Deri Altı İmplant Nedir?

Deri altı implantı (kontraseptif), kadınlar için uzun vadeli bir doğum kontrol yöntemidir. Gebelik önleyici bu implant, kolun üst tarafında cildin altına yerleştirilen, yaklaşık bir kibrit çöpü büyüklüğünde esnek bir plastik çubuktur. Bu doğum kontrol çubuğu, servikal mukusu (rahim ağzı akıntı) kalınlaştırmak ve uterusun (rahim) astarını inceltmek için düşük, sabit dozda bir progestasyonel hormon salgılamakta ve tipik olarak yumurtlamayı da baskılamaktadır.

Deri Altı İmplantı Nasıl Çalışır?

Deri altı implantı yani kontraseptif implant, üst koldaki cildin altına yerleştirildikten sonra sürekli olarak aynı dozda progestasyonel hormonu salgılar, bu da rahim ağzının spermin rahme girişini engelleyen çok kalın bir mukus salgılamasına neden olur. İmplant ayrıca yumurtlamayı da engeller ve uterusun endometriyal zarının incelmesini teşvik eder. İmplant sonucu şikayetler hafifler ve kanama azalır.

Doğum kontrol yöntemi olan deri altı implant adet döngüsünün ilk beş günü içinde veya döngünün herhangi bir noktasında takıldığında, yedi gün sonra çalışmaya başlar. Etkin olduğu dönem gelene kadar geçen zamanda bu yüzden alternatif doğum kontrol yöntemleri ile korunmaya devam edilmelidir. Bu çubuklar, baskın olarak kullanılmayan kolun üst tarafına cildin altına yerleştirilir ve beş yıla kadar etkili olabilir ancak genellikle 3 yılda bir değiştirilmesi tavsiye edilmektedir.

Eğer kişi hamile kalmaya karar verirse, takılı olan deri altı implantı son kullanma tarihlerinden önce de çıkarılabilir. Çıkarıldıktan sonraki bir ay içinde, hamileliği için başka bir engel yoksa hamile kalabilir. Bunun yanında bu doğum kontrol yöntemini emziren kadınlar da dahil olmak üzere her yaştaki kadın için uygun bir doğum kontrol yöntemidir.

Deri Altı İmplantı Avantajları ve Dezavantajları

Bir kibrit çöpü büyüklüğünde küçük ve ince bir çubuk olan deri altı implantının sunduğu pek çok avantajlar vardır. Bu avantajlar konusunda bilgi sahibi olunması diğer doğum kontrol yöntemlerine göre neden tercih edileceği konusunu netleştirmektedir. Deri altı implantlarının kullanıcılarına sunduğu avantajlar ve dezavantajlar şunlardır;

Avantajlar

• İmplantın yerleştirilmesinden sonraki yedi gün içinde yüzde 99'a varan yüksek etkinlik sağlar.
• Rahim içi cihazlara kıyasla çok ucuz, uzun vadeli bir doğum kontrol yöntemidir.
• Kadınların çoğunda güvenli olarak uygulanabilir.
• Sağladığı etki hiçbir müdahaleye gerek kalmadan üç yıl sürer.
• Hamileliğin doğal olarak gerçekleşmesine izin vermek için çoğu durumda kolayca çıkarılır.
• Sürekli doğum kontrolü sağladığı için kullanıcılarının doğum kontrol güvenliği ile ilgili bir önlem ve endişe yaşamadan, cinsel hayatlarına rahatça devam edebilmelerini sağlar.
• Uygun fiyatlı olması sayesinde pek çok kişi tarafından kolayca uygulanabilir bir doğum kontrol yöntemidir.
• Emzirme döneminde kullanım için güvenlidir. 
• Çoğu durumda menoraji (uzun süreli aşırı adet kanaması) ve dismenoreyi (aşırı ağrılı adet dönemi) hafifletir.
• Kombine hormonal kontrasepsiyon (gebeliği önleyen ilaçlar) kullanımının yapılamadığı durumlarda doğum kontrolü sağlar.
• İmplantın çıkarılmasından sonraki 21 gün içinde doğurganlığa hızlı dönüş yaşanır
• Bazı kadınlar, implantın kullanılmasının ardından sivilcelerde iyileşme yaşarlar.
• Endometrial kanserlere karşı bir miktar koruma sağlar.
• Takılması ve çıkarılması basit ve hızlıdır.

