Gebelikte Gelişim Geriliği

Gebelikte Gelişim Geriliği Nedir?

Hamilelik süresi boyunca anne ve babalar için en önemli şey, bebeklerinin normal ve sağlıklı bir şekilde gelişimlerini tamamlayabilmesidir. Fetal gelişme geriliği olarak da bilinen gelişim geriliği ise, hamilelik döneminde karşılaşılabilen olumsuz bir durumdur.

Hamilelik döneminde yaşanan tüm komplikasyonlar gibi bebekte gelişim geriliği de ultrason ile tespit edilebilmektedir. Cenin ağırlığı 10 persentil değerinden daha az ise fetal gelişim geriliği, eğer cenin ağırlığı 3 persentil değerinden daha az ise de ağır fetal gelişim geriliği teşhisi koyulmaktadır.

Gelişim geriliği, simetrik ve asimetrik gelişim geriliği olarak ikiye ayrılmaktadır:

• Simetrik Gelişim Geriliği: Bebeğin tüm organlarının, içerisinde bulunduğu haftaya göre uyumsuzluk göstermesi durumunda meydana gelmektedir. El, kol, bacaklar, baş ve karın bölgesinin beklenen seviyede olmamasında simetrik gelişim geriliğinden söz edilebilmektedir.
• Asimetrik Gelişim Geriliği: Bebeğin tüm organlarında değil, vücudunun farklı bölgelerinde görülen gelişim geriliğine asimetrik gelişim geriliği adı verilmektedir. Gelişme geriliklerinin büyük çoğunluğu bu gruba dahildir.

Anne karnındaki bebeğin gelişim geriliği, birbirinden farklı nedenlerden dolayı görülebilmektedir. Bu nedenlerin tespit edilmesi durumunda zaman kaybetmeden gerekli tedavi işlemlerine başlanmalıdır. Tedavide uygulanabilecek olan işlemler ve bu işlemlerin etkisi ise oldukça sınırlıdır.

Fetal gelişim geriliğinin saptandığı gebelik haftası, ceninin durumu ve bu gibi tıbbi değerler göz önünde bulundurularak tedavi süreci belirlenmektedir. Bu gibi durumlarda, anne ve doktorun düzenli olarak iletişime geçmesi son derece önemlidir. Hamilelikte gelişim geriliği için uygulanacak olan tüm adımlar, anne ve bebeğin durumuna göre özelleştirilmelidir. Aksi bir durumda hem bebeğin hem de annenin sağlığı açısından tehdit edici unsurlar meydana gelebilmektedir.

Hamilelikte Gelişim Geriliği Nedenleri

Gebelikte bebekte gelişim geriliği, birçok farklı sebepten dolayı ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenler, aynı zamanda annenin bu hastalık kapsamında alabileceği önlemleri (genetik faktörler hariç) de kapsamaktadır. Bu sebeple de hamile kalmaya karar vermeden önce, anne adaylarının hayat alışkanlıklarını yeniden yenilemesinde büyük fayda vardır.

Gebelikte gelişme geriliğinin nedenleri ise şu sıralanabilmektedir:

• Annenin 45 kilogramdan daha az bir kiloda olması
• Hamilelik döneminde yetersiz ve sağlıksız beslenme
• Kromozomal anormallikler 
• Doğum defektleri 
• Hamilelikte yüksek tansiyon
• Gebelik döneminde annenin alkol, sigara ve ilaç kullanımı
• Plasentada gerçekleşen anormallikler
• Kordon anormallikleri 
• Gebelik şekeri 
• Amniyon sıvısında azalma 

Gebelikte Gelişim Geriliği Belirtileri

Gebelikte görülen gelişim geriliği, anne adayına kendini hiçbir belirti ile göstermemektedir. Kısacası anne, bebeğinde bir gelişim geriliği olup olmadığını kendi başına anlayamaz. Bu sebeple de düzenli olarak ultrason kontrollerine gitmeleri önerilmektedir.

Gerekli görülmesi durumunda ayrıntılı ultrason ya da fetal iyilik testleri de istenebilmektedir. Yalnızca bu tetkikler ile belirlenmesi mümkün olan gelişim geriliğinin, ayırt edilebilecek herhangi bir belirtisi bulunmamaktadır.

Gebelikte Gelişim Geriliği Teşhisi

Anne karnında gelişim geriliği tanısını koyabilmedeki en etkili faktör, gebelik yaşı denilen gestasyonel yaş hesaplanmasının doğru yapılmasıdır. Gebelik yaşı, annenin son regl tarihine ve hamileliğin 8 ve 9. haftasındaki ultrason görüntülerine göre yapılmaktadır.

