Mide Ağrısı

Mide Ağrısı Nedir?

Mide, 3 tabaka kas yapısından oluşan, genişleme ve gevşeme özellikleri olan bir sindirim sistemi organıdır. Yemek borusu ve ince bağırsak arasında bulunan mide, kardia, fundus, korpus (gövde) ve pilor olmak üzere 4 bölümden oluşur.

Mide içerisine giren besinleri fiziksel ve kimyasal olarak parçalar. Mide salgı yapma özelliğine sahiptir. Sindirim enzimleri, hormonlar, B12 vitaminin emilimini sağlamak için gerekli faktörler gibi bir çok salgısı mevcuttur.

Mide ağrısı, genelde karın sol orta bölümünde yani midenin bulunduğu bölge civarında hissedilen ve neredeyse her bireyin hayatında bir defa da olsa karşılaştığı bir durumdur. Ağrı hafif düzeyde olabileceği gibi, bireyleri kıvrandıracak tarzda da olabilir.

Mide ağrısı, stres ve aşırı yeme gibi basit faktörlerden kaynaklı olabileceği gibi, mide kanseri gibi olumsuzluklardan dahi kaynaklanabilir. Mide ağrısına genellikle yanma ve ekşime tarzı şikayetler eşlik eder. Mide ağrısı karnın farklı bölgelerine yayıldığı gibi, şiddetli olduğu durumlarda sırta dahi vurup, sırt ve bel ağrısı ile karışabilir.

Hafif tarzda olan mide ağrıları 1-2 saatte geçebilirler. Şiddetli olan ağrılar 1-2 gün ve daha fazla süre devam edebilir. Sebebi bulunup tedavi edilene kadar mide ağrısı devam edebilir.

Mide ağrısı süresine ve türüne göre 2’ye ayrılır. Süresine göre mide ağrısı, kronik (uzun süreli ve devamlı) ve akut (aniden oluşan) ağrılardır. Türüne göre ağrılar, genel (bütün karın ve sırta vuran) ve lokalize (midenin bulunduğu karın bölgesi ile sınırlı) ağrılardır.

Mide Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Mide ağrısı, başlı başına bir belirti olup mide ile ilgili bir çok sorunun habercisi olabilir. Ağrı genellikle mide yanması ve mide ekşimesi ile beraberlik gösterir. Ağrı karnın her bölümüne hatta çok şiddetli olursa sırt ve bel bölgesini de etkileyebilir. Mide ağrısı ve eşlik eden diğer belirtiler sorunların teşhisinde kolaylık sağlamaktadır.

Mide ağrısına eşlik edebilecek belirtiler şunlardır:

• Mide yanması ve mide ekşimesi
• Şişkinlik hissi ve geğirme
• Kabızlık ve hazımsızlık
• Boğazda asit birikimi ve ağızda pis koku
• Kan kusma
• Ateş yüksekliği
• İştah kaybı ve aşırı kilo kayıpları.
• Dışkıda kan görülmesi

Mide Ağrısı Neden Olur?

• Gastrit dediğimiz midenin iltihabi hastalığında, ishal, kusma, şişkinlik, geğirme, yanma ve ekşimenin eşlik ettiği, kramp tarzında mide ağrısı görülmektedir. Bu hastalığa çocuklarda en sık rota virüs sebep olurken, yetişkin bireylerde en sık neden Helicobacter piloridir. Helicobacter pilori  yok edilmeden tedavilerden sonuç alınamaz. Gastrit teşhisi endoskopi (gastroskopi) yöntemi ile konulmaktadır. Tedavi edilmemiş gastrit mide ve on iki parmak bağırsağı ülserlerine neden olur. Uzun dönemlerde mide kanserine dahi ilerleyen olumsuzluklara sebep olabilir.
  
