Oligohidramnios

Oligodihramnios Hastalığı Nedir?

Oligohidramnios, amniyotik kese içindeki sıvının normal miktarına oranla eksikliğidir (normalden az olması veya olmaması). Oligohidramnios aslında bir hastalığı belirtmez. Anormal bir gebelik durumunu belirtir.

Amniyotik kese, bebeğin yastığını ve koruduğunu ve normal olarak büyümesine ve gelişmesine izin veren rahim içindeki "su torbası" dır. Amniyotik kese, doğumdan kısa bir süre öncesine kadar gelişmekte olan bir embriyoyu (ve daha sonra fetusu) tutan sert ama ince şeffaf bir membran çiftidir.İçinde iç zar, amniyon, amniyotik sıvı ve fetusu barındırır.

Amniyotik sıvı bebeğe sabit bir sıcaklık ortamı sağlar, rahat bir şekilde hareket etmesi için gerekli kayganlığı oluşturur, sindrim sistemi, iskelet-kas sistemi ve akciğerin gelişmesinde rol oynar. Amniyotik sıvı berrak renkli, ortalama 37 derece sıcaklığa sabit, hamileliğin başında 20 ml sonradan da hamileliğin 36 ila 37. haftalarında 1 litreye kadar ulaşabilen bir sıvıdır. Hamileliğin sonuna doğru bu sıvı fizyolojik olarak biraz azalır ve yaklaşık 800 ml gibi bir seviyede hastalar doğuma girer.

Yapılan araştırmalara göre gebe kadınların % 10'undan daha azında oligohidramnios geliştiği istatistiksel olarak kaydedilmiştir.

Amniyotik sıvının normalden daha düşük olması anne veya bebek için bazen de hem anne hem bebek için bir risk durumu olarak bilinir.

Oligohidramnios meydana geldiği zamana bağlı olarak değişen sorunlara neden olabilir. Gebeliğin ayı bu durumun ne sonuçlar doğuracağı açısından son derece önemlidir.

Hamileliğin ilk trimesterinde (ilk 3 ay) oligohidramnios geliştiğinde meydana gelebilecek sorunlar:

•Düşük yapma riski

•Bebeğin sıkışması (doğum kusurlarına neden olur)

•Gelişmemiş akciğerler

•Artmış enfeksiyon riski mevcuttur.

Hamileliğin ikinci trimesterinde (ikinci 3 ay) oligohidramnios geliştiğinde meydana gelebilecek sorunlar:

•Bebeğin normal olarak büyümesinde görülen azalma

•Bebek hazır olmadan önce gerçekleşen doğum (erken doğum denir)

•Doğum sırasında ancak güçlükle halledebilicek sorunlar

•Artmış enfeksiyon riski

•Doğum sırasında fetal sıkıntı (bebekte oluşan sağlıksızlıkla sonuçlanan sıkıntı)

Oligodihramnios Hastalığı Belirtileri Nelerdir? (nasıl anlaşılır)

Oligohidramniosun belirtileri ve hastaların şikayetleri kişiden kişiye değişir.

Düşük amniyotik sıvı hacminin en yaygın belirti ve şikayetleri bazıları aşağıdakiler gibi olabilir:

Amniyotik sıvının sızması bağlı olarak iç çamaşırda akıntı olması gibi belirtiler olabilir. Bu akıntı miktar olarak kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde ıslaklık miktarı fazla olurken bazı kişilerde ise ıslaklık miktarı gebe tarafından önemsenmeyecek kadar az olabilir.

Ultrasonda amniotik sıvının 500 ml den daha düşük olarak belirlenmesi esasen bir doktorun fark edeceği bir belirtidir. Bu aslında rutin bir gebelik kontrol muayenesinde kendini gösterebilir. Hastanın o ana kadar herhangi bir belirtisi veya şikayeti olmayabilir.

