Tromboflebit

Tromboflebit Hastalığı Nedir?

Tromboflebit hastalığı vücutta toplardamarlarda dolaşan kanın damar içinde pıhtılaşmasına ve bu pıhtıların damarı tıkamasına neden olan bir inflamatuar (iltihabi) bir hastalıktır. 

Tromboflebit hastalığı özellikle bacaktaki yüzeyel toplardamarlarda, bir ya da daha fazla sayıda damarda görülebilir. Bacaklar dışında kollarda ve boyunda da görülebilir.

Bu hastalığa neden olan pıhtılar , toplardamarlardaki kan akışının durmasına neden olur ve o bölgede iltihap oluşturur. Oluşan iltihap zamanla orayı tahriş eder ve ağrı kızarıklık gibi belirtiler oluşturur.

Flebit toplardamarların herhangi bir nedenden dolayı iltihaplanmasına verilen isimdir . Kan pıhtısının oluşup bir toplardamarda iltihap yaratmasına ise tromboflebit denir. Flebit ve tromboflebit arasındaki fark budur.

Tromboflebit hastalığının vücudun deriye yakın kısımlarındaki toplardamarlarda görülmesine yüzeyel tromboflebit denir.

Tromboflebit hastalığının penisin dışa bakan yüzündeki toplardamarlarda görülmesi penil tromboflebit olarak adlandırılır. Penisin dış yüzeyinde ağrı, kızarıklık gibi belirtiler olabilir.

Vücutta bir bacaktan diğerine geçen , kalçalarda da görülebilen gezici bir pıhtılı damar hastalığı oluşuyorsa buna migratuar (gezici) tromboflebit denir. Genellikle altta yatan bir kansere özellikle de akciğer ve pankreas kanserine bağlıdır.

Tromboflebit Belirtileri Nelerdir?

Tromboflebit hastalığının belirtileri toplardamarlarda oluşan pıhtının kan akışını azaltması , orada bir iltihap oluşturması ve bu iltihabın o bölgeyi tahriş etmeye başlamasıyla oluşan belirtilerdir. 

Hastalıkla birlikte aşağıdaki belirtiler olmaktadır:

• Ağrı: İltihapla giden hastalıkların ilk bulgusu olan ağrı, tromboflebitte de ilk bulgulardandır. Bu ağrıya genellikle hassasiyet de eşlik eder.
• Sıcaklık farkı: Tromboflebit görülen damarların olduğu bölgede iltihaba bağlı olarak vücudun diğer bölgelerine kıyasla belirgin derecede bir sıcaklık artışı olmuştur.
• Şişkinlik: İltihabın oluşturduğu ödem tromboflebit olan organda bir şişliğe sebep olmaktadır . Şişliğin derecesi karşı vücut yarımındaki organ ile karşılaştırılır.
• Kızarıklık: Hastalığın bir bulgusu da kızarıklıktır. Genellikle kızarıklık sıcaklık farkıyla birlikte görülür.
• Sertlik: Yüzeyel trombofilebitlerde bazen damar boyunca sertlik oluşabilmektedir.

Tromboflebit Nedenleri Nelerdir?

Tromboflebit hastalığının birçok sebebi olabilir. Bu yüzden hastalığı tedavi ederken hastalığa sebep olan mekanizma göz önüne alınmalıdır. Özellikle toplardamarlar içerisinde kanın pıhtılaşmasına neden olan çoğu şey tromboflebite neden olabilir.

• Kanın damar içerisinde pıhtılaşmasına sebep olan hastalıklar tromboflebite neden olur. Pıhtılaşma mekanizmasını hızlandıran kan proteinlerinin fazlalığı veya kanın pıhtılaşmasını engelleyen kan proteinlerinin eksikliği kanın damarlarda pıhtılaşmasına neden olur ve tromboflebit yapabilir.
• Damarlarda damar bütünlüğünün bozulmasına yol açan nedenler tromboflebite yol açabilir. Damar yolundan veya kateterden ilaç tedavisi almak bu nedenlerden bir tanesi olabilir.
• Uzun süre hareketsiz kalmak kanın damarlardaki akışını yavaşlattığı için pıhtılaşmaya neden olabilir bu da tromboflebit yapar. Bazı ameliyatlardan sonra uzun süreli hareketsiz kalmak ya da uzun süreli seyahatlerde hareketsiz kalmak buna neden olabilir.
• Hamilelik, östrojen alma tedavisi, oral kontraseptifler (doğum kontrol hapı) gibi vücutta östrojen hormonunu artıran durumlarda kanın pıhtılaşmasını kolaylaştırarak tromboflebite neden olabilir.
• Ayak ve tırnak mantarları, kötü ayak bakımı, hijyenik olmayan pedikür uygulamaları gibi sebepler de mikroplara bağlı olarak tromboflebit oluşturabilir.

