2. Derece Yanık

2. Derece Yanık Nedir?

Çeşitli nedenlerle oluşan yanıklar, derinliklerine göre sınıflandırılırlar. Derinliklerine göre ve yanığın bulunduğu bölgeye göre tedavi seçenekleri belirlenmektedir. 

2. derece yanıkta, derinin en üst katmanı olan epidermis tabakası etkilenir. 

Epidermis tabakasının altında kalan dermis tabakası da 2. derece yanıkta etkilenir. 

Dermis tabakasının üst sınırlarına yakın bir yanıksa 2. derece yüzeyel yanık olarak tanımlanırken, dermis tabakasının alt taraflarının etkilenmesi 2. derece derin yanık olarak tanımlanır.

2. derece yanıkların, 3. derece yanıklardan farkı dermis tabakasının tamamının etkilenmemesidir. 3. derece yanıklarda dermis tabakasının tamamı etkilenirken, tipik bir şekilde yanık yarası görülmektedir.

2. derece yanıklar, 1. derece yanıklar ile kıyaslanacak olursa, 1. derece yanıklarda, sadece derinin en üst katmanı olan epidermis tabakası etkilenir. 

1. Derece yanıkta kızarıklık görülürken, içi dolu kesecik olarak tanımlanan bül oluşumu yoktur. 1. derece yanıklara güneş yanıkları örnek olarak gösterilebilir.

2. Derece yanıklarda ise içi sıvı dolu kesecik oluşumu gözlenmektedir.

2. Derece Yanık Belirtileri Nelerdir?

Yüzeyel ve derin yanık olmak üzere ikiye ayrılan 2. Derece yanıklarda, yanığın derinliğine göre çeşitli belirtiler görülebilmektedir. 

Yüzeyel yanıklar genellikle kendiliğinden iz bırakmadan iyileşmektedirler. Derin yanıkların ise iyileşme süreleri, yüzeyel yanıklara göre daha uzundur.

Derin yanıklar, yüzeyel yanıkların aksine genellikle iz bırakarak iyileşmektedirler. 

2. Derece Yüzeyel Yanık

• Yanık bölgesi ağrılıdır.
• Yanık bölgesine, parmakla bastırıldığında renginde soluklaşma görülmektedir.
• Yanık oluşumundan yaklaşık 12 – 24 saat sonra, içi sıvı dolu kesecik olarak tanımlanan bül oluşumu gözlenmektedir.
• Yanık bölgesinde kızarıklık
  

2. Derece Derin Yanık

• Yanık bölgesinde ağrı olabilir, fakat var olan ağrı 2. derece yüzeyel yanıkta görülen ağrı kadar şiddetli değildir. Derin yanıkta, dermis tabakasının alt kısımlarının da etkilenmesinden dolayı, ilgili sinirlerin işlevleri bozulmaktadır. Dolayısıyla yanık bölgesinde şiddetli bir ağrı görülemeyebilir.
• Yanık bölgesinde içi sıvı dolu kesecik oluşumu gözlenir.
• Yanık bölgesinde kızarıklık
• Küçük damarların, yanık olan deriyi beslemesi bozulduğu için, iz kalma ihtimali yüksektir.
  

2. Derece Yanık Nedenleri Nelerdir?

2. derece yanık ve diğer yanıkların çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Yanık oluşmasının nedenine göre tedavide öncelikler belirlenmektedir. 

En sık görülen yanık nedeni termal yanıklardır. Termal yanıklarda, sıcak bir nesne veya sıvıyla temas sonucu, deride görülen tahribattır.

• Sıcak veya alev ile birlikte olan termal yanıklar, en sık görülen yanık türüdür. 
• Kimyasal yanıklar
• Elektrik yanıkları
• Radyasyon yanıkları
• Soluk yanıkları

2. Derece Yanık Teşhisi

Yanıklar hastadan alınan öykü ile rahatlıkla tanı konulabilen vakalardır. Yanık teşhisi için önemli olan nokta ise, yanığın genişliği, yanığın derinliği ve yanan vücut bölgesinin belirlenmesidir. 

Yanığın genişliği, derinliği ve etkilenen alanın belirlenmesi, tedavi için olmazsa olmazlardandır. 

