Bebeklerde Epilepsi

Bebeklerde Epilepsi Hastalığı Nedir?

Epilepsi hastalığı, beyindeki sinir hücresi (nöron) topluluklarının, senkronize (eş zamanlı) bir biçimde deşarj olmaları sonucunda görülen ve kasılma nöbetleri ile seyreden bir sorundur. Halk arasında sara hastalığı adı ile de bilinmektedir. Kasılma nöbetleri bittikten sonra hasta, günlük yaşamına kaldığı yerden devam edebilmektedir. Çeşitli nedenler ile ortaya çıkabilen bu hastalığın tanısı için, tek bir nöbet geçirmiş olmak yeterli değildir. 

Bebeklerde epilepsi hastalığı, çok sık karşılaşılan bir sorun değildir. Fakat özellikle de erken doğan bebeklerde görülme ihtimali vardır. Bunun sebebi, prematüre (erken doğan) bebeklerin beyinlerinin çeşitli hasarlara karşı savunmasız olması ve nöbetlere yatkın olmasıdır. Kronik (kalıcı) hastalıklar grubuna dahil olan epilepsi, bazı bebeklerde tamamen iyileşme gösterebilmektedir. Erken teşhis ve tedavinin sağlanabilmesi için, bebekler yakından takip edilmelidir. Herhangi bir anormallik olduğu düşünülürse zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır.

Bebeklerde Epilepsi Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde epilepsi krizi, çocuk ve yetişkinlerde görülen epilepsi krizlerinden daha farklıdır. Yenidoğanların beyin gelişimi henüz tamamlanmadığından dolayı, tipik bir epilepsi krizinde meydana gelen eşgüdümlü (koordine) reaksiyonları oluşturamaz. Bebeklerde gözlerin yukarı kayması epilepsi nöbetleri sırasında sıklıkla görülen bir belirtidir. 

Bebeklerde epilepsi nöbeti sırasında görülen belirtilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Yüz ifadesinde değişiklik,
• Nabız ve solunum değerlerinde farklılık,
• Kol ya da bacakların kaskatı kesilmesi,
• Çenede kilitlenme ya da ağızdan köpüklü salya gelmesi,
• Bacak ya da kol kaslarında seğirmeler ve sarsılmalar,
• Seslere karşı duyarsızlaşma,
• Kusma,
• Vücutta ani kasılma ve sarsılma,
• Ortaya çıkan belirtilerin, belirli aralıklarla tekrarlaması ve belirli bir süre boyunca devam etmesi,
• Ortaya çıkan belirtilerin, dışarıdan yapılacak herhangi bir müdahaleye yanıt vermemesi.

Bebeklerde Epilepsi Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde ortaya çıkan epilepsi hastalığının sebebi çoğu zaman bilinmemektedir. Fakat prematüre (erken doğmuş) bebeklerde epilepsi krizleri çoğu zaman enfeksiyon ve beyin kanaması gibi sorunlara bağlı olarak görülmektedir. 

Bebeklerde epilepsi hastalığının nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Genetik yatkınlık,
• Erken doğum,
• Doğum öncesinde ya da doğum sırasında görülen bazı sorunlar,
• Hipoksi (beynin oksijensiz kalması) gibi bazı beyin hasarları,
• Enfeksiyon,
• Hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü),
• Tümör hastalıkları

Bebeklerde Epilepsi Teşhisi

Epilepsi bebek hareketleri ve tepkilerinde bazı değişimlere sebep olur. Ancak yenidoğanlarda meydana gelen belirtilerden çok azı dışarıdan fark edilebilecek kadar şiddetlidir. Anormal bir hareketin, bir süre devam ettikten sonra yok olması ve bu durumun düzenli olarak tekrarlanması halinde epilepsi krizlerinden şüphelenilir. Bebeği epilepsi olan anneler, nöbet sırasında video çekerek teşhisin konulmasına katkıda bulunabilirler. 

Bebeklerde epilepsi teşhisi için kullanılan tetkikler şu şekilde sıralanabilir:

• EEG (Elektroensefalografi): Bu tetkikte, bebeğin kafasına birkaç adet elektrot yapıştırılır. Bu sayede bebeğin beyin aktiviteleri gözlemlenir. Ağrısız bir işlemdir ve yaklaşık olarak 1 saat sürmektedir. EEG ile sorunun epilepsi olup olmadığı kesinleşir.
• İdrar ve Kan Tahlili: İdrar ve kan tahlili, nöbetlerin kalsiyum eksikliği gibi farklı sorunlara bağlı olarak meydana gelip gelmediğinin anlaşılması için uygulanır. Bu tahlillerin sonucuna bakılarak epilepsi teşhisi konması mümkün değildir.
• MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme): Manyetik rezonans görüntüleme tetkiki ile epilepsiye neden olan problem teşhis edilebilmektedir. Fakat sara hastalığı her zaman bir tümöre ya da doku hasarına bağlı olarak ortaya çıkmadığı için, altta yatan problem MRG sonucuna yansımayabilir.