Ayrıca tromboflebit hastalığına yol açabilen aşağıdaki gibi bazı risk faktörleri vardır. Bu risk faktörlerine sahip olan insanların tromboflebit hastalığına yatkınlıkları ve hasta olma riskleri normal topluma göre daha fazla olmaktadır.

• Ailesinde kan pıhtılaşma bozukluğu hastalığı olan kişiler veya ailede daha önce tromboflebit hastalığına yakalanmış kişilerin olması.
• 60 yaşından büyük olmak
• Sigara içmek
• Behçet hastalığı gibi damarlarda inflamasyon (yangı) oluşturan hastalıklar
• Daha önce tromboflebit hastalığı geçirmiş olmak
• Daha önce inme gibi hastalıklar geçirmiş olmak
• Kanser hastalıkları
• Aşırı kilolu ya da obez olmak
• Hamile olmak veya yeni doğum yapmış olmak.

Tromboflebit Teşhisi

Tromboflebit hastalığının teşhisi için ilk önce doktor hastanın şikayetlerini dinler ve fizik muayenesini yapar. Tromboflebitten şüphelenmek için hastadan alınan ayrıntılı öykü yol gösterici olacaktır.

Hastanın ayrıntılı öyküsü alındıktan sonra fizik muayene yapılır. İlk önce hastalığın olduğu bölgedeki kızarıklık ve kızarıklığın boyutuna bakılır .Daha sonra ödemin sebep olduğu şişlik organın karşı tarafı ile kıyaslayarak değerlendirilir.

İltihabın olduğu bölgedeki nabız sayısı o bölgedeki atardamardan kontrol edilir. Sıcaklık artışına bakılır hastanın ağrısı ve hassasiyeti ne durumda kontrol edilir. Birden fazla yerden kan basıncı ölçümü yapılır ve not edilir. 

Bu tetkikler yapıldıktan sonra ileri incelemeler için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

• Doppler Ultrasonografi: Tromboflebit hastalığının olduğu bölgedeki damarlarda kanın akışını ölçmek ve görüntüleyebilmek için doppler ultrasonografisi kullanılır. Doppler ultrasonografisi ile kanın akışını görüntüleyebilmek için damarın olduğu yere  yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilir ve ses dalgaları geri yansıdıkça damarının durumu ve kan akışı bilgisayar ekranına yansır .Bu test ile tromboflebit tanısı konulabilir.
  
• Kan Pıhtılaşma Testleri: Pıhtılaşma bozukluğunun gösterilebilmesi için pıhtılaşma zamanı gösteren testler yapılır. Kanın pıhtılaştığı hastalıklarda vücutta pıhtılaşmayı engelleyici bir protein olan D-Dimer adlı protein yükselir. Bu yüzden D-Dimer testi de yapılır.
  
• Bilgisayarlı Tomografi : Bilgisayarlı tomografi eğer tanı kesinleştirilemezse ileri tetkik olarak kullanılabilir. Bilgisayarlı tomografi işleminden önce hastaya damar yolundan kontrast madde verilir ve damarların genişliği tıkanıklık durumu değerlendirilebilir.
  
• MR: MR çekilerek de hastanın damarları değerlendirilip tanı konulabilir.
  

Tromboflebit Tedavisi

Tromboflebit tedavisi hastalığın derecesine göre ve hastalığın oluşma şekline göre farklılık gösterebilir. Hastalık ilaç tedavisiyle iyileşebileceği gibi cerrahi tedavi gereksinimi de olabilir. Buna hastalığın derecesine, ilerleme durumuna ve tedaviye cevap verip vermeyeceğine göre karar verilir.

Tedavide amaç toplardamarda oluşan ve iltihap yaratan kan pıhtısının büyümesini engellemek ve sonrasında kan pıhtısını eriterek (tromboliz) oluşmuş olan iltihabın gerilemesini sağlamak ve hastalığı kontrol altına almaktır.

Hastanın ağrıları ve diğer şikayetleri için semptomatik tedavi uygulanabilir. 

