Eritema Marginatum

Eritema Marginatum Nedir?

Eritema marginatum romatizmal ateş hastalığında görülen deri döküntüsüne verilen isim olarak bilinmektedir. Streptokok adı verilen bakteri enfeksiyonundan sonra oluşan yaygın iltihap sonucunda, bazı romatizmal ateş hastalarında eritema marginatum görülmektedir. Bu hastalarda görülen bu döküntüler, çocuklarda erişkinlere kıyasla daha sık bir şekilde görülmektedir. Genellikle gövde hattında dizi şeklinde görülen bu döküntüler aynı zamanda ekstremitelerin iç kısmında da sık bir şekilde görülmektedir. Eritema marginatum döküntüleri genellikle herhangi bir kaşıntıya neden olmazken, açık tenli bireylerde daha kolay bir şekilde fark edilmektedirler. 

Eritema Marginatum döküntüsü bir yama olarak başlamakta ve daire biçiminde dışarıya doğru büyümektedir. Kızarıklıklar git gide yayılırken, yayılma esnasında bir dizi hafifçe yükseltilmiş halkalar meydana gelmektedir. Bu halkaların bir kısmını normalde olması gereken boyuttan daha büyük olabilmektedir. Ekstremitelerin iç kısımlarında daha sık bir şekilde oluşması beklenen bu döküntülerin, el ve bacakların ön yüzünde veya yüz bölgesinde oluşması genellikle beklenen bir durum değildir. Eritema marginatum döküntüleri genellikle duş veya sıcak hava ile temas sonrasında daha da kızarabilmektedir. 

Eritema Marginatuma Eşlik Eden Belirtiler Nelerdir?

Eritema marginatum, akut romatizmal ateş hastalığında görülen önemli bir belirti olarak karşımıza çıkmaktadır. Akut romatizmal ateş hastalığı sıklıkla 5 – 15 yaşları arasında “streptokok” adı verilen bakterilerin neden olduğu boğaz enfeksiyonu sonucunda gelişen, kalp kaslarını etkileyen bir hastalık olarak tanımlanmaktadır.

• Kardit veya kalbin iltihabı durumu akut romatizmal ateş hastalığının en önemli bulgularından bir tanesidir. Dinlenme esnasında veya uyku esnasında kalp atışlarındaki hızlanmalar akut romatizmal ateş hastalığı için uyarıcı olabilmektedir. Bu hastaların kalplerinin steteskop yardımıyla dinlenilmesi sonucunda ilgili kalpte “üfürüm” duyulabilmektedir.
• Kore veya dans anlamına gelen bu hareket akut romatizmal ateş hastalığında görülen bir diğer önemli belirti olarak kendini göstermektedir. Bu bulgu yaklaşık olarak 10 hastanın 1 – 3’ ünde görülmektedir. Eritema marginatuma eşlik eden kore belirtisinde ilk bulgu olarak el yazı becerisinde bozulma veya giysi giyinmede güçlük görülebilmektedir. Kore hareketleri çocuklardaki okul becerisinin geç gelişmesine neden olabilmekle beraber, genellikle 1 – 6 ay arasında kendiliğinden geçmektedir.
• Artrit veya eklem iltihabı durumu akut romatizmal ateş hastalığında görülen bir diğer önemli belirti olarak kendini göstermektedir. Diz, dirsek veya ayak bileğinde görülen ve “gezici – geçici” tarzda olan eklem ağrıları bu hastalığa oldukça özgüdür. El ve boyun bölgesindeki eklemler daha nadir bir şekilde etkilenirken, NSAID adı verilen iltihap giderici ilaçlara karşı yanıt oldukça iyidir. 

Eritema Marginatum Nedenleri Nelerdir?

Eritema Marginatum adı verilen durum akut romatizmal ateş hastalığında karşımıza çıkmaktadır. Akut romatizmal ateş hastalığına neden olan faktörler veya bu hastalığın gelişmesine zemin hazırlayan faktörler eritema marginatum için bir risk faktörü olacaktır.  

Akut romatizmal ateş hastalığı genetik olarak yatkın kişilerde streptokok adı verilen bakterilere bağlı boğaz enfeksiyonundan sonra karşımıza çıkmaktadır. Streptokok enfeksiyonu geçiren her çocukta akut romatizmal ateş hastalığı gelişmemekle beraber, bir kez atak geçirmiş hastalarda akut romatizmal ateş hastalığı oluşma riski artmaktadır. Akut romatizmal ateş hastalığındaki riskteki artışa bağlı olarak da eritema marginatum gelişme riski de artmaktadır.  

Özellikle ana sınıfı, toplu taşıma gibi kalabalık bölgelerden bulaşan streptokok bakterilerine bağlı gelişen boğaz enfeksiyonu sonucunda eritema marginatum gelişme riski daha yüksektir.

Eritema Marginatum Teşhisi

Eritema Marginatum geçirilmiş bir üst solunum yolu enfeksiyonunu takiben oluşan döküntü ile karakterize klinik bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Akut romatizmal ateş hastalığının bir belirtisi olan eritema marginatum için ek bir görüntüleme yöntemine gerek duyulmamaktadır.