Amniyotik sıvı membranlarının normalden erken bir şekilde (doğum başlamadan önce) kopması. Bu oligohidramniosun klinik belirtilerindendir.

Bazı gebelerde bu durum kendini karın ağrısı, mide bulantısı, mide bağırsak bozuklukları gibi durumların oluşmasıyla gösterebilir. Gebeden gebeye fark etse de ishal ve kabızlık görülebilir.

Bebeğin kalp hızında ani bir düşüş yaşanması kendini bebeğin hareketsizliği ile gösterebilir. Kalp hızındaki ani düşüşler annenin normalde bebeğin hareketlerini hissedebiliyorken saatler içerisinde hareketinin azalması veya hiç hareket olmaması olarak kendini belli edebilir. Bebeğin hareketi normalden az , hiç veya azalmış şekilde olabilir.

Oligodihramnios Hastalığı Nedenleri Nelerdir? (neden olur, nedeni, sebepleri)

Oligohidramnios çok sayıda duruma bağlı olarak meydana gelebilir. Buna rağmen bazen kesin olarak belirli bir neden bulunmakta doktorlar güçlük çekilebilir. Yapılan her türlü tıbbi araştırma ve muayenelere rağmen oligohidramnios durumunun sebebinin belirlenemediği gebeler mevcuttur.

Oligohidramnios'a neden olabilecek durumlar aşağıdaki gibi olabilir:

• Doğum kusurları (örn: Nöral tüp anormallikleri) böbreğin idrar üretme kapasitesini azaltabilir. Böylelikle amniyon sıvısının oluşumuna katkı sağlayan bebek idrarı azalır ve amniyon sıvısı normalden az olur.
• Plasental problemler (bebeğe göbek kordonu yoluyla besin sağlayan doku) bebeğe giden besinlerin ve sıvıların da akışıyla beraber miktarını etkiler. Bu durumda azalan besin ve sıvı akışı oligogidramnios durumunu meydana getirebilir.
• Kan oranının plesentada azlığı
• Bebekte de böbrek ile ilgili hastalıklar ve problemler olması sonucunda amniyon sıvı dengesi bozulabilir.
• Amniyotik kese rüptürü (amniyotik kesenin yırtılması). Bu durum doğum henüz başlamadan çok daha önce meydana geldiği zaman amniyon sıvısı sürekli kaybedilebilir. Bu durum hem bebek hem de anne için tehlikelidir.
• Son doğum tarihinden sonra hala devam eden gebeliklerde oligohidramnios görülebilir.
• Annenin bazı rahatsızlıkları ve durumları oligohidramnios meydana getirebilir., Örnek vermek gerekirse dehidrasyon (vücudun çok sıvı kaybetmesi), diyabet veya yüksek tansiyon sebebiyle oligohidramnios durumu oluşabilir.
• Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörü olarak adlandırılan bir tür tansiyon ilacının yan etkisi olarak oligohidramnios görülebilir.

Oligodihramnios Hastalığı Teşhisi

Doktorlar gebelerin belirtilerini ve tıbbi geçmişini sorguladığı detaylı bir anamnez alır. Bu anamnezden sonra gebeye fizik muayene yapar. Daha önce bir kadın doğum ve hastalıkları uzmanı ile görüştüyseniz kayıtlı veriler üzerinden değerlendirilme yapılabilir. Bunun dışında ilk kez bir kadın doğum ve hastalıkları uzmanı gören kişiler için yeni bir takip kaydı açılır. 

Testler:

Ultrasonografi Görüntüleme: Sonografi veya tanısal tıbbi sonografi olarak da adlandırılan tanı ultrasonu, vücudunuzdaki yapıların görüntülerini üretmek için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan bir görüntüleme yöntemidir. Görüntüler, çeşitli hastalık ve durumların teşhisi ve tedavisi için kadın hastalıkları ve diğer branşlarda değerli bilgiler sağlayabilir. Doğumun haftasına bağlı olarak dünya sağlık örgütü ve bu alandaki yapılan çalışmalar sonucu uygun görülmüş ortalama değerler ile ultrasonografi aracılığıyla amniyotik sıvı miktarı ölçülüp azlık durumu değerlendirilebilir. Bu değerlendirme amniyotik sıvı indeksi ile yapılır. 

