölgelerinde de yaşayabilen, vücuttaki kanı emerek beslenen canlılardır. Bitlerin kafa derisinde hareket etmesi saç derisinde kaşıntıya neden olur.
• Döküntülü Hastalıklar: Özellikle çocuk yaşta görülen kızamık, suçiçeği gibi döküntülü hastalıklarda; kişide vücuttaki döküntüye ek olarak saçlı deride de döküntüler gelişebilir. Bu döküntüler pembe-kırmızı renkte ve oldukça kaşıntılıdır.
• Alerji: Yenilen bir gıdaya ya da havadan vücuda temas eden herhangi bir nesneye karşı vücudun bağışıklık sisteminin uyarılıp tepki göstermesi durumuna alerji denir. Alerjide; bağışıklık hücreleri tarafından salgılanan bazı maddeler saçlı deride kaşıntı ve kızarıklığa neden olabilir.
• Stres: Stres pek çok hastalıkta başrol olduğu gibi bu hastalığa da neden olabilen bir durumdur.
• Mevsimsel Değişiklikler: Özellikle yaz aylarında artan hava sıcaklığı saçlı deride yoğun terin birikmesine neden olup kafa derisinde kızarıklık, kaşıntı ve pullanma gelişimine neden olabilir.
• Cilt Hastalıkları: Sedef hastalığı, kontakt dermatit, liken gibi bazı cilt hastalıkları vücudun diğer yerlerinde görülen döküntülere ek olarak kafa derisinde de döküntü ve kaşıntıya neden olabilir.
• Mantar Enfeksiyonu: Mantar enfeksiyonları; mantar adı verilen parazit canlıların vücudun belli bir bölgesinde bulunup çoğalması ve o bölgenin yapılarına hasar vermesi durumudur. Saçlı deride mantar enfeksiyonu toplumda çok yaygın görülür. Bu durum saç derisinde kaşıntı ve dökülme, saçlı deride pullanarak dökülme ve saçlı deride kızarıklık gibi semptomlara yol açar.
• Saç Boyaları: Bazı saç boyaları içerisinde barındırdığı kimyasallar ile alerji oluşumuna neden olabilir. Bu durum boyadan sonra saç kaşıntısı ile başlar ve kafa derisinde kızarıklık oluşumu ile devam eder.

Saç Derisinde Kaşıntı Teşhisi

Saç derisinde kaşıntı altta yatan bir hastalığın ya da bir durumun semptomu olarak gelişir. Hastalar hekime saçlı deride kaşıntı oluşumu şikayetiyle başvururlar. 

Saçlı deride kaşıntıda kaşıntıya yol açan etkenin teşhisinde esas olarak kullanılan teşhis yöntemi Anamnez ve Fizik Muayenedir. Anamnez; hastanın hastalık hakkında yaşadığı şikayetler doğrultusunda hekimi bilgilendirmesi durumudur. Saç derisinde kaşıntı bulunan hastalar; kaşıntıya ek olarak saç derisinde döküntü, kızarıklık, kabuklanma ve saç dökülmesi gibi şikayetlerden yakınırlar. Hekim hastanın bu şikayetlerini dinler, şikayetlere ek olarak vücudun başka bir bölgesinde döküntü, kaşıntı ya da kızarıklığın olup olmadığını sorar. Ardından fizik muayeneye geçer.

Fizik muayenede hekim hastanın saç derisini, saç yapısını, saç derisinde var olan kabuklanmaları inceler. Bunun sonucunda hastalığa tanı koyar. 

Bazı durumlarda (özellikle saçlı deriyi etkileyen deri hastalıklarında) hastalığa hemen tanı konulamaz. Bu kişilerde Biyopsi adı verilen işlemle saçlı deriden parça alınıp laboratuvarda inceleme yapılarak tanı konulur.

