Karaciğer Hemanjiomu

Karaciğer Hemanjiomu Nedir?

Hemanjiyom, kan damarlarının toplanmasıyla oluşan, iyi huylu (kanserleşmeyen) kitlelerdir. Karaciğer hemanjiyomu, karaciğerin en sık görülen iyi huylu kitlesidir. Karaciğerdeki kan damarlarının toplanmasıyla oluşur ve ciddi boyutlara ulaşabilir. Yine de kişide rahatsızlıklara sebep olması sık karşılaşılan bir durum değildir. Karaciğer hemanjiyomları, sıklıkla hemanjiyom varlığının düşünülmesi dışındaki sebeplerle yapılan görüntülemelerde tespit edilmektedir. Amerika’da yetişkinlerin %1 ila 5’inde  karaciğer hemanjiyomu bulunduğu ancak hiçbir belirti göstermedikleri düşünülmektedir. 

Karaciğer hemanjiyomları küçük olduklarında herhangi bir sıkıntıya sebep olmazken büyük karaciğer hemanjiyomları ağrıya sebep olabilmektedir. Hemanjiyomlar sıklıkla tek başına bulunur ve beş santimetreden daha küçüktür. Ancak bazı durumlarda kişide çok sayıda hemanjiyom bulunabilir ve hemanjiyomlar daha büyük boyutlara ulaşabilir. Belirtilere sebep olan hemanjiyomlar genellikle dört santimetreden büyük hemanjiyomlardır.

Hemanjiyomların sebep olduğu en ciddi sağlık sorunu, yırtılmalarıyla meydana gelen kan kaybıdır. Hemanjiyom, kan damarlarının yumaklaşmasıyla oluştuğu için, bu damarların yırtılması kişide ciddi kan kayıplarına sebep olabilir. Hemanjiyom yapısındaki kan damarlarının yırtılmasıyla (hemanjiyom patlaması) görülen kan kaybı ve buna bağlı oluşan kalp yetmezliği, kişinin ölümüne sebep olabilmektedir.

Karaciğer Hemanjiomu Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer hemanjiyomları, küçük ve tek olduklarında sıklıkla belirtiye sebep olmazlar. Ancak kişide birden fazla hemanjiyomun bulunması ve hemanjiyomların büyük olması, rahatsızlıklara sebep olabilmektedir. Hemanjiyomlar, sıklıkla farklı sorunlara bağlı olarak yapılan görüntülemelerde tespit edilirler. Karaciğer hemanjiyomları şu belirtilere sebep olabilmektedir:

• Bulantı ve kusma
• Erken doyma
• Karnın sağ üst kadranında ağrı hissi
• Şişkinlik
• İştah kaybı
• Kansızlık (anemi)
• Zayıflama
• Yüksek ateş

Karaciğer hemanjiyom ağrısı, karnın sağ üst kadranında hissedilir. Karaciğerin sınırlarında olan ve şişkinliğe sebep olan hemanjiyomların ağrıya sebep olması daha olasıdır. Hemanjiyomun patlaması ve iç kanama görülmesi de ağrıya sebep olur.

Karaciğer hemanjiyomunun sebep olduğu belirtiler, başka pek çok sebebe bağlı olabilen, özgül olmayan belirtilerdir. Bu belirtilere bağlı olarak yapılan ileri tetkiklerde karaciğer hemanjiyomunun tespit edilmesi, belirtilerin hemanjiyoma bağlı olarak görüldüğü anlamına gelmemektedir. Karaciğer hemanjiyomu olan pek çok kişi hemanjiyom sebebiyle rahatsızlık yaşamazken başka bir rahatsızlık sonucunda bu belirtileri gösterebilir ve yapılan tetkikler sonucunda karaciğer hemanjiyomu ortaya çıkabilir. 

Karaciğer Hemanjiomu Nedenleri Nelerdir?