Amniyotik sıvı indeksi: Ultrasonografi değerlendirme görüntüsüne göre amniyotik sıvı miktarını gösterir. Bu ölçümlere göre 5-8 cm arası azalmış amniyon sıvısı miktarı olarak değerlendirilir. Bu ölçümlere göre 5 cm'den az ise eğer oligohidramnios durumunun mevcut olduğu anlamına gelir.

Kan şekeri Ölçümü: Diyabet tespiti için kan testleri yapılabilir. Bu test eğer oligodihramnios sebebinin kan şekeri yüksekliği yani gestasyonel diyabet olduğu düşünülüyorsa yapılabilir. Herhangi bir rahatsızlık olmasa bile gebelerin 24 ila 28 haftalar arası gestasyonel diyabet riski açısından değerlendirilmeleri gereklidir. Bu testte ölçüm aletinin içine bir test bandı yerleştirilir. Parmak ucunun kenarını test kiti ile beraber verilen iğne (lanset) ile delinir. Test stribinin kenarına dokunup kan damlasına kadar tutunur. Ölçüm aleti birkaç saniye sonra kan şekeri seviyesini ekranda gösterir. Patolojik değerler doktor tarafından değerlendirilir ve gerekirse ileri aşama testlere geçilir.

Amniyosentez: Amniyosentez testi ile rahim içerisindeki amniyon sıvısının niteliği ve içeriği tespit edilebilir. Rahimden küçük bir amniyotik sıvı örneği alınan bu teknikte enfeksiyon riski az da olsa mevcuttur. Bazı doğum kusurlarını bulmak için amniyosentez yardımcı olur.

Oligodihramnios Hastalığı Tedavisi

Oligodihramnios Hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır ancak bazı araştırmalar sonucu hastaların duruma göre takibi ve Amniyoinfüzyon tekniği yapılabilir.

Doktor bu durumun kötüleşmediğinden ve fetüsün sağlıklı kaldığından emin olmak için gebeyi ve bebeği yakın takibe almalıdır.

Oligodihramnios durumu ortaya çıktığı andan itibaren muhtemelen daha sık doğum kontrol ziyaretleri ve düzenli ultrasonografi incelemeleri yapılır. Bu takip kesinlikle önemsenmeli ve düzenli olarak bebeğin boyu, kilosu ve gelişimi yakından takip edilmelidir.

Tedavi seçenekleri şunları içerir: Daha fazla sıvı tüketimi doktorlar tarafından hastaya mutlaka önerilir. Bazı araştırmalar gebelerin günde iki litre ve üzeri su içtiği takdirde, amniyotik sıvı miktarının da artabileceğini gösterir.

Oligodihramnios durumunun doğuma engel olacak kadar şiddetli olduğu bazı durumlarda gebelerin doğum kasılmaları başladıktan sonra göbek kordonunun ve bebeğin korunmasına yardımcı olmak için doktorlar amniyotik keseye özel sıvılar enjekte edilebilir. Bu yöntem eskiden daha sık uygulansa da günümüzde sezaryen doğum tercih edilmektedir.

