Prostatit

Prostatit Nedir?

Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olan ceviz şeklinde bir bezdir. Prostatın ana işlevi, meni içinde var olan bir sıvıyı üretmektir. Prostat sıvısı bir erkeğin üreme fonksiyonlarının normal devam etmesi için gereklidir. Prostat bezi, mesanenin altında, rektumun da önünde yer alır.

Prostatit, prostat bezinin iltihaplanması durumuna verilen isimdir. Çok acı verici ve ağrılı olabilir. Ancak genellikle tedavi sonrasında iyileşme oldukça iyi bir şekilde gerçekleşmektedir.

Genellikle yaşlı erkekleri etkileyen prostat büyümesi veya prostat kanseri gibi diğer prostat durumlarının aksine, prostatit her yaştaki erkeklerde görülebilir. Ancak yaygın olarak 30-50 yaş arasındaki erkekleri etkiler.

Kronik prostatit ve akut prostatit olmak üzere iki ana prostatit tipi bulunur. Kronik prostatit, semptomların birkaç ay boyunca var olduğu daha sonra geçtiği ve tedavi edilmediğinde ilerleyen zamanlarda tekrarlayan türdür. Kronik prostatit en yaygın tiptir ve genellikle bir enfeksiyondan kaynaklanmaz.

Akut prostatit ise semptomların şiddetli olduğu ve aniden geliştiği nadir olan formdur. Nadir olmasına karşın ciddi olabilir ve acil tedavi gerektirir. Hemen hemen her zaman da bir enfeksiyon kaynaklıdır.

Prostatit Belirtileri Nelerdir?

Prostatit belirtileri, hastalığın türüne göre bir miktar farklılık gösterebilse de genel olarak aynı tip belirtiler de görülebilir. Belirtiler, hastalığın teşhisinde de hekimi yönlendirir.

4 tip prostatit türü vardır:

• Kronik Prostatit
• Kronik Bakteriyel Prostatit
• Akut (Ani) Bakteriyel Prostatit
• Asemptomatik İnflamatuar Prostatit

Kronik Prostatit Belirtileri

Kronik prostatit, en sık görülen prostatit türüdür. Prostatın iltihaplanması ve bu bölgeyi besleyen sinirlerin tahrişi sonucunda oluşur. Kronik prostatit, kronik bakteriyel prostatitten farklı olarak bir enfeksiyon kaynaklı değildir.

Kronik prostatit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• İdrar yaparken zorlanma
• İdrar yaparken ağrı
• Mesane, testis, peniste ve bazen anüste hissedilen ağrı
• Boşalmada zorlanma ve ağrı

Kronik Bakteriyel Prostatit Belirtiler

Kronik bakteriyel prostatit, nadir görülen bir bakteriyel prostatit türüdür. Kronik bakteriyel prostatit hastalığının mevcut olduğunu doğrulamak için bir idrar ve prostat sıvısı kültürü gerekir. Prostatın iltihaplanmasına neden olan bir bakteridir. Kronik bir hastalık olduğu için belirtiler uzun süre devam eder.

Kronik bakteriyel prostatit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• İdrar geçerken yanma hissi
• Sık idrara çıkma ihtiyacı
• Mesane, testis, penis ve anüste ağrı
• Boşalma ile artan ağrı

Akut Bakteriyel Prostatit Belirtileri

Akut bakteriyel prostatit de nadir görülen bir bakteriyel prostatit türüdür. Bunda da herhangi bir bakteri olup olmadığını görmek için bir idrar testi gerekir. Akut bakteriyel prostatit belirtileri ani ve ağrılı olabilir. Bazı durumlarda acil tedavi gerektirebilir.

Akut bakteriyel prostatit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Titreme
• Ateş
• İdrar geçerken çok ağrı duyma ve yanma
• İdrarı boşaltmada sorun

Asemptomatik İnflamatuar Prostatit Belirtileri

Asemptomatik inflamatuar prostatit, prostatın altında iltihap olması durumudur. Ancak bu durum herhangi bir belirtiye neden olmaz. Herhangi bir enfeksiyon bulunmaz. Genellikle yapılan testlerde tesadüfi olarak tespit edilir.

Prostatit Nedenleri Nelerdir?

Çoğu prostatit vakasına neyin neden olduğu çok açık değildir. Çoğu zaman, pelvisteki sinirler ve kaslar, o bölgedeki sinirleri etkileyen iltihap nedeniyle veya daha az olarak bakteriyel enfeksiyon sonucunda ağrıya neden olur. Bu ağrıya ve belirtilere neyin neden olduğunu bulmak oldukça önem taşımaktadır. Çünkü tedavi ve süreç buna göre değişecektir.

