Göğüs Ucu Yarası

Göğüs Ucu Yarası Nedir?

Göğüs ve meme; toplumda birbirinin yerine çok sık kullanılan, bu yüzden de yanlış tabirlere yol açan iki terimdir. Göğüs bölgesi; kaburgaların oluşturduğu göğüs kafesi ve bu göğüs kafesinin içindeki akciğer, büyük damar yapıları ve kalp gibi organları kapsar. Meme bölgesi ise; meme ucu, meme ucunu çevreleyen renkli doku (areola) ve meme dokusundan oluşur.

Meme ucu yarası; meme ucunda ve memeyi çevreleyen areola yapısında gelişen yaraları tanımlar. Hemen her zaman emziren annelerde görülen bu durum hem anne hem de bebek için oldukça sıkıntılı bir durumdur.

Genellikle emzirme tekniğinin yanlışlığından dolayı gelişen meme ucu yaraları; bu tekniğin düzeltilmesinden sonra iyileşir. Ancak bazı durumlarda bu yaralar enfeksiyon kapıp daha ciddi meme hastalıklarına yol açabilir. Bu yüzden bu hastalıkta erken tanı konulup tedavi uygulanması oldukça önemlidir.

Meme Ucu Yarası Belirtileri Nelerdir?

Meme ucu yarası; oluşturduğu belirtilere ve bu belirtilerin kişide yarattığı semptomlara bağlı olarak çok çabuk tanı konulabilen bir hastalıktır. Meme ucu yarasında en sık görülen belirtiler;

• Meme Ucunda Çatlak Oluşumu: Meme ucunda çatlak oluşumu; meme ucu yarasında en sık görülen ve hastada semptomlara yol açan bir durumdur. Bu çatlaklar özellikle meme kanalları sütle dolduğunda ve bebek emmeye başladığında belirginleşir.
• Meme Ucunda Akıntı: Meme ucunda akıntı oluşumu meme ucu yarasında görülen bir diğer semptomdur. Bu akıntı bazen meme ucunda gelişen enfeksiyona bağlı olabilirken, bazı durumda ise sadece süt akıntısı olabilir.
• Meme Ucunda Kanama: Meme ucunda kanama genellikle meme ucundaki çatlaklar belirginleştiğinde gelişir. Bu kanama meme ucundaki küçük kılcal damarların çatlaması ve kanaması ile oluşur.
• Meme Ucunda Ağrı: Meme ucu ağrısı özellikle bebek memeyi emmeye başladığında hissedilir. Bu ağrı; emzirmeye başlarken yaralı olan meme ucundaki kanalların açılması sürecinde gelişir.
• Meme Ucunda Yanma: Meme ucunda yanma; emzirme esnasında bebeğin tükürüğü ile temas eden meme ucu yarası nedeniyle oluşur.
• Meme Ucunda Kaşıntı: Meme ucu kaşıntısı; meme ucunda gelişen yaraların iyileşmesi sürecinde gelişen bir semptomdur. Hastalar bu süreçte meme ucunu kaşımamalıdır, bu durum yaraların derinleşmesine neden olur.
• Meme Ucunda Kabuklanma: Meme ucunda kabuklanma; yine meme ucu yarası iyileşirken gelişen durumlardır. Kabuklanmayı oluşturan etken; yaralanmaya bağlı o bölgede oluşan hasarlı hücrelerin katman oluşturmasıdır. Bu durumda kabuklar soyulmamalıdır.
• Bebekte Emme İsteği Kaybı: Meme ucunda oluşan yaralar, meme ucunda kanama, akıntı, meme ucunda çatlak oluşumu gibi semptomlara yol açar. Bu semptomlar bebekte emme isteği kaybına neden olur.

Meme Ucu Yarası Nedenleri Nelerdir?

Bebek emzirirken göğüs ucu yarası; çoğunlukla bebeği emzirme tekniğinin yanlış olmasından kaynaklı oluşan bir hastalıktır. Bunun dışında nadiren bazı nedenler de meme ucu yarasına neden olabilir. Bu nedenler;