Oligodihramnios teşhisi konulursa, kendinize çok iyi bakmanız önemlidir. Bol miktarda sıvı tüketmeniz gerekir, normalden çok daha sık dinlenin, acilen sigarayı bırakın ve sağlıklı beslenmeye başlayın. Erken doğum belirtileri (kasılmalar veya vajinal kanama gibi) fark ederseniz, derhal doktorunuza başvurun 

Oligodihramnios gebeliğin sonuna doğru geliştiği takdirde bebeğin akciğer gelişiminin tamamlandığı düşünülüyorsa doğum planlanabilir. Yaklaşık olarak 34. haftadan sonra akciğer gelişiminin sonuna yaklaştığı düşünülmektedir. Bu bilgiyle 35, 36, 37, 38, 39 37 haftalık gebelikte suyun azalması durumu bebeği ve anneyi tehlikeye atıyorsa doğum yapılabilir. Doğum sırasında amniyotik sıvı seviyelerini korumaya yardımcı olabilecek yeni bir teknik, amniyoinfüzyondur. Serviks (rahim ağzı) içinden bir kateter sokulmasını ve sürekli olarak amniyotik kese içine salin pompalanmasını içerir. Bu, göbek kordonu sıkışması riskini azaltır ve doğal bir doğum olasılığını artırır.

Oligodihramnios Hastalığı Tedavi Edilmezse

Oligodihramnios Hastalığı’nın tedavi edilmemesi bazı komplikasyonlara sebebiyet verebilir.

Bu durumlar aşağıdaki gibi olabilir:

• Oligodihramnios Hastalığı sonucu erken membran rüptürü (amniyon zarlarının doğum başlamadan yırtılması) meydana gelmesi durumunda amniyotik kesenin bütünlüğü bozulur. Bu duruma ek olarak amniyotik sıvı içerisinin strerilizasyonu bozulabilir. Koryoamyonit adı verilen enfeksiyon durumu meydana gelebilir. Gebenin rahmindeki bu enfeksiyon tedavi edilmez veya fark edilmezse bebekte akciğer pnömonisi (zatürre) veya menenjit (beyin zarlarının iltihabı) meydana gelebilir. Bu komplikasyonla hem gebe hem bebek için ölümle sonuçlanabilir. Bu komplikasyonlar geliştiği zaman doğum sonrası bebek uzunca bir süre yoğun bakımda kalabilir.
• Oligodihramnios durumu bolca sıvı tüketimini gerektirir. Az sıvı alımı sonucu kabızlık ve buna bağlı olarak hemoroid (basur) görülebilir. Bunlar dışında Oligodihramnios Hastalığı bulunmasına rağmen az sıvı tüketimi bebek ve  anne için ölümcül sıkıntıları beraberinde getirebilir
• Oligodihramnios Hastalığı tedavi edilmez ise  bebekte gelişim geriliği oluşabilir. Rahim içi gelişme geriliği (kısıtlılığı) var olan toplum için ortalama belirlenen gelişme aralığına ulaşamamak demektir. Eğer anne karnının içi bebeğin gelişimi için uygun değilse erken doğum şarttır. 
• Oligodihramnios Hastalığı tedavi edilmediği takdirde bebeğin idrar yollarında bazı rahatsızlıklar oluşabilir. Bununla beraber  böbrekte de bazı problemler oluşabilir. Bu problemler arasında böbrek fonksiyonların bozulması, böbrek kanal darlıkları, böbrek kistleri gibi durumlar olabilir.

Oligodihramnios Hastalığına Ne İyi Gelir?

Oligodihramnios Hastalığı amniyotik kese içindeki sıvının normal miktarına oranla eksikliği sonucu oluşur ve su miktarını arttırabilecek faktörler oligodihramnios durumu için iyi sonuçlar verebilir.

Bazı araştırmalar Oligodihramnios Hastalığının besinlerle bir bağlantısı olmadığı şeklinde sonuçlara ulaşmıştır fakat yine de yapılan bazı farklı araştırmalarda ise gebenin vücuda su alım miktarını arttırarak amniyotik sıvı miktarının artabileceği sonucu ortaya çıkmıştır.

Ek fazladan bir sıvı alımına gerek olmadan sağlıklı bir insanın alması gerektiği kadar sıvı alınması kesinlikle gerekmektedir, ancak aşırı fazla su alımı ise kesinlikle tavsiye edilmez çünkü net olarak bir faydası görülmemektedir.

