Yüzde Uyuşma

Yüzde Uyuşma Nedir?

Yüz kaslarını hareket ettirmeye yarayan sinirde veya yüz kaslarında meydana gelen herhangi bir sorun nedeniyle 'yüzde uyuşma' belirtisi oluşur.

Yüzün kaslarını hareket ettirmeye yarayan, aynı zamanda beynin yedinci kafa siniri olan sinir 'fasiyal sinirdir'. Dolayısıyla bu sinirde oluşabilecek herhangi bir hasar yüzde uyuşmaya neden olacaktır. 

Fasiyal sinirde oluşan hasara da fasiyal paraliz denir.

Fasiyal sinir bir kulak kemiği olan temporal kemik içinde dar bir yoldan geçer daha sonra kafanın dışına gider ve o bölgede bulunan yüz kaslarını uyarmak üzere dallara ayrılır.

Yüzü uyaran sinirin geçtiği yollardaki herhangi bir dalında oluşan hasar yüzde uyuşmaya neden olur.

Sinirde oluşan hasar kafatasının iç tarafında ise 'santral hasar' dış tarafında ise 'periferik hasar' denir.

Yüzde Uyuşma Belirtileri

Yüzde uyuşma nedeni genellikle yüz kaslarını uyaran yüz sinirindeki hasardan meydana gelir.

Yüz sinirinde oluşan hasar yüzde uyuşmaya neden olmakla birlikte birtakım başka belirtilerde verir.

Başlangıç belirtilerinde tat kaybı ve dilin bir tarafında uyuşmadır.

Bazı hastalarda bu durum gece olur ve hasta sabah uyandığında yüzünde uyuşma ve kısmi felç hisseder.

• Dilde uyuşma ve tat kaybı: Yüz kaslarını hareket ettirmeyi sağlayan fasiyal sinirin bir diğer görevi de dilin ön ve orta kısmının tat duyusunu almasıdır. Bu nedenle fasiyal sinirde oluşan herhangi bir hasar sonrasında dilde uyuşma ve tat kaybı olur.
• Kulak kepçesinde ağrı: Yüz kaslarını hareket ettirmeyi sağlayan fasiyal sinir yol olarak orta kulak bölmesinden geçer ve kulak kıkırdağına yakın bir yerden dışarı çıkar. Fasiyal sinirin bu bölümünde olan herhangi bir sıkışma sonucu kulak kepçesinde ağrı hissedilir.
• Yüzde, göz kenarlarında uyuşma: Fasiyal sinir yüz, alın ve göz kenarlarındaki kasları hareket ettirmeye yarayan sinirdir. Bundan dolayı fasiyal sinir hasarında yüz ve göz çevresinde uyuşmalar, seğirmeler ve karıncalanmalar oluşur.
• Dudak hattının silinmesi: Yüzün kaslarını uyaran fasiyal sinir aynı şekilde yüz hatlarını oluşturan sinirdir. Sağ fasiyal sinir sağ tarafı, sol fasiyal sinirde sol yüz hattını oluşturur. Tek taraflı olan fasiyal sinir hasarında yüzün bir kısmındaki yüz hatları silinir.
• Yüzün bir tarafa kayması: Fasiyal sinir hasarında yüz sağlam olan tarafa kayar. Çünkü oradaki kaslar halâ hareket edebilmektedir. Örneğin sağ fasiyal sinir hasarın yüz sol tarafa kayar. Bu durum tersi için de geçerlidir.
• Alında hareket kaybı: Fasiyal sinir alın bölgesindeki kasları uyaran sinirler. Fasiyal sinirde oluşan hasar sonucu alın bölgesinde hareket kaybı da gözlenir.

Yüzde Uyuşma Nedenleri

Yüzde uyuşma sebepleri değişmekle beraber en yaygın görülen sebep yanlış uyku pozisyonudur. 