Dezavantajları

Doğum kontrol yöntemi olan deri altı implant milyonlarca kadın tarafından kullanılmaktadır. Bu doğum kontrol yönteminin avantajları ve dezavantajları konusunda kullanıcılar arasında farklı görüşler bulunmaktadır. Bilinen dezavantajları şu şekilde sıralanabilir;

• Uygulandıktan sonra ilk birkaç ayda baş ağrısı, mide bulantısı, göğüs hassasiyeti ve ruh hali değişimleri gibi geçici yan etkiler yaşanabilir.
• Adet dönemleri düzensiz olabilir veya tamamen durabilir.
• Sivilce yapabilir veya mevcut sivilce sorununu kötüleşebilir.
• Kullanıcıyı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (CYBE'lere) karşı korumaz, bu nedenle ek bir doğum kontrol yöntemi (prezervatif gibi) kullanması gerekebilir.
• Antikonvülsanlar (nöbet ilaçları), belirli antibiyotikler veya St.John's wort (sarı kantaron) bitkisi ile etkileşim yapabilir.
• Anında koruma sağlaması, her durumda mevcut olmayabilir ve yerleştirildikten 7 gün sonra etki sağlayacağından dolayı bu zamanda başka bir etkili doğum kontrol yöntemi kullanılması gerekir.

Deri Altı İmplantı Nasıl Yapılır?

Doğum kontrol deri altı implant yerleştirilmeden önce kişinin genel sağlığı gözden geçirilir. Bu değerlendirme sırasında kişinin adet döngüsüne ve kullandığı önceki doğum kontrol yöntemlerine göre implantın yerleştirilmesi için uygun zaman belirlenir. Bu süreçte kişinin hamilelik testi yaptırması ve bir hafta boyunca hormonal doğum kontrol yöntemlerinden herhangi birini kullanmaması gerekir.

Hazırlık Aşaması

Deri altı implantı prosedürünün kendisi sadece bir dakika kadar sürer ancak yapılan hazırlık biraz daha uzun sürebilir. İşlem öncesi hazırlıklar şu şekildedir;

• Hastadan daha önce geçirdiği rahatsızlıklar ve varsa kronik hastalığı ile ilgili öyküsü alınır. Hastanın sürekli kullandığı ilaçlar sorgulanır. Hastada implant kullanımına dair bir kontrendikasyon yoksa diğer aşamalara geçilir.
• Kişinin genel sağlık durumunu değerlendirilirken, bilgiler alınır, gerekirse kan testi veya idrar testi gibi testler uygulanması istenebilir. 
• Gerektiği durumlarda hamile olunmadığına dair hamilelik testi yaptırılabilir. 
• Lokal anestezi ile uygulandığı için midenin bulanmaması adına 2 saat öncesi bir şey yenilip içilmemesi yararlı olabilir ancak zorunlu bir durum değildir, kişinin seçimine bağlıdır.
• Baskın olarak kullanılmayan kolda uygulanacak alan işaretlenir.
• İşaretlenen alan dezenfekte edilir.
• Lokal anestezi yapılır. 

İşlem Aşaması

Deri altı implant takılırken çoğunlukla kişi farkına bile varmaz. Takılma işlem adımları basitçe şu şekilde sıralanabilir;

• İmplantın takılacağı kol anestezi ilacı ile uyuşturulduktan sonra gerilmesi için dirsekten bükülmüş olarak, baş hizasına kaldırılmış şekilde tutulur.
• Kolun üst kısmının iç tarafında bulunan biseps ve triseps kasları arasındaki alana özel aplikatör cihazı kullanılarak deri altı implantı yerleştirilir. 
• Yerleştirme işlemi yapıldıktan sonra uygulayıcı elle kontrolünü yapar ve kullanıcının da kontrol etmesini ister.
• Yerleştirilen derinlik önemlidir çünkü çok derine yerleştirildiği zaman çıkarılmasını gerektiren durumlarda  çıkarılma işlemi zor olabilir.