Saç Derisinde Kaşıntı Tedavisi

Saç derisinde kaşıntının tedavisinde kaşıntıya yol açan etken bulunmalı ve bu etkene yönelik tedavi uygulanmalıdır. Kişide saç derisi kaşıntısı hijyen yoksunluğundan kaynaklanıyorsa bu kişiye Yaşam Tarzı Değişikliği yaptırılabilir. Yaşam tarzı değişikliğinde hastanın kullandığı şampuan, tarak, havlu gibi eşyalar değiştirilir ve hastanın duş alma sıklığı arttırılır. Ayrıca hastanın stresten uzak bir yaşam sürmesi ve yaz aylarında terlemeyle gelişecek kaşıntıyı arttırmaması için bu aylarda güneşle direkt temas halinde bulunmaması, zorunlu olmadıkça evden çıkmaması önerilir. 

Saç derisinde kaşıntı; mantar hastalığı, cilt hastalığı, bitlenme gibi nedenlerden kaynaklanıyorsa; bu kişilere Medikal Tedavi uygulaması yapılır. Medikal tedavide amaç; hastada kaşıntı semptomunu oluşturan hastalığın şiddetini azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır.

Saç Derisinde Kaşıntı Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Saç derisinde kaşıntı hem fiziksel hem de sosyal açıdan hastayı oldukça rahatsız eden bir durumdur. Kaşıntının nedeni ortaya konulup tedavisi yapılmazsa; varolan sürekli kaşıntı, kişinin toplum içinde rahatsızlık hissetmesine, sürekli kaşıma sonucu kafa derisinde yara oluşumuna neden olur.

Kişide var olan kaşıntı eğer saç dökülmesiyle de birlikteyse ve bu durum tedavi edilmezse alopesi(kellik) gelişimi gözlemlenebilir.

Saç Derisinde Kaşıntıya Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Saç derisinde kaşıntı bulunan kişilerde kaşıntıya yol açan etken bulunup tedavi edilmelidir. Bunun dışında kullanılabilecek bazı bitkiler, bitkisel sıvılar ve bitkisel yağlar kaşıntının azaltılmasında oldukça etkilidir.

• Hindistan cevizi yağı saç derisinde kaşıntı bulunan kişilerde kaşıntıyı azaltmak amacıyla kullanılabilir. Hindistan cevizi yağından bir miktar alınır ve elde ovuşturulup saç diplerine uygulanır. Yaklaşık 1 saat sonra saç dipleri yıkanır. Düzenli kullanımda saç derisindeki kaşıntı azalır.
• Çay ağacı yağı saç derisinde kaşıntı bulunan kişilerde oldukça etkilidir. Günlük kullanılan şampuanın şişesine 10-20 damla kadar çay ağacı yağı damlatılıp şişe çalkalanır. Bu karışım her banyo esnasında uygulanır. Düzenli kullanımda saç derisindeki kaşıntı azalır.
• Elma sirkesi de saç derisindeki kaşıntının azaltılmasında etkili bir bitkisel sıvıdır. 5 kaşık suya bir kaşık sirke olacak şekilde sirkeli su karışımı hazırlanır. Bu karışım banyo sonrası kafa derisine dökülür. Yaklaşık 10 dakika sonra kafa derisi suyla durulanır.
• Elma sirkesine benzer karışım limon suyu ile de yapılabilir. Bu karışım kafa derisinde var olan mantar enfeksiyonunun giderilmesinde oldukça etkilidir.
• Defne yaprağı da kafa derisindeki kaşıntının azaltılmasında etkili olan bitkilerdendir. 2 bardak kaynatılmış suyun içerisine 1 defne yaprağı ufaltılır. Bu karışım yarım saat bekledikten sonra süzülür. Ortaya çıkan sıvı saç derisine uygulanır, yaklaşık yarım saat sonra kafa derisi suyla durulanır.
• Karbonat ve su ile elde edilen karışım kafa derisindeki kaşıntının giderilmesine yardımcı olur. Karbonat ve bir miktar su karıştırılarak bir macun elde edilir. Bu macun kafa derisine uygulanır ve yaklaşık yarım saat sonra durulanır. Düzenli kullanımda kişide var olan saç derisi kaşıntısı azalır.
• Saç kaşıntısı için maden suyu da önerilen sıvılar arasındadır. Maden suyunun oda sıcaklığında saç derisine uygulanması ve belli bir süre sonra durulanması sonucu saç derisindeki kaşıntı azalır.

