Elmacık Kemiği Kırığı

Elmacık Kemiği Kırığı Nedir?

Elmacık kemiği kırığı; yanak bölgesinde bulunan elmacık kemiği adlı kemiğin herhangi bir hasar sonucu kırılması durumudur. 

Elmacık kemiği, yüzün yan bölgesinde bulunan ve yüzün şeklinin oluşturulmasında oldukça önemli bir kemik yapısıdır. Ayrıca yüz kaslarını uyaran ve onların çalışmasını sağlayan facial sinir adı verilen yüz siniri ile orbita adlı gözün içine oturduğu yuvayla yakın ilişkide olması bu kemiğin önemini daha da arttırır. 

Elmacık kemiği kırıkları özellikle yüz bölgesine alınan bir travma sonucu gelişen bir durumdur. Bu kemiğin vücut için önemli yapılarla komşuluk halinde olması, kırığın önemini arttırmaktadır. Bu yüzden diğer yüz kemiği kırıklarında olduğu gibi elmacık kemiği kırığında da acil tanı ve tedavi oldukça mühimdir.

Elmacık Kemiği Kırığı Belirtileri Nelerdir?

Elmacık kemiği yüzün yan bölgesinde bulunan ve derinin hemen altında hissedilebilen bir kemik olduğu için; elmacık kemiği kırıklarında yüzde oluşan belirtiler dikkat çekicidir. Ayrıca hastada yakın komşulukta bulunan dokuların hasarına bağlı olarak da semptomlar gelişebilir. Elmacık kemiği kırığında en sık rastlanılan semptomlar şöyle sıralanabilir:

• Yüzün Yan Bölgesinde Şişlik: Travmaya bağlı elmacık kemiği kırıklarında kemiğin üst bölgesinde bulunan deri ve kas dokuları da hasara uğrayacağı için; bu bölgede şişlik gelişimi gözlemlenebilir.
• Yüzün Yan Bölgesinde Morluk: Elmacık kemiği kırığında; elmacık kemiğinin üzerini örten deriyi besleyen kapiller adlı ince damar yapıları travmaya bağlı olarak hasarlanır. Bunun sonucunda kapillerlerden cilt altına kanama gerçekleşir. Bu kanama hastaya morluk oluşumu olarak yansır.
• Yüzde Kesi İzi: Elmacık kemiği kırığı eğer travma anında sivri bir cisimle temas sonucu gerçekleşmişse; bu durumda hastada ciltte kesi gerçekleşebilir.
• Görme Bozukluğu: Elmacık kemiği; gözün yuvası olarak adlandırılan ve gözün içine oturduğu orbita adlı boşlukla yakın temas halinde olduğu için, elmacık kemiği kırıklarında bu bölgede hasarlanabilir. Bu bölgenin hasarına bağlı hastada görmede bulanıklık yada görme kaybı gerçekleşebilir.
• Göz Sklerasında(Beyaz Kısmında) Kanlı Görünüm: Elmacık kemiği kırığına bağlı orbita travmasında; orbitanın dışardan aldığı darbeye bağlı göz içindeki küçük kapiller damarlar hasarlanabilir. Buna bağlı hastada sklerada kırmızı görünüme rastlanılabilir.
• Çift Görme: Elmacık kemiği kırığına bağlı orbitaya alınan ciddi travma; hastada çift görme semptomuna yol açabilir.
• Yüz Kaslarını Oynatmada Zorluk: Elmacık kemiği yüz kaslarının hareketini sağlayan facial sinir ile yakın komşuluktadır. Bu yüzden hastada elmacık kemiği kırığında bu sinir de zedelenebilir. Facial sinirin zedelenmesine bağlı kişide yüz kaslarını oynatma zorluğuna rastlanılabilir.
• Çiğnemede Zorluk: Elmacık kemiği çene kemiği ve çene kasları ile de yakın komşuluk içerisindedir. Elmacık kemiği kırığına bağlı hastada çene kemiğinde ve çene kaslarında da harabiyet görülebilir. Buna bağlı olarak hastada çiğnemede zorluk semptomuna rastlanılabilir.
• Yüzde Uyuşukluk: Elmacık kemiği kırığına bağlı facial sinir hasarı yada zedelenmesi sonucu hastada yüzde uyuşukluk semptomuna rastlanılabilir.

