TPN Nedir?

Açılımı Total Parenteral Nütrisyon olan TPN en basit haliyle ağızdan beslenmesi mümkün olmayan hastalar ve prematüre bebekler için ihtiyaç duyulan besin öğelerinin bir kısmının veya tamamının hazırlanması olarak tanımlanabilir. Bu uygulamanın gerçekleştirilmesi için dikkat edilmesi gereken pek çok kriter vardır. Kriterlerin dikkate alınmaması ciddi sağlık problemlerinin oluşmasına neden olabilir.

Prematüre bebeklerin ve bazı hastaların ağız yoluyla beslenmeleri mümkün değildir. Fakat vücudun enerji ihtiyacının karşılanması, vücut kütlesinin kaybının önlenmesi amacıyla beslenme desteği verilmesi gerekmektedir. Ağızdan beslenmesi mümkün olmayan hastalara beslenme desteği verilmesi hayati önem taşımaktadır. Yapılan araştırmalar hastaların yetersiz beslenmeleri durumunda çeşitli komplikasyon durumlarının oluştuğunu ve hastanede kalış sürelerinin artığını ortaya koymuştur. Yetersiz beslenmeye bağlı olarak hastanede kalış süresi uzun olan hastalarda kilo kayıpları da gözlenmiştir.

Bütün bu nedenlerden dolayı hastaların yeterli beslenmeleri geç kalınmadan erkenden sağlanmalıdır. Hastaların yeterli beslenmelerinin sağlanması için tercih edilebilecek ilk yöntem şüphesiz enteral yol olacaktır. Enteral beslenme tüp yoluyla ve ağız yoluyla olmak üzere iki farklı tipte uygulanabilir. Fakat besin maddelerinin bu yöntemle alınamadığı durumlarda parenteral beslenme yöntemi tercih edilecektir. Parenteral beslenme yöntemi besinlerin emiliminden emin olunamadığı durumlarda ve ihtiyaç olan kalori miktarının enteral yol ile alınamadığı durumlarda tercih edilir.

Gastrointestinal kanalın fonksiyonel olup olmadığı TPN tercih edilebilirliği konusunda fikir verecektir. Bahsettiğimiz nedenlerden dolayı tpn hazırlama yolu tercih edilecek olsa bile mümkün olan en kısa süre içerisinde enteral beslenmeye geçiş için planlamalar yapılmaya devam edilmelidir. Uzmanlar tarafından hastanın yoğun bakıma alınması sonrasında 24 - 48 saat içerisinde enteral beslenme yapılamıyor ise parenteral beslenme tercih edilmektedir.

TPN tercih edildiği takdirde glutamin, vitamin, eser elemenler, elektrolitler ve sıvı desteğinin dikkatle takip ediliyor olması gerekmektedir. Mümkün olan en kısa sürede yeniden enteral beslenme değerlendirilmelidir. TPN tercih edildiğinde ilk hedef tüm besinleri içeren hazır birleşim preparatların tercih edilmesiyle birlikte ihtiyaç duyulan kalori miktarına ulaşmak olmalıdır.

TPN'de hastaya verilecek olan içeriğin tek bir karışım haline getirilmesi için kaplar kullanılmaktadır. Bu kapların şeffaf ve ışıktan korumalı olan çeşitleri mevcuttur. Hastaya ilaçların hazır hale getirilerek uygulanmasının sağlanacağı kaplar tpn torbası olarak adlandırılmaktadır. Farklı uygulamalar için tercih edilebilecek birbirinden farklı hacimlere sahip tpn torbaları mevcuttur. TPN torbası lateks içermemelidir. TPN içeriğinin gün ışığının zararlı etkilerinden korunmak istendiği durumlarda ışık korumalı modeller tercih edilmelidir.

TPN Formları

TPN beslenme yöntemi tercih edilmek istendiğinde günümüzde var olan hazır dengeli TPN solüsyonları tercih edilebilir. TPN solüsyonları;

• Normal formlar
• Plus formlar olmak üzere iki çeşittir.

Glikoz ve kalori miktarları plus formlarında normal formlara nazaran daha fazladır. TPN normal formları hastaya normal damar yolundan verilebilir. Plus formlarının ise yalnızca CVP kateterinden verilmesi mümkündür. CVP kateterinin tıkanıklığının önlenmesi amacıyla tedaviler arasında kateterin kullanılmadığı anlarda filtre ve haftalık heparin uygulamaları gerçekleştirilmektedir. Ayrıca salin ya da sain solüsyou da kateterin tıkanıklığını engelleyecektir.

