Vajinismus

Vajinismus Nedir?

Vajinismus bir kadının cinsel ilişki sırasında hiçbir isteksizliği olmamasına rağmen istemsiz bir şekilde vajinada bulunan kasların kasılmasıdır. Bunun sonucunda vajina daralır ve cinsel ilişki sağlıklı bir şekilde gerçekleşmez. Erkek penisi ilişki sırasında vajina içerisine giremez ve ilişki gerçekleşemez. Daralmış vajina içerisine penis girse bile bu çok ağrılı bir şekilde olur ve kadın ilişkiden soğur. Bu hastalıkta kadın kendini suçlar ancak tedavide iki kişinin de üzerine düşen işler vardır.

Vajinismus primer (birincil) ve sekonder (ikincil) vajinismus olarak ikiye ayrılır. Birincil vajinismusta kadın ilk cinsel ilişkiye girdiğinden itibaren hastalık vardır. İkincil vajinismusta ise kadın daha önce sorunsuz bir şekilde cinsel ilişkiye giriyor iken daha sonrasında bu hastalık ortaya çıkar. Vajinismusun ağırlığı kişiden kişiye değişir. Bazı kadınlar kasılma olmasına rağmen daha az ağrı duyarken bazıları ise çok şiddetli ağrı yaşayabilir.

Vajinismusun Belirtileri Nelerdir?

Vajinismusun en önemli belirtisi hastadan öğrenilen öykü ile anlaşılır. Kadın ilk ilişkisinden itibaren ya da daha sonraları ilişkiye girerken kasıldığını, bunun sonucunda ilişkinin gerçekleşmediğini veya gerçekleşse bile ağrılı olduğunu ve kendisinin zevk alamadığını ifade eder. Duyulan ağrı kadınlar tarafından yırtılma hissi ya da erkeğin penisinin duvarına çarptığı şeklinde ifade edilir. Bunun dışında bu hastalar sadece ilişki sırasında değil aynı zamanda vajinal muayene sırasında da problem yaşarlar. Vajinadan alınmasına gereken bir ilaç, fitil vb. maddeleri almakta da sıkıntı vardır. 

Bu belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

• Cinsel ilişki sırasında kasılma ve ilişkinin olamaması
• Cinsel ilişki sırasında şiddetli ağrı
• Vajinal muayene olamama
• Vajinadan ilaç, fitil vb. alamama
• Tampon takarken rahatsızlık duyma

Vajinismus Nedenleri Nelerdir?

Vajinismusun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak özellikle ilk gece korkusunun bunu tetiklediği düşünülmektedir. Hem cinsel ilişkiden korku hem de duyulacak ağrıdan korku buna sebep olabilir. Korku vajinismusa yol açar ve kadın ilişkiden kaçınır. Kaçınan kadında korku daha da fazla olur ve bu birbirini sürekli tetikler.

Vajinismus fiziksel stres faktörlerinden, duygusal stres faktörlerinden ya da  her ikisinden birden kaynaklanıyor olabilir.

Vajinismus hastalığı, disparoni denilen ve cinsel ilişki sırasında görülen ağrıdan ayırt edilmelidir. Vajinismusta da ilişki sırasında ağrı görülebilir ancak vajinismusun sebebi vajinal kasların aşırı kasılmasından kaynaklanır. Bu yüzden disparoni yapan sebepler vajinismus olarak isimlendirilmez.

Vajinismusun nedenleri şunlar olabilir:

• İlk gece korkusu
• Hymen (kızlık zarı), cinsellik konularında yanlış bilinenler, çevreden duyulan abartılı inançlar
• İlk cinsel ilişki sırasında fazla acı çekme, kanama
• Hamilelikten kaçınma
• Tecavüze uğrama
• Küçük yaşlarda istismara uğrama sonucu psikolojik travma
• Kadının ilişkide kendini yetersiz hissetme korkusu
• Vücudunu ve cinsel organını beğenmeme

Ayrıca bazı yapısal bozukluklar da vajinismusa neden olabilir:

• Vajinanın kısa olması, yokluğu)
• Hymenin (kızlık zarı) sert olması, anormal olması
• Çikolata kisti
• Vajinada bulunan yaralar, travmalar, tahrişler
• Vajinal enfeksiyon geçirme

Birincil vajinismus kadının hayatı boyunca hep vardır. Hastalığın bu türünde korku, kas kasılmaları ve cinsel birlikteliğin olmamasının yanında kadında ilişki sırasında kısa aralıklarla nefes kesilmelere yaşanabilir.

