Bebeğin Yabancı Cisim Yutması

Bebeğin Yabancı Cisim Yutması Nedir?

Bebeklik veya oyun çağı çocuklukta yabancı cisim yutmak katı ya da sıvı olan, yutulmaması gereken cisimlerin bebek tarafından yutularak mideye gönderilmesi olarak ifade edilmektedir. Özellikle bebeklik döneminde, bebeğin çevresinin farkına varması ve çevresindeki birçok şeyi tanımaya çalışması ile yabancı cisimler ile teması artmaktadır. Bebeklerde yabancı cisim yutma bu nedenle çok sık görülen ve bebeğe bakım veren kişiler tarafından oldukça dikkat edilmesi gereken bir durum olarak göze çarpmaktadır.

Bebeklerde yabancı cisim yutma genellikle;

• Solunum sistemi 
• Sindirim sistemi kanalına kaçma olarak ikiye ayrılır. Sindirim sistemine kaçan maddeler genellikle tehdit oluşturmaz ama mutlaka çıkarılması gereken cisimler de olabilir. Ancak solunum sistemine kaçan cisimler oldukça dikkat edilmesi gereken ve hayati önem taşıyan, acil müdahale gerektiren büyük bir sorun olarak görünmektedir.

Bebeğin Yabancı Cisim Yutmasının Belirtileri Nelerdir?

Bebeklik döneminde bebeğin büyüyerek oturması veya emeklemesi gibi çeşitli hareketler ile etrafındaki nesnelerin ne olduğunu anlamaya çalışması, çevresini tanıması bu dönemde gelişir. Özellikle bebekler çevresindeki cisimleri ağzına götürerek tanıma eğilimi göstermektedirler. Bu eğilim özellikle bebeğin hareketlenmeye başladığı 0-3 yaş arasında bulunmaktadır. 

Bebeğin yabancı cisim yutması aşağıdaki gibi belirtiler göstermektedir:

Sindirim sistemine kaçan yabancı cisim belirtileri;

• Bebeklerde huysuzluk
• İştahsızlık,
• Kabızlık ya da ishal,
• Sürekli ağlama hali
• Kusma gibi çeşitlendirilebilir. Bazen belirti vermeden yabancı cisim dışkı ile vücuttan uzaklaştırılmaktadır. Ancak yabancı cismin varlığı çeşitli belirtiler ile de kendini göstermektedir.

Solunum sistemine kaçan yabancı cisim belirtileri;

• Bebekte ani bir şekilde meydana gelen morarma,
• Nefes alamama,
• Hırıltı ya da ıslığa benzer ses çıkarma,
• Kimi durumlarda öksürme nöbetleri (tam tıkanmada öksürme görülmez), 
• Bilinç kaybı yaşama gibi çeşitli belirtiler bebeklerde yabancı cisim yutulduğunun en önemli belirtilerindendir. Bu belirtiler acil müdahale gerektirmektedir. Aksi durumda bebeğin hayatı tehlikeye girebilmektedir.

Bebeğin Yabancı Cisim Yutmasının Nedenleri Nedir?

Bebeklerde yabancı cisim yutma durumu, bebeğin çevresini keşfetmesi ile nesneleri tanıma ile başlamakta ve çok dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Bebek çevresindeki her nesneyi merak eder, onu tanımaya çalışır ve tanımak için de ilk yaptığı girişim ise ağzına götürmektir. Özellikle oral dönemde bebekler ağız yolu ile ilişkili davranışlar sergiler (emme gibi). Bu nedenle nesneleri ağzına götürür ve tanımak ister. Bu nedenle ağzına sokabileceği metal para, boncuk, şeker, fındık, iğne, oyuncak parçaları gibi küçük nesneleri tercih ederler. 

Bebeğin Yabancı Cisim Yutmasının Teşhisi

Bebeklerde yabancı cisim yutulması ilk olarak bebeğe bakım veren kişi tarafından fark edilen ve teşhis edilen bir durumdur. Ancak her zaman asıl teşhis uzman doktorlar tarafından yapılmaktadır. Bebeklerde yabancı cisim yutmanın teşhisi doktor tarafından çeşitli tetkikle istenerek kolaylıkla konulmaktadır. 

Bunlar;

• Röntgen,
• Endoskopi,
• Rijit bronkoskopi (hava yollarının incelenmesinde kullanılan yöntem)
• Bilgisayarlı tomografi (BT özellikle opak olmayan maddelerin görüntülenmesinde kullanılır.)
• Akciğer filmi gibi çeşitli şekillerde teşhis yöntemleri ile bebeklerde yabancı cisim yutma teşhis edilmektedir.

