Klamidya

Klamidya Nedir?

Klamidya hastalığı, cinsel yolla bulaşan hem kadında hem erkekte sık görülen klamidya trachomatis adlı bakterinin sebep olduğu bir hastalıktır. Cinsel yolla en sık bulaşan bakteri kaynaklı bir hastalıktır. Bu bakteri çok küçüktür ve çok dayanıklı olduğu için dış ortamda belli bir süre yaşayabilmektedir. Her yaştaki insanı erkek-kadın fark etmeden etkileyebilmektedir. Fakat en çok genç yaştaki kadınlarda görülür. Birden fazla partneri olan ve korunmasız ilişkiye giren kişilerde hastalık riski daha fazladır. Şüpheli ilişkiden 1 ila 2 hafta sonra hastalık belirtileri ortaya çıkmaya başlar. Çünkü bakterinin kuluçka süresi 7 gün ila 15 gün arasındadır.

Klamidya Belirtileri Nelerdir? 

Klamidya hastalığına yakalanmış herkeste bir belirti veya şikayet olmayabilir. Şikayet görülen hastalarda kadın ise rahim ağzını, boğazı, kalın bağırsağın çıkım kısmı olan rektumu etkilemektedir. Erkek ise penisin iç kısmı olan üretrada, rektumda veya boğazda hastalık görülmektedir. Belirti görülmeyen hastalar da hastalığı bulaştırabilir. Şüpheli ilişkiden 1 ila 2 hafta sonra hastalık belirtileri ortaya çıkmaktadır. Kadınlarda ve erkeklerde şikayetler biraz farklı olmaktadır. 

Kadınlardaki şikayetler:

• İdrar yaparken yanma
• Anormal vajinal akıntılar
• Karın ağrısı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Cinsel ilişki sonrası kanama
• Adet dönemleri dışında görülen kanamalar

Erkeklerdeki şikayetler:

• İdrar yaparken yanma
• Testislerde ağrı
• Penis ucunda beyaz, bulanık ya da sulu akıntılar
• Penis içinden geçen üretra adındaki yapıda yanma veya kaşıntı

Ayrıca rektumda, boğazda ve gözde de şikayetlere sebep olmaktadır:

• Rektumdaki şikayetler anal yoldan şüpheli cinsel ilişki sonrası görülmektedir. Rektumda ağrı ve rektumdan akıntılara sebep olmaktadır.
• Boğaza ise korunmadan yapılan oral yolla cinsel ilişki sebep olmaktadır. Belirgin bir şikayet görülmeyebilir.
• Gözlerdeki klamidya enfeksiyonu, bakteri bulunan semen gibi vücut sıvılarının gözlere teması sonrası görülmektedir. Gözlerde yanma, kaşıntı, kızarıklık gibi şikayetlere sebep olmaktadır. Buna konjuktivitis denir.

Klamidya Nedenleri Nelerdir? 

Klamidya enfeksiyonunun bulaşma yolları hastalıklı olan kişilerle cinsel ilişkiye girmek, bakteri bulunan vücut sıvılarıyla temas, anneden bebeğe doğum sırasında bulaşma şeklinde olmaktadır. Cinsel ilişki anal yolla yapılırsa rektumda, oral yolla yapılırsa boğazda hastalık oluşmaktadır. Ayrıca bakterinin bulunduğu semen gibi vücut sıvılarının gözle teması gözde rahatsızlıkları sebep olmaktadır. Bu hastalığa sebep olan bakterinin ismi chlamydia trachomatistir.

Bazı koşullarda bu bakterinin bulaşma riski artmaktadır:

• 25 yaşından önce cinsel olarak aktif olmak
• Cinsel ilişkide birden fazla partnere sahip olmak
• Cinsel ilişki sırasında kondom kullanmamak
• Daha önce cinsel yolla bulaşmış bir hastalık geçmişi olmak

Bu sayılanlar olmadığı halde şüpheli cinsel ilişki sonrası kişi hastalığı kapabilir. Fakat bu faktörler hastalığın bulaşma riskini artırmaktadır.

Klamidya Teşhisi 

Klamidya hastalığında hastanın şüpheli cinsel ilişki öyküsü, vajinadan, penisten, rektumdan akıntı, idrar yaparken yanma şikâyetleri varsa fizik muayenede bu bölgelerde akıntı görmek tanıyı desteklemektedir. Fakat kesin tanı için doktorunuz bu akıntıdan örnek alıp laboratuvara gönderir. İdrar testi de yapılmaktadır. Bazı ülkelerde hâlihazırda tarama testleri yapılmaktadır. Yani hastalığın belirtisi görülmediği durumlar olduğu ve toplum sağlığını riske attığı için hastalığın görülme riski yüksek olan kişilerde sağlıklı olsa bile testler yapılmaktadır.

Bu kişileri şöyle sayabiliriz:

• 25 yaşın altındaki kadınlar, hastalık en sık bu popülasyonda görüldüğü için
• Gebelerde, bu hastalık bebeklere doğum sırasında geçtiği için
• Yüksek riskli erkek ve kadınlarda, sık sık ve farklı birden çok partnerlerle ilişkiye giren kişilerde

Hastalığı test etmek için iki yol bulunmaktadır:

Swab örneği: Ucunda pamuk bulunan bir çubuk yardımıyla vajinadan, rahim ağzından, rektumdan, yani hastalığın olduğu bölgeden örnek alınarak yapılan test yöntemidir. Kadınlarda bu yöntem kullanılır.

İdrar örneği: Son 1 – 2 saatte yapılmış idrar alınarak bakteri araştırılır. Daha çok erkeklerde kullanılan yöntemdir. Fakat kadında da kullanılır.

Bu testlerin sonucu yaklaşık 1 haftada çıkmaktadır. Bu sebeple klamidya olduğu şüphelenilen kişilerde antibiyotik tedavisi test sonucu çıkmadan başlanmaktadır. 

Test yapılması gereken kişiler:

• Klamidya hastalığının sebep olduğu şikâyetler görülen partnerle ilişkiye girenler
• Yeni bir partnerle korunmadan girilen cinsel ilişki
• Cinsel ilişki sırasında kondomun yırtılması
• Kişinin veya partnerinin korunmadan yabancı kişilerle cinsel ilişkiye girmiş olması
• Cinsel yolla bulaşan bir hastalığa sahip olduğunuzu düşünmek
• Gebelerin ya da gebelik planı olanların bu hastalık için test yaptırması önerilmektedir.

Klamidya Tedavisi 

Bu hastalığın tedavisi antibiyotik tedavisidir. Tek doz ya da 5 ila 10 gün süren antibiyotik tedavisi seçenekleri bulunmaktadır. Hastalık tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına sebep olduğu ve başka partnerlere de bulaşma riski olduğu için bu hastalıkta şikâyeti olmasa bile partner tedavisi de yapılmalıdır. Yani kişi evliyse eşinin de tedavi olması gerekmektedir.

Tedavi süresince hasta kondomla bile olsa cinsel ilişkiye girmemelidir. Tek dozluk tedavi alan hastalar en az 1 hafta, 10 günlük antibiyotik tedavisi alan tedavi süresi boyunca cinsel ilişkiye girmemelidir. Eğer bu antibiyotik tedavisine rağmen hastanın şikayetleri 1 hafta içinde düzelmiyorsa tekrar doktora başvurmalıdır. Tedavi sonrası düzelen hastalarda ise 3 ay sonra kontrol testi yaptırılması tavsiye edilmektedir.

Klamidya Tedavi Edilmezse 

Klamidyayı tedavi etmek hiç zor değildir. Fakat tedavi edilmeyenlerde ciddi sağlık sorunlarına sebep olmaktadır. Cinsel organların farklılığından dolayı tedavi edilmeyen hastalarda, erkeklerde ve kadınlarda farklı sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır.

 Erkeklerde görülen sorunlar:

• Testislerde iltihaplanma: Bu hastalık testislerde, spermin taşındığı tüp olan epididimde iltihaplanmalara sebep olmaktadır. Epididimde olan hastalığa epididimit, testiste olana orşit denir. Bu hastalıklar da antibiyotik ile tedavi edilmektedir. Tedavi edilmeyen vakalarda bu hastalıklar kısırlığa sebep olabilir.
• Reaktif artrit: Gözü, eklemleri, peniste idrarın geçtiği kısım olan üretrayı etkileyen bir hastalıktır. Reiter sendromu da denir. Klamidya hastalığına yakalanmış kişilerde 1 hafta sonra görülmeye başlamaktadır.  Kadınları da etkileyebilir fakat daha çok erkeklerde görülmektedir. Kesin tedavisi yoktur. Fakat hastalar birkaç aya düzelme göstermektedir. Bu sırada ibuprofen gibi ilaçlar kullanılarak hastanın şikayetleri azaltılır.
• Prostat iltihaplanması: Bu hastalık prostat bezini de etkileyebilir. Bu hastalığa prostatit denir. Bu hastalıkta ateş, bel ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi şikayetler görülmektedir.
• Proktit: Kalın bağırsağın son kısmı olan rektum denilen kısımda görülen iltihaplanmadır.

Kadınlarda görülen sorunlar:

• Pelvik iltihabi hastalık: Kadınlarda klamidya rahme, yumurtalıklara, fallop tüplerine yayılabilir. Bu hastalığa pelvik inflamatuar hastalık denir. Bu hastalık kısırlığa, kasık ve alt karın bölgesinde sürekli ağrıya, dış gebeliğe sebep olmaktadır. Klamidya hastalığında görülen şikayetler bu hastalığın şikayetleri büyük oranda benzerlik göstermektedir. 2 haftalık antibiyotik tedavisi ile hastalarda iyileşme görülmektedir. Fakat ne kadar erken tanı ve tedavi olursa kısırlık için risk o kadar az olur.
• Gebelikte sorunlar: Klamidya hastalığı gebelerde bebeği olumsuz etkilemektedir.  

Klamidyaya Ne İyi Gelir? 

Klamidya enfeksiyonu bakteri kaynaklı bir hastalıktır. Bu yüzden kesin tedavisi antibiyotiklerdir. 

Fakat hastalığın önlenmesini, bulaşmasını engelleyecek birkaç önlem alınabilir:

• Cinsel ilişki sırasında kondomu doğru bir şekilde kullanmanız gerekmektedir.
• Eğer hastalığa yakalandığınızı düşünüyorsanız hemen doktorunuza başvurun.
• Genç ve cinsel açıdan aktif olan bireylerin düzenli taramalar yaptırması önerilir.

Bunların dışında şikayetleri azaltmak için birkaç doğal yöntem kullanılabilir:

• Altınmühür: Hint boyası olarak da bilinen bir bitki türüdür. Bu bitki hastalık sırasında iltihabı baskılayarak şikayetleri azaltmaktadır. Tamamen tedavi için kullanılmaz.
• Kirpi otu: Papatya ailesinden bir bitki türüdür. Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı vücudun savaşmasını kolaylaştırır.

Bütün bu bilgilere rağmen klamidya hastalığı için bu bitkilerin etkinliği bilimsel bir çalışma ile gösterilmemiştir. 

Klamidyaya Ne İyi Gelmez? 

Klamidya hastalığının mutlak tedavisi antibiyotik olduğu için bu hastalığa yakalanan kişilerde hastalıktan korunmayla ve yayılmasını engellemeyle ilgili birkaç ipucu verilebilir.

• Cinsel ilişki sırasında kondom kullanmamak hastalık riskini artırmaktadır.
• Cinsel ilişkiye girilen partner sayısı sınırlı tutulmalı. Sürekli partner değiştirilmemeli.
• Eğer hastalığa yakalandığınızı düşünüyorsanız cinsel ilişkiden uzak durun.
• Şüpheli cinsel ilişkiden kaçının.
• Vajinal duş vajinada bulunan doğal, yararlı bakterileri de öldürdüğü için tavsiye edilmemektedir. Çünkü bu yararlı bakteriler klamidya hastalığı gibi hastalıklar için bariyer görevi görmektedirler.