İkincil vajinismus daha sonradan ortaya çıkar. Altında bazı sebepler yatabilir. Genellikle bir enfeksiyon, menopoz, travmaya sebep olan bir olay, cerrahi bir operasyon geçirmiş olmak, doğum ya da ilişkide bulunan problemler buna sebep olabilir.

Vajinismus için Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı durumlar vajinismus için risk oluşturabilir.

Bunlar:

• Pelvik Taban Disfonksiyonu: Pelvik bölge rahim mesane gibi organları tutan kas yapılarıdır. Kaslarda azalmış kas kontrolü risk faktörü olabilir. Vajinismusa sahip kadınların birçoğu kas kasılmasını değerlendirmekte zorluk çeker ve kasların kasılı mı yoksa gevşek mi olduğunu anlayamamaktadırlar.
• Psikolojik Faktörler: Cinsel birliktelik hakkında kötü bir ön bilgi veya travmatik süreçler gibi durumlar buna neden olabilir:
  • Cinsel bilgi eksikliği,
  • Kadının kendini suçlu hissetmesi,
  • Cinsel ilişkiden korkma,
  • İlk geceden korkma,
  • İlk ilişkide olacak kanamadan korkma,
  • Aileden ya da çevreden yanlış ve olumsuz bilgiler edinme
• Cinsel ve Fiziksel İstismar, Tecavüz: Genellikle küçük bir kısmını oluşturur. Daha öncesinde herhangi bir taciz, tecavüze uğramış kişiler geçirilmiş travma ve korkudan dolayı vajinismus açısından daha riskli durumdadır.
• Fiziksel Tetikleyiciler: Fiziksel olarak bazı etkenler vajinismus açısından risk faktörü olabilir:
  • Vajinal enfeksiyon, idrar yolu enfeksiyonu ya da mantar enfeksiyonu geçirmek
  • Rahim kanserleri geçirmek
  • Çocuk doğurma sonrası
  • Menopoz
  • Pelvik bölgeden geçirilmiş ameliyat
  • Vajinanın yetersiz ıslanması
  • Bazı ilaçların yan etkileri

Vajinismus Teşhisi Nasıl Yapılır?

Vajinismusun teşhisi hastadan alınan öykü ve doktorun yapacağı muayene ile koyulur. Öyküde vajinismus ile uyumlu zor, ağrılı ilişki ya da ilişkinin hiç olmaması, gerginlik, kadının kendini suçlu hissetmesi gibi belirtiler var ise aynı zamanda da kadın doğum hekiminin yapacağı jinekolojik muayene sırasında da gözlenen vajinal kasların kasılması problemi var ise tanı koyulur. Tanı konulan kriterleri şöyle sıralayabiliriz:

Hasta öyküsünde

• İlişki sırasında ağrı,
• İlişki sırasında kasılma,
• İlişki sırasında birleşmenin olmaması
• Erkeğin duvarına değmesini ifade etmesi

Muayenede

• Vajinal ve pelvik muayenede kasılmanın fark edilmesi
• Kadının kendini muayene ettirmemesi

Vajinismus Tedavisi Nasıldır?

Vajinismus geleneksel olarak kolay tedavi edilebilir bir cinsel işlev bozukluğu olarak kabul görür. Ancak vakalara bakıldığında vajinismus sanıldığı kadar kolay tedavi edilebilir değildir. Özellikle tek sefer doktora gitme ve önerileri düzenli uygulamama sonucu tedavisi zorlaşabilmektedir.