Saç Derisinde Kaşıntı Oluşumunda Kullanılan İlaçlar

Saç derisinde kaşıntı bulunan kişilerde bazı durumlarda kaşıntının geçmesi için medikal tedavi uygulamalarına başvurulur. Bu uygulamalarda kullanılan ilaçlar;

• Kortizon İçerikli Kremler: Bu kremler, özellikle kafa derisinde kaşıntı yaratan sedef hastalığı ya da liken gibi diğer cilt hastalıklarında kullanılan ilaçlardandır. İçerik olarak kortizon barındıran bu ilaçlar düzenli kullanımda pek fazla yan etki yaratmaz. Ancak çok fazla kullanan kişilerde saç dökülmesi, saç derisinde pullanma, saç tellerinde zayıflık ve kırık oluşması gözlemlenebilir.
• Antifungal Ajanlar: Bu ilaçlar; hastada var olan mantar enfeksiyonunun tedavisinde kullanılır. İçerik olarak ketokonazol, flukonazol, itrokonazol, amfoterisin B, nistatin, griseofulvin gibi maddeler barındıran bu ilaçlar mantar hücresinin bölünerek çoğalmasını engeller ve ölmesine yardımcı olur. Bu ilaçlar az miktarda kullanıldığında herhangi bir yan etki görülmez. Ancak bu ilaçlar fazla kullanıldığında karaciğer enzimlerinde artışa neden olabilir.
• Permetrin ve Lindane: Bu madde özellikle bitlenme nedeniyle kafa derisinde kaşıntı gelişen kişilerde kullanılması gereken ilaçlardır. Halk arasında “bit şampuanı, saç kaşıntısı için şampuan” olarak bilinen sıvılar genel olarak içerisinde permetrin ya da lindane barındırır. Bu ilaçlar saç derisinde bulunan bitlerin öldürülmesinde oldukça etkilidir. Bu ilaçların en sık yan etkisi kullanılan bölgede yarattığı cilt döküntüsü ve tahriş oluşumudur. Genellikle 2-3 kez kullanımdan sonra kafa derisindeki bitlerin tamamı ölmüş olur.

Çocuklarda Saç Derisinde Kaşıntı

Çocukluk döneminde bazı hastalıkların görülme potansiyeli daha yüksektir. Özellikle kızamık ve su çiçeği gibi hastalıkların bu yaşta görülme sıklığı artmıştır. Bu hastalıklar çocuklarda saç derisinde kaşıntı gelişimine neden olabilir.

Çocuklarda saç derisinde kaşıntı gelişmesi durumunda bu konu ile ilgilenen bölüm Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları bölümüdür. Ancak aileler bazen Dermatoloji (Cildiye) bölümüne de başvurabilirler. Her iki bölümün hekimi de çocuklarda saç derisindeki kaşıntının tanısını koyup tedavisini uygulayabilir. Çocuklarda bu hastalıklar genellikle virüslerin yarattığı bir durum olduğu için; tedavide antibiyotik ilaçlar kullanılmaz, destek tedavisi (ağrı kesici, ateş düşürücü gibi) yapılır.

Saç Derisinde Kaşıntıda Hangi Doktora Gidilir? 

Saçlı deride kaşıntının tanısını koyup tedavisini uygulayan bölüm Deri ve Zührevi Hastalıkları (Dermatoloji, Cildiye) bölümüdür. Dermatoloji hekimi hastanın şikayetleri ve muayene bulguları doğrultusunda tanı koyar.

Hastalar bazen kafa derisinde oluşan kaşıntı için Dahiliye (İç Hastalıkları) bölümüne de başvurabilirler. Bu durumda dahiliye hekimi hastanın tanısını koyup tedavisini uygulayabilir.

Hastalar saç derisinde kaşıntıya ek olarak, saç derisinde kabuklanma, saç derisinde kızarıklık ve döküntü oluşumu, saç derisinde soyulma ve saç dökülmesi gibi şikayetlerden yakındığında hekime başvurmalı ve tedavi altına alınmalıdır.