Klamidya İlaçları 

Klamidya için kullanılan ilaçlar antibiyotiklerdir.

Azitromisin: Tek doz ve tablet şeklinde verilen antibiyotiktir. Bu tedavide tek seferde, çok dozda antibiyotik alınır. 1 hafta boyunca cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.

Doksisiklin: Tetrasiklin grubu bir antibiyotiktir. Bir hafta boyunca günde 2 tablet şeklinde alınır. Tedavinin tamamlanması hastalığın tekrarlamaması için önemlidir. 

Bu antibiyotiklerin kullanılamadığı durumlarda alternatif olarak eritromisin, levofloksasin, ofloksasin tedavide kullanılmaktadır. 

Lütfen doktorunuzun reçete etmediği ilaçları kullanmayınız.

Hamilelikte Klamidya

Gebelikte klamidya, bebeği olumsuz etkilemektedir. Tedavi edilmeyen gebelerde bakterinin bebeğe geçme riski vardır. Bu bakteri bebekte gözde konjuktivit, akciğerde zatürreye sebep olmaktadır. Ayrıca tedavi edilmeyen klamidya hastalığı gebelerde erken doğuma ya da düşük doğum ağırlıklı bebeğe de sebep olmaktadır. Tetrasiklin tedavide kullanılamaz. Bunun yerine eritromisin, azitromisin tedavide kullanılmaktadır.

Çocuklarda Klamidya

Çocuklarda klamidya hastalığı daha çok ergenlerde ve cinsel açıdan aktif olanlarda görülmektedir. Eğer ergenliğe ulaşmamış çocuklarda cinsel ilişki yoluyla bulaşan klamidya görülürse cinsel istismar düşünülmelidir. Ergenliğe girmiş çocuklarda cinsel sağlık açısından eğitim verilmeli ve cinsel ilişki sırasında nasıl korunacağı anlatılmalıdır. Şikayetler ve tanı açısından yetişkinlere göre pek farklılık yoktur. 13 yaşından küçük çocuklarda tedavide tetrasiklin grubu antibiyotikler verilmez. Çünkü bu grup kemik ve diş gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Diğer tavsiye edilen antibiyotikler kullanılabilir.

Bebeklerde Klamidya

Bebeklerde klamidya anneden bebeğe doğum sırasında geçmektedir. Klamidya hastası olan gebelerden vajinal yolla doğan bebeklerin yaklaşık yarısı bu hastalığa yakalanmaktadır. Sezaryen ile doğum yapan vakalarda ise bu hastalığın bebeğe bulaşması çok daha nadirdir.

Bu hastalık bebekte gözde ve akciğerde hastalığa sebep olmaktadır. Bunlar gözde konjuktivit, akciğerde klamidya pnömonisi olarak adlandırılmaktadır. Hastalık fark edilip edilmez acilen antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. Tetrasiklin grubu antibiyotikler bebeklere verilemez. Konjuktivit ve zatürre görülen bebeklerde antibiyotik olarak eritromisin tercih edilmektedir. Göz damlalarının etkili olmadığı düşünülmektedir.

Klamidya için Hangi Doktora Gidilmeli? 

Penisten, vajinadan veya rektumdan akıntısı olan ya da idrar yaparken yanma hisseden kişilerin doktora başvurması gerekmektedir. Cinsel ilişkiye girdiği partnerinde klamidya hastalığı olduğunu öğrenen kişiler de hiçbir şikâyeti olmasa bile antibiyotik tedavisi gerektiği için doktora başvurması tavsiye edilmektedir.  Klamidya hastalığı tanı ve tedavisi için kadınlar kadın doğum ve hastalıkları bölümüne, erkekler üroloji bölümüne başvurmalıdır.