İntravenöz Enjeksiyon

İntravenöz Enjeksiyon Nedir?

İlaçların vücuda daha etkin bir şekilde verilmesi amacıyla damar yolu ile verilmesi işlemi olan İntravenöz enjeksiyon (İV Tedavisi), deneyimli hemşire ya da sağlık görevlileri tarafından yapılmaktadır.

Hastanın şikayetlerini hızlı bir şekilde en aza indiren bu uygulama ile ilaçlar kan dolaşım sistemine geçer. İlaç vücuttaki doku ve hücrelere doğrudan ulaşarak etki eder. Oldukça güvenli bir tedavi yöntemi olan İntravenöz enjeksiyon (damar içi), damla hesabına göre yapılır.

İntravenöz Enjeksiyon Nasıl Yapılır?

• İlaç, ilaç kartı, pamuk tamponlar, tedavi muşambası, %70 etil alkol ile %10 antiseptik ilaç içeren aseptik solüsyondan oluşan ilaç tepsisi hazırlanır. 
• İlaç doğru ölçülerde hazırlanır. 
• İlaç verilmeden önce doktor tarafından kullanılacak ilaçların diyaliz fistülü, ödem oluşumu ya da alerjik bir etkisinin olup olmadığı araştırılmalıdır.
• Kolun uygulanacak yerin 15 cm üst bölümüne turnike bağlanarak koldaki damarların görülür hale gelmesi sağlanır.
• Damarın doku içindeki işleyişini hissetmek için palpe (elle dokunarak muayene edilmesi) edilmelidir.
• Uygulanacak damar (ven) belirlendikten sonra, aseptik solüsyon ve pamuk yardımı ile bölge yukarıdan aşağıya doğru temizlenir. 
• Enjeksiyonu yapacak kişi sakin olması açısından oturmalıdır.
• İğnede bulunan steril başlık çıkarılır.
• 30-40 derecelik açı ile damarın 1 cm altından ven girişi yapılır.
• İğne damar içerisinde ilerletilirken 15 derecelik açıya getirilir.
• Bu uygulamanın enjektörle yapılması halinde koldan bir miktar kan çekilerek iğne ucunun damar içinde olup olmadığı anlaşılır.
• İğne giriş yerinde kan gelmemesi halinde iğne geri çekilir ve turnike açılır. 
• İlacın verilmesi için damardan kan gelmesi gereklidir. Başka bir damardan giriş yapılması için iğne ucu değiştirilmelidir. 
• İğne ile ya da branül yardımı ile ilaç vücuda verilir. 
• İlacın dolaşım sistemine yayılması için turnike açılır.
• Damla hesabı ile yapılan bu uygulama farklı ilaçlara göre farklı miktarlarda damla sayısı belirlenir. 
• Uygulama esnasında iğnenin damarda olup olmadığı, dakika damla sayısı, flasterin (pansumanda kullanılan yapışkan bandaj) durumu sık sık kontrol edilmelidir. 
• Verilecek ilaç bittikten sonra iğne ya da branül (damar açmada kullanılan tıbbi alet) damardan çıkarılır.
• İğnenin girdiği bölgeye pamukla bastırılarak kan durdurulur.

İntravenöz Enjeksiyon (İV) Perfüzyonu Uygulanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İntravenöz Perfüzyonu (ilacın kana akıtılması) sırasında oluşabilecek komplikasyonlar izlenmelidir.
• İlaç, hemşire tarafından dikkatlice hazırlanmalıdır.
• Cerrahi aseptik teknik ile uygulanacak bölüme iyi bir şekilde temizlenerek mikrop kapma riski ortadan kaldırılmalıdır.
• Uygulamayı yapacak olan görevli hijyen açısından ellerini yıkamalı veya eldiven kullanmalıdır.
• Hastaya yapılacak işlem ve olası reaksiyonlar hakkında bilgi verilmelidir.
• İlaç daha az kullanılan koldan verilmelidir.
• İğne girişinin yapılacağı damar seçimi distalden proksimale (uzaktan merkeze doğru) doğru yapılması gereklidir.
• Arterio-venöz fistülü (atardamar ile toplardamar arasında bağ kurmak) olan ya da mastektomi (dokunun alınması) olan taraftan uygulama yapılmamalıdır.

