Eritrazma

Eritrazma Hastalığı Nedir?

Eritrazma bakteriyel bir enfeksiyonun cilde özellikle de deri kıvrımlarının olduğu bölgelere yerleşmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Eritrazma sonucu deride kahverengi pullu deri yamaları ortaya çıkmaktadır. Genellikle çok derin olmayan yüzeysel tutulum göstermektedir.

Eritrazma daha sık olarak sıcak ve nemli iklimlerde ortaya çıkıp deri kıvrımlarının olduğu vücut bölgelerinde daha fazla görülebilmektedir, çünkü buna sebep olan bakteri sıcak ve nemli ortamlarda çok daha iyi beslenip üreyebilmektedir. Eritrazmada meydana gelmiş olan deri enfeksiyonunun kaynağı genellikle Corynebacterium minutissimum türü bakteridir. Bu bakteri normalde de insanların deri florasında var olan (normalde de deride görülüp hastalığa neden olmayan) bakteri türlerinden biridir. Ancak bağışıklık sisteminin zayıflaması veya diyabet hastalığı (şeker hastalığı) gibi çeşitli sebepler sonrası bu bakteri ciltte enfeksiyona sebep olup eritrazmaya yol açabilmektedir. Eritrazma hastalığı genellikle başladıktan sonra uzun süren kronik bir tabloya neden olur.

Genel olarak eritrazma hastalığı iki tip olarak incelenir. Bunlardan biri parmak arası (interdijital) tip iken diğeri yaygın tiptir. Parmak arası eritrazma tipi ayakların en sık karşılaşılan bakteriyel enfeksiyonudur ve genellikle pek bulgu vermeden sessiz seyreder. Sadece estetik açıdan hoşnutsuzluk doğurmakla kalmayıp aynı zanda Tip II Diyabet hastalığının bulgularından biri olabileceği de düşünülebilir. İkinci tip olan yaygın eritrazma ise en sık Tip II Diyabet ile birlikte görülür. Bu tipte eritrazma yamaları vücutta daha yaygın olup birbirine sürtünen deri kıvrımlarını aşmaya başlamıştır. Bunlar diyabet hastaları ve obezlerde sıcak havalarda daha sık görülmekle birlikte vücudun bu kısımlarını örten kıyafetlerle temas ettikçe daha da kötüleşebilmektedir.

Eritrazma daha sık tropikal bölgelerde ortaya çıkıp koyu deri rengine sahip Afrika ve Amerikalılarda daha fazla görülmektedir. Genel olarak kadın ve erkeklerde yakın oranlarda görülüp uyluk ve kasıkta tutulum erkeklerde daha yaygındır. Bunun yanında yaşlanmayla beraber bağışıklık sistemi zayıfladığından yaşlı hastalarda daha fazla oranlarda karşılaşılabilmektedir. 

Eritrazma Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Eritrazmanın tipik belirtisi başlangıçta pembe veya kırmızı renk alarak başlayan farklı boyutlarda olabilen yamalar yani döküntülerdir. Bu yamaların rengi zamanla kahverengi ve pullu olmaya başlar. Cilt hafif kaşıntılı bir hal alır. 

Eritrazmanın deri bulgularından olan döküntüler daha sık cilt kıvrımlarının olduğu yerlerde görülmektedir. Koltuk altı, kasık bölgeleri, ayak parmakları deri lezyonlarıyla en sık karşılaşılan bölgelerdir. Bunlar dışında ayrıca yine kalçaların arasında, göbeğin çevresinde ve göğüslerin altında bu lezyonlarla karşılaşılabilir.

Derideki bu yamalar keskin sınırlı olabilir veya belirsiz çizgilerle sınırlandırılabilir. Kaşıntı, yanma hissi ve şişlik bu deri lezyonlarına eşlik edebilmektedir.

Bu lezyonlar dışında hastalarda genel olarak eşlik eden başka bulgular olmamaktadır.

Eritrazma Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Eritrazma hastalığının nedeni normalde de vücutta bulunan bir bakteri türü olan Corynebacterium minutissimum bakterisidir. Bu bakteriler sağlıklı insanlarda da normalde vücutta yaşar ve hastalığa sebep olmazlar. Ancak bağışıklık sisteminin zayıflaması, diyabet, AIDS gibi altta yatan bazı sebeplerle vücuda zarar verebilecek gücü kazanırlar ve ciltte bazı lezyonlar oluşturmaya başlarlar. Bu bakteri nemli ve sıcak ortamlarda gelişmeye başlar. Bu nedenle genellikle deri kıvrımlarının olduğu yerlerde yaşarlar. Bazı gruplar bu bakterinin eritrazma hastalığına neden olması için daha fazla risklidirler. Bunlara örnek olarak ise:

• Diyabet hastaları
• Çok terleyenler (hiperhidroz)
• Aşırı sıcak ve nemli iklimde yaşayan insanlar
• Obez veya kilolu insanlar
• Kötü vücut hijyenine sahip olanlar
• Yaşlılar
• Vücudun bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklara sahip olanlar sayılabilir.