Öncelikle vajinismus teşhisi kesin olarak konmalı, enfeksiyon gibi aynı belirtilere sebep olabilecek diğer nedenler tedavi edilmeli ve dışlanmalıdır. Bundan sonra vajinismusa sebep olan vajinal kasların kasılma problemini ortadan kaldırmak ve aynı zamanda yaşanan korkuların giderilmesi amaçlanır. Bunun için bazı yöntemler vardır:

• Pelvik Taban Kontrolü Egzersizleri: Pelvik bölge kaslarının kontrolünü geliştirmek amacıyla uygulanan egzersizlerdir. Bu yöntemlerden biri Kegel Egzersizleridir ki bu yöntem idrar yaparken uygulanır ve idrarı 10 saniye tutup 10 saniye bırakarak gerçekleştirilir. Günde 3, 4 defa uygulanabilir.
• Eğitim ve Danışmanlık: Bireye cinsel organların anatomisi ve ilişki hakkında bilgi vermeyi amaçlar. Yaşanacak ağrıların, ilişki sürecinin normal dönemlerini anlatarak hastayı psikolojik olarak rahatlatır.
• Yerleştirme Hassasiyetini Azaltma: Her ilişki sırasında uygulanacak bu yöntemle ağrıya neden olmayacak şekilde gitgide daha yaklaşarak hareket kasların duyarlılığını azaltmak amaçlanır. Yavaş yavaş uygulanacak bu yöntemle ilk başta dış organlar uyarılır, daha sonraki zamanlarda ise iç tarafa geçilir.
• Ekleyerek Genişletme: Bir önceki adıma benzer şekilde adım adım hareket edilir. Bir genişletici ya da koni şeklinde vajinaya zarar vermeyecek bir alet ile her gün daha içeriye girilir ve orada daha uzun süre tutmaya çalışılır.
• Ameliyat: Vajinismusta çok nadir sebeplerle ameliyat gerekebilir.

Vajinismusun tedavisi uzun dönemli uygulanacak yöntemlerle gerçekleştirilir. Tedavide sabırlı olmak ve düzenli şekilde uygulamaları yapmak gerekir. Aynı zamanda psikolojik olarak da hem doktor hem eşin desteği önemlidir.

Vajinismus Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmediği zaman çiftlerin cinsel ilişkiye girmesi zorlaşır. Kadın cinsel ilişkiye girmekten kaçınır ve aynı zamanda da kendini bundan dolayı suçlu hisseder. Bu kadını psikolojik olarak yıpratır. Ayrıca cinsel ilişkiye girilebiliyor olsa bile kadın bundan ağrı çeker ve zevk almaz. Kendini zorlayarak yaptığı bu durum kadına zorluk oluşturur. Vajinismus tedavisi mutlu bir cinsel ilişkinin aynı zamanda da çiftin mutluluğu için önemlidir.

Vajinismusa Ne İyi Gelir?

Vajinismusta faydalı olan yöntemler hekim tarafından önerilen ve düzenli uygulama gerektiren yöntemlerdir. Hem verilen egzersizleri uygulamak, hem uygun tedaviye devam etmek hem de psikiyatrist ile düzenli konuşmalar bu hastalığın tedavisinde faydalıdır.

Vajinismusa Ne İyi Gelmez?

Vajinismusta halk arasında uygulanan ancak faydalı olmayan bazı yöntemler vardır.

Bunlar:

• Alkol alarak ilişkiye girmeye çalışmak: Bazı kadınlar sarhoş olunca vajinismusun olmayacağını düşünerek bu yöntemi uygulayabilirler. Ancak bu yöntem faydalı değildir. Tersine sarhoş olunca cinsel ilişkiden daha da soğuyabilir. Ayrıca kişi bu şekilde alkol bağımlısı da olabilir.
• Antidepresan, uyuşturucu kullanma: Uyuşturucu ilaç kullanımı sırasında vajinismustaki kasılmalar geçmez. Hem de bu ilaçlar yan etki olarak cinsel isteksizlik, vücut sıvılarında kuruluk ve uyku yapabilir.
• Hymen (kızlık zarının) çıkarılması: Ameliyat ile kızlık zarının çıkarılması bir tedavi yöntemi değildir. Çünkü vajinismusa neden olan sebep genel olarak kızlık zarıyla alakasızdır. Sadece kızlık zarının kalınlığından ve sertliğinden kaynaklanan problem vajinismusa neden oluyorsa bu durumda kızlık zarının çıkarılması ameliyatı fayda verebilir.
• Tek seanslık tedaviler: Tek sefer düzenlenen tedaviler genel olarak vajinismusta faydasızdır. Çünkü vajinismus genellikle uzun süreli bir problemdir ve tedavisinde adım adım gidilmelidir. Her gün daha iyi olarak en sonunda tedavi başarıya kavuşur. Bu sebeple bir kez doktora gitmek ve bir kere tedaviyi uygulamak başarısız sonuç verir.