İntravenöz Enjeksiyon Riskleri 

• Uygulanan bölgenin enfeksiyon kapması sonucunda damar üzerinde şişlik, kızarıklık, ya da ağrı oluşabilir.
• Uygulama esnasında damar içine hava girmesi halinde hava tıkacının oluşması durumu
• İğnenin damar dışına çıkması
• İlacın dolaşım sistemine karışmaması halinde ilacın damar etrafında ya da deri altında toplanması
• İğne yapılan bölgede kan birikmesi
• İğnenin atardamara yapılması halinde oluşabilecek komplikasyonlar
• Damar içerisindeki ven duvarında pıhtı ya da iltihap oluşması (tromboflebit)
• Alerjik durumların ortaya çıkması
• Ateş, titreme, terleme, öksürük ya da üşüme gibi ateşli reaksiyonların oluşması

Serum Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Serum seti ile kanül (damara girerken kullanılan tüp) birleştirilir
• Periferik venöz kateter (ulaşılabilirliği en uygun damar) doğru şekilde takılmalıdır. 
• Setin klempi (açılan damar ucunu sıkıştırmak için kullanılan alet) açılır.
• İğne giriş yerinin 1-2 cm altından solüsyonun gidip gitmediği kontrol edilmelidir.
• Gönderilecek mayi seti yada infüzyon seti 45-60 cm yukarı asılır ve ilacın gitme süresine göre ayarlamalar yapılır.
• Uygulama bitince iğne yerine kuru tamponla basınç uygulanır. 
• Hastaya uygulanan serum işlemi hemşire gözlem defterine kaydedilerek hastanın durumu izlenir.

İntravenöz Enjeksiyon ile Potasyum Verilmesi Nasıl Yapılır?

• Kalp durması problemine yol açabileceği için potasyum damara doğrudan verilmemelidir.
• Hızlı bir şekilde verilmemesi gerektiği için potasyum bulunan mayilerin gidiş hızı izlenir.
• Hasta ağrı hissederse damla gidiş hızı yavaşlatılır.
• İdrar yolu ile potasyumun %80 ‘i vücuttan atılacağı için idrar çıkışına bakılır ve idrar miktarı takip edilir.
• Eğer hastanın idrar miktarı az ve böbreklerinden problem varsa potasyum verilmez.
• Sürekli potasyum ilacının damardan verildiği hastalara belli aralıklarla EKG yapılmalıdır.

İntravenöz Enjeksiyon ile Magnezyum Nasıl Verilir?

Damar yolu ila magnezyum verilirken oluşabilecek reaksiyon gözlemlenmelidir. Aşırı miktarda magnezyum yüklenen kişilerde kan basıncı düşerek düşük tansiyon görülebilir. Vücut ısısında artış, terleme ya da kızarıklıklar oluşabilir. Bu nedenle doktorun hastaya önerdiği miktarda ilaç verilmesi önemlidir.

İntravenöz Enjeksiyon ile Kalsiyum Nasıl Verilir?

• Hastaya verilecek Kalsiyum ilacının içerisine çökelti oluşturmaması açısından fosfat ve karbonat katılmaması gereklidir.
• Damar dışına ilacın verilmesi halinde doku nekrozunu olabileceğinden ilacın doğru vene verilmesi gereklidir.
• EKG kontrolü altında, apexten (tepe noktasından) nabız sayılarak ve oldukça yavaş bir şekilde ilaç vücuda verilmelidir. Aksi halde kardiyak arreste sorunu yaşanabilir.
• Kalsiyum dijital ilaçlarla benzerlik gösterir. Bu nedenle dijital toksikasyonların (zehirlenme) ortaya çıkmaması için hastanın dijital gruba ait ilaçları kullanıp kullanmadığı öğrenilmelidir.