Eritrazma Hastalığı Teşhisi

Eritrazma tanısı farklı yöntemlerle konulabilmedir. Bunlar arasından ilki sadece klinik olarak fizik muayene sırasında bakılıp incelenilen derideki lezyonlar ile hastanın öyküsü de birlikte değerlendirilerek konulan tanı olmaktadır. 

Ayrıca bunun yanında Wood lambası yöntemi kullanılabilir. Wood lambası tanıda ultraviyole ışığın kullanıldığı bir yöntemdir. Bu ışık ile eritrazmaya sebep olan mikroorganizmalar mercan kırmızısı renginde görünmeye başlar. Bu sayede wood lambası ile tanı konulup diğer renklerde boyanan ve yine deri lezyonlarına sebep olabilen bakteriler ve mantarlar ile ayırıcı tanı yapılması da sağlanabilmektedir.

Üçüncü bir tanı yöntemi ise kültür ve mikroskop incelemeleridir. Derideki lezyondan kazıma yoluyla alınan örnekler kültürlere ekilip mikroskop altında incelenebilir. Deriden kazınarak alınan örnekler, laktofenol pamuk mavisi veya metilen mavisi damlatılıp mikroskop ile incelenebilir hale gelir. Mikroskop altında çoğunlukla çomak şeklinde bakteriler olarak görünmektedirler. Gram boyanmada gram pozitif olacak şekilde dallanan iplik yapıları gözlemlenir. Bu sayede bu hastalığa sebep olan bakterilerin bazı karakteristik özellikleri ile tanı konulmuş olur.

Direkt KOH testi denilen yöntem ile dermatofit enfeksiyonlarına sebep olan mantarlar ile eritrazma hastalığının ayırıcı tanısı yapılabilir. Dermatofit denilen mantar enfeksiyonları eritrazma ile tanıda en çok karıştırılan enfeksiyonlardandır. Bu nedenle erken tanı ve tedavide KOH testi etkili olabilmektedir.

Kültürde ise bakteriler kanlı agar denilen besi yerinde krem rengi düz koloniler oluşturur. Glikoz, maltoz ve mannitol fermantasonu görülür ve DNaz negatiflerdir. Bu sınıflandırmalar sonucu kesin tanı konulmuş olur.

Tanıda kullanılan tüm bu yöntemler oldukça basit ve girimsel olmayan yöntemlerdir.

Eritrazma Hastalığı Tedavisi

Eritrazma hastalığının tedavisinde farklı yöntemler kullanılabilmektedir. Bu tedavi yöntemi genellikle hastalığın seyrine ve ciddiyetine göre şekillenmektedir.

Eritrazmada tedaviye ilk olarak etkilenen bölgeleri temiz ve kuru tutmakla başlanır. Çünkü bakteri gelişimini önlemek için kuru bir ortam olmak zorundadır. Daha sonra tedavi için antibakteriyel sabunlar kullanılabilir. Bu sabunlarla cilt temizlendiği zaman bakteriler ciltten uzaklaştırılmış olur. 

Bunların yeterli gelmediği eritrazma lezyonlarına topikal (belirli bölgeler sürülen) ajanlar yani kremler uygulanabilir. En sık kullanılan topikal ajanlar fusidik asitlerdir. Ayrıca bakterilerin yok edilmesi amacıyla klindamisin içeren çözelti şeklinde topkal antibiyotikler kullanılmaktadır. 

Diğer bir tedavi seçeneği ise oral (ağızdan alınan) antibiyotikler olabilmektedir. Daha ileri aşamadaki eritrazma tedavileri için makrolid içeren oral antibiyotik tedavileri uygulanabilir.

Tüm bu tedaviler dışında ayrıca kırmızı ışık tedavisi de eritrazmada başvurulan tedavi yöntemlerinden biri olabilmektedir.

Genel olarak tedaviye topikal krem ve çözeltilerin kullanılması ile başlanır. Bu tedavilerin etkisiz olduğu olgularda oral antibiyotiklere başlanır. Bazı ileri aşamadaki hastalarda oral antibiyotik tedavisi ile topikal kremler kombine edilerek kullanılır. Bunlar dışında da eritrazma bazı hastalarda altta yatan diyabet (şeker) hastalığı sebebiyle ortaya çıkabileceğinden altta yatan diyabetin de tedavisine ihtiyaç duyulmaktadır. Tedavi süresi ortalama iki ve dört hafta arasında değişmektedir.

Eritrazma hastalığı için en iyi tedavi yöntemi henüz kesinleştirilmemiştir. Bu tedavi yöntemleri tüm yaş grupları için uygulanabilir olmasına rağmen çocuk hastalar daha yakından takip edilmelidir.

