Trendelenburg Yürüyüşü

Trendelenburg Yürüyüşü Nedir?

Yürüme sırasında kalça kemiğimiz ve omuz kemiklerimiz birbirine paralel olmak zorundadır. Yürüyüş esnasında bunu sağlayan kaslar ise kalça kaslarıdır ve adı gluteus medius kasıdır. Kalça iç kası anlamını taşır. Yürüyüş esnasında bu kaslar iki taraflı uzaklaştırıcı hareket yaparak kalça kemiği ve omuz kemiğini paralel tutar. Bu kaslardan herhangi bir nedene bağlı bozukluk oluşursa yürüme esnasında sıkıntılar çıkabilir. Kaslardan birinde bozukluk olduğu takdirde kişi omuz kemiği ve pelvis kemiğini paralel şekilde tutamaz. Yürürken vücut bozukluk olan tarafa doğru desteklenme özelliğini kaybeder ve vücut o tarafa eğim göstermeye başlar buna trendelenburg yürüyüşü denir. Halk arasında ördekvari yürüyüş olarak adlandırabilir. Bu kişilere genellikle paytak paytak yürüyor ifadesi kullanılabilir.

Trendelenburg yürüyüşünün çok çeşitli sebepleri vardır. Kas güçsüzlüğüne bağlı mekanik nedenler olabilir. Ayrıca sinir harabiyeti ve zarar görmesine bağlı sinir iletimindeki bozukluklarda sebep olabilir. Nedenler arasında gelişimsel kalça displazisi ya da diğer adıyla kalça çıkığı, perthes hastalığı, femur başı epifiz kaymaları, koksa vara hastalığı, kas distrofileri, gibi nedenler vardır. Kalça ağrısı, osteoartit gibi nedenlerinde sebep olunduğu bilinmektedir. Bu nedenler genellikle gluteus medius kasında güçsüzlük yaparak veya yanlış yere konumlanması nedeniyle yürüyüş esnasında kalça kemiğini sabit tutma fonksiyonunu yapamaz hale getirir. 

Genellikle bu trendelenburg yürüyüşünü tespit etmek için çeşitli testler uygulanır. Kişi tek ayak sütünde kaldığında eğer kalça kemiği bir tarafa eğim gösteriyorsa buna trendelenburg belirtisi denir. Ayrıca Modifiye Mckay testide kullanılır ve bu testte çeşitli belirtiler değerlendirilip test ölçeğine göre hastalığın ciddiyeti gösterilir. Tedavisinde ise çeşitli yöntemler kullanılmaktadır.

Tedavide genellikle ilk amaç kalça kaslarını güçlendirmeye yönelik çalışmalar yapılmaktadır. İlk seçeneklerden biri fizik tedavi ve kas tedavisidir. Kişiye çeşitli ve düzenli egzersizler yaptırılarak kalça güçlendirilir. Bazen bu hastalara yürüyüşün dengelenmesi adına özel ayakkabılar verilebilir. Kişiye özel yürüyüş teknikleri öğretilebilir. Elektomiyografide(EMG) zaman zaman kullanılabilir. Bazen uygun durumlarda özellikle çocuklarda kemik ameliyatı yapıldığı bilinmektedir. Trendelenburg yürüyüşü basit fizik tedavi yöntemleriyle tedavi edilmektedir ve hızlıca sonuç vermektedir.

Trendelenburg Yürüyüşünün Belirtileri Nelerdir?

Kalça kaslarında ortaya çıkan sıkıntılarından dolayı kişi yürürken kalça kemiğini sabit tutamaz. Yürüyüş iki aşamadan oluşur. Bir bacak ileriye doğru gittiğinde diğer bacak kendini dengede tutar. Eğer denge sağlanamazsa kalça kemiği aşağı düşer ve diğer bacak ileri doğru çıkar. Ayrıca vücut dengesini sağlamak için gövdeyi hafif biçimde dışa doğru döndürme hareketi yapabilir. Normal koşullarda kalça kemiği ağırlık olmayan tarafta yükselir ve ama kalça kaslarında problem varsa yükselemez ve düşer. Bu tip yürüme şekline ördekvari yürüyüş ve yalpalama denir. Ayrıca osteoartrit gibi nedenlere bağlı ise ağrıda beraberinde görülebilir.

• Yürürken kalçanın bir tarafa doğru eğim alması
• Yürürken gövdenin dışa doğru dönmesi
• Ördekvari yürüyüş olarak tabir edilen yürüme şekline sahip olunması
• Tek ayak üstünde durulduğunda kalçanın bir tarafa doğru eğim alması gibi belirtiler gösterir.

Trendelenburg Yürüyüşünün Nedenleri Nelerdir?

Trendelenburg yürüyüşünün asıl nedeni kalça kaslarının yürürken kalça kemiğini sabit tutamamasıdır. Genellikle kas güçsüzlüğüne bağlı gelişir. Kas güçsüzlüğü yapan çeşitli sebepler vardır. Bunlar arasında gelişimsel kalça dispalazisi ya da diğer adıyla kalça çıkığı, perthes hastalığı, koksa vara hastalığı, femur başında olan bazı problemler sebep olabilir. Ayrıca kasları uyaran sinirlerde harabiyete bağlı kaslarda problem çıkmaktadır. Kas distrofisi, kalça ağrısı, bazı kalça protezlerinde cerrahi hatalar yol açabilir.

Gelişimsel kalça displazisi: Kalça çıkığı ya da gelişimsel kalça displazisi bebeklerde ve küçük çocuklarda kalça ekleminin yanlış şeklinde gelişmesinden veya gelişme bozukluğu sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Femur adı verilen uyluk kemiğinin kalçayla birleştiği kısmı yuvarlak şeklindedir ve kalça kemiğinde oval bir bölgeyle birleşerek eklem oluşturur. Gelişimsel kalça displazisi durumunda eklemin yuvarlak bölgesi çok yüzeyseldir ve femur başı bölgeyle yeteri kadar birleşemez, bu sebeple kalça kemiği bölgesindeki eklem yerinden çıkmaya eğilimlidir.

Kalça çıkığında femur başı doğru olmayan bir açıyla birleşmiştir ve bu durum kalça kemiği gelişiminde bozukluklara yol açar. Doğuştan kalça displazisi yeni doğan bebeklerde en sık görülen kas ve iskelet sistemi sorunudur. Erken tanı ve tedavi ile çoğu çocuk herhangi bir problem yaşamadan normal olarak gelişebilir. Tedavide geç getirilmesi ve geç tanı gibi durumlarda ise ömür boyu süren kalça kemik problemleri ile karşı karşıya kalınır. Kalça çıkığının ilk belirtilerinden biri trendelenburg belirtisidir. Bu nedenle bu belirti görüldüğünde hızlıca hekime danışmak gerekir.

Perthes hastalığı: Bu hastalıkta femur başında bilinmeyen nedene bağlı kan dolaşımı bozulur ve femur başında kemik dokusu ölmeye başlar. Bu harabiyete bağlı femur başı ile kas doğru bir bağlantı kuramaz ve trendelenburg yürüyüşü ortaya çıkar. Çocuklarda sık görülmektedir.

Koksa vara: Bu hastalarda çeşitli nedenlere bağlı femur boyu kısa kalabilir ve buna bağlı olarak trendelenburg yürüyüşü ortaya çıkabilir. Bacak boyları arasında kısalık vardır. Çocuklarda sık görülür.

Femur başı problemleri: Kalça kasları ile femur kemiğinin bağlantıları vardır. Burada çıkan her problemde kalça kasları etkilenerek trendelenburg yürüyüşüne sebep olur.

Kas distrofisi: Kas distrofisi vücudun çeşitli yerlerinde kas güçsüzlüğüne sebep olan bir hastalıktır. Kalça kaslarında güçsüzlük meydana gelmesi durumunda trendelenburg yürüyüşüne sebep olur.

Osteoartrit: Kemiklerdeki çeşitli nedenlere bağlı kemiğin harabiyetine denir. Femur başı gibi kalça kaslarının bağlantılı olduğu yerlerde meydana gelirse trendelenburg yürüyüşüne sebep olabilir.

Ağrı: Bazı nedenlere bağlı kalça ağrısında kişi ağrıyı azaltmak için zorunlu olarak trendelenburg yürüyüşü yapabilir. 

Kalça protezi: Bu ameliyatlarda cerrah gluteus medius gibi kalça kaslarına istemeyerek zarar verebilir. Bu gibi durumlarda kalça kasları zarar gördüğü için trendelenburg yürüyüşü yapılabilir.

Trendelenburg Yürüyüşü Teşhisi

Trendelenburg yürüyüş teşhisinde çeşitli testler kullanılmaktadır. Bunlar genellikle kas yetersizliğini ve kasların çalışma sorununu ortaya çıkarmaya yönelik testlerdir. Bunlar trendelenburg yürüyüş testi, modifiye mckay ölçeği ve radyolojik görüntüleme kullanılır.

Trendelenburg testi: Kalçada yürürken kalça kemiğini sabit tutan kasların zayıflığını göstermeye yönelik yapılan testtir. Hekim hastanın arkasına geçer ve 30 saniye tek ayaküstünde kalmasını söyler. Normal kas kalça kemiğini yere paralel tutmak için çalışır ama normal olmayan kas bunu yapamaz. Yetersiz tarafın tersine eğiklik oluşur. Bu durumda trendelenburg testi pozitif sayılır.

Modifiye mckay testi: Burada ağrı, yürüyüş düzeni, trendelenburg belirtisi ve çeşitli belirtiler ölçülür. Buna göre iyiden kötüye doğru bir sınıflandırma yapılır. Buna göre tedavi düzenlenir.

Radyolojik görüntüleme: X-ray cihazı kullanarak kemikteki bazı harabiyetlere bakılabilir.

Trendelenburg Yürüyüş Tedavisi

Altta yatan nedene bağlı tedavi yapılır. Kas güçsüzlüğüne bağlı ise kasları güçlendirmeye yönelik fizik tedavi uygulamaları yapılır. Bazı özel ayakkabılar hastanın yaşam kalitesini iyileştirebilir. Ağrıya yönelik non steroid inflamatuar ilaçlar verilebilir. Elektromiyografi ve ameliyat gibi seçenekler tercih edilebilir. Kas distrofisi ve osteoartrite yönelik tedaviler yapılabilir.

Fizik Tedavi: Trendelenburg yürüyüşü yürürken kalça kemiğini dengede tutan kalça kaslarının güçsüzlüğünün sebep olduğu normal olmayan bir yürüyüştür. Bu yüzden fizik tedavinin temel amacı yürürken kalça kemiğini dengede tutan kalça kaslarını güçlendirmektir. Yürürken kalça kemiğini dengede tutan kalça kaslarını güçlendirmek için en uygun egzersiz; hastanın hasar görmeyen kas tarafına yan yatıp, bacağını yukarıya kaldırıp indirmesidir. Bu egzersizi daha iyi hale getirmek için ayak bileğine bir ağırlık ya da bacaklar arasına bir zorlaştırıcı bantlar yerleştirilebilir. Zorlaştırıcı egzersizler zamanla arttırılır. Tedavi en az 1 yıl sürer.

Özel ayakkabılar: Yürüyüşü daha dengeli bir hale getirmek için tabanı yükseltilen ayakkabılar kullanılabilir. Kas zayıflığından dolayı zeminle mesafenin kısa kalmasına yol açar. Bu mesafeyi dengelemek adına bu ayakkabılar kullanılabilir.

Ağrı kesiciler: Non steroid inflamatuar ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar osteoartirtte kullanılmaktadır. Ağrı bu ilaçlar ile geçmiyorsa kortizon kullanılabilir.

Elektromiyografi: Elektromiyografiyi (EMG) kullanarak kaslarınıza bağlanan aletler, kaslarınızı çalıştırdığınızda kaslarınızın elektrik sinyallerini bir bilgisayara, cihaza veya uygulamaya iletebilir. Kasların nasıl tepki verdiği öğrenilir. Ona göre hastalar yürüyüş düzeni oluşturabilir.

Kas distrofisine yönelik ilaçlar: Eteplirsen kas distrofi mutasyonunu önlemek için kullanılabilir. Kreatin kasları güçlendirmek için kullanılır. 

Trendelenburg Yürüyüşü Tedavi Edilmezse?

Tedavi edilmediği takdirde altta yatan nedenlere bağlı hastalıklar ilerleyebilir. Osteoartrite bağlı tedavi edilmez ise kıkırdak dokuları ve kemik dokuları zamanla harabiyet oluşmaya başlar. Ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir. Ağrılar artabilir ve hareket kısıtlılığı artar. Kas distrofilerinde kas güçsüzlüğü ilerleyebilir. Hareket kabiliyeti yitirebilir.

Trendelenburg Yürüyüşüne Ne İyi Gelir?

Trendelenburg yürüyüşüne en önemli sebeplerinden biri kas güçsüzlüğüdür. Bundan dolayı kas güçlendirmeye yönelik egzersizler ve fizik tedavinin bu hastalıkta faydası olduğu bilinmektedir. Ayrıca bu hastalar denge problemleri yaşadıkları için özel ayakkabıların hastanın yaşam kalitesini iyileştirdiği bilinmektedir. Ayrıca hastanın kendine göre hekim eşliğinde özel bir yürüyüş metodu geliştirmesinin faydası olduğu bilinmektedir.

Trendelenburg Yürüyüşüne Ne İyi Gelmez?

Hastalığın en sık sebebi kas güçsüzlüğüdür. Kas güçsüzlüğünü arttırıcı egzersizler hastalığın şiddetini arttırdığı bilinmektedir. Ayrıca yürürken kalça kemiğini dengede tutan kalça kaslarının incinmesine yol açacak yanlış hareket ve egzersizden kaçınılmalıdır. Bu nedenle günlük hayatta kalça kaslarını fazla gerecek hareketlerden kaçınılmalıdır.

Trendelenburg Yürüyüşü İlaçları

Trendelenburg yürüyüş bozukluğunda sıklıkla fizik tedavi kullanılmaktadır. Altta yatan nedene bağlı ilaçlar tercih edilebilir. Ağrıyla alakalı durumlarda non steroid anti inflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Kas distrofisine ve osteoartrite yönelik bazı özel ilaçlar kullanılabilir. Kasları güçlendirmek adına kreatin kullanılabilir.

Non streoid anti inflamatuar ilaçlar: Ağrıdan dolayı sebep oluyorsa veya yürüyüş ağrıya sebep oluyorsa bu ilaçlar kullanılabilir. İbuprofen ve asetanimofen gibi ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar osteoartritte kullanılabilir. 

Eteplirsen: Kas distrofisinde kullanılan özel bir ilaçtır. Hastalığın özel bir gen mutasyonunu hedef alındığı bilinmektedir.

Kreatin: Vücutta normalde bulunan bir madde olan kreatin kasları güçlendirmek için gereken enerjiyi sağlar. Bu nedenler kas güçsüzlüğü gibi durumlarda tercih edilebilir.

Çocuklarda Trendelenburg Yürüyüşü

Çocuklarda doğuştan gelen sebepler sıklıkla neden olmaktadır. Bu nedenle çocuklarda bu sebepler düşünülmelidir. En sık sebeplerden biri kalça çıkığıdır. Kalça çıkığı kızlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir. Nedenleri arasında bazı doğumsal problemler ve yanlış kundaklama olabilir.

Bu hastalık kalça kemiklerinde problem yaratıp kalça kaslarının doğru birleşmesini engeller ve trendelenburg yürüyüşüne sebep olur. Bu trendelenburg belirtisin ek olarak bacak boylarında eşitsizlik veya kısalık, topallama, bir ayağı yerden sürüyerek yürümeye çalışma gibi belirtiler eşlik edebilir. Etkilenmiş bacak tarafı sürünerek yürümeye çalışılır. Teşhisinde ultrasonografi ve belirtiler kullanılır. İlk 6 ayda tespit edildiğinde atele alma gibi uygulamalarla tedavi edilebilir. İlk 6 aydan sonra ise anestezi altında kemikler tekrardan doğru pozisyonlara getirilir. 1 yıla kadar düzenli takip yapılır. Bunun yanında çocukluk çağında trendelenburg yürüyüşüne sebep olabilecek bazı hastalıklar vardır. Perthes hastalığı, koksa vara gibi hastalıklarda akla gelmelidir. 

Çocuklarda yetişkinlere göre ameliyat tercih edilebilir. Bunun nedeni gelişme çağında oldukları kemik yapıları cerrahi müdahalelerle doğru düzenlenebilir. Çocuklarda trendelenburg yürüyüşü görüldüğünde hızlıca hekime danışılmalıdır. Tedavi edilmediği takdirde hareket kısıtlılıkları, bacak boy orantısızlıkları gibi durumlar ortaya çıkabilir.

Trendelenburg Yürüyüşü için Hangi Doktora Gidilir?

Ülkemizde trendelenburg yürüyüşü ile ilgilenen bölüm fizik tedavi ve ortopedi bölümüdür. Kişinin hayat kalitesinin ciddi şekilde bozulması, ağrının eşlik etmesi veya şiddetlenmesi, yürüyüşün daha fazla bozulması durumunda kişinin zaman kaybetmeden ilgili bölümde uzmanlaşmış bir doktora görünmesi gerekmektedir.