Karaciğer hemanjiyomlarına sebep olduğu netleştirilen herhangi bir sebep ortaya konamamıştır. Genel kabul, karaciğer hemanjiyomlarının konjenital olduğu yönündedir, kişiler hemanjiyomla doğmuştur. Karaciğer hemanjiyomunun sebebi netleştirilemese de, karaciğer hemanjiyomu görülen kişilerde ortak özellikler dikkat çekmektedir. Bu özellikler, karaciğer hemanjiyom gelişiminin risk faktörleridir. Karaciğer hemanjiyom gelişimi için risk faktörleri şu şekildedir:

• Yaş: Çocukluktan erişkinliğe ve yaşlılığa kadar pek çok yaş grubunda karaciğer hemanjyomları tespit edilebilmektedir. Ancak özellikle belirtilere sebep olan karaciğer hemanjiyomları, otuz ila elli yaşlarında daha çok görülür.
• Cinsiyet: Karaciğer hemanjiyomları, kadınlarda erkeklerden daha sık görülmektedir. Bunda, kadınlık hormonu olarak bilinen ve kadınlarda erkeklerden çok daha yüksek düzeylerde bulunan östrojenin etkisi olduğu düşünülmektedir. 
• Gebelik: Gebelikte kadınlık hormonları olarak bilinen östrojen ve progesteronun seviyesi artmaktadır. Hiç gebelik yaşamayan kadınlarda karaciğer hemanjiyomu görülmesi riski, gebelik yaşamış kadınlara göre daha düşüktür.
• Hormon Replasman (Yerine Koyma) Tedavisi: Kadınların menopoz döneminde vücutlarındaki östrojen seviyesinin düşmesi, çeşitli rahatsızlıklar yaşamalarına sebep olabilir. Bu rahatsızlıklardan muzdarip olan kadınlara birkaç yıl boyunca, hormon yerine koyma tedavisi uygulanabilmektedir. Bu tedavide verilen östrojen hormonu, karaciğer hemanjiyomlarının büyümesine sebep olabilmektedir. 
• Doğum Kontrol Yöntemleri: Kadınların doğum kontrolü amacıyla kullandıkları ilaçlar östrojen ve progesteron hormonları içermektedir. Doğum kontrol ilaçlarının kullanımı vücuttaki östrojen seviyesini yükselterek karaciğer hemanjiyomlarının büyüme ve belirti verme ihtimalini artırır. 

Karaciğer Hemanjiomu Teşhisi

Karaciğer hemanjiyomu sıklıkla belirtiye ve fizik muayene bulgularına sebep olmaz. Karaciğer hemanjiyomları, görüntülemede karaciğer hemanjiyomu ile uyumlu lezyon saptanması sonucunda tespit edilmektedir. Karaciğer hemanjiyomlarını karaciğerde gelişebilecek diğer tümöral oluşumlardan ayırmayı sağlayan çeşitli görüntüleme teknikleri vardır.  

Ultrasonografi

Kontrastlı ultrasonografi, yüksek frekanslı dalgaların vücuda gönderilmesi sonrasında vücuttan geri dönen (yankılanan) dalgaların toplanması ve bu yankılanmaya sebep olan yapıların özelliklerinin yankılanmanın derecesine göre belirlenmesi ile görüntü oluşturulmasıdır. Daha sert yapılar daha büyük yankılara sebep olurken sıvı ve gazlar gönderilen dalgaların daha çoğunun geçip gitmesine izin vermektedir. 

Bilgisayarlı Tomografi

Bilgisayarlı tomografi, kişinin vücudunun çok kesitli grafisini çekmek için kullanılmaktadır. Bu görüntüleme tekniğinde kişinin vücudunun bir ekseninde (önden arkaya, soldan sağa ya da yukarıdan aşağıya) belli aralıklarla çok sayıda görüntü alınmaktadır. Bu sayede karaciğerdeki bir tümörün derinliği anlaşılabilir. 

Manyetik Rezonans Görüntüleme

Manyetik alan yaratan bir cihazın kişinin vücudunun manyetik alanla girdiği etkileşime dair verilerin bilgisayarda işlenmesiyle görüntü oluşturulmasıdır. Karaciğerdeki tümöral oluşumlar görüntülenebilmektedir.

Sintigrafi

Teknesyum 99m olarak bilinen radyoaktif işaretleyicinin kullanılması, kanlanan alanların belirlenmesinde kullanılabilmektedir. Hemanjiyomlar kan damarlarının yumaklanması ile oluşması hemanjiyomların sintigrafi ile görüntülenmesini mümkün kılmaktadır.