• Ülser, mide iç yüzeyindeki kısımların asit, mukoza tabakasındaki zayıflama, aşırı sigara, alkol ve kahve tüketimi, Helicobacter pylori, NSAİ grubu ilaçlar (aspirin ve antiromatizmal vs),   gibi nedenler ile aşınması sonucunda meydana gelen yaralara mide ülseri denilir. Özellikle yemekten 2-3 saat sonra başlayan ve sırta vuran tarzda ağrılara sebep olur. Bu ağrıya yanma hissi, baş dönmesi, terleme ve kanlı kusmalar eşlik edebilir. Teşhisi endoskopi ile konulan hastalık, proton pompa inhibitörleri denilen ilaçlar(omeprazol, lansoprol vb), ile tedavi edilmektedir.
  
• Reflü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçtığı rahatsızlıktır. Erişkin bireylerin yaklaşık %20’sinde Reflü görülmektedir. Genelde mide ve göğüs bölgesinde yanma tarzında ağrıya sebep olur. Hastalık teşhis edilip tedavi edilmezse kronik farenjit, sinüzit, astım, ses kısıklığı, yemek borusu kanseri gibi pek çok olumsuzluğa sebep olabilir. Tedavide temel yol yaşam tarzında ve diyette değişiklik yapıp, antiasidik ilaçlar kullanmaktır. Reflü de oluşan ağrı göğüs bölgesinde de hissedildiği için kalp ağrıları ile karıştırılabilir. Eğer yemek yedikten hemen sonra hazım sağlanmadan sırt üstü yatar ve uzanır iseniz mide bölgenizde ve göğüs bölgenizde yanma şeklinde ağrı hissedebilirsiniz.
• Mide kanaması, üst sindirim sistemini oluşturan organlar, yemek borusu mide ve onikiparmak bağırsağıdır. Mide kanaması halk arasında bu bölgelerdeki tüm kanamalar için kullanılır. Bu bölgedeki kanamaların %75-90’ı mide kaynaklıdır. Karnın orta ve üst bölgesinde çok şiddetli ağrıya neden olur. Bu ağrıya bulantı, kusma, aşırı terleme, nefes darlığı, tansiyon düşüklüğü, kahve telvesi görünümünde kusma ve dışkıda parlak kan gelmesi gibi durumlar eşlik eder.
  
• Mide kanseri, midenin herhangi bir yerinde oluşabilecek olan kanser, erkeklerde ölümün en sık 2ci, kadınlarda ise ölümün en sık 3cu nedenidir. Tüm dünyada yılda ortalama 1 milyon insan mide kanseri nedeni ile hayatını kaybetmektedir. Yemeklerden sonra oluşan rahatsızlık hissi ve şişlik ile beraber şiddetli bir mide ağrısı görülebileceği gibi bu ağrı hafifte olabilir. Ağrıya eşlik eden en önemli bulgular ise, karında elle hissedilen bir kitle varlığı, kısa zaman içerisinde aşırı kilo kaybı ve yapılan tetkiklerde kansızlık olmasıdır. Mide kanserinde ağrılar geceleri de görülebilir. Eğer ağrılar çok şiddetli ve sürekli olursa gece uykusundan uyandırabilir.
• Aşırı yemek  ve sağlıksız beslenme, bu alışkanlıklar hazmı zorlaştırdığı ve midenin çalışmasını etkilediği için mide ağrılarına neden olabilir. Ayrıca açken midenin boş olması nedeni ile aşırı su içilmesi karın ağrısına neden olabilir.
• Hamilelik, stres, üzüntü, bu durumlar vücudun hormon dengesini değiştiren olaylardır. Bundan dolayı değişen bu dengeler sonucu midede zaman zaman ağrı hissedilebilir. Ağrılar kısa süreli olup kendiliğinden geçer. Hamilelik döneminde gece mide ağrıları görülebilir. Ayrıca stres ve üzüntünün sürekli ve uzun sürmesi durumları sinirsel gastrit nedeni olabilmektedir. Sinirsel gastritin normal gastritten farkı sinir sisteminden kaynaklı olmasıdır ve tedavi süreci gastrite göre daha kolaydır. Özellikle geceleri uykudan önce ve uyku esnasında uykunuzdan uyandıracak ağrılara sebep olabilir.
  