• Emzirme Esnasında Bebeği Yanlış Tutmak: Emzirme esnasında bebeğin doyması için bebeği sağa, sola ya da başını çok fazla yukarı tutmak meme ucu yarasına yol açan yanlışlıklardandır. Bebeğin normal durumda olması gereken pozisyon; annenin kolunu bebeğin kafasının altına koyduğu ve diğer eliyle de sırtını desteklediği pozisyondur.
• Emzirme Esnasında Memeyi Yanlış Tutmak: Emzirme esnasında anne areolayı iki parmağının arasında tutmalı ve bebeğe bu şekilde memeyi vermelidir. Bunun dışında yapılan her yanlış meme tutuşu bebeğin emme refleksini bozabilir ve meme ucu yaralarına sebep olabilir.
• Bebekte Var olan Çene Problemleri: Bebeğin çenesinin çok küçük olması, önde olması ve düşük olması meme ucu yarasına ve bebeğin emme isteğinin kaybolmasına neden olabilir.
• Bebeğin Ağız Boşluğunun Küçük Olması: Normal emzirme durumunda; meme ucu ve memeyi çevreleyen areola dokusunun bir kısmı bebeğin ağzına girmelidir. Eğer bebeğin ağız boşluğu küçükse; bu durumda bebek annenin memesinin sadece ucunu ağzına alabilir. Bu durum da annede meme ucu yaralarına neden olur.
• Bebeğin Damak Yapısının Yüksek Olması: Bebeklerdeki normal emme refleksinde; bebek annenin meme ucunu ağzına alır. Meme ucunu dili ile damağa doğru götürüp sıkıştırarak sütün gelmesini sağlar. Eğer bebekte damak yapısı çok yüksekte ise; bu durumda bebek annenin meme ucunu çekiştirir, bu durum da annenin memesinde yara oluşumuna yol açar.
• Bebeğin Emmeyi Yanlış Şekilde Öğrenmesi: Bebekler emme refleksini bilerek doğarlar. Ancak emme refleksi ile memeden süt getirmeyi sonradan deneyerek öğrenirler. Eğer bebek süt getirmek için emme tekniğini değiştirirse bu durumda meme ucu yaralarının oluşma ihtimali artar.

Meme Ucu Yarası Teşhisi

Meme ucu yarasının teşhisinde esas yöntem Anamnez ve Fizik Muayene yöntemidir. Anamnez; hastanın hastalığı hakkında yaşadığı şikayetleri dile getirmesi durumudur. Meme ucu yarası yaşayan hastalar sıklıkla; meme ucu akıntısı, meme ucunda kanama, meme ucunda yanma gibi semptomlarla hekime başvururlar. Hekim hastanın şikayetlerini dinler; bu şikayetlerin ne zamandır var olduğunu, annenin bebeği ne sıklıkta emzirdiğini, emzirirken nasıl bir teknik kullandığını sorgular. Ardından fizik muayeneye geçer.

Fizik muayenede hekim hastanın meme ucuna, meme ucundan gelen akıntı ve kanamaya bakar. Meme ucunu hafifçe sıkarak akıntının kıvamını görür. Bu şekilde tanı konulmuş olur.

Meme Ucu Yarası Tedavisi

Meme ucu yarasının tedavisi; yarayı oluşturan nedenin bulunup bu nedene yönelik düzenlemeler ile yapılır. Meme ucu yarası eğer yanlış emzirme tekniğinden kaynaklanıyorsa; bu durumda anneye Doğru Emzirme Tekniğinin Öğretilmesi yapılabilir. Bunun için anneye bebeği emzirirken bir kolunu bebeğin kafasının altına koyması, bir eliyle de bebeğin sırtını desteklemesi, memenin bebeğin burun deliklerini kapatmaması ve meme ucu ile birlikte memeyi çevreleyen areola dokusunun da bebeğin ağzına girmesi öğretilmelidir.

Eğer meme ucu yarası; bebeğin ağız ve çene yapısındaki bozukluktan kaynaklanıyorsa ve annede sıklıkla tekrarlayan meme ucu yarası varsa; bu durumda anneye Sütü Sağma Yöntemi öğretilir. Bunun için manuel(elle sıkılıp bırakılan) yada otomatik çalışan göğüs pompası meme ucuna yerleştirilip süt sağılır. Ardından bu süt biberon yardımıyla bebeğe verilir.

Annede meme ucu yarasına yönelik Nemlendirici Kremler kullanılabilir. Bunun dışında annede oluşan semptomlar için Medikal Tedavi uygulaması yapılabilir.

Meme Ucu Yarası Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Meme ucu yarası tanı konulduğunda tedavi edilmesi gereken; tedavi edilmediğinde hem anne için hem de bebek için ciddi problemlere yol açan bir hastalıktır. Annede oluşan yaralar tedavi edilmezse bu durumda çatlakların arasından mikrop girip memeyi enfekte edebilir. Bu duruma mastit (meme iltihaplanması) denir. 

Memede bulunan yaralar annede sürekli meme ağrısı, memede akıntı ve kanama gibi semptomlara neden olur.

Memede bulunan yaralar; bebeğin emme refleksinin kaybolmasına, bu durumda da bebekte beslenme bozukluklarına, gelişme geriliğine yol açabilir.