2. derece yanığın genişliğinin belirlenmesi için, erişkin hastalarda dokuzlar kuralı adı verilen pratik bir yöntem kullanılmaktadır. Her bir kol ve yüz bölgesi %9 olarak hesaplanırken, gövde bölgesi ve her bir bacak %18 olarak hesaplanır. Genital bölge ise %1’lik alan olarak değerlendirilir.

2. derece yanığın derinliğinin belirlenmesi için, dermis tabakasının etkilenmesi veya yanıklı bölgede ağrı olup olmaması, hekimlerin teşhisi için birer ipucudur. 

Dermis tabakasının alt kısmının etkilenmesi, derin bir yanık olarak değerlendirilir. Yanık bölgesinin çok ağrılı olma durumu ise yüzeyel yanık için bir belirteçtir. 

Yanan bölgelerin belirlenmesi için, hastanın kıyafetleri çıkarılır ve hekimin gözlemiyle yanan bölgeler belirlenir. 

Özellikle yüz, göz, kulak, el, ayak ve genital bölgelerin yanıkları “özellikli bölge yanıkları” olarak nitelendirilir ve deneyimli bir merkezde tedavi edilmeleri gerekmektedir.

2. Derece Yanık Tedavisi

2. derece yanık ve diğer yanıkların tedavisi acil servislerde gerçekleşmektedir. Öncelikli olarak hastanın hava yolunun açık olması sağlanmalıdır. 

Hastada herhangi bir solunum sıkıntısı varsa, gerekirse entübe edilmelidirler. Entübe edilme durumu, hastanın yeterli nefes alamadığında, soluk borusuna dışarıdan hava verme durumudur.

Tedavinin erken dönemlerinde, yara bölgesi temiz tutulur. Temiz bir örtü tarafından kapatılan yara bölgesinde, bilezik, yüzük gibi aksesuarlar bulunuyorsa çıkartılır.

Hastaların sıvı desteği sağlanılır. Sıvı desteğinde, erişkin hastalarda Ringer Laktatlı çözelti verilir. İlk 24 saatte Parkland Formülüne göre, kilogram başına 4 mililitre ringer laktatlı çözelti verilir.

Eğer hasta alkolik biriyse, ek travmaları mevcutsa, soluk yolunda bir hasar varsa veya elektrik yanığına maruz kaldıysa, sıvı tedavisine yanıt vermeleri zorlaşabilmektedir. Dolayısıyla bu hastalar daha yakından takip edilirler. Normal bir erişkine göre daha fazla sıvı verilerek tedavi edilirler.

2. derece yanık eğer ki toplam vücut yüzey alanının %20’sinden daha fazla bir alanı kaplıyorsa, hastanın yatırılarak tedavi edilmesi gerekmektedir. 

Aynı zamanda hastada kronik bir takım rahatsızlıklar varsa, genital bölgede olan bir yanık varsa, kimyasal yanık maruziyeti varsa, elektrik yanması varsa veya yanıkla beraber birden çok travma mevcudiyeti varsa da hastanın yatırılarak tedavi edilmesi gerekmektedir.

Yanıkta oluşan yaranın temizlenmesi oldukça önemlidir. Yara bölgesinde kalan kiri uzaklaştırmak için, çok soğuk olmayan çeşme suyu veya salin içerikli su kullanılmaktadır. Bu yıkanma esnasında, asidik veya bazik özelliği olmayan sabunlar da kullanılabilir. 

2. derece yüzeyel yanıklarda, parafin ile emdirilmiş dokumalar, pansuman değişiminde ağrıyı azaltacağı için kullanılır. Parafin emdirilmiş dokumalar, yara bölgesine yapışma özelliği göstermedikleri için, bu tedavide kullanılırlar. 

Parafin emdirilmiş dokumaların bulunmadığı bir hastanede, % 0.2’ lik Nitrofurazon merhemleri de tedavi de kullanılabilmektedir. Nitrofurazon merhemleri, gazlı beze emdirilerek, pansuman için kullanılır.

2.derece derin yanıklarda, antibiyotikli kremler tercih edilmektedir. Gümüş sülfadiyazin, mupirosin, nitrofurazon gibi antibiyotikler kullanılmaktadır. 

2. Derece Yanık Tedavi Edilmezse

2. derece yüzeyel yanıklar tedavisiz bir şekilde de düzelebilmektedir. Fakat yara derinliğinin artmasıyla beraber istenmeyen sonuçlar görülebilmektedir. 