TPN solüsyonlarının her birinin tek bir torbada hazır formda bulunduğu çeşitlerinin kullanılması hasta güvenliğini üst seviyelere çıkarmaktadır. Hasta güvenliğinin üst seviyelere çıkarılmasını sağlamanın yanında ekonomik çözümler sunuyor olması nedeniyle de avantajlıdır. Ayrıca hazır formda TPN solüsyonları kullanımı hastada karşılaşılabilecek enfeksiyon risklerini minimum seviyeye çekmektedir.

TPN solüsyonlarının hazır olarak kullanılmadığı hastalarda beslenmeleri için hazırlanacak torbaların tpn ünitesinde hazırlanması gerekmektedir. Temiz oda üniteleri olarak da anılmaktadırlar. En basit haliyle düşük skalada ilaç üretim tesisleri olarak tanımlanabilirler. Gerekli şartların sağlanmadığı ortamlarda hazırlanan karışımların hastalarda enfeksiyon oluşturabileceği ihtimali kesinlikle göz ardı edilmemelidir. Her ne kadar üretilme koşullarına bağlı olarak değişiyor olsa da PN solüsyonlarının açılmasının ardından genellikle 24 saat içerisinde uygulanması gerekliliği unutulmamalıdır.

TPN Neden Tercih Edilir?

TPN endikasyonları belirli bir süre tüp veya oral yöntemlerle enteral yoldan beslenemeyecek hastalar için uygulanmaktadır. Hastada Total Parenteral Nütrisyon tercih edilip edilmeyeceğinin belirlenmesi beslenmenin değerlendirilmesi ile mümkün olacaktır. Fonksiyonel kapasitenin değerlendirilmesi ve el sıkma gücü hastada beslenme değerlendirilmesi yapılabilecek yöntemler arasında yer almaktadır. Fakat bu yöntemlerin şuuru kapalı hastalarda değerlendirilmesi mümkün değildir. Hastada beslenmenin değerlendirilebileceği bir diğer yöntem ise antropometrik ölçümlerin yapılmasıdır. Fakat antropometrik ölçümlerin hastadaki ödemden etkilenebileceği durumlar var olduğundan tercih edilmeyecektir.

Yapılan beslenme değerlendirmesi sonrasında hastanın ilk olarak enteral yol ile beslenmesi tercih edilse dahi yeterli beslenme sağlanıp sağlanmadığı kontrolleri yapılmalıdır. Hastanın yeterli beslenemiyor olmasının fiziksel bulguları vardır. Bunlar; kas erimesi, cilt altı yağ dokusunda azalma, asit ve periferal ödem olarak izlenebilir.

TPN Komplikasyonları

Total Parenteral Nütrisyon tercih edildiği zaman karşılaşılabilecek bazı komplikasyonlar bulunmaktadır. Bu komplikasyonların olası nedenleri ve ortadan kaldırılması, tedavisinin sağlanması amacıyla tercih edilebilecek yöntemler bilinmektedir.

• Parenteral beslenmenin potansiyel komplikasyonları arasında K vitamini, folik asit, tiamin ve eser element eksiklikleri görülebilmektedir.
• Parenteral beslenmenin potansiyel komplikasyonları arasında karaciğer disfonksiyonu yer alabilir. Bununla beraber akalküloz kolesistit (iltihaplanma), karaciğer yağlanması, kolelitiyaz (safra kesesi taşı), intrahepatik kolestaz (yaygın kaşıntı) görülebilir.
• Parenteral beslenmenin potansiyel komplikasyonları refeeding sendromu (yeniden beslenme sendromu) görülebilir. Buna tiamin eksikiğinin de eşlik ettiği durumlar görülmüştür.
• Parenteral beslenmenin potansiyel komplikasyonları arasında beslenmenin aniden kesilmesi durumunda rebound hipoglisemi görülebilir. Bunun önüne geçebilmek adına beslenmenin azaltılarak kesilmesi gerekmektedir. Ayrıca hastada kan şekeri takibinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
• Hiperkloremik metabolik asidoz parenteral (Asit – baz dengesi bozuklukları) beslenmenin potansiyel komplikasyonları arasında yer almaktadır. TPN solüsyonları olarak aminoasit kullanılması yüksek klor içermesi nedeniyle buna neden olur. TPN içeriğinde aminoasit solüsyonlarının asetat ile değiştirilmesi tedavi için yardımcı olacaktır.
• Elektrolit imbalansı ve katater ilişkili sepsis durumları da parenteral beslenmenin potansiyel komplikasyonları arasında yer almaktadır. Kateter ilişkili sepsis komplikasyonu santral kateterizasyona bağlı komplikasyonlar arasında yer almaktadır.