• Kabızlık, en sık nedeni lifli gıda tüketimindeki azlık olan kabızlıkta mide ve bağırsak hareketlerinin azalması sonucunda mide ağrısı görülebilmektedir. Problem çözülür çözülmez bireyin ağrı şikâyetleri geriler ve kaybolur.
  
• Adet döngüsü, rahim duvarının kasıldığı ve rahim astarının döküldüğü dönemlerde meydana gelen ağrı şiddetli olduğu için yayılıp kaşık etrafından yukarıda karın alt orta ve üst bölümlerinde mide ağrısı gibi hissedilebilir. Bu dönemdeki ağrı sabah ve akşam yani günün her saatinde görülür.
  
• Aşırı açlık halleri, özellikle ramazan ayında oruçlu bireyler uzun süre aç kaldıkları için mide salgılanan asitten etkilenir. Bu etkilenme sonucunda yanma tarzında ağrılar görülür.
  
• Laktoz intoleransı, sütte bulunan temel karbonhidrat olan laktozun sindirilememesine bağlı gelişen bir sindirim sistemi problemidir. Özellikle sabah uyandıktan sonra şiddetli karın ağrısına eşlik eden ishal ve gaz şişliği problemlerine yol açar.

Mide Ağrısı Teşhisi

Mide ağrısı teşhisinde ağrıya sebep olan etken araştırılır ve buna yönelik teşhis yöntemleri uygulanır. Ağrıya eşlik eden farklı belirtiler bazı hastalıklar yönünden bilgi verici olup teşhis yolunu ve seçeneğini belirlemede yol göstericidir.

Mide ile ilgili problemlerde günümüzde kan testleri, endoskopi ve kolonoskopi gibi yöntemler kullanılmaktadır.

Özellikle endoskopi ve kolonoskopi yöntemlerin de teşhis koyma oranı %99’lara kadar çıkmaktadır. 

Endoskopi yöntemi, ışıklı bir kamera yardımı ile endoskop cihazının ağızdan başlayarak, yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı ve kalın bağırsağın görüntülendiği yöntemdir. Sindirim sistemindeki mide ağrısı da dahil olmak üzere birçok belirtinin sebebinin ortaya çıkarılmasında en etkin ve güvenilir yöntemdir.

Endoskopi işlemi ortalama 5-10 dakika sürmektedir. Ucunda ışık ve kamera bulunan 8-10 milimetre çapındaki borular yardımı ile görüntüleme sağlanmaktadır. Ağrısız ve acısız olan endoskopi öncesinde genel sağlık durumunu etkileyecek özel bir neden yoksa hastaların rahatlığı açısından kolda damarından rahatlatıcı ve hafif uykuya eğilim yapan ilaçlar kullanılabilir.

Kolonoskopi ise kalın bağırsağın görüntülendiği teşhis yöntemidir. Aynı aletlerin kullanıldığı yöntemde, daha kolay teşhis konulabilmesi için makattan giriş yapılır. Kolonoskopi öncesinde hastalara bağırsaklarında ki dışkıları boşaltacak ilaçlar kullandırılır. Bu ilaçlar işlemden 1 gün önce kullandırılır. Ağrısız ve acısız yöntem olan kolonoskopi yöntemi, rahatlatıcı ve sakinleştirici işlemler ile yapılmaktadır.

Mide Ağrısı Tedavisi

Mide ağrısında tedavi mide ağrısına sebep olan nedene yönelik yapılır. Altta yatan neden ortadan kaldırıldığında ağrılar normale dönmektedir.

Gastrit, Reflü, Ülser tedavilerinde, hayat tarzı ve diyet değişiklikleri uygulanan hastalara mide asit salgısını azaltacak ilaçlar olan, antiasidik ilaçlar, proton pompa inhibitörleri, H2 reseptör blokerleri ile tedavi verilmektedir.

Mide kanaması tedavisinde, kanamayı durdurmak ve hastayı stabil hale getirdikten sonra antiasidik ilaç tedavileri verilerek cerrahi operasyonlar uygulanır.