• Anormal uyku pozisyonu: Uyku sırasında alınan uygun olmayan pozisyonlarda yapılan yapılan hareketler fasiyal sinirlerde baskıya ve iltihaplanmaya sebep olabilir. Bu durumlardaki uyuşma fazla uzun sürmez.
• Aşırı stres, ruh sağlığı hastalıkları: Aşırı stres ve bazı ruh sağlığı hastalıklarında geçici olarak yüzde uyuşma, karıncalanma ve ağrı oluşabilir. Psikolojik olarak yüzde uyuşma panik ataktan dolayı olabilmektedir.
• Soğuğa maruz kalmak: Aşırı soğuk havalarda veya belli bir süre klimalı hava içinde bulunmak geçici olarak yüzde uyuşma, karıncalanma ve ağrıya sebep olabilir.
• Boyun bölgesinde fıtık: Boyun bölgesinde oluşan fıtık bazen fasiyal sinirde sıkışma oluşturarak yüzde uyuşmaya sebep olabilir. Yüzde bulunan sinirler yüzün tamamında hissetmek için üç dala ayrılır. Sinir dalları, sarsıntıdan, sıkışmadan veya yaralanmadan dolayı etkilenebilir. Bu gibi durumlarda sinir sıkışması dinlenmeyle ve vakit ilerledikçe geçer.
• Geçici iskemik atak: Geçici iskemik atak beyin arterlerine giden birtakım damarların geçici olarak tıkanmasıdır. Yüzde uyuşmanın sebebi olarak da yüzün siniri olan fasiyal siniri besleyen damarlarda geçici pıhtı oluşumudur. Damarlarda oluşan pıhtı eridiği zaman yüzde uyuşmada belli bir süre sonra geçer.
• Nöropati: Fasiyal sinir yüz, alın ve göz kenarlarındaki kasları hareket ettirmeye yarayan sinirdir. Bundan dolayı fasiyal sinir hasarında yüz ve göz çevresinde uyuşmalar, seğirmeler ve karıncalanmalar oluşur. 

Diyabet, nöropatinin en fazla görülen sebeplerinden biridir ve yüz felci için bir risk faktörlerinden biridir. Yüzünde uyuşma olan diyabet hastalığına sahip kişiler acilen bir uzmana başvurmalıdırlar.

• Hafif felç: Felç, beynin bir ilgili bölümüne kanın gitmemesi veya az gitmesi durumunda oluşur. Bu durumda vücudun belli bir kısmında ve yüzün tek taraflı bölümünde güçsüzlüğe, uyuşmaya veya felce sebep olabilir. Felç önemli bir tıbbi durumdur ve acilen bir uzmana başvurulması gerekir.
• Multipl skleroz (MS hastalığı): MS hastalığı doğuştan gelen bağışıklık ile ilgili bir hastalıktır. Bağışıklık hücreleri fasial ve trigeminal sinir de dahil olmak üzere vücudun çeşitli sinirlerine saldırır. Esas neden bilinmemektedir. MS hastalığının belirtileri çok değişken olabilmektedir ve ciddi bir şekilde hayat standartlarını etkileyebilmektedir.
• Vitamin eksiklikleri: Bazı vitamin eksiklikleri yüzde uyuşmaya sebep olabilir. Bunlardan en sık görülenlerinden biri B12 vitaminin eksikliğidir. B12 vitaminin eksikliği mide ameliyatlarından sonra, düzensiz beslenme durumunda ve sık alkol alanlarda gözlenir. Uyuşma ve yanma belirtileri sık görülür ve B12 takviyesiyle şikayetler düzelir.

Yüzde Uyuşma Teşhisi

Yüzde uyuşma bir belirtidir ve nedeninin tespit edilmesi gerekir. Diğer hastalıklarda olduğu gibi hekime yardımcı olacak en önemli teşhis yöntemi öyküdür.

Anamnez: Anamnez teşhisi koymak açısından oldukça önemli bir teşhis yöntemidir. Yüzde uyuşmanın ne zaman başladığı, hangi sebeplerden kaynaklandığı tespit edilmeye çalışılır. 

Yüzde uyuşmayla birlikte, dilde uyuşma ve tat kaybı, alında hareket kaybı, kulak kepçesinde ağrı, yüz ve göz kenarlarında uyuşma gibi belirtilerin eşlik etmesi sorgulanır. 