Genel olarak tedavi aşağıdaki gibidir:

• İlk önce düşük moleküler ağırlıklı heparin gibi antikoagülan (kan inceltici) ilaçlar iğne ile yapılır ve  pıhtılaşmanın artmasını engeller. Daha sonra pıhtılaşmanın artışını önlemek için warfarin gibi ağızdan kullanılabilen antikoagülan ilaçlarla bu tedaviye devam edilir.
• Oluşan pıhtıyı yok edebilmek için pıhtı çözücü ilaçlar verilir. Bu tedaviye tromboliz tedavisi denir.
• Tromboflebitin neden olduğu iltihabı giderebilmek için steroid olmayan yangı giderici ilaçlar (NSAİD) kullanılır .
• Varis çorapları tromboflebitin neden olacağı komplikasyonları azaltmak için kullanılır. Bu varis çorapları ayakların şişmesini ve ödemi de engeller.
• Mikropların oluşturduğu enfeksiyona bağlı oluşan tromboflebitte, hastalığa neden olan mikroba göre antibiyotik tedavisi kullanılması gerekir.
• Tromboflebitin cerrahi tedavisinde, hastalıklı damarın çıkarılması uygundur. Amaç toplardamarın oluşan iltihap ile birlikte temizlenmesi ve hasarlı damarın çıkarılmasıdır.

Tromboflebit Tedavi Edilmezse

Tromboflebit hastalığı tedavi edilmezse ileriki dönemlerde hastalığın derecesi ve oluşum mekanizmasına bağlı olarak çok ciddi sonuçlara yol açabilir. Tromboflebit hastalığı altta yatan kan hastalıkları, kanser ve inme gibi başka birçok hastalığın da belirtisi ve habercisi olabilir. 

Bunun haricinde tedavi edilmeyen Tromboflebit iltihabın vücuda yayılmasıyla vücut geneli iltihaba neden olabilir ve kan zehirlenmesine yol açabilir. 

Ayrıca tedavi edilmeyen Tromboflebit daha da derinleşerek derin ven trombozuna neden olabilir.

Damarlarda oluşan pıhtının akciğerlere ilerlemesi ve akciğer damarlarını tıkaması ile pulmoner tromboemboli denilen öldürücü bir hastalığa sebep olabilir.

Bu yüzden semptomlar görülmeye başlandığı zaman doktora gidilmeli ve tedavi süresince hastalığın takibi  yapılmalıdır.

Tromboflebite Ne İyi Gelir?

Tromboflebitin tedavisi ile birlikte ağrılarınız ve diğer semptomlar geçmeye başlayacaktır. Tedavi sürecini ve iyileşmeyi hızlandırmak için ilaçlar dışında evde bazı şeyler yapılabilir. 

Bunlar:

• Tromboflebit hastalığının olduğu bölgeye günde birkaç defa sıcak uygulaması yapmak o bölgeye giden kan akımını arttırabilir ve iltihabın geriletilmesinde yardımcı olabilir. Sıcak uygulamasını sıcak nesnenin direkt vücuda temas etmesini önleyerek bir bezin üzerinden yapın ve çok uzun süre tutmayın.
• Tromboflebit eğer bacaklarda oluşmuşsa yatarken bacaklarınızı havaya kaldırın. Bacakları havaya kaldırmak oradaki kanın akımını hızlandırarak ödemin azaltılmasında ve iltihabın azaltılmasında etkili olur .
• Yüksek basınçlı varis çorapları ödemin daha hızlı geçmesinde etkilidir. Ayrıca kanın orada göllenip pıhtılaşmaya yatkınlık yaratmasını engeller.
• Bacakları hareket ettirmek ve yürümek hastalığa iyi gelir. Özellikle uzun süre hareketsiz oturanlar ve uzun yolculuğa çıkanların ayaklarını hareket ettirmesi hastalık riskini azaltacaktır.
• Kilo vermek hem hastalık oluşumunu engeller hem de hastalık sonrası iyileşmeyi hızlandırır. Bunu için meyve ve sebze ağırlıklı bir diyet programı uygulamak yararlı olabilir. Spor yapmak hem kilo vermeyi sağlar hem de hareketi arttırdığı için hastalığa iyi gelecektir .

Eğer ameliyat tedavisi aldıysanız doktorunuz dinlenmeyi önerdiği sürece dinleniniz.

Tromboflebite Ne İyi Gelmez?

Hareketsiz bir yaşama sahip olmak, uzun süre oturarak çalışmak, uzun süreli yolculuklara çıkmak da hastalık oluşumuna sebep olabileceği için Tromboflebite iyi gelmeyecektir

Aşırı kilolu olmak veya obez olmak hastalığın risk faktörleri arasındadır.

Sigara kan damarları üzerinde hasar bırakan bir etkiye sahiptir ve hastalığın iyileşmesini olumsuz yönde etkiler.