Anjiyografi

Anjiyografi, damarların görüntülenmesini sağlayan, X ışını kontrastıdır. Karaciğerdeki damar yumaklarının görüntülenmesi için uygun bir tekniktir. 

Karaciğer Hemanjiomu Tedavisi

Karaciğer hemanjiyomları; sayı ve büyüklüklerine, hemanjiyomu olan kişinin karaciğer işlevlerine ve genel sağlık durumuna bağlı olarak farklı yöntemlerle tedavi edilebilir. Ancak karaciğer hemanjiyomunda kullanılan herhangi bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Kişide rahatsızlığa sebep olmayan (asemptomatik) karaciğer hemanjiyomları tespit edildiği takdirde, altı ile on iki ayda bir görüntülenerek takibe alınmaktadır. Tümörün büyümesi, kan akışının artması gibi durumların tespit edilmesi halinde tedavi uygulanmakta, aksi takdirde müdahale edilmemektedir. 

Büyük, çok sayıda, kişide rahatsızlığa sebep olan, karaciğer işlevlerini bozan veya benzeri sebeplerle tedavi gerektiren tümörler için farklı tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir:

• Hemanjiyomun çıkarılması: Hemanjiyomun cerrahi girişimle çıkarılması kararında en önemli etken tümörün yerleşimidir. Cerrahi işlem sırasında kolay erişilebilir bölgelere yerleşen hemanjiyomların tedavisinde kullanılır.
• Karaciğer lobektomisi: Bazı durumlarda hemanjiyomun çıkarılabilmesi karaciğerin hemanjiyom etrafındaki parçalarının da çıkarılmasıyla mümkün olmaktadır.
• Atar damar bağlanması ve embolizasyonu: Hemanjiyomlar kanlanarak büyümektedir. Kan akışı azalan hemanjiyomların büyümesi durabilir ve hatta bu hemanjiyomlar küçülebilir. Kan akışının kesilmesi için kullanılan iki yöntem bulunmaktadır: karaciğer atar damarının bağlanması ve atar damardan kan akışını önlemek için damara pıhtılaştırıcı ilaç enjekte edilmesi (embolizasyon). Sağlıklı karaciğer dokusu diğer atar damarlardan aldığı kan sayesinde bu işlem sonucu zarar görmez. 
• Karaciğer nakli: Karaciğerde, çıkarılması sonrasında işlevsel karaciğer dokusunun kalmayacağı kadar büyük veya tek tek çıkarılamayacak kadar çok sayıda hemanjiyomun bulunması durumunda uygulanmaktadır. Karaciğer hemanjiyomu olan kişilerin çoğu bu tedaviye ihtiyaç duymaz.
• Radyasyon tedavisi: Radyasyon, hemanjiyom hücrelerine zarar vermesi amacıyla karaciğer hemanjiyomuna uygulanmaktadır. Ancak daha etkili ve güvenli tedaviler tercih edilmekte ve radyasyon tedavisi nadiren kullanılmaktadır.

Karaciğer Hemanjiomu Tedavi Edilmezse

Karaciğer hemanjiyomları herhangi bir bulguya sebep olmadan yıllarca karaciğerde bulunabildiği gibi kişide çok ciddi sağlık sorunlarına da yol açabilmektedir. Tedavi edilmeyen karaciğer hemanjiyomları şu sağlık sorunlarına yol açabilir:

• Hemanjiyom yapısındaki damarların, travmaya maruziyet sonucunda veya kendiliğinden yırtılması
• Çevre organlarda baskı
  • Karaciğer hemanjiyomlarının mideye baskı uygulaması erken doyma belirtisine sebep olmaktadır.
  • Karaciğer hemanjiyomlarının safra kanallarına baskı uygulaması safranın bağırsağa akışını azaltıp kana geçişini artırarak sarılığa yol açar.
  • Karaciğer hemanjiyomlarının karaciğer kapsülüne baskı uygulaması sağ üst kadranda ciddi ağrı ve şişkinliğe sebep olur.
• Tümör içine veya çevresine kanama
• Tümördeki kan damarlarının içerisinde pıhtı oluşumu 

Karaciğer Hemanjiomu Ne İyi Gelir?