Meme Ucu Yarasına Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Meme ucu yarasında meme ucu yarasına neden olan etkenin bulunup ortadan kaldırılması hem tedavi hem de tedavi sonrasındaki süreçte yapılabilecek en etkili yöntemdir. Bunun dışında yapılabilecek bazı uygulamalar; meme ucu yarası oluşumu ve iyileşmesinde oldukça etkilidir. Bu uygulamalar;

• Anne; bebeğini doğru teknikle, az az ve sık emzirmelidir. Bu durumda meme ucu yarası oluşma ihtimali azalır.
• Meme ucuna yerleştirilecek silikon meme başlıkları; bebeğin daha rahat emmesini sağlar ve annede meme ucu yarası oluşumunu önler.
• Anneler bebeğini emzirdikten sonra meme ucunu kuru ve temiz tutmalıdır. Bunun için meme ucu temiz bir ped yardımıyla silinebilir.
• Anneler emzirme sonrası meme ucuna göğüs pedi kullanmalıdır. Bu durumda memede enfeksiyon gelişiminin önüne geçilmiş olur. Bu pedler birkaç saat içinde değiştirilmelidir.
• Emzirme sonrası meme ucuna ılık kompres uygulaması yapılabilir. Bunun için anne emzirdikten sonra temiz bir pede ılık su emdirilip meme ucuna hafif baskı uygulanır.
• Anneler göğüslerini sıkacak sütyenleri kullanmamalıdır. Bu durum annede memenin sıkışmasına ve sürekli akıntı oluşmasına neden olur.
• Anneler naylon içeriği fazla olan çamaşırlardan kaçınmalıdır. Bu durum emzirme ile yaralanan meme uçlarının daha fazla tahriş olmasına neden olur.

Meme Ucu Yarasında Kullanılan İlaçlar

Meme ucu yarası; çoğunlukla emzirme tekniğinin bozukluğu nedeniyle oluşan, bu tekniğin düzeltilmesi ile de kendiliğinden düzelen bir durumdur. Ancak annede oluşan bazı semptomları ve komplikasyonları iyileştirmeye yönelik medikal tedavi uygulamaları yapılabilir. Bu tedavide kullanılan ilaçlar;

• Ağrı Kesici İlaçlar: Bu ilaçlar annede var olan meme ucu ağrısı semptomunun hafiflemesi için kullanılır. İçerik olarak parasetamol, ibuprofen, naproksen gibi maddeler barındıran bu ilaçların en sık görülen yan etkileri halsizlik, iştahsızlık, baş dönmesi, mide yanması, mide ağrısı gibi semptomlardır. Bu semptomlar hastayı rahatsız ediyorsa ilaca ara verilmeli ve hekime başvurulmalıdır.
• Antibiyotik İlaçlar: Bu ilaçlar meme ucu yarası sonrası gelişebilecek bir komplikasyon olan meme iltihabında(mastit) kullanılan ilaçlardır. İçerik olarak amoksisilin, klavulanik asit, siprofloksasin, ofloksasin, moksifloksasin gibi maddeler içeren bu ilaçların en sık görülen yan etkisi baş ağrısı, baş dönmesi, ciltte kızarıklık, bulantı ve kusma gibi semptomlardır. Bu semptomlar hastayı rahatsız ediyorsa hekime başvurulmalıdır.

Meme Ucu Yarasında Hangi Doktora Gidilir?

Meme ucu yarası tıp dünyasındaki pek çok hekimin iyi bildiği bir hastalıktır. Bu yüzden hastalar pek çok bölüme başvurabilirler.

Meme ucu yarasına sahip anneler çoğunlukla bebeklerini Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı uzmanına muayeneye götürdüklerinde hekime meme ucu yarası oluşumundan bahsederler. Bu durumda çocuk hastalıkları ve sağlığı uzmanı anne adayına doğru emzirme tekniklerini anlatır.

Anneler meme ucundaki yara büyüdüğünde Aile Hekimine de başvurabilirler. Bu durumda aile hekimi anneye doğru emzirme tekniklerini anlatıp gerekli ilaçları reçete eder.

Anneler bazen meme ucu çatlağı için Dahiliye (İç Hastalıkları) uzmanına da başvurabilirler. Bu durumda iç hastalıkları uzmanı anneyi emzirme teknikleri konusunda bilgilendirip gerekli ilaçları reçete edebilir.

Hastalar meme ucunda akıntı, meme ucunda kanama, meme ucunda yanma, meme ucunda ağrı gibi semptomlar yaşadığında vakit kaybetmeden hekime başvurmalı ve tedavi altına alınmalıdır.