Anamnezde bunlar dışında soğuğa maruziyet, anormal uyku pozisyonu, aşırı stres ve herhangi bir nörolojik hastalığın varlığı da sorgulanarak yüzde uyuşmanın nedeni tespit edilmeye çalışılır.

Fizik muayene: Fizik muayenede genel bir nörolojik muayene yapılır. Ardından yüz muayenesine geçilir. 

Yüz muayenesinde hastaya alnını kırıştırması, dişlerinin göstermesi, ıslık çalması gibi yüzün kaslarını hareket ettirmeye yarayacak hareketler yapması istenir.

Motor sistem muayenesinden sonra duyu muayenesine geçilir. Duyu muayenesinde hastanın gözlerini kapatması istenir. Daha sonra hastanın yüzüne simetrik bir şekilde pamuk dokundurularak hissetmede herhangi bir sorun olup olmadığı belirlenir.

Duyu muayenesinde sıcak soğuk ayrımının varlığına geçilir. Hastanın gözleri kapalı bir şekilde sıcak bir cisim ardından soğuk bir cisimle dokunularak yüzünde sıcak soğuk ayrımı yapılır.

Tam kan, biyokimya: Kan testlerine bakılarak hastada herhangi bir kan parametresinin bozukluğu incelenir. Ardından vitamin eksikliğinden şüpheleniliyor ise hastanın vitamin düzeylerine bakılır. 

Bazı nörolojik hastalıklar kan parametrelerinde bozukluklara yol açabilir.

EMG: EMG, vücudun periferik sinirlerini tutan hastalıklarda teşhis koymak, konulan tanıyı desteklemek, periferik sinirlerde ortaya çıkan fonksiyon bozukluklarını veya anatomik hasarların derecesini tespit etmek, hastalığın var olan sürecini gözlemlemek ve verilen tedavinin etkinliğini değerlendirmek için yapılan bir yöntemdir. 

Yüzde uyuşmanın neden kaynaklandığını tespit etmek amacıyla hekiminde uygun görmesi durumunda yapılır.

Radyolojik görüntüleme: Hastada oluşan yüzde uyuşma şikayetinin nedenini tespit etmek amacıyla, hekiminde uygun görmesi durumunda radyolojik görüntüleme yapılabilir.

Radyolojik görüntülemede hastada herhangi bir nörolojik hastalığın varlığını belirlemek için en sık kullanılan yöntemlerden biri beyin MR dır. 

MR görüntülemesi özellikle yumuşak dokuları çok iyi gösterir. Beynin yapısı da çoğunlukla yumuşak dokulardan oluşur.

Yüzde Uyuşma Tedavisi

Yüzde uyuşma bir hastalık değil, semptom olduğundan tedavisi de nedenine göre yapılır. Yüzde uyuşmanın tedavi edilebilmesi için öncelikle nedeninin tespit edilmesi gerekmektedir. Neden tespit edildikten sonra nedene yönelik bir takım tedavi yöntemleri bulunmaktadır.

Yaşam tarzı değişikliği: Yüzde uyuşmanın sebebi geçici iskemik atak, inme, yanlış uyku pozisyonu ya da soğuğa maruziyet ise çoğunlukla yaşam tarzı değişikliği yüzde uyuşma belirtisini giderir. 

Yüzde uyuşmanın sebebi yanlış uyku pozisyonu ise uyurken doğru bir pozisyonda uyumak hastalığa iyi gelecektir. 

Yazın yatarken uzun süreli klima altında yatmak belli bir süreliğine yüzde uyuşma şikayetine sebep olur. Bu durumda klima altında yatmaktan kaçınmak, yüzü aşırı bir şekilde soğuktan korumak yüzde uyuşma şikayetini geçirir.

Rehabilitasyon: Yüz bölgesinde sinir sıkışması ile oluşan yüz uyuşmalarında bazı fizik tedavi yöntemleri uygulanabilir. Fizik tedavi yöntemleri arasında yüz kaslarını esnetme, germe, sıcak, soğuk tedavileri uygulanabilir.