Jones Kriteri adı verilen tanı kriterleri aracılığıyla akut romatizmal ateş hastalığı tanısı konulmaktadır. Jones Kriterleri majör ve minör karakterler olarak ikiye ayrılmaktadır. Major veya büyük kriterler arasında gezici – geçici tarzda olan eklem ağrısı, kalp iltihabı, kore hareketi ve eritema marginatum bulunmaktadır. Minör veya küçük kriterler arasında ateş, kas ağrısı, kanda CRP yüksekliği ve EKG’ de PR mesafesinin uzaması yer almaktadır. Akut Romatizmal Ateş hastalığının tanısı için 2 major veya 1 major ve 2 minör kriterin olması gerekmektedir. 

Eritema Marginatum Tedavisi

Eritema marginatum döküntüsü birincil bir hastalıktan ziyade, bir belirti olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla tedavi döküntünün düzelmesinden ziyade, döküntüye neden olan faktöre yönelik olacaktır. Dolayısıyla altta yatan romatizmal ateşin tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu durum için de birtakım antibiyotikler ve iltihap giderici ilaçlar bulunmaktadır. Antibiyotikler, eritema marginatuma neden olan bakterileri öldürmek amacıyla kullanılırken, iltihap giderici ilaçlar deri kızarıklığını ve şişliğini azaltmak amacıyla kullanılmaktadır. Eritema marginatumda özellikle duş sonrasında kullanılan nemlendiriciler sayesinde döküntüler çok daha iyi bir görünüme sahip olabilmektedir.

Eritema Marginatum Tedavi Edilmezse

Akut romatizmal ateşe bağlı olarak gelişen eritema marginatum kendi kendine düzelebilmektedir. Ortalama olarak 2 – 6 ay arasında düzelme sağlanan bu hastalık, bazen çok daha uzun sürebilmektedir. Bu hastalığın alevlenme zamanlarını, şiddetini ve düzelme süresini tahmin etmek biraz güç olacaktır. Dolayısıyla bu hastalığın kesinlikle tedavi edilmesi gerekmektedir. Düzgün tedavi sağlanamadığı durumlarda veya herhangi bir tedaviye başvurulmadığı durumlarda kalp kapaklarında ciddi bir şekilde hasar oluşmaktadır. Kalp kapaklarında ciddi anlamda oluşacak hasarlar ne yazık ki ilerleyen dönemlerde ameliyata neden olabilmektedir. 

Eritema Marginatuma Ne İyi Gelir?

Eritema marginatum, akut romatizmal ateş hastalığının bir belirtisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Tedavi edilmeyen akut romatizmal ateş hastalığında ciddi anlamda kalp kasları etkilenebilmektedir. Dolayısıyla bu hastaların oldukça sıkı bir şekilde takip edilmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde istenmeyen sonuçlar oluşabilmektedir. Bu bireylerde bu açıdan ikincil koruma oldukça önem arz etmektedir. Akut romatizmal ateş tanısı alan hastaların ikincil bir şekilde streptokok enfeksiyonu geçirmesini önlemek amacıyla birtakım önlemler almaları gerekmektedir. Kalbinde hasar olmamış hastaların 18 yaşına gelene kadar en az 5 yıllık bir süre boyunca antibiyotik ile koruma sağlamaları gerekmektedir. Bu sayede ikincil bir enfeksiyondan korunma sağlanmaya çalışılmaktadır. Eğer ki kalp hasarı gelişmişse, bu hastalarda ise 40 yaşına kadar antibiyotik ile koruma gerekmektedir. Aksi takdirde ikincil enfeksiyon gelişme ihtimali oldukça artmaktadır.

Eritema marginatum veya romatizmal ateş sonrasında gelişen döküntünün daha hızlı iyileşmesi adına, duştan sonra nemlendiriciler ile ilgili bölgenin havalandırılması gerekmektedir. Bu sayede ilgili döküntüler ve eklem ağrıları daha hızlı bir şekilde iyileşecektir.

Eritema Marginatuma Ne İyi Gelmez? 

Eritema marginatum adı verilen döküntülerde tedavide kozmetik görünümden ziyade hastalığın ilerleyen dönemde kalp kasında tahribat yaratmaması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla bu bireylere kalp hasarı yoksa 18 yaşına kadar, kalp hasarı varsa 40 yaşına kadar koruyucu bir şekilde antibiyotik vermek gerekmektedir. Bu bireylere koruyucu bir şekilde antibiyotik verilmediği durumlarda ne yazık ki kalp kasları zedelenecektir.  

Eritema Marginatum İlaçları

Eritema Marginatum tanısı konulduktan sonra yapılacak olan tedavi ilgili döküntüyü düzeltmek amacıyla değil, hastalığa neden olan bakteriyi yok etmeye yönelik olacaktır. Dolayısıyla eritema marginatumlu olgularda hastalığa neden olan bakterileri yok etmeye yönelik antibiyotiklerden faydalanılacaktır. Bu hastalığın tedavisinde “Penisilin G” etken maddeli ilaçlar kullanılmaktadır. 

