Sempatektomi

Sempatektomi Nedir?

Vücut sıcaklığının artması durumunda, terlemeye yol açan sinirlere, sempatik sinir sistemi adı verilmektedir. Sempatik sinirler, bedenin el, ayak ve koltuk altı bölgesindeki terleme fonksiyonlarını kontrol etmektedir. Herhangi bir neden ile sempatik sinir sisteminin, cerrahi operasyon ile etkisiz hale getirilmesine ise sempatektomi denilmektedir.

Sempatektomi Ameliyat Çeşitleri

Lomber Sempatektomi Ameliyatı

Aşırı ayak terlemesi durumunda algoloji uzmanları tarafından uygulanan sempatektomi ameliyat çeşididir. İşlem, vücudun bel bölgesinden, ultrason ve tomografi yardımıyla, omurga yakınındaki sempatik sinir sistemine ilaç uygulanması ile tamamlanmaktadır. Ter bezi sinirlerinde geçici blok yapar. Kanama gibi komplikasyonlar oluştuğu için çok fazla tercih edilmemektedir. Ameliyatın uygulaması güç, başarı oranı düşüktür.

Endoskopik Torakal Sempatektomi Ameliyatı

El, ayak, yüz ve koltuk altı aşırı terlemelerinde tercih edilen sempatektomi ameliyatı türüdür. Ameliyatta göğsün sağ ve sol bölgesinde bulunan “sempatik sinir sistemi” kesme, yakma ya da klips yöntemi ile tahrip edilmektedir. Ter bezi sinirlerinde kalıcı blok yapmaktadır. Ameliyat sırasında ve sonrasında ağrı hissedilmemektedir. El, ayak, yüz ve koltuk altı aşırı terlemesine kesin ve kalıcı çözüm sunmaktadır.

Sempatektomi Ameliyatı Kimlere Uygulanabilir?

El, ayak ve koltuk altında aşırı terleme bulunan kişilerde uygulanmaktadır. Ayrıca, yüzde terlemeden kaynaklı kızarma ve tahriş durumlarında da sempatektomi ameliyatı yapılabilmektedir.

Tamamen hasta onayı ve isteği ile yapılan sempatektomi ameliyatı için, el ve koltuk altında aşırı terleme durumunda 15 – 40 yaş aralığı, yüz kızarması ve yüzde aşırı terleme durumunda ise 20 – 40 yaş aralığı işlem yaptırabilmektedir. 40 – 50 yaş aralığında bulunan hastalar için genel sağlık değerlendirmesi yapıldıktan sonra sempatektomi ameliyat kararı verilmektedir.

Sempatektomi Ameliyatı Öncesi Yapılması Gerekenler

Sempatektomi ameliyatı öncesinde, hastaların uygulaması gerektiği kurallar bulunmaktadır. Ameliyatın başarılı geçmesi için önerilen hazırlık aşaması şu şekildedir:

• Grip, nezle gibi ateşli hastalık geçirilmesi durumunda, sempatektomi ameliyatı için hastalığın bitmesi beklenmektedir.
• Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar, doktor bilgisi dahilinde, en az 5 gün önce ilaç kullanımını durdurmalıdır.
• Tansiyon, diyabet, tiroid gibi sürekli ilaç kullanımı gerektiren durumlar için doktor gözetiminde ilaç kullanımına devam edilmelidir.
• Sempatektomi ameliyatı yapılacağı günden 1 gün önce banyo yapılmalı ve koltuk altı kılları temizlenmelidir.
• Ameliyat işleminden 8 saat önce, sıvı – katı gıda alınmamalı, su – çay gibi içecekler tüketilmemelidir.
• Hamilelik veya hamilelik şüphesi bulunması halinde, işlem yapacak doktora bilgi verilmesi gerekir.

Sempatektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Vücutta oluşan aşırı terleme sorunu için en güncel ve etkili cerrahi yöntem klipsli ETS (endoskopik torasik sempatektomi) işlemidir. Uygulama aynı zamanda sinirlerin kesilmesi yoluyla da yapılabilmektedir.