Kısa dönemde dolaşım sisteminde, akciğer damarlarında pıhtılaşmanın artmasıyla karakterize istenmeyen hastalıklar görülebilmektedir.

Aynı zamanda yanık olan bölgedeki kemiklerde ve deride şekil bozuklukları görülebilmektedir. Özellikle derin yaraların tedaviye rağmen iz bırakabileceği unutulmamalıdır.

2. Derece Yanığa Ne İyi Gelir?

2. derece yanıklar çeşitli nedenlerle oluşabilmektedir. Termal bir sebepten dolayı gelişmiş bir yanık ise, olay anında hastanın kıyafetlerini çıkarması sağlanmalıdır. 

Yanan bölge soğuk bir su içerisine sokulabilir. Fakat yanan bölgeye asla buz uygulaması yapılmamalıdır!

Aynı zamanda yanan bölgeye ıslak ve temiz bir örtü sarılması, kısa dönemde yanık için faydalıdır.

Eğer yanık oluşma sebebi, kimyasal bir maddeyse, kısa sürede kimyasal tozların fırçayla temizlenmesi önemlidir. Fırçanın temiz olması önemlidir. 

Kimyasal sebeple oluşmuş bu yanığa bol su dökülmesi de faydalıdır. Yani asit yanığına, asit olmayan yani bazik bir madde verilmemesi gerektiği önemlidir. Bol su dökülmesi kısa dönemde yeterli faydayı sağlamaktadır.

Eğer kimyasal madde göz ile temas etmişse, etkilenen göz bol suyla yıkanmalıdır. Kimyasal madde asit ise 5 dakika, bazik bir yapıda ise 20 dakika yıkanması önerilmektedir. Ardından her iki göz pansumanla kapatılıp, hastaneye nakledilmelidir.

2. Derece Yanığa Ne İyi Gelmez? 

2. derece yanıklar çeşitli nedenlerle oluşabilmektedir. Termal bir sebepten dolayı gelişmiş bir yanık ise, yanan bölgeye asla buz uygulaması yapılmamalıdır. Buz uygulandığında, ilgili dokunun beslenmesi daha da bozulabilmektedir!

Kimyasal yanıklarda, eğer yanığa neden olan madde asidik bir karakterde ise, hızlı tedavi için su yerine, bazik karakterde bir madde verilmesi de oldukça yanlış bir davranıştır. Kimyasal madde yanıklarında, ilgili bölge bol sıvıyla yıkanmalıdır.

2. Derece yanık iyileşme süreci için hasta bakımı da oldukça önemlidir. Hastanın ilgili bölgeyi temiz tutmaması, çeşitli enfeksiyonlara yol açabilmektedir.

2. Derece Yanık İlaçları 

Tedavi genellikle hastanın durumunu düzeltmek amacıyla yapılmaktadır. Buna ek olarak yanık bölgesine antibiyotikli merhemler yardımıyla müdahale edilmektedir. Tedavinin ilk aşaması, yanıkta oluşabilecek sıvı kaybından dolayı, sıvı eksikliğinin yerine konmasıdır.

Ringer Laktat Çözeltisi, sodyum klorür, potasyum klorür, kalsiyum klorür ve sodyum laktat gibi minerallerin bol bulunduğu bir çözeltidir. Yanık tedavilerinde kullanıldığı gibi, şiddetli ishalde de kullanılabilmektedir.

Mupirosin, izölösin RNA sentaz isimli enzimin aktivitesini engelleyen bu ilaç, yanık tedavilerinde merhem olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda stafilokok isimli bakteri tarafından oluşan kıl kökü iltihabı gibi deri enfeksiyonlarında da kullanılabilmektedir.

% 0.2’ lik Nitrofurazon, dna yapısını çeşitli enzimsel aktiviteleri azaltarak bozar. Kullanıldığı bölgelerde kızarıklık, kaşıntı, ödem veya iltihap oluşumu gibi istenmeyen yan etkileri bulunmaktadır.

Gümüş sülfadiyazin, artık pek kullanılmasa da, ilgili ilaçların bulunmadığı durumlarda kullanılabilmektedir. Yara bölgesinde içi sıvı dolu kesecik oluşumu, cilt renginde değişiklik gibi istenmeyen yan etkileri bulunmaktadır.

2. Derece Yanık Ameliyatı

2. derece yüzeyel yanıklar genellikle kendiliğinden iz bırakmadan iyileşirler. Fakat derin yaralarda durum böyle olmayabilir. Özellikle birden çok travmalı hastalarda işler biraz daha karışmaktadır. 

Yanık bölgesinde oluşan yara kompartman sendromu gibi hayati bir duruma neden olabilmektedir. Yara bölgesinde oluşan basınç artışıyla beraber, ilgili dokuların beslenmesi bozulur ve istenmeyen sonuçlara yol açar.

Vücut yüzey alanının %20’sinden fazla bölgeye hakim olan derin yanıklarda eskaratomi adı verilen işlem uygulanmaktadır. 

Cildin derin zarlarını içerecek şekilde bistüri yardımıyla ilgili vücut uzuvları yan ve orta kısımlarından kesilir. Bu işlemin gerektiğinde erken ve doğru yapılması hayat kurtarıcıdır.

Eskarotominin yetersiz kaldığı durumlarda fasyatomi yapılabilmektedir. İlgili kompartman boyunca dikey bir kesi açılır ve ilgili bölgedeki basınç azaltılmaya çalışılır. 

Eskarotomi genel anestezi altında yapılmayabilirken, fasyotomi genel anestezi altında yapılır.

Hamilelikte 2. Derece Yanık 

Gebelikte nadir bir şekilde görülen bu durumda, erişkinlerde olduğu gibi sıvı tedavisi uygulanır. 

Sıvı tedavisi uygulanmasıyla beraber yanık olan bölgeye pansuman yapılır. 

Pansuman için % 0.2’ lik Nitrofurazon, mupirosin gibi antibiyotikli kremler kullanılabilmektedir. 

Gebelikte yanıkların tedavisi normal erişkin bireylerdeki yanık tedavisine göre daha önemlidir. Dolayısıyla sıvı tedavisinin olabildiğince hızlı sağlanması gerekmektedir. 

Çocuklarda 2. Derece Yanık

Çocuklarda da görülen bu durumda, erişkinlerde olduğu gibi sıvı tedavisi uygulanır. Sıvı tedavisi, diğer yanık türlerinde olduğu gibi burada da oldukça önemlidir. 

Yüzeyel olan yanıklarda sıvı tedavisi uygulanmadan, sadece yara bakımı yapılarak tedavi edilebilirken, yaranın derinliği arttıkça sıvı tedavisi gerekliliği artmaktadır. 

Sıvı tedavisi uygulanmasıyla beraber yanık olan bölgeye pansuman yapılır. Pansuman için % 0.2’lik Nitrofurazon, mupirosin gibi antibiyotikli kremler kullanılabilmektedir. 

Çocuklar için elektrik kablolarının bulunduğu bölgeler oldukça riskli bölgelerdir. Aynı zamanda normal erişkinler için deriye hasar veremeyecek sıcaklıklar, çocuklara hasar verebileceği için bu konuda da dikkatli olunmalıdır.

Ne yazık ki, çocuklarda istismar nedeniyle oluşan yanıklar da görülebilmektedir. Çocuk üzerinde sigara söndürmeleri, vücudun farklı bölgelerinde görülen travmalar gibi durumlar söz konusudur.

Bu tür durumların adli vaka olduğu unutulmamalıdır.

Bebeklerde 2. Derece Yanık

2. derece yanıklar bebeklerde de görülebilmektedir. Oldukça nadir görülen 2. derece yanıklarda, yanık derine yerleşmiş ise uygun sıvı tedavisi ve yara bakımı yapılmaktadır. 

Pansuman için % 0.2’lik Nitrofurazon, mupirosin gibi antibiyotikli kremler kullanılabilmektedir. 

Bebeklerde yanık oluşmasını engellemek için çok sıcak sular ile temasları engellenmelidir. 

2. Derece Yanık için Hangi Doktora Gidilmeli? 

2. derece yanıklar yüzeyel ve derin olmak üzere 2’ye ayrılmaktadır. 

Yüzeyel yanıklar kendiliğinden de iyileşebildiği gibi, derin yanıklarda bu süre daha uzundur ve istenmeyen yan etkiler görülebilmektedir. 

Dolayısıyla yanık durumlarında Acil Servise başvurulması gerekmektedir.