Bakteriyel prostatit, prostattaki bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanır. Bakteriler, enfeksiyonlu idrarın üretradan geriye doğru akmasıyla prostata girebilir. Bakteriler idrar, prostat sıvısı veya kan testlerinde tespit edilebilir.

Bakteriyel olmayan prostatit ise stres, sinir iltihabı veya tahrişi, yaralanmalar ve önceki idrar yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak oluşabilir. Aynı şekilde nadir olsa da vücutta geçmişte meydana gelen herhangi bir enfeksiyon veya yaralanmaya tepki olarak da ortaya çıkabilir. Bu prostatit formunda, idrarda veya seminal sıvıda bakteri tespit edilemez.

Pelvik ağrı için diğer olası nedenler de şunlar olabilir:

• Pelvik taban kas gerginliği
• Prostat taşları
• Üretral darlık
• Prostat kanseri
• İyi huylu prostat hiperplazisi

Akut prostatit için bazı risk faktörleri bulunur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yakın geçmişte idrar yolu enfeksiyonu geçirme
• Mesaneden idrarı boşaltmak için idrar kateteri kullanmak
• Prostat biyopsisi yapılmış olmak
• Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona sahip olmak
• HIV virüsüyle enfekte olmak
• İdrar yollarında herhangi bir problemin olması
• Kalça bölgesi travmaları

Kronik prostatit için risk faktörleri de şunlardır:

• Orta yaşlı olmak (30 ila 50 yaş arası)
• Geçmişte prostatit olması
• İrritabl bağırsak sendromu gibi diğer ağrılı karın rahatsızlıklarına sahip olmak
• Cinsel istismar

Prostatit Teşhisi

Her prostatit türü farklı bir tedavi gerektirir. Bu yüzden teşhis oldukça önemlidir. İlk öncelikle tanı sürecinde en önemli unsurlardan biri belirtilerin ve durumun hekime düzgün bir şekilde açıklanmasıdır. Buna göre doktor uygun testleri isteyecektir. Bazı durumlarda hekim hastaya bazı belirtilerin ve soruların yer aldığı bir anket doldurtarak tanıya yaklaşmaya çalışır.

Fizik Muayene

Üroloji hekimi tarafından en sık yapılan muayene dijital rektal muayenedir. Bu yöntemde, rektuma parmak sokularak prostatın durumu değerlendirilir.

Doktor prostatın genişlediğini veya hassas olup olmadığını görmek için baskı uygular ve prostatı hissetmeye çalışır. Prostat kanseri için ele gelen bir tümoral oluşumun olup olmadığını inceler. Bu test sırasında ne kadar acı hissedildiği de önemlidir. Prostatit varlığı durumunda, bu muayene normalde biraz daha fazla acı verici olabilir. Ancak herhangi bir zarara veya kalıcı acıya neden olmaz.

Ultrason

Prostat bezine daha yakından bakmak hekim transrektal ultrason yapabilir. Ultrason, prostatın bir resmini göstermek için ses dalgalarını kullanır. Prostatı görmek için, ultrason probu rektuma yerleştirilir.

İdrar ve Prostat Sıvısı Testleri

Hekim, prostat bezi sıvısı ve idrar testini muhtemel olarak ister. İdrarınızı ve sıvınızı test edebilir. İdrar ve prostat sıvısı alındıktan sonra, iltihaplanma ve enfeksiyon belirtileri açısından kontrol edilir. Test sonuçları doktora sorunun üretra, mesane veya prostatta olup olmadığını söyleyebilir.

Kan ve meni de bakteri, beyaz kan hücreleri veya diğer enfeksiyon belirtileri için test edilebilir. İyi örnekler almak zor olabileceğinden, bazen prostatitin bakterilerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını söylemek zor olabilmektedir. Ayrıca, yakın geçmişte antibiyotik tedavisi alınması durumda sonuçlar yanlış negatif çıkabilir.

Prostatite ek olarak hekim kanser riski belirlediyse, hekim prostat spesifik antijen (PSA) seviyesini kontrol etmek için kan testi isteyebilir. Ancak prostat enfeksiyonu durumunda, PSA yanlış bir şekilde yüksek bulunabilir.

Sistoskopi

Ürolog üretra, prostat ve mesanenin içine sistoskop denilen bir aletle bakabilir. Sistoskop, sonunda ışık bulunan uzun, ince bir teleskop türü olarak tanımlanabilir. Sistoskop ile ayrıntılı bir şekilde özellikle mesane incelenebilir.