Vücuda gerekli su alımı için yapılması gereken bazı şeyler şunlardır:

Oligodihramnios durumu için günde yaklaşık olarak 2 litreden az su tüketmemek

Günlük gerekli su ihtiyacı için bol sulu ve sağlıklı besinler tüketmek.

Bu besinlere ek olarak örneğin karpuz, salatalık, marul ve üzüm verilebilir.

Oligodihramnios hastalığına iyi gelmesi açısından şunlar da önemlidir:

Gebenin normalden fazla bir şekilde istiharat etmesi ve günlük hareketlerine dikkat etmesi gerekir. Bu önlemler erken doğum riskini önlemek için de son derece önemlidir.

 Olağanüstü durumlarda stresten kaçınmak gerekir. Gebelik döneminde stres faktörü hem bebeğin sağlığı için hem de gebenin sağlığı için son derece tehlikelidir.

Oligodihramnios Hastalığına Ne İyi Gelmez?

Oligodihramnios Hastalığı amniyotik kese içindeki sıvının normal miktarına oranla eksikliği sonucu oluşmaktadır. Bu sıvının artması veya azalmasının bir besinle alakası yoktur fakat gebenin sağlığına dikkat etmesi gerekir. 

Bunlardan kaçınılmalıdır: 

Gebenin sigara ve alkol kullanması son derece tehlikelidir. Bazı durumlarda zaten bebeğe az olan plasental kan akışının daha da azaltır. Bebekte gelişim geriliği olmasının temel sebeplerinden birisi sigara ve alkoldür. Bu problemin oluşmasının temelinde bebeğe anneden giden kan damarlarını daraltması yatar.

Gebeler düzensiz beslenmeden kaçınmalıdır. Hem bebek için hem de anne için günlük olarak gereken kalori ve diğer makro ile mikro besinlerin alınması son derece önemlidir. Gebelerde meydana gelen mikro ve makro besin eksiklikleri bebeğin sağlıklı gelişimini son derece olumsuz etkiler. Zaten azalmış olan amniyon sıvısı durumu mevcutken düzensiz beslenme ile bu durum daha da tehlikeli olur.

Hamilelik döneminin sonlarına doğru ağır işler yapmak doğum eyleminin başlangıcını tetikleyebilir. Hali hazırda bulunan oligodihramnios durumu da buna ek olarak stres oluşturur. Bu sebeple ağır işlerden uzak durup istirahat etmek son derece önemlidir.

Gebenin aşırı stres yapması da başlı başına oligodihramnios durumunu ilerletmek için bir sebep olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple her türlü stresten uzak durulması önerilmektedir.

Oligodihramnios Hastalığı İlaçları

Oligodihramnios Hastalığı’nda oluşan karın ve pelvik ağrı için ağrı kesici kullanmak önerilebilir. Oligodihramnios Hastalığının bunun dışında kesinleşmiş ve net tedavi ve ilaçları bulunmaz.

Bu amaçla kullanılabilecek ilaçlar:

Steroid olmayan anti iltihabi ilaçlar: Bu ilaçlar oligodihramnios durumunu tedavi amacıyla kullanılmazlar. Bu ilaçlar hastalarda oligodihramnios gelişimine bağlı olarak oluşan karın ağrısı ve pelvik bölge ağrılarını dindirmek için doktorlar tarafından reçete edilebilir. Bu ilaçlar ilgili bölgedeki prostaglandin adı verilen ve ağrı yollarında görevli olan reaksiyonları inhibe ederek etki gösterirler.

Bu ilaçlar:

Diklofenak

Flurbiprofen

Ketorolak

İndometazin

Fenilbütazon

Diflunisal

Olası yan etkiler: Gebelik döneminde kullanılan her ilaç mutlaka doktor tarafından reçete edilmiş olmalıdır. Bu ilaçların fazla miktarda kullanımı bazı teratojenitelere yol açabilir. Bu sebeple uygun dozlarda kullanılmaları son derece önemlidir. Bu yüksek doz alım etkileri dışında sindirim sistemi problemleri yapabilirler.

Oligohidramnios Hastalığı Ameliyatı

Oligohidramnios durumunu tedavi edici herhangi bir ameliyat tekniği mevcut değildir. Ancak doğum anında doktorun amniyon kesesine amniyoinfüzyon yoluyla sıvı eklemesi tekniği doğumu kolaylaştırmak adına bazen tercih edilebilen bir tekniktir. Amniyoinfüzyon, sıvının amniyotik boşluğa aşılanmasını ifade eder. Bunun mantığı, amniyotik sıvı hacminin arttırılmasının, doğum sırasında ciddi değişken yavaşlamalar gibi amniyotik sıvının ciddi bir azalması veya yokluğu ile ilişkili sorunları azaltabileceği veya ortadan kaldırabileceğidir.

Bu tekbik transservikal (serviks yoluyla) veya transabdominal(karından) yollarla gerçekleştirilebilir.

Tekrarlayan değişken yavaşlamaların tedavisi için transservikal amniyoinfüzyon en yaygın izlenecek tedavi yöntemidir. Diğer olası kullanımlar, ultrason tanısına yardımcı olmak veya harici sefalik versiyona (kafa pozisyonu) yardımcı olmak için transabdominal amniyoinfüzyonu içerir, ancak destekleyici veriler yeterince mevcut değildir.

Bu konuda doğumda tekrarlayan değişken yavaşlamaların yönetimi için transservikal amniyoinfüzyon yöntemleri, teknikleri ve izlenmesi tartışılabilir.

Oligodihramnios Hastalığı İçin Hangi Doktora gidilmeli?

Oligodihramnios Hastalığı için kadın doğum ve hastalıkları bölümü doktoruna (Jinekoloji uzmanı) başvurmak gerekir.

Genellikle gözle görülür fazla belirti göstermediği için hastalığı saptamak hasta açısından zordur fakat aşağıdaki belirtiler görüldüğünde oligodihramnios Hastalığı şüphesi ile bir kadın doğum ve hastalıkları uzmanı ile görüşmeniz gereklidir.

Bu belirtiler:

Gebede amniyotik sıvının sızmasına bağlı olarak iç çamaşıra akıntı olması durumu. Bu akıntı sonucu ıslaklık bazı kişilerde fazla olurken bazı kişilerde ise az olabilir. Kişiler bu durumun normalden farklı olduğunu düşündüğünde geç olmadan bir doktora başvurmak gerekir.

Gebenin kilo alımının normalden az olması durumunda oligodihramnios akla gelmelidir. Bu kilo alımı belirli aylarda ortalama olarak belirli seviyelerde olmalıdır. Genellikle rutin muayeneler sırasında doktorlar hastaların kilo takibini de yaparlar. Bunun dışında hastalar evde kendi kilo takibini de yapabilirler.

Gebelikte karın ağrısı, mide bulantısı, mide bağırsak bozuklukları görülmesi yaygındır. Bu durum her zaman bir hastalığın habercisi olmaz. Bu belirtiler ile birlikte olarak kişiler akıntı şikayeti de geliştirirse bu oligodihramnios için uyarıcı olmalıdır. Derhal ilgili doktor ile görüşmek gerekir.

Kadınlarda üreme için gerekli organların bulunduğu pelvis bölgesinde (karnın altında iki leğen kemiğinin arasındaki bölge) pelvik ağrı adı verilen ağrıların oluşması genellikle her gebenin şikayetleri arasında olabilir. Bu durum şiddetli olduğunda ve gittikçe şiddeti arttığı durumlarda oligodihramnios durumunun belirtisi olabilir. Gebeyken gittikçe şiddetlenen ve önceki ağrılara benzemeyen çok şiddetli ağrılar tehlikelidir.