Sempatektomi ameliyatı öncesinde hastaya genel anestezi uygulanmaktadır. ETS ameliyatı genel olarak şu şekilde yapılmaktadır:

• Yoğun terlemenin yaşandığı taraftaki koltuk altına iki kesi atılmaktadır.
• Uygulamanın yapılacağı kısımdaki akciğer havası doktor tarafından boşaltılmaktadır. Bu işlem ile ameliyat sırasında akciğere giriş-çıkışı engellenmektedir. Cerrah için daha fazla çalışma alanı sağlanmaktadır.
• Açılan kesiklerin birine, endoskop adı verilen, ucunda ışıklı kamera bulunan, tüp şeklindeki cihaz yerleştirilir. Kameraya yansıyan görüntüler, ameliyathanedeki monitöre aktarılır ve cerrahın sempatektomi ameliyatını monitöre bakarak yapabilmesi sağlanır.
• Sempatik sinir sistemine işlem yapılmasında kullanılacak diğer küçük alet ise açılan diğer kesiden geçirilip, ameliyatta kullanıma hazır hale getirilmektedir.
• Cerrah, ameliyat sırasında araçları kullanarak problemli bölgedeki (el, ayak, yüz, koltuk altı, kasık bölgesi) terleme fonksiyonlarını kontrol eden sinirleri tespit etmektedir.
• Tespit edilen sinirler kesilerek ya da klips yerleştirme işlemi yapılarak tahrip edilip, işlevsiz hale getirilmektedir. Bu sayede omurilikten ter bezlerine geçiş durdurulup, ter bezlerinin ter salgılamasının önlenmesi hedeflenmektedir.
• Havası boşaltılan akciğer, tekrar şişirilip eski haline getirilir.
• Ameliyat başlangıcında açılan kesiler, dikiş ile kapatılır.
• Gerekli görülmesi halinde cerrah, göğüs bölgesinde küçük drenaj tüpü bırakabilir.

Cerrah vücudun bir bölgesine işlem yaptıktan sonra diğer bölgeye de aynı işlemi uygulayabilir. Sempatektomi ameliyatı yaklaşık 1 – 3 saat sürmektedir. Ameliyat başarı oranı, uygulama yapılan bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Vücuttaki bölgesel başarı oranı ortalama olarak şu şekildedir:

• Yüzde aşırı terleme ve kızarıklık: %95 – %99,
• Ellerde aşırı terleme: %90 - %95,
• Koltuk altı bölgesinde aşırı terleme: %95,
• Ayaklarda aşırı terleme: %50.

Sempatektomi Ameliyatı Kimlere Yapılamaz?

Sempatektomi ameliyatı, hastaların sağlık durumları, kullanılan ilaçlar ve diğer durumlar göz önüne alınarak yapılmaktadır. Riski az olsa da mevcut hastalıkları tetikleyecek durumlarda, doktor ameliyat yapılmasını tavsiye etmemektedir. Sempatektomi ameliyatı tavsiye edilmeyen kişiler:

• Sempatektomi ameliyatını engelleyecek, başka ciddi rahatsızlık bulunması,
• Akciğer ve kalp ameliyatı geçirilmesi,
• Akciğer zarında plevra (zar yapışması) olması,
• Genel (vücut, gövde, bel, karın) aşırı terleme yaşanması halinde, kişilere ameliyat yapılmamaktadır.

Sempatektomi Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Her ameliyatta olduğu gibi, sempatektomi ameliyatında da bazı riskler bulunmaktadır. Genel anlamda ameliyata ve anesteziye bağlı riskler şu şekildedir:

• Ameliyat sırasında kullanılan ilaçlara alerjik reaksiyonlar.
• Yaşanabilecek solunum problemleri.
• Aşırı kanama, kan pıhtıları ya da enfeksiyon.

Sempatektomi Ameliyatı Sonrası

Hasta, sempatektomi ameliyatı sonrası herhangi bir komplikasyon gelişmediği durumda serviste yatışa alınmaktadır. Bu sırada, ameliyat sırasında yapılan kesi nedeniyle hafif-orta ağrı hissedilebilir. Oluşan acı için verilecek ağrı kesiciler ile hastada rahatlama sağlanmaktadır. Hastanın durumu takip edilerek, herhangi olumsuz bir durum olmadığında aynı gün ya da ertesi gün taburcu işlemi tamamlanmaktadır.

Ameliyat sırasında yapılan dikişlerin alınması gerekliyse, işlem bir hafta sonra gerçekleştirilmektedir. Hasta, taburcu sonrası herhangi bir kontrole ihtiyaç duymamaktadır.

Sempatektomi ameliyatı sonrasında beklenmedik, nadir görülen spesifik riskler de bulunmaktadır. Bahsedilen riskler şu şekildedir:

• Hemotoraks (göğüs boşluğunda kan birikmesi),
• Horner sendromu (yüz terlemesinde azalma ve sarkık göz kapakları),
• Pnömotoraks (göğüs boşluğunda oluşan hava toplanması),
• İşlem yapılan bölgeden geçen atardamar ya da sinir hasarı,
• Terlemede artış,
• Kompansasyon terlemesi (vücudun diğer bölgelerine aşırı terleme durumu),
• Kalp atışında yavaşlama,
• Zatürre.