Karaciğer hemanjiyomu hiçbir belirti yaşamamış kişilerin ölüm sonrası muayenelerinde (otopsilerinde) bulunabilmektedir. Hemanjiyomlar herhangi bir sıkıntıya sebep olmadan kişide bulunabilir. Karaciğer hemanjiyomları sıklıkla cerrahi olarak tedavi edilmekte ve cerrahi işlemler özellikle bebek ve çocuklar için risk taşıyabilmektedir. Bebek ve çocuklarda tespit edilen hemanjiyomların zaman içerisinde kendiliğinden küçülebildiği ve hatta ortadan kaybolabildiği gösterilmiştir. Bu sebeple belirtiye sebep olmayan küçük hemanjiyomlara özellikle çocuklarda agresif tedavi uygulanmaması ve altı ayda bir takip edilmesi kişi için daha uygun olabilmektedir. Hemanjiyomlar büyüme riski taşıdığı için kontroller aksatılmamalıdır. 

Karaciğer Hemanjiomu Ne İyi Gelmez?

Karaciğer hemanjiyomları, fiziksel travmalar sebebiyle yırtılabilmektedir. Hemanjiyom tespit edilen kişilerin hemanjiyom için tedavi olmadan fiziksel travmaya maruz kalma risklerinin olduğu işleri yapmaları önerilmemektedir. 

Karaciğer Hemanjiomu Ameliyatı 

Karaciğer hemanjiyomunun temel tedavisi damar yumağının karaciğerden çıkarılmasıdır. Hemanjiyomlar her zaman karaciğerden kolaylıkla çıkarılamayabilir, çok sayıda ve büyük hemanjiyomların çıkarılması için sağlıklı karaciğer dokusunun da bir kısmının çıkarılması gerekebilmektedir. Karaciğer hemanjiyomunda uygulanabilen farklı cerrahi türleri bulunmaktadır:

• Karaciğer Nakli: Karaciğerde çok sayıda kitle olması durumunda karaciğerdeki sağlam dokuların ayrılması ve yalnızca tümörlerin çıkarılması uzun bir cerrahi işlem gerektirir ve bırakılan sağlam dokular, karaciğer işlevlerini yerine getirmek için yeterli olmaz. Bu sebeple karaciğer vericisi bulunduğunda kişinin karaciğeri tamamen çıkarılır ve yerine vericinin karaciğeri nakledilir.
• Enükleasyon: Karaciğerdeki sağlam dokulara zarar verilmeden tümör dokusunun çıkarılmasıdır. Karaciğerin hemanjiyom olan lobunun tamamen çıkarılması (lobektomi) işleminden daha üstün olduğu düşünülmektedir. Çoklu tümörlerde ve karaciğer dokusunun işlevini yitirdiği durumlarda tercih edilmemektedir. Hemanjiyom dokusu çıkarılır ve sağlam dokular arasında bağlantı kurulur. 
• Karaciğer Lobektomisi: Karaciğerdeki pek çok tümörde kullanılan lobektomi işlemi, tümörün yer aldığı lobun tamamen çıkarılmasıdır. Hemanjiyom yapısındaki damarların kesilmesi ciddi kanamalara sebep olur ve enükleasyon işleminde hastaya yüksek miktarlarda kan nakli yapılması gerekir. Lobektomi işlemi kanama riski açısından enükleasyona üstündür ve ciddi kanama sorunları yaşanması muhtemel hastalarda tercih edilir.

Karaciğer Hemanjiomu için Hangi Doktora Gidilir?

Karaciğer hemanjiyomu hiçbir rahatsızlığa sebep olmayabilse de, bazı durumlarda yumak olmuş damarların parçalanması ciddi iç kanamalara sebep olabilmektedir. Karaciğer hemanjiyomu belirtileri gösteren kişilerin hızlı bir şekilde tıbbi yardım almaları hayatidir. Karaciğer hemanjiyomları genel cerrahi uzmanlarınca tedavi edilmektedir. Karaciğer hemanjiyomu belirtileri kişilerin iç hastalıkları (dahiliye) bölümlerine başvurmaları da uygun olabilmektedir, çünkü belirtiler karaciğer hemanjiyomu için özgün değildir ve iç hastalıkları ile ilişkili pek çok ciddi hastalığın belirtileri olabilir.