Deri Altı İmplantı Yan Etkileri

Deri altı implantı yerleştirme ve çıkarma işlemi son derece basit ve bir o kadar kısa süren bir işlemdir. Her ne kadar güvenilir bir işlem olarak bilinse de her tıbbi prosedür gibi kendine has yan etkileri bulunmaktadır. Bu yan etkiler şu şekildedir;

• İşlem yapılan alanda bir dereceye kadar morarma
• Kolda ağrı 
• Tahriş
• Kanama
• Baş dönmesi 
• Mide bulantısı ve kusma 
• Hafif karın ağrısı

Deri Altı İmplantı Riskleri 

Doğum kontrol deri altı implant, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamamaktadır. Bir yıl süreyle deri altı implantı kullanan 100 kadından sadece 1'i hamile kalmıştır. Gebelik önleyici implant kullanılırken hamile kalınsa dahi, döllenmiş yumurta rahim dışına yani genellikle fallop tüpüne yerleştiğinden dolayı gebeliğin ektopik (dış gebelik) olma ihtimali daha yüksek olmaktadır. 

Bununla birlikte, gebelik önleyici implantlar çoğunlukla gebeliği önlediği için, onu kullanan kadınların ektopik gebelik yaşama riski, doğum kontrolü kullanmayan, cinsel açıdan aktif olan diğer kadınlara göre çok daha düşüktür. Deri altı implantı yerleştirme işleminin kendine has riskleri vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

• İmplantın yerleştirildiği alanda hareket etmesi 
• Yanlışlıkla damara yerleştirildiğinde pulmoner artere (büyük kan damarı) kaçması
• Özellikle komplikasyonlarla birlikte hipertansiyon (yüksek tansiyon) öyküsü gelişmesi
• Damarla ilgili hastalıklardan dolayı kalp krizi riski
• Kan şekerinin yükselmesine neden olan insülin direncinin oluşması
• Kırık veya bükülmesinden kaynaklı riskler
• Nöbet, migren, uyku hali, libido kaybı ve anksiyete gibi sinir sistemi ve psikolojik bozukluklar yaşanması
• Göğüste yumrular gelişmesi
• Ağır, uzun süreli vajinal kanama
• Baldırda sürekli ağrı ve şişme gibi bacaklarda kan pıhtısı belirtileri yaşanması
• Cildin veya gözlerin beyazlarının sararması gibi sarılık (karaciğer sorunları) belirtileri veya semptomları
• İşlem alanında kızarıklık, hassasiyet, şişme, hassasiyet, kızarıklık, ya da akıntı 
• Kanserli olmayan yumurtalık kisti riskinde artış
• Adet görmeme (amenore) dahil vajinal kanama düzenindeki değişiklikler
• Azalan cinsel dürtü
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Hafif insülin direnci
• Ruh hali değişimleri 
• Mide bulantısı veya mide rahatsızlıkları yaşanması
• Diğer ilaçlarla potansiyel etkileşimler
• Göğüste ağrı
• Vajinal iltihap veya kuruluk
• Kilo alınması

İşlemden sonra

Toplamda birkaç dakika süren deri altı implant yerleştirme her ne kadar basit bir işlem olsa da işlemden sonra dikkat edilmesi gerekenler vardır. Dikkat edilmesi gerekenler basitçe şu şekildedir;

• İmplantın yerine yerleşip yerleşmediği genellikle elle kontrol edilir ancak bazı durumlarda gerekirse, ultrason veya röntgen de kullanılarak da kontrol edilebilir.
• İşlem yapılan alan pansuman yapılarak küçük bantla kapatılır. 
• Bazen bu küçük bandın üstüne morarmayı ve kanamayı önlemek amacıyla bir bandaj veya alçı kalıpla baskı uygulanabilir. Bandaj veya alçı kalıp, implant tam yerleşene kadar baskı uygulaması içindir ve genellikle 24 saat sonra çıkarılmaktadır ancak küçük bant üç ila beş gün kalmalıdır.
• İşlem yapılan alan iyileşene kadar ıslatılmamalı ve darbeye maruz kalmamalıdır.
• Enfeksiyon şüphesi varsa hemen doktora danışılmalı ve gerekirse antibiyotik kullanılmalıdır.