Doğru bir şekilde yapılan gestasyonel yaş hesabı sonrasında aşağıdaki hesaplamalar yapılmaktadır:

• Fundus yüksekliğiyle gebelik yaşı arasındaki uyumsuzluk
• Ultrason ölçümleri esnasında beklenen değerlerin gestasyonel yaşa oranla küçük olması
• Doppler ultrasonda görülen anormal veriler

Yukarıdaki hesaplamalar doğrultusunda elde edilen değerler incelenerek, rahim içi gelişme geriliği teşhisi koyulmaktadır.

Gebelikte Gelişim Geriliği Tedavisi

İntrauterin gelişim geriliği kapsamında çalışmaların sürekli devam etmesine karşın, bu kapsamda belirlenen kesin bir tedavi henüz bulunmamaktadır. Yaşanan bu probleme karşı, hamilelik haftasına göre farklı tedavi uygulamaları denenmektedir.

• Gebeliğin 34. haftası ve sonrasındaki bir dönem içerisinde tespit edilmiş ise, erken doğum için indüksiyon uygulanabilmektedir. 
• Gebelikte henüz 34. haftadan daha erken bir dönemde ise, bebeğin 34. haftaya kadarki gelişimi yakından takip edilmektedir. Bu sürede fetal iyilik değerleri ve amniyon sıvısı kontrol edilmektedir. Bir anormallik olması durumunda acil doğum yaptırılmaktadır.

Gebelikte Gelişim Geriliği Tedavi Edilmezse

Anne karnında gelişim geriliği olan bebekler, önlem alınmaması durumunda ileriki yaşantılarında da ciddi problemler ile karşılaşabilmektedir. Nörolojik gelişim gerilikleri, serebral palsi, öğrenme güçlüğü, konuşma bozukluğu, yüksek tansiyon ve diyabet gibi sorunlar, fetal gelişim geriliği olan bebeklerin ileriki yaşantılarında görülme ihtimali yüksek olan hastalıklardır. Ayrıca intrauterin gelişme geriliği, aşağıdaki problemlere de sebep olabilmektedir.

• Doğumun belirlenen tarihten erken başlaması
• Oligohidramnios olarak da bilinen bebeğin suyunun azalması
• Bebekte meydana gelen akciğer veya nörolojik rahatsızlıklar
• Anne karnındaki bebeğin beyninde gerçekleşen kanama
• Bebeğin bağırsaklarında meydana gelen anormallikler
• Kandaki şeker miktarının azalması
• Sepsis
• Bebeğin anne karnında ölümü  

Gebelikte 1-2 Hafta Gelişim Geriliği Önlenebilir mi?

Gebelikte görülen fetal gelişim geriliği, hamilelik döneminde yaşanabilecek komplikasyonların yanı sıra anne adayının sakıncalı alışkanlıklarından da kaynaklanabilmektedir. Alışkanlıklardan kaynaklanan gelişim geriliği, annenin bu alışkanlıklarından vazgeçmesi ile önlenebilmektedir. Gebelik döneminde alkol, sigara, uyuşturucu ve ilaç kullanımının kesinlikle durdurulması gerekmektedir. Ayrıca annenin bu dönemde beslenmesine de son derece büyük bir önem vermesi önerilmektedir.

Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programı ile ideal kilosunu koruyabilmelidir. Hamilelik döneminde yaşanan hafif bir rahatsızlık için bile doktor kontrolünde olmayan hiçbir ilacın içilmemesi gerekmektedir. Bu gibi önlemler sayesinde, bebeklerde oluşabilecek gelişim geriliğinin önüne geçmek mümkün olabilmektedir.

Fakat kromozomlardan kaynaklanan ve henüz gelişimine yeni başlamış olan 1 ve 2 haftalık gebeliklerde, bu geriliklerin fark edilmesi son derece zordur. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde, acil bir durum olması durumunda erken doğuma alınabilmektedir. Fakat gebeliğin ilk haftalarında bu gibi durumların yaşanmasının önlenebilmesi, tamamen gebeliğin durumuna göre değişkenlik göstermektedir.

Gebelikte Gelişim Geriliği için Hangi Doktora Gidilir?

Gebelikte gelişme geriliği oluşması, düzenli olarak yapılan ultrason kontrollerinde ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple de anne adaylarının bu kontrollerini düzenli olarak yaptırması gerekmektedir. Bunun için ise kadın doğum uzmanı doktorlarına gidilmelidir.