Mide kanseri tedavisinde kanserli bölgeye yönelik olan trastuzumab, imatinib, sunitinib gibi hedefe yönelik ilaçlar kullanılır ve bu hastalara kanserli bölgelerin çıkarıldığı cerrahi operasyonlar uygulanır.

Mide Ağrısı Tedavi Edilmezse

Ağrıya sebep olan nedenler teker teker değerlendirilmeli ve tedavi edilmezse ne olacağı nasıl olumsuzluklar gelişeceği her başlık altında toplanmalıdır.

Ağrıya neden olan;

• Gastrit tedavi edilmezse, uzun vadede mide ülseri, onikiparmak bağırsağı ülseri ve mide kanseri görülebilir.
• Ülser tedavi edilmezse, mide kanaması, mide perforasyonu(delinmesi), sindirim yollarında obstrüksiyon(tıkanma) görülebilir. Kontrol altına alınamayan kanamalar ve delinmelerde şok tablosu gelişip hayatın son bulması gibi tablolar oluşabilir.
• Reflü tedavi edilmezse, yemek borusunun daralması, yemek borusu ülseri ve kanserleri gelişebilir.
• Mide kanaması tedavi edilmezse, birey kan kaybından şok tablosuna girip hayatını kaybedebilir.
• Mide kanseri tedavi edilmezse, kanama ve perforasyon(delinme) gelişebilir ve birey hayatını kaybedebilir.

Mide Ağrısına Ne İyi Gelir?

• Günlük su tüketimini arttırmak.
• Fiziksel aktiviteleri arttırmak
• Aşırı baharat, kafeinli içecek, asitli içecek, alkol ve sigara tüketiminden sakınmak.
• Lifli ve OMEGA 3 değeri yüksek besinler tüketmek
• Sıcak su torbaları kullanmak
• Yemekten sonra hemen sırt üstü uzanmamak
• Az ve sık yemek
• Aşırı katı gıdalardan uzak durmak
• Hazır gıdalar, aşırı yağlı, kızartılmış, közlenmiş  yiyeceklerden uzak durmak
• Mide ph seviyesini ayarladığı için ılık süt tüketimi

Mide Ağrısına Ne İyi Gelmez?

• Aşırı baharat tüketimi
• Yağlı, kızartılmış, közlenmiş hazır gıdaların fazla tüketimi
• Yemekten hemen sonra sırt üstü uzanmak
• Alkol ve sigara tüketimi
• Asit ve kafein içeriği olan içeceklerin aşırı tüketilmesi
• Fazla yeme ve yemek saatleri arasında uzun zaman dilimlerinin olması
• Aşırı katı gıda tüketilmesi

Mide Ağrısı İlaçları

İlaç tedavisi ağrıya sebep olan etkene göre uygulanır. Mide ağrılarında kullanılan ilaçlar şöyledir.

• Proton pompa inhibitörleri: Mide asit salgısını azaltan ilaçlardır. Gastrit, Reflü, Ülser gibi hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Olası yan etkileri: B12 vitamini eksikliği, hipomagnezemi, kemik kırıkları, sindirim sistemi yolu enfeksiyonlarında artış riski. Bu grubu oluşturan ilaçlar şunlardır:
  

• Omeprazol
• Lansoprazol
• Pantoprazol
• Rabeprazol
• Esomeprazol

• H2 reseptör blokerleri: Mide pariyetal hücrelerindeki histaminin etkisini bloke ederek asit salınımını azaltırlar. Günümüzde proton pompa inhibitörleri daha etkin olduklarından bu ilaçlar yerine tercih edilmektedir. Olası yan etkileri: Kalp atış hızında azalma, aritmi, libido düşüklüğü, lökopeni, trombositopeni, ürtiker. H2 reseptör blokerleri  şu ilaçlardır:   

• Simetidin
• Ranitidin
• Famotidin
• Nizatidin

• Biyolojik ajanlar: Kanserlerin tedavisinde kullanılırlar. Kanserli bölgeye yönelik alanlardır. Olası yan etkileri: Alerjik reaksiyonlar, