Burun Kırılması

Burun Kırılması Nedir?

Burun kırılması, 45 kg -85 kg ağırlığında buruna gelen darbeler sonucu burun iskeletinde meydana gelen hasardır. Genelde oluştuğu esnada fark edilmez. Daha sonrasındaki ortaya çıkan ağrılar ile kırıldığının farkına varmaktadırlar.

Yüzdeki kırık vakalarından en sık görüleni burun kırığıdır ve vücudumuzdaki iskelet kırığı vakalarından en sık karşılaşılan üçüncü sıradadır.

Vücudun başka yerlerinde meydana gelen kırıklarda olduğu gibi burun kırığı da sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre açık kırık ve kapalı kırık olmak üzere iki çeşit kırık vardır. Bu kırıkların birbirinden farkları birinde burun üzerindeki doku da hasara uğramış iken diğerinde uğramamış olmasıdır.

• Kapalı kırık: Burnun iç kısmında meydana gelen ve burun çevresindeki deride herhangi bir hasarın olmadığı kırıklardır. Yaygın olarak görülen burun kırığı çeşididir ayrıca iç kanamalar meydana gelebilir.
• Açık kırık: Burun kemiği ile birlikte burun etrafındaki derinin de hasar gördüğü kırık şeklidir. Şiddetli darbelerde burun kemiği kırılarak yer değiştirir ve burun üzerindeki deriyi içerden yırtarak dışarı çıkar. Şiddetli darbelerle meydana geldiği içinse bir diğer adı boksör kırığıdır. Diğer burun kırığı türüne göre bu kırıkta enfeksiyon oluşma ihtimali daha yüksektir.

Burun Kırılması Belirtileri Nelerdir?

Kişinin aldığı darbenin büyüklüğüne bağlı olarak belirtiler farklılık göstermekle birlikte hemen olayın üzerine hissedilmeyebilir. 

Bazen dışarıdan fark edilmeyen burun içindeki kanama, olayın üzerinden zaman geçtikten sonra nefes alma problemlerine neden olarak anlaşılabilir.

Alınan darbe çok şiddetli ise burun tamamen düzleşebilir. Olayın üzerine burun kemikleri kırılan kişi şoka girebilir ve bu nedenle kırığı fark etmeye bilir.

Fakat burun kırığı varsa tipin bir belirtisi olan burun kanaması da vardır, ama kanama çok uzun sürmez.

Burun kırılmasında göz altları ve göz çevresinde morarma meydana gelir.

Burun kırılması meydana geldiyse şu belirtiler gözlenir:

• Kanama: Burun kırılması vakalarından en sık karşılaşılan belirtilerden biri kanamadır. Kanamanın ne kadar sürdüğü ne kadar miktarda kanama olduğu alınan darbenin büyüklüğüne göre değişmektedir. Bazı vakalarda kanama miktarı çok çok azken daha şiddetli vakalarda durdurulması çok zor olacak kadar kanayabilir. Burun kırılmasında kanama meydana gelme sebebi kırılan kemiğin etrafına hasar vermesidir.
• Burun tıkanıklığı: Burunda ödem oluşumu, şişme ve kanama meydana geldiği zaman burun tıkanıklığı oluşmakta ve hasta ağzından nefes alma ihtiyacı hissetmektedir. Ayrıca kemik de hava yolunu etkilemiş ve tıkanıklığa yol açmış olabilir.
• Soluk alma güçlüğü: Burun kırılması vakaların tamamına yakınında gerek dokuda oluşan ödem sonucu gerekse kırılan kemiğin hava yolunu tıkaması sonucu soluk almada zorlanma olabilir. Genelde kapalı kırıklarda soluk alma güçlüğü gerçekleşmez. Açık kırıklarda kırılan kemiğin yer değiştirmesi sonucu hava yolunu tıkaması ile nefes alıp vermede zorluk çekilebilir.
• Burunda ağrı: Çok fazla ağrı hissetmek burun kırıklarında göz ardı edilemeyecek bir belirtidir. Hasta olayın ilk şokuyla ağrıyı genelde hissetmez ve olayın üzerinden biraz zaman geçtikten sonra ağrı duymaya başlar. Eğer ağrı çok şiddetliyse kırık olmakla birlikte hafif ağrılar mevcut ise burun kemiğinizde çatlak meydana gelmiş olabilir.
• Şişme: Burun kırılmasından yaklaşık yarım saat sonra ortaya çıkar. Burun birkaç saat içinde darbenin etkisiyle ödem oluşturmaya başlar ve şişme meydana gelir.
• Morluk: Burunda ve burun etrafındaki morarma belirtisi darbe alan burnun kırıldığının göstergesi olabilir. Böyle bir durumun oluştuğu fark edildiği anda hatta burun darbeye maruz kaldığı anda göz ve çevresine soğuk kompres uygulamalıdır. Morluğun sebebi deri altın kan birikmesidir. Ödem ilerlemeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak çok önemlidir.

Burun Kırılması Nedenleri Nelerdir?

Burun kırığında pek çok neden rol almaktadır. Kazalar, spor esnasındaki yaralanmalar bunlardan bazılarıdır. Burun yüzün dış ve orta kısmında yer aldığı için olası darbelere karşı fazlasıyla müsaittir. 

Kavga etmek, düşmek, bir yere çarpmış olmak oyun oynarken kazara darbe almak ya da bir yere çarpmak en sık karşılaşılan burun kırılması nedenlerindendir.

Burun kırılmasındaki en etkin sebep septum (burnun orta duvarı) ya da burun kemiğinin kırılmasıdır. 

Burun Kırılması Teşhisi

Burun kırığı teşhisi BT (Bilgisayarlı Tomografi) yöntemi ile konmaktadır. BT dediğimiz burun kırığı röntgeni yönteminde X ışınları aracılığı ile organ ve dokular tespit edilir. 

Burundaki kırığın nasıl olduğunu tespit etmek için elle muayene yapılır eğer yeterli olmadıysa cihazlı yöntemlere başvurulabilir.

Burun Kırılması Tedavisi

Burun kırığı tedavisi hastanın durumuna göre yapılmaktadır. 

Hastada hafif kırık var ise bu hastanın burnunda kapalı kırık var demektir, yani derilerinde bir yırtık yoktur. Bu hastaların ameliyat edilmesine genelde gerek duyulmaz, burun tamponları kullanılarak tedavi edilir kemik o şekilde sabitlenir. 

Hasta genelde pek fazla ağrı hissetmemekle birlikte iki hafta içinde iyileşme gösterir.

Hastada ciddi kırıklar mevcut ise buna açık kırık denir ya da hastada açık kırıklar mevcut denilebilir. Açık kırıkta burnu saran deri hasar görür ve bu hastalara ameliyat gerekir. 

Cerrahi müdahaleler hastaya tanı koyup tüm aşamalardan emin olduktan sonra başlar. Burun kırıklarında en yaygın tercih edilen cerrahi işlem rinoplastidir. Plastik cerrahi burnu estetik şekilde eski haline getirmeye çalışır.

Burun kırığı tedavisinde ilk yardım, kişi burnuna darbe aldıysa kırılmış olabilir ve eğer bir kırık söz konusu ise daha fazla hasar almaması için ilk yardımın önemi büyüktür. İlk yardımda bulunan kişinin bilinçli olması önemlidir ve yapılması gerekenler şunlardır:

Eğer kişinin burnunda kırık oluştuğunu düşünüyorsanız boğazına kan gitmesini önlemek için başı öne eğdirilmelidir. Burun kanadığında ya da kırıldığında başı öne bir diğer eğme sebebi kanamanın azaltılmasıdır.

Ardından buruna buz uygulanmalıdır. Bu burnun şişmesini önler.

Hasta yatar pozisyonda ise yastığı dik tutulmalıdır.