Elmacık Kemiği Kırığı Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Elmacık kemiği; yüzün yüzeyel bir kemiğidir. Buna bağlı olarak kırığına çok sık rastlanılır. Elmacık kemiği kırığı özellikle dışardan alınan travmalara bağlı gelişir. Bunun dışında pek çok etken elmacık kemiği kırığına neden olabilir. Elmacık kemiği kırığına yol açan en sık etkenler:

• Yüze Alınan Travmalar: Yüze alınan travmalar elmacık kemiği kırıklarının sık rastlanılan bir nedenidir. Özellikle yüksek bir yerden yere düşme sonucu gelişen yüz travmalarında elmacık kemiği kırığı sık rastlanan bir olgudur.
• Dövüş Sporları: Dövüş sporları; özellikle dövüşle ilgilenen sporcularda sık rastlanılan elmacık kemiği kırığı nedenidir. Bu kişilerde yüze alınan güçlü bir yumruk elmacık kemiği kırığına yol açabilir.
• Trafik Kazaları: Trafik kazaları; elmacık kemiği kırığına yol açan bir diğer nedendir. Trafik kazası esnasında yüzün direksiyona çarpması, torpidoya çarpması, kaza sonucu hava yastığının şişmesi ile yüzünün sıkışması durumunda elmacık kemiği kırığı oluşabilir.
• Spor Yaralanmaları: Spor yaralanmaları elmacık kemiği kırığına yol açan bir diğer etkendir. Özellikle futbol, basketbol, voleybol gibi oyunların oynandığı esnada sert bir şekilde yere düşme sonucu spor yaralanmaları gelişir. Bu yaralanmalar içinde elmacık kemiği kırığı da bulunur.

Elmacık Kemiği Kırığı Teşhisi

Elmacık kemiği kırığına sahip hastalar çoğunlukla yüze alınan darbe yada travma sonrası hastada gelişen semptomlarla hekime başvururlar. Bu yüzden hastaların hastalıkla alakalı öyküsünün alınması oldukça önemlidir. Elmacık kemiği kırığının teşhisinde kullanılan yöntemler:

• Anamnez: Anamnez; hastanın hastalığı hakkında yaşadığı semptomları hekime dile getirmesi durumudur. Elmacık kemiği kırığı yaşayan hastalar çoğunlukla yüzlerinde morluk, şişlik, yüzde uyuşma, görme bozukluğu veya görme kaybı gibi nedenlerle hekime başvurur. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, bu şikayetlerin travma ile ilişkisini, şikayetleri arttırıp azaltan etkenleri sorgular. Ardından fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede hekim hastanın ödemli yüz bölgesini inceler. Bu bölgedeki morluğu, orbitanın genel durumunu, hastanın görme miktarını ve görüş alanını muayene eder. Ardından görüntüleme yöntemlerine başvurur.
• Direkt Grafi: Direkt grafi; X ışınları kullanılarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Bu yöntemle hastada bulunan kemiklerin yapısı ve düzeni incelenebilir. Elmacık kemiği yüz kemiklerinin önünde bulunan bir kemik olduğu için minimal bir kırık oluşumunda direkt grafide gözlemlenmeyebilir. Ancak hastada büyük bir elmacık kemiği kırığı varsa; bu durumda hastadaki kırık direkt grafi ile de gözlemlenebilir.
• Bilgisayarlı Tomografi(BT): Bilgisayarlı tomografi; direkt grafiye benzer şekilde X ışınları kullanılarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Ancak direkt grafiye göre kesitsel görüntü vermesi; özellikle kemik kırıklarında oldukça sık başvurulan bir yöntem olmasına sebep olmuştur. Bu yöntemle hastadaki minimal elmacık kemiği kırığı dahi tespit edilebilir.

Elmacık Kemiği Kırığı Tedavisi

Elmacık kırığının tedavisi; kırığın oluşum şekli, yaralanmanın düzeyi ve hastanın genel durumuna göre planlanır. Eğer hastada ufak düzeyde bir kırık varsa, görme kaybı ve yüz kaslarını oynatamama gibi problemler eşlik etmiyorsa bu hastalara Konservatif Tedavi uygulanır. Konservatif tedavide hasta yakın gözlem altında tutulur, ağrısını kesmeye yönelik Medikal Tedavi uygulaması yapılır. Hastanın yüzü elmacık kemiği kırığı maskesi adı verilen maskeyle kaplanır. Belli bir süre sonra kırığın kaynaması sağlanır.

Eğer hastada bulunan Elmacık kemiği kırığı üst düzeyde ise, hastanın yüzünde ciddi değişim varsa, Elmacık kemiği kırığına orbita kırıkları yada sinir yaralanmaları eşlik ediyorsa bu durumda hastaya Cerrahi Girişim uygulanır.

Elmacık Kemiği Kırığı Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Elmacık kemiği kırığı tanı konulduğunda mutlaka tedavi edilmesi gereken, tedavi edilmediğinde çok ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir hastalıktır. Elmacık kemiği; gözün içine oturduğu orbita adlı göz yuvasıyla yakın birliktelik içerisindedir. Elmacık kemiği kırığında bu bölgeye gelebilecek travmalar göze, göz sinirlerine veya göz yaşı kanalı gibi gözün kendi yapısal bölümlerine zarar verebilir. Elmacık kemiği kırığına bağlı görme bozukluğu yaşayan kişilerde tedavi uygulanmazsa; görme kaybına kadar giden süreç varolabilir.