Ürodinami Testleri

Ürolog ayrıca idrar akışını inceleyebilecek ürodinami testlerini kullanabilmektedir. Bunlar idrar akışının gücünü ve özelliklerini ölçmeye yardımcı olur. Bu testler ayrıca prostat, üretra veya pelvik kasların neden olduğu herhangi bir tıkanıklığı da tespit eder.

Prostatit Tedavisi

Prostatit tedavisi, prostatitin türüne bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Akut bakteriyel prostatit için en az 14 gün boyunca antibiyotik kullanılması gerekir. Bazen bazı hastalar için hastaneye yatış gerekebilir ve damar yoluyla antibiyotik verilir. İdrar çıkaramama durumunda, hekim mesaneyi boşaltmak için bir kateter kullanmayı tercih eder. Akut bakteriyel prostatit için antibiyotik tedavisinin bazen dört hafta boyunca kullanılması gerekir. Bu süreçte bir antibiyotik işe yaramazsa, başka antibiyotikler denenir.

Kronik bakteriyel prostatit için, antibiyotikleri daha uzun, en sık olarak da 4 ila 12 hafta boyunca kullanmak gerekir. Bazen tedaviye rağmen semptomlar geri döner ve antibiyotiklere tekrar ihtiyaç duyulur. Bu tedaviye yanıt vermeyen vakalarda, semptomları hafifletmek için uzun süreli, düşük doz antibiyotikler kullanılır.

Kronik prostatitin kesin nedeni bilinmediği için, sebep olan şey bakteri olmasa da antibiyotik kullanılması tercih edilebilmektedir.  Bunun haricinde anti-enflamatuar veya diğer ağrı kesici ilaçlar kullanılır.

Bir antibiyotik reçete edildiğinde, ilacın her gün aynı saatlerde alınması ve belirtiler kaybolsa bile ilaç tedavisinin tamamlanması oldukça önemlidir. Çünkü yarıda kesilen bir tedavi hastalığı iyileştiremez.

Bazı durumda alfa blokerler adı verilen ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar prostat ve mesanenin tabanı çevresindeki kasları gevşetmeye yardımcı olarak daha rahat idrar yapabilmeyi sağlar.

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAI'ler) hastayı rahatlatır ve ağrıların yok olmasına yardımcı olur. Prostat masajları prostattaki baskıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Sıcak banyolar da ağrıyı hafifletebilir.

Gevşeme egzersizleri ve diyet değişiklikleri de bazı belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilir. Özellikle baharatlı, asidik yiyecekler ve kafeinli, gazlı veya alkollü içecekler tüketilmemelidir. Daha fazla su içmek ise istenen bir durumdur.

Prostatit Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Prostatitin aşağıdakileri içerebilecek birkaç potansiyel komplikasyonu vardır:

• Akut prostatitin kronik prostatit haline gelmesi
• Mesane çıkışı tıkanıklığı veya idrar retansiyonu (İdrarın geriye doğru birikmesi)
• Kısırlık
• Prostat bezi apsesi
• Enfeksiyonun kan dolaşımına yayılması (bakteriyemi / sepsis) sonucu ölüm

Prostatit İlaçları

Prostatit bir çeşit iltihap olduğu için tedavisinde asıl olarak antibiyotik ilaçlar kullanılır. Ayrıca ağrı, idrar yapamama gibi durumlarda semptomları rahatlatmak için bazı ilaçlar reçete edilebilir. Hangi hastaya hangi ilacın kullanılacağı ise hekim tarafından belirlenmelidir.

• İbuprofen: İbuprofen bir tür steroid olmayan antienflamatuar ilaçtır ve ağrı kesici olarak kullanılır.
• Antibiyotikler: Antibiyotik tedavisi bakteri kaynaklı gelişen prostatitler için kullanılması zorunlu ilaçlardır.
• Alfa blokörler: Bu tür ilaçlar, üretradaki kasları gevşeterek daha rahat idrar yapılmasına yardımcı olur.

Prostatit için Hangi Doktora Gidilir?

Prostatit için gidilmesi gereken bölüm Ürolojidir. Üroloji bölümündeki hekim uygun tanı koyacak ve tedaviyi uygulayacaktır.

Prostatit için pelvik ağrı, işemekte zorluk veya ağrılı boşalma gibi prostatit belirtilerinin var olması hekime başvurmak için yeterlidir. Bu durumda hekim muhtemel tanı testlerini kullanarak ve fizik muayene yaparak tanıyı koyacaktır.

Ani ve şiddetli prostatit belirtilerinin görülmesi acil hekime başvurmayı gerektirmektedir. Aniden idrar çıkaramama gibi ciddi sorunlara neden olabileceğinden, hızlı bir şekilde değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Aynı şekilde kronik prostatitte de uzun süreli şikayetler varlığında hekime başvurmak gerekir.