Bebeğin Yabancı Cisim Yutmasının Tedavisi

Bebeklerde yabancı cisim yutma oldukça sık rastlanan ve çok dikkat edilmesi gereken, sonuçları ciddi sorunlara sebep olabilen ve ölüme kadar götürebilen büyük bir problemdir.  Tedavi için ilk müdahale acil uygulanacak çeşitli manevralardır. 

Bu tedavi yöntemleri ise şunlardır;

• Bebekler için Heimlich Manevrası: Bebek yüzü yere bakacak şekilde kola yatırılır. Kafası vücuduna göre daha aşağı olacak şekilde konumlandırılır ve yüzü kesinlikle yere bakmalıdır. İki kürek kemiğinin arasına süpürülür tarzda 5 kez aşırı şiddetli olmayacak vurulmalıdır. Bu manevra ile bebeğin soluk borusuna kaçan cisim çıkabilmektedir.
• Cisim boğaza kaçmadı ise elle çıkarma,
• Çok daha derinde ya da zarar verici maddelerin (mıknatıs, pil gibi) çıkarılması için çeşitli cerrahi yöntemler ve ameliyat gibi çeşitli yöntemler ile bebeklerde yabancı cisim yutmada tedavi edici yöntemler olarak kullanılmalıdır. Özellikle soluk borusuna ve solunum sistemine kaçan cisimler için acil tedavi hayati öneme sahiptir.

Bebeğin Yabancı Cisim Yutması Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bebeklerde yabancı cisim yutma ciddi sonuçlar doğurabilen bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Öncelikle soluk borusuna kaçan cisimler acil müdahaleler ile çıkarılmalıdır. Çünkü bu maddeler nefes alımını engeller ve boğulma ile sonuçlanarak ölüme neden olabilir. Aynı zamanda akciğerlere zarar verebilmektedir. 

Sindirim sistemi için sindirilemeyen ve dışarı atılamayan maddeler özellikle pil, mıknatıs, plastik, vida gibi zarar verici cisimler acilen çıkarılması gereken maddelerdir. Bu maddeler eğer bebekte kalmaya devam ederse toksik etki yaratabilir ve zamanla çok büyük organ ve doku hasarları yaratabilir. Aynı zamanda hayatı da tehdit eder.

Bebeğin Yabancı Cisim Yutmasına Ne İyi Gelir?

Bebekleri küçük cisimlerden ve maddelerden olabildiğince uzak tutmak en iyi yapılacak şeydir. Buna ek olarak bebek eğer cisim yutmuşsa kesinlikle doktora gidilerek maddenin ne olduğu tespit edilmeli ve doktorun tedavisi uygulanmalıdır.

Bebeğin Yabancı Cisim Yutmasına Ne İyi Gelmez?

Yabancı cisim yutmaya neden olan en temel şeyler fındık, şeker gibi boğazı tıkayabilecek çeşitli yiyecekler, küçük parçalı oyuncaklar, madeni para, iğne, boncuk, pil gibi birçok zararlı maddeyi bebeklere yakın yerlerde tutmak bebeğin yabancı cisim yutmasına zemin hazırlar. Aynı zamanda bebeğe zarar veren sıvıların maddelerin de etrafta olmaması gerekir. Bunlara ek olarak bebeği doktora götürmekte gecikmek çok daha kötü sonuçlara neden olabilir.

Bebek Yabancı Cisim Yuttuğunda Hangi Doktora Gidilir?

Bebekler yabancı cisimler ve küçük nesneler ile temas halinde iken bunları yutma eğilimi gösterdiklerinde büyük bir sorun oluşmaktadır. Özellikle soluk borusuna takılan ya da solunum sistemi organlarına zarar veren maddeler hayati risk oluşturmaktadır. Öncelikle böyle bir durumla karşı karşıya kalındığında bebek acilen ilk müdahale yapıldıktan sonra vakit kaybedilmeden doktora götürülmelidir. Bu doktorların en başında acil servis doktorları yer almaktadır. Ancak bebeğin solunum sistemine kaçan cisimler için pediatrik göğüs cerrahisine; sindirim sistemi için ise pediatrik gastroenteroloji bölümüne gidilerek acilen tedavi edilmesi gerekmektedir.