Bebeklerde Epilepsi Tedavisi

Epilepsi hastalığının tedavisinde amaç, nöbetlerin ortaya çıkmasını engellemektir. Bu amaç ile kullanılabilecek pek çok ilaç vardır. Tedavi planı oluşturulurken; hastalığın kaynağı (altta yatan sebebi), bebeğin kaç aylık olduğu, sara krizinin türü ve bebeğin genel sağlık durumu göz önünde bulundurulmaktadır. Tedavi için reçete edilmemiş hiçbir ilaç kullanılmamalıdır. Uzman tarafından reçete edilmiş ilaçlar kullanılmadan önce prospektüs okunmalı, ilaç ile etkileşime girebilecek gıdalar (greyfurt vb.) bebeğe yedirilmemelidir.

Bebeklerde Epilepsi Tedavi Edilmezse

Epilepsi hastalığı, 30 ile 120 saniye arasında süren nöbetler ile karakterizedir. Epilepsi olan bebeklerde gelişim bozuklukları görülebilmektedir. Bebeklik döneminde görülen nöbetler çok şiddetli olmasalar da çocukluk ve yetişkinlik döneminde görülen nöbetler son derece tehlikeli olabilmektedir. Tedavi edilmemiş epilepsi, ilerleyen yaşlarda şiddetli nöbetlere sebep olabilir. Sara hastalarının; nöbet sırasında düşüp kafa travması yaşaması, solunumunun durması ve tehlikeli bir bölgede aniden bayılması gibi riskler vardır. Epilepsi, yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşürmektedir. Bu nedenle tedavisi ihmal edilmemelidir.

Bebeklerde Epilepsiye Ne İyi Gelmez?

Epilepsi nöbeti sırasında görülen kasılma ve titreme gibi belirtiler, ailelerin panik yapmasına sebep olmaktadır. Böyle bir durumda en sık yapılan hata, bebeğin kol ve bacaklarını tutarak kasılmayı engellemeye çalışmaktır. Epilepsi nöbeti başladıktan sonra, dışarıdan yapılacak müdahaleler iyileşme sağlamayacağı gibi, bebeğin zarar görmesine sebep olabilmektedir. Bu nedenle kriz başladıktan sonra bebeğe herhangi bir müdahale yapılmamalıdır. Bebek yumuşak bir zemine alınmalı ve asla yalnız bırakılmamalıdır.

Bebeklerde Epilepsi Ameliyatı

Bebeklerde epilepsi hastalığının ilaçla tedavi edilemediği durumlarda, ameliyat seçeneği değerlendirilir. Operasyon kararı alınmadan önce, birçok tetkik yapılır ve hastalığın seyri detaylı bir biçimde incelenir. Ameliyat, son çare olarak tercih edilir ve bebeğin yeterince büyümesi beklenir.  Epilepsi hastalığının cerrahi tedavisinde, sorunlu bölge çıkarılır ya da epilepsi pili uygulaması yapılır. Ameliyat sırasında ya da sonrasında ortaya çıkabilecek problemler, operasyondan önce aileye detaylı biçimde anlatılır ve rıza formu imzalatılır.

Çocuklukta Epilepsi

Çocukluk çağında görülen epilepsi hastalığı çoğu zaman ilaçlarla kontrol altına alınabilmektedir. Ayrıca çocuğun beslenmesinin düzenlenmesi de sara krizlerinin sıklığını azaltmaktadır. Epilepsi hastalığı olan çocuklarda, öğrenme güçlüğü görülmesi ihtimali vardır. Bu nedenle çocuğun gelişimi yakından takip edilmelidir. Kriz sırasında çocuğa su içirmeye çalışmak gibi hatalı davranışlar ciddi sorunlara yol açacağından dolayı, çocuğun ailesi ve çevresi, epilepsi nöbeti sırasında yapılması gerekenler hakkında detaylı olarak bilgilendirilmelidir.

Bebeklerde Epilepsi için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeklerde epilepsi belirtilerinin fark edilmesi zor olabilmektedir. Bebeklerde uykuda epilepsi belirtileri ile bazı reflekslerin karıştırılması mümkün olduğu için, belirtiler düzenli olarak tekrarlamıyorsa panik yapılmamalıdır. Eğer belirli bir süre boyunca devam edip, sonrasında kaybolan ve belirli aralıklarla tekrarlayan kasılma benzeri belirtiler görülürse, bebek mutlaka bir uzmana götürülmelidir. Çocuk nörolojisi bölümü, epilepsi hastalığının teşhis ve tedavisi ile ilgilenmektedir. Ancak bu bölümün bulunmadığı bölgelerde, pediatri (çocuk sağlığı ve hastalıkları) bölümüne de başvurulabilir.