Vajinismus İlaçları Nelerdir?

Vajinismusun ilaçla tedavisinde üç ana ilaç tedavisi vardır.

Bunlar:

• Lokal Anestezikler ( Lidokain, Prilokain): Bu grupta yer alan ilaçlar hastanın yaşadığı ağrının giderilmesi için kullanılır. Bu ilaçlar bölgesel olarak uyuşturma etkisi yaparlar ve kullanıldığı bölgede ağrı duyusunu giderirler.
• Kas Gevşeticiler (Nitrogliserin merhem, botulinum toksini): Vajinismusa neden olan kasılmış kasların tedavisinde kullanılırlar. Bununla birlikte vajinismusu ortadan kaldırmak amaçlanır.
• Anksiyolitik İlaçlar (Diazepam, Klordiazepoksid): Bu gruptaki ilaçlar hastanın yaşadığı korkudan ve cinsel birleşmenin gerçekleşmemesinden kaynaklanan kaygı bozukluğunu, stresini gidermek için kullanılır.

Vajinismusa sahip olduğunuzu düşünüyorsanız hekime gitmelisiniz. Bu ilaçlar önemli yan etkilere sebep olabilecek ilaçlardır. Bu sebeple hekim reçetesi ve tavsiyesi dışında kesinlikle kullanılmamalıdır.

Vajinismus Ameliyatı

Vajinismus eğer kızlık zarının kalın ve sert oluşundan kaynaklı ise, kısa ya da ucu kapalı bir vajina varsa, vajinanın içerisinde normalde olmaması gereken bir duvar varsa ya da kist, myom, kaynaklı vajinismus var ise bu durumlarda ameliyat yapılır. Kızlık zarından kaynaklanan problem diğer problemlerden daha sık gözlenir. Kızlık zarı ameliyatında genellikle lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) ile bazen de hafif uyku ile yapılır. Genellikle kısa sürer ve düşük risklidir. Ameliyat her vakada kullanılamaz.

Hamilelikte Vajinismus Nasıldır?

Hamilelikte vajinismus genellikle daha nadir gözlenir. Ancak gözlendiği zaman özellikle ilk 12 haftadan sonra tedavi edilebilir. Tedavinin uygulanabilmesi için kadının riskli hamile grubunda yer almaması gerekir. Erken doğum riski, kanama, plasenta previa denilen eşin önde olması durumu, suyun gelmesi, karında sancılı ağrıların olması gibi durumlarda tedavi uygulanmaz.

Vajinismus olsa bile kişi hamile kalabilir. Erkeğin dışarı boşalması ile çok az bir meninin kadının iç organlarına geçmesi döllenmeye neden olabilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde Vajinismus Nasıldır?

Çocuklarda vajinismus beklenmez. Ancak bazen küçük yaşlarda cinsel istismara uğramış kız çocuklarında ilerde vajinismus gelişmesi normal kişilere göre daha sık gözlenir. Küçük yaşlarda ilk ilişkisini yaşayanlar genellikle daha fazla korkarlar ve bu sebeple vajinismusa yatkındırlar.

Bebeklerde vajinismus beklenen bir olay değildir.

Vajinismus için Hangi Doktora Gidilir?

Öncelikle bir Kadın Doğum hekimine gitmek gerekir. Kadın doğum hekimi tarafından vajinismus teşhisi konursa sizi bir Psikoloji, Aile terapisti hekime yönlendirebilir.

Cinsel aktivite sırasında kadın istemeden kendini kasıyorsa ve cinsel birleşme olmuyorsa ya da cinsel birleşme olmasına rağmen kadın şiddetli ağrı duyuyorsa en kısa zamanda doktora gidilmelidir.