Eritrazma Hastalığı Tedavi Edilmezse

Eritrazma hastalığı erken teşhis edilip uygun tedaviler uygulandığı zaman iyi bir sonuç alınabilmektedir. Normal günlük aktiviteleri etkileyecek kadar ilerlememektedir. Çoğu insanda tedaviye yanıt almak kolaydır, ancak altta yatan hastalıklar ve bağışıklık sistemini etkileyen durumlarla eritrazma geri dönebilir veya kronik bir hal alabilir.

Tedavi edilmediği durumlarda komplikasyon geliştirme ihtimali çok düşük olan bir hastalıktır. Bazen nadir de olsa tedavi edilmeyen eritrazma olgularında kan enfeksiyonu olan sepsis gelişebilme ihtimali vardır. Derinin bütünlüğü bozulunca sepsis gelişme ihtimali ortaya çıkmaktadır. Sepsis vücudun bağışıklık sisteminin zararlı mikroorganizmalara verdiği yanıtın artması sonucu oluşur ve bağışıklık sistemi kendi organlarına zarar vermeye başlar. Bunun sonucunda sepsis gelişir ve bu da şok, organ yetmezliği ve ölüm gibi tablolara sebep olabilir.

Eritrazma Hastalığına Ne İyi Gelir?

Eritrazma için uygulanan tedavilerden başka bu durumun oluşumunu ve ilerlemesini önlemek için bazı tedbirler alınabilir. Bunlara örnek olarak: 

• Cilt kuru ve temiz tutulmalıdır. Eritrazmaya sebep olan bakteriler nemli ortamlarda daha hızlı ürediğinden cilt sürekli nemli bırakılmamalıdır.
• Banyodan sonra vücudun iyice kurutulması gerekmektedir. Nemli kalan vücut katlantılarında eritrazma daha hızlı yayılabilir.
• Mümkün olduğu sürece aşırı terleten aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Ayakkabılar kuru olmalıdır. Nemli giyilen ayakkabılar parmak aralarında eritrazma gelişimini hızlandırır.
• Giyilen kıyafetler temiz ve kuru olmalıdır. 
• Çok sıcak ve nemli ortamlardan uzak durulmalıdır.
• Diyabet gibi altta yatan hastalıkların tedavileri yapılmalıdır.
• Cilt temizliği için antibakteriyel ürünler kullanılmalıdır.
• Aşırı kilolu insanlarda kilo vermek eritrazmanın önüne geçebilir.

Eritrazma Hastalığına Ne İyi Gelmez?

Eritrazmaya yol açan bakterilerin üremesi için nemli ve sıcak ortamlara ihtiyaç vardır. Bu nedenle,

• Nemli ve sıcak hava
• Nemli ve kirli bırakılan cilt
• Banyodan sonra iyi kurulanmama
• Aşırı terleme
• Nemli çorap ve ayakkabılar
• Kirli ve nemli kıyafetler
• Şeker hastalığı
• Obezite-aşırı kilolu olma

eritrazmayı arttıran sebeplerdendir. Bu nedenle mümkün olduğu sürece bunlardan uzak durulması gerekmektedir.

Eritrazma Hastalığı İlaçları

Eritrazmada tedavi amaçlı kullanılan ilaçlar genellikle topikal olarak belli bir bölgeye sürülen veya oral yani sistemik olarak ağızdan alınan kullanılan antibiyotiklerdir. 

• Antibakteriyel sabunlar
• Topikal kremler: Fusidik asit içeren kremler, Whittfield merhemi
• Topkal çözeltiler: Klindamisin içeren solüsyonlar, sodyum fusiat
• Oral antibiyotikler: Eritromisin, azitromisin, klaritromisin, tetrasiklin, kloramfenikol

Tedavide kullanılan ilk antibiyotik seçeneği genellikle eritromisindir. Eritromisin günde 4 kere 250 mg, 2 hafta süreyle kullanılabilir. Koltukaltı ve kasık bölgelerine yerleşen eritrazma lezyonlarında eritromisinin daha etkili olduğu düşünülürken, parmak arası yani interdijital tipte eritromisin ile tetrasiklin ve fusidik asidin etkinliklerinin aynı olduğu varsayılır. Bunlar dışından ağızdan alınan antibiyotikler arasında tetrasiklin, klaritromisin, kloramfenikol de yer alır. Bu tedavilere direnç gelişimi varsa fotodinamik tedavilere (lazer uygulanan tedavi yöntemi) geçilebilir. 

Eritrazma Hastalığı için Hangi Doktora Gidilir?

Hasta kaşıntı, döküntü, kahverengi veya kırmızı lezyonlar gibi eritrazma bulgularını taşıdığını düşünüyorsa bir hastaneye başvurmalı ve tedavi almalıdır. Eritrazma hastalığının başladığını düşünen hastalar hastanelerde dermatoloji (cildiye) bölümlerine başvurabilirler. Tedavi sonrası düzelmeyen ve altta yatan başka hastalıklar olduğunu düşünen doktor gerektiğinde hastayı başka bölümlere sevk edebilmektedir. En sık altta yatan sebep diyabettir ve bunun için önce dahiliye ardından da endokrin servisine başvurulabilir.