Elmacık kemiği yüze giden ve yüzdeki mimik kaslarını uyaran facial sinir adlı sinire ve çiğneme kaslarına çok yakındır. Bu yüzden elmacık kemiği kırığında kişide facial sinir harabiyeti sonucu yüzde uyuşukluk, karıncalanma, yüz kaslarını hareket ettirememe gibi problemler ve çiğneme kaslarında gelişen travmaya bağlı çiğneme sırasında sürekli ağrı oluşabilir.

Elmacık kemiği büyük tükürük bezi olan parotis bezi ve bu bezin kanalı ile de oldukça yakındır. Bu bölgeye uygulanan bir darbe bu beze ve besin kanalına hasar verebilir. Bu durum tedavi edilmezse kişide tükürük üretimi bozulabilir.

Elmacık Kemiği Kırığında Kullanılan İlaçlar

Elmacık kemiği kırığı; eğer minimal bir kırıktan oluşmuşsa ve hastada ciddi semptomlar bulunmuyorsa; bu durumdaki hastaya konservatif tedavi uygulanır. Konservatif tedavide kişinin var olan ağrısı kesilir ve yara yerinin enfeksiyon kapmasını önlemek için bazı ilaçlar kullanılır. Elmacık kemiği kırığının konservatif tedavisinde kullanılan ilaçlar;

• Ağrı Kesici İlaçlar: Bu ilaçlar hastada var olan ağrının kesilmesine yönelik kullanılan ilaçlardır. İçerik olarak parasetamol, ibuprofen, naproksen, diklofenak, asetaminofen gibi maddeleri barındıran bu ilaçların yan etkileri arasında bulantı, kusma, hazımsızlık, iştahsızlık, kabızlık ve ishal gibi semptomlar bulunur. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaşırsa ilaca ara verilmeli ve hekimle irtibata geçilmelidir.
• Antibiyotik İlaçlar: Bu ilaçlar özellikle yara kesisiyle birlikte oluşan elmacık kemiği kırıklarında; bu bölgede enfeksiyon oluşumunun önüne geçilmesine yönelik kullanılan ilaçlardır. İçerik olarak amoksisilin, klavulanik asit, siprofloksasin, ofloksasin, moksifloksasin, doksisiklin gibi maddeleri barındıran bu ilaçlar halsizlik, iştahsızlık, baş dönmesi gibi yan etkilere neden olurlar. Bu yan etkiler hastayı rahatsız ediyorsa hekime başvurulmalıdır.

Elmacık Kemiği Kırığı Ameliyatı 

Elmacık kemiği kırığı eğer çok ciddi bir kırık yapısıysa, hastanın yüzünde belirgin şekil bozukluğu, görmede kusur yada görme kaybı varsa bu durumda cerrahi girişim uygulanır.

Elmacık kemiği kırığı genel anestezi altında(tüm vücudun uyuşturulduğu anestezi türü) uygulanır. Bu işlemde eğer hastada elmacık kemiği kırığına ek deri yaralanması varsa ve bu yara ameliyat için kullanılabilir bir düzeyde ise ameliyat bu boşluktan yapılır. Eğer hastada deri lezyonu yoksa veya ameliyat için kullanılabilir bir lezyon değilse bu durumda hastanın elmacık kemiği bölgesine cerrahi olarak kesi yapılır. Bu kesi ile kemik bölgeye ulaşılır, kırık kemik plak yada vidalarla sabitlenir. Ardından cilt estetik dikişle dikilerek olabilecek en az miktarda iz bırakılmaya çalışılır.

Ameliyat sonrası Hastalar 1-2 gün hastanede yatar. Herhangi bir komplikasyon görülmediği durumlarda hasta taburcu edilir.

Elmacık Kemiği Kırığında Hangi Doktora Gidilir?

Elmacık kemiği kırığı ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan ve gerekli tedaviyi uygulayan bölüm Plastik, Estetik ve Rekonstrüktif Cerrahi bölümüdür. Plastik cerrahi hekimi hastayı muayene eder, gerekli incelemeleri yapar, hastalığa tanı koyar ve gerekli tedaviyi uygular.

Elmacık kemiği kırığı çoğunlukla travma sonrası gelişir. Bu yüzden hastalar travma sonrası Acil Servise de başvurabilirler. Acil servis hekimi hastayı muayene eder, gerekli tetkikleri uygular. Hastada elmacık kemiği kırığından şüphelendiği durumda hastayı Plastik, Estetik ve Rekonstrüktif Cerrahi bölümüne sevk eder.

Hastalar özellikle yüze aldıkları bir darbe yada yüzlerinin etkilendiği bir travma sonrası yüz bölgesinde şişlik, yüzde morluk, görmede bozukluk, çift görme, gözün beyaz kısmında kanlanma, yüzde uyuşma gibi semptomlardan yakındığında vakit kaybetmeden hekime başvurmalı ve gerekli tedaviyi almalıdır.