Medikal tedavi: Yüzde uyuşma şikayetinde kullanılacak medikal tedaviler hastalığın nedenine göre değişir.

Şikayette temel sebep enfeksiyonlar ise antibiyotik ya da antiviral tedavi, bir iltihap olması durumunda iltihap söktürücüler, ağrı durumunda ağrı kesiciler, nevraljinin eşlik etmesi durumunda bazı epileptik ilaçlar kullanılır.

Neden olan hastalığın tedavi edilmesi: Yüzde uyuşma şikayetinde temel olarak neden olan hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Örneğin yüzde uyuşmaya neden olan hastalık MS hastalığı ise bazı nörolojik ilaçlarda hastalık geriletilmesi çalışılır. Hastalığın gerilemesiyle birlikte hastada oluşan şikayetlerde kaybolur.

Yüzde Uyuşma Tedavi Edilmezse

Yüzde uyuşmanın sebebi bazen anormal uyku pozisyonu, soğuğa maruziyet veya boyun bölgesinde oluşan geçici fıtıklardır. Bu gibi durumlarda yüzde uyuşma hiç tedavi edilmezse bile kendiliğinden geriler.

Ancak yüzde uyuşmanın sebebi olarak MS hastalığı, nöropati ve bazı enfeksiyon hastalıklarının olması durumunda durum gittikçe kötüleşir.

Başlarda oluşan geçici ve hafif yüz felci ilerleyerek kalıcı hale gelebilir.

Yüzde Uyuşmaya Ne İyi Gelir?

Yüzde uyuşmanın sebebi yanlış uyku pozisyonu, soğuğa maruziyet ve yanlış vücut postürüne bağlı ise çoğunlukla yaşam tarzı değişikliği yüzde uyuşmaya iyi gelir. 

Yüzde uyuşmanın sebebi yanlış uyku pozisyonu ise uyurken doğru bir pozisyonda uyumak hastalığa iyi gelecektir. 

• Doğru uyku pozisyonu
• Yüz egzersizleri
• Sağlıklı diyet
• Spor ve egzersiz
• Dengeli vücut kitle indeksi

Yüzde Uyuşmaya Ne İyi Gelmez?

Yüzde uyuşmanın sebebi çoğunlukla yanlış uyku pozisyonuna bağlıdır.

• Yüz üstü bir şekilde uyumak
• Stress
• Sedanter yaşam
• Sağlıksız bir şekilde beslenmek
• Obezite
• Sigara ve alkol
• Madde kullanımı 

Yüzde Uyuşma İlaçları

Yüzde uyuşmanın medikal tedavisi nedenine göre değişmekle birlikte, şikayete ek semptomların eşlik etmesi durumunda bunlara yönelik ek tedaviler verilebilir.

NSAİİ: Steroid grubunda olmayan ağrı kesiciler olarak bilinirler. Yüzde uyuşmayla beraber ağrının eşlik etmesi durumunda kullanılabilirler.

Antibiyotikler ve antiviral ilaçlar: Yüzde uyuşmanın sebebi olarak enfeksiyonlar tespit edilmişse bu enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılabilirler.

Antiepileptik ilaçlar: Yüzde uyuşmanın sebebi nevralji hastalığı ise bu hastalığı tedavi etmek için antiepileptik ilaçlar kullanılabilir.

B12 vitamini: Yüzde uyuşmanın sebebi vitamin eksikliğine bağlı oluşmuşsa medikal olarak eksik olan vitaminlerin takviye edilmesi gerekir.

Yüzde Uyuşma için Hangi Doktora Gidilir? 

Yüzde uyuşma şikayeti olan kişi ‘nöroloji bölümüne’, doktor olarak da bir ‘nöroloji uzmanına’ başvurmalıdır. Dilde uyuşma ve tat kaybı, dudak hattının silinmesi, yüzün bir tarafa kayması, alında hareket kaybı, kulak kepçesinde ağrı, yüz ve göz kenarlarında uyuşma gibi belirtilerin olması durumunda vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmak gerekir.