Penisilin G: 1 / 1.200.000 Ünite Benzatin Penisilin olarak kullanılan bu antibiyotik ilgili bakterilerin neredeyse tamamını yok etmektedir. Bu ilaç yaklaşık olarak 3 – 4 haftalık bir süre içerisinde koruyuculuk sağlamakta iken, daha önceden romatizmal ateş geçiren bireylerde, 3 haftadan uzun bir dönemli penisilin kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. 

Penisilin G etken maddeli antibiyotikler “intra – musküler” yol olarak bilinen kas içine enjeksiyon yoluyla etki göstermektedirler. Kısa etkili penisilin olarak da bilinen bu ilaçlar, hücre içinde yaşayan bakterilere karşı etki gösterememektedir. Büyük bir oranda tübüler salgılarla yani böbrekler yoluyla vücuttan atılan bu antibiyotikler, streptokok bakterilerine karşı oldukça etkilidirler.  

Akut romatizmal ateş hastalığı sonucunda gelişen eritema marginatum durumda tedavideki amaç döküntünün giderilmesi değil, hastalığın ilerlemesini durdurmaktır. Bu hastalıkta kalp kaslarında iltihap olabileceği için, tedavide 2 – 3 hafta süre ile yüksek doz “prednizon” etken maddeli ilaçlar kullanılabilmektedir. 

Prednizon: Yüksek dozlarda kullanılmalarıyla beraber kalp iltihabının giderilmesini sağlayan bu ilaçların oldukça fazla yan etkisi bulunmaktadır. Bu etkilere örnek olarak mide asit salgısındaki artış gösterilebilmektedir. Prednizon kullanımı sonucunda H. Pylori adı verilen bakterilerde artış görülür ve bu bakteriler mide ülserine neden olmaktadır. 

Prednizon veya steroidler göz içi basıncını arttıran ilaçlar olarak bilinmektedirler. Dolayısıyla göz içi basıncı yüksek olan glokom hastalarında bu ilaçların kesinlikle kullanılmaması gerekmektedir. Prednizon veya steroidler D vitaminin bağırsaktan emilimini azaltarak etki gösterirken, D vitaminin böbrekten atımını da arttırmaktadırlar. Dolayısıyla bu ilacı kullanan hastalarda D vitamini azalmaktadır ve bu duruma bağlı olarak da kalsiyum düzeyi azalmaktadır.  

Bu ilaçların aşırı dozda düzenli olarak kullanılmalarının bir sonucu olarak depresyon ve uykusuzluk durumu da görülebilmektedir. Bu ilaçlar göz içi basınç artışına ek olarak kafa içi basıncı da arttırıcı bir etkiye sahiptirler. 

Epilepsisi olan hastalarda bu ilaçların oldukça dikkatli bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Prednizon kullanan hastalarda epilepsi nöbet eşiği düşmektedir. Dolayısıyla bu hastaların nöbet geçirmeye eğilimleri artmaktadır. Bu ilaçlar aynı zamanda böbrek üstü bezlerinden birtakım hormonların salınımını da etkilemektedir. Bu ilaçların aniden kesilmemesi gerekmektedir. Aniden kesilen steroidler, adrenal yetmezlik adı verilen önemli bir klinik tabloya neden olmaktadırlar. 

Eritema marginatum, akut romatizmal ateş hastalığının bir belirtisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu hastalarda şiddetli eklem ağrıları olabilmektedir. Şiddetli eklem ağrılarının azalması adına Steroid Olmayan Anti – İnflamatuar ilaçlar kullanılabilmektedir.  

Non – Steroid Anti – İnflamatuar İlaçlar: Aspirin dışındaki Non – Steroid Anti – İnflamatuar ilaçlar COX isimli enzimi geri dönüşümlü olarak bloke etmektedir. İbuprofen, Sulindak, İndometazin, Piroksikamin etken maddeli ilaçlar COX – 1 adı verilen enzimi, COX – 2 adı verilen enzime göre daha çok bloke etmektedirler. Romatoid Artrit, Osteoartrit, Kas – İskelet Sendromları, Egzersize bağlı iltihap ve kanser ağrılarında kullanılan bu ilaçlar, aynı zamanda ateş düşürücü olarak da kullanılabilmektedir. 

Eritema Marginatum için Hangi Doktora Gidilir?

Eriteme Marginatum geçirilmiş bir boğaz enfeksiyonunu takiben gelişen deri döküntüleri ile karakterize akut romatizmal ateş hastalığının bir belirtisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Deri döküntülerine ek olarak, ateş, eklem ağrısı, kalpte çarpıntı gibi durumların da eşlik etmesi durumunda Çocuk Kardiyoloji Doktoru veya Çocuk Romatoloji Doktoru tarafından muayene edilmesi gerekmektedir.