Deri Altı İmplantı Kimlerde Yapılamaz?

Deri altı implantı doğum kontrol yönteminin her yaştaki kadınlar için uygun olduğu belirtilse de bazı durumlarda uygulanması sakıncalıdır. Kişinin bu doğum kontrol yöntemini kullanmasına engel teşkil eden durumlar şunlardır;

• Deri altı implantının herhangi bir bileşenine karşı alerji,
• Ciddi düzeyde kan pıhtısı problemi,
• Kalp krizi veya felç geçirdiyse,
• Karaciğer tümörleri veya karaciğer hastalığı,
• Bilinen meme kanseri öyküsü veya meme kanseri şüphesi,
• Gebelik veya gebelik şüphesi bulunan durumlar,
• Teşhis edilmemiş anormal genital kanaması varsa deri altı implantı uygulanmaz.

Her ne kadar bu doğum kontrol aracını üreten ilaç firmaları, kan pıhtılaşması öyküsü olan kadınlar tarafından kullanılmaması gerektiğini belirtse de deri altı implantının kan pıhtılaşması riskini etkileyip etkilemediği henüz açık değildir. Bunun dışında deri altı implantı taktırmadan önce göz önünde tutulması gereken başka sağlık koşulları da vardır, bu koşullar şu şekildedir;

• Anesteziklere veya antiseptiklere alerjik reaksiyon
• Depresyon
• Diyabet
• Safra kesesi rahatsızlığı
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol veya yüksek trigliseritler (yağ asidi bileşeni)
• Nöbet veya epilepsi öyküsü

Deri altı implantı, aşırı kilolu kadınlarda kullanıma engel değildir ancak, deri altı implantının vücut kitle indeksi (BMI) 30'un üzerinde olan kadınlarda yüksek derecede etkili olmadığı belirtilmektedir. Ayrıca kullanılan bazı ilaçlar ve bitkisel ürünler, kandaki progesteron düzeylerini düşürebilir ve bu da bu implantın etkinliğini azaltabilir. Doğum kontrol implantı ile etkileşime girdiği bilinen ilaçlar arasında; bazı nöbet ilaçları, bazı yatıştırıcılar, bazı HIV ilaçları ve ayrıca St.John's wort (Sarı kantaron otu) bitkisi bulunmaktadır. Eğer kişi bu ilaçlardan herhangi birini kullanıyorsa, farklı doğum kontrol seçeneklerinden biri tercih etmesi sağlıklı olur.

Deri Altı İmplantının Çıkarılması İşlemi 

Doğum kontrol deri altı implant, üç yıla kadar hamileliği önleyebilir. İstenmeyen gebeliğe karşı koruma sağlamaya devam etmek için üç yıl sonra çıkarılmalı ve değiştirilmelidir. Ayrıca aşağıdaki durumlarda, deri altı implantının süresi dolmadan çıkarılması gerekebilir. Bu durumlar şunlardır;

• Auralı migren
• Kalp hastalığı veya inme
• Kontrolsüz yüksek tansiyon
• Sarılık
• Ciddi depresyon

Deri altı implantın çıkarılması için cihazın alt köşesinin olduğu noktaya lokal anestezi uygulanarak küçük bir kesi işlemi yapılmaktadır. İmplantın ucu görünür hale gelip bir pens ile tutulabilene kadar implant çubuğu yavaşça kesiğe doğru itilir ve sonrasında pens ile çekilerek alınır. Daha sonra alan pansuman yapılarak bandajlanır. Bu işlem sadece 5 dakika kadar süren çok kısa ve basit bir işlemdir.