Burun Kırılması Tedavi Edilmezse

Burun kemiğinin ya da burunun orta bölmesinin kırılmış olması burun kırığındaki en temel faktördür. Bazen burun kemiği parçalanabilir burun derisi hasar görmüş olabilir böyle durumları düzeltmek oldukça güç olabilir.

Eğer böyle durumlar varsa tedaviyi ya da ameliyatı mutlaka alanında uzman hekimler yapmalıdır. Eğer burun kırılması tedavi edilmez ise burun kemikleri doğru bir şekilde kaynamayabilir ve burun şeklinde değişiklik ve nefes almada zorluk meydana gelebilir.

Ayrıca yanlış kaynayan kemiklerden sonra burnu düzeltmek çok daha zor olacaktır.

Burun Kırılmasına Ne İyi Gelir?

• Burun kırığına soğuk uygulamak iyi gelecektir. İlk birkaç gün boyunca burnunuza 15-20 dakika ve bir iki saat aralıklarla buz uygulamanız faydalı olur. 
• Yastık boyunuzu yüksek tutmanız ödemi alarak şişliğin inmesini sağlar.
• Eğer zor nefes alıyorsanız burun açan spreylere beş günden fazla kullanmamak şartıyla başvurabilirsiniz.
• Protein ağırlıklı beslenme kırıkların iyileşmesine iyi gelecektir. Kemik suyu çorbaları kolajen içeriği sebebiyle hastalığın iyileşmesini hızlandırır.

Burun Kırılmasına Ne İyi Gelmez?

Burun kırılmasından sonra yani eğer burnunuzun kırıldığını fark ettiyseniz gözlük kullanmamalısınız, darbe alabileceğiniz ortamlarda bulunmamalısınız. 

Darbe almamak adına ya da devam etmeniz gereken egzersizleriniz varsa gerekiyorsa bir burun kırığı maskesi edinebilirsiniz.

Kendiniz burun masajı ya da elle müdahale gibi yöntemler denemeyiniz. Bir uzmana başvurunuz.

Burun Kırılması İlaçları

Burun kırılmasının tedavisinde birtakım ilaçlar kullanılmaktadır bunlar kemik kırığını direk kaynaştırma amaçlı olmayıp  genelde ağrıyı gidermek ya da iltihabı önlemek amaçlıdır.

Burun kırılması vakasından sonra kullanılan ilaçlar şu şekildedir:

• Antibiyotikler: Bakterilerin gelişmesini engelleyerek ya da onları öldürerek etki eden ilaç grubudur. İltihap gidermesi ya da iltihap oluşumunun önlenmesi amacı ile kullanılır. Reçetesiz kullanılmamalı ve doktorun önerdiği dozda ve tam zamanında alınmalıdır. Aksi takdirde direnç gelişebilir.
• Ağrı kesiciler: Burun kırığında ağrıyı dindirmek amaçlı kullanılan ilaçlardır. Ağrı çok şiddetli ise doktorunuzun size reçetesiz alınanlar dışında daha şiddetli bir ağrı kesici reçetelenmesi gerekebilir.
• İbuprofen: Burun kırığında sık reçete edilen ağrı kesici iltihap giderici bir etken maddedir. Hekimin önerdiği dozda almak mide şikayetleri gibi yan etkilere yakalanmamak açısından önemlidir.

İlaçlar tavsiye niteliğinde olmayıp bilgilendirme amaçlıdır. Kişinin kendi kendine kullanmaması tedaviyi mutlaka hekimin belirlemesi ve ciddi bir kırık varsa cerrahi müdahale gereklidir.

Burun Kırılması Ameliyatı

Burun kırığının boyutu ve hastanın kırıktan ne kadar zaman sonra sağlık kuruluşuna başvurması, tedavinin planlanması için önemlidir. 

Hasta kırıktan eğer ilk 4-5 saat içinde başvurduysa kapalı redüksiyon yöntemi olarak bilinen hekimin manuel (el ile) olarak kırık hattını düzeltmesiyle kırılan kısım yerine oturtulabilir. 

Fakat eğer kemikler çok zarar görmüş, burun kemiklerini çevreleyen dokuya ve deriye zarar verecek kadar parçalanmışlarsa ameliyat etmek gerekebilir. Bunun yanında hasta kırıktan 3 haftayı geçen bir süre sonunda başvurmuşsa artık kapalı redüksiyon şansı kalmamıştır ve kemikler kaynamaya başlamıştır.

Bu tarz kırık tedavileri için ameliyat şarttır ve ameliyatın başarılı olabilmesi için 4-5 ay daha zamana geçmesi gerekir.

Ameliyatı mutlaka uzman doktor gerçekleştirmeli ve kırılma olayı gerçekleştikten sonraki ilk bir iki saat içinde müdahaleye hemen başlanmalıdır. Aksi taktirde burunda şişlik oluşacak ve tedavi etmek daha da zorlaşacaktır. 

Ödemin çok şiddetli olduğu ameliyatın başarı oranını düşüren durumlarda ödemin kaybolması ile hasta opere edilebilir.  

Ameliyat çeşitleri şu şekildedir:

• Açık ameliyat: Burun, delikleri alttan birleştiren kısım kesilerek açılır. Hekim açısından kıkırdaklar ve septaların (burnu içeriden sağa ve sola ayıran ortadaki yapı) rahatlıkla görülebildiği bir ameliyat çeşididir. Günümüzde aktif olarak kullanılmasının yanında başarı oranı da yüksektir. Az bir ihtimal de olsa iz kalma riski vardır.
• Kapalı ameliyat: Burun deliklerinden özel aletler yardımıyla girilerek yapılan cerrahi girişimdir. İz kalma riski yoktur fakat fizyolojik yapısal bozukluklar için uygun bir ameliyat değildir.
• Rinoplasti: Septoplastinin aksine burnun dış yapısıyla ilgili şekil bozuklukları öncelikli olmak üzere solunuma engel olan sorunları da ortadan kaldıran ameliyat adıdır. Yöntem olarak açık ameliyat tercih edilir. Dış görünümün düzelmesi ile hastaya özgüven katmasının yanında solunum sıkıntılarının da tedavisine neden olarak hastanın yaşam kalitesini de yükseltir.
• Septorinoplasti: En yaygın cerrahi işlemlerden biri de budur. İç burun ve dış burundaki kemikler birlikte düzeltilir. İşlemden sonra silikon tamponlar kullanılır. Septoplasti ise burnun orta hattında solunuma engel teşkil eden yapısal ve fizyolojik sorunlar çözümlenir. Burnun dış görünümü ile ilgili bir ameliyat değildir.
• Mikrocerrahi: Ciltteki yumuşak dokuya verilebilecek en minimum zararla yapılan cerrahi işlemdir. Gözle görülemeyecek kadar küçük hasarlar ve çeşitli büyüteç gibi aletler gerçekleşen ameliyatlara denir. Hastalar mikrocerrahi sonrası sonuçtan memnun kalmazlar ise estetik cerrahi ile istedikleri sonuca ulaşmak için yeniden işlem görebilirler.

Burun Kırılması için Hangi Doktora Gidilir?

Burun solunum yolu organı olmakla KBB (Kulak burun boğaz) bölümünü ilgilendirmekle birlikte görünüş olarak da önemli olduğu için Plastik Cerrahi bölümünü ilgilendirir. Bu nedenle kişi önce kulak burun boğaza başvurabilir tedavi plastik cerrahi ile birlikte planlanacaktır.

Şu durumlar gerçekleştiği zaman doktora başvurmalısınız:

• Burnunuzda şişlik oluştu ve birkaç gün sonra bile geçmez ise
• Burun şeklinizde değişiklik var ve ağrınız geçmediyse
• Burun kanamanız var ve devam ediyorsa
• Kulak ve burun kısmından şeffaf sıvı geliyorsa
• Boğaz ağrısı belirtileriniz var aynı zamanda da kollarınızda karıncalanma varsa
• Baygınlık geçirdiyseniz
• Ağrı kesiciler ağrınızı daha da artırıyor ise