Dışarıdan östrojen hormonu takviyesi almak hastalığın oluşum riskini arttırdığı için hastalığa iyi gelmemektedir.

Bunlar dışında tedavinizle ilgili doktorunuzun önerdiği şeylere uyunuz ve önermediği şeylere uyunuz.

Tromboflebit İlaçları

Düşük moleküler ağırlıklı heparin, fondaparinux veya apiksaban gibi kan inceltici (antikoagülan) ilaçlar kullanılır .

Toplardamarlarda oluşan ve hastalığa sebep olan  pıhtının büyümesini önlemek için birkaç ay boyunca warfarin veya rivaroxaban almanız istenecektir. Bu kan inceltici ilaçlar dikkatsiz kullanıldığında aşırı kanamaya neden olabilir. Bu yüzden kullanırken mutlaka doktorunuzun talimatlarına göre kullanmalısınız. 

Alteplaz, tromboliz tedavisi olarak toplardamarlarda oluşan kan pıhtılarını çözmek için kullanılır .

Toplardamarlarda oluşan iltihabı azaltmak için İbuprofen veya naproksen sodyum gibi steroid olmayan yangı giderici ilaç (NSAID) kullanılabilir

Doktorunuzun reçete etmediği ilaçlar kullanılmamalı ve reçete edilen ilaçlar dikkatli kullanılmalıdır.

Tromboflebit Ameliyatı

Kalp ve damar cerrahi uzmanı hekimler Tromboflebit olan damarları cerrahi olarak ameliyatla çıkarabilir. Bu işlem küçük kesilerle toplardamarın çıkarılmasıyla yapılır. Toplardamar çıkarılınca kanını taşıdığı organın beslenmesi bozulmayacaktır çünkü organa bağlı diğer damarlar çıkarılan damarı tolere edebilir.  

Ameliyat iki şekilde yapılabilir:

• Endovenöz ablasyon: Bu yöntemle toplardamar içine kateter denilen küçük boru parçaları konulur. Bu kateterlerden elektrik akımları gönderilerek damarların içerisinde kanın akışı durdurulur. Daha sonra küçük kesilerle kan akışı durdurulan damar çıkarılır.
• Skleroterapi: Bu tedavide etkilenen damarın içerisine direkt ilaçlı bir madde enjeksiyonu yapılır. Bu madde damarın şişmesine ve tamamen kapanmasına neden olur. Daha sonra tıkanan damar küçük kesiler yapılarak cerrahlar tarafından çıkartılabilir.

Hamilelikte Tromboflebit

Hamilelik sırasında vücutta östrojen hormonu arttığı için Tromboflebit olma olasılığı normalden daha fazladır. Her 1000 hamileliğin 2'sinde Tromboflebit görülebilir. Hamileyken sigara içiyor olmak ve uzun süre hareketsiz kalmak Tromboflebit oluşumuna neden olabilir.

Hamilelikte Tromboflebit riskini azaltmak için uzun süre hareketsiz kalmamak, her saat başı pozisyon değiştirmek gerekir. Bu şekilde kanın bacaklarda birikmesi önlenmiş olur. Eğer sigara içiliyorsa sigarayı bırakmak da riski azaltacaktır.

Tanı ve tedavisinde hamilelerde uygulanan özel bir işlem yoktur. Doktorun tavsiyesiyle verilen ilaçları kullanmak ve tavsiyelerine uymak hastalığın tedavisinde yardımcı olacaktır.

Çocuklarda Tromboflebit

Tromboflebit hastalığı genelde 40 yaşından sonra tanı alınan bir hastalık olmasına rağmen çok ender olarak 14 18 yaşları arasındaki çocuklarda da görülebilir. Çocukluk çağında görülen Tromboflebit yetişkinlerinkinden daha hafif seyreder ama ileriki yaşlarda hastalığa tekrar yakalanma riski daha yüksektir.

Tromboflebit için Hangi Doktora Gidilir?

Tromboflebit hastalığının belirtileri görüldüğünde en kısa sürede dahiliye veya kalp ve damar cerrahisi uzmanına muayene olmak gerekmektedir.

Hastalık başka hastalıkları da tetikleyebileceğinden ve altta yatan daha farklı hastalıkların habercisi olabildiğinden hastaların Tromboflebit şüphesi olduğunda doktora gitmeleri gerekmektedir.

Dahiliye uzmanları ve Kalp damar cerrahları hastalığın tanısını koymada ve tedavisini düzenlemede en yetkin olan uzmanlardır.

Eğer hastada penil Tromboflebit varsa üroloji polikliniğine gidip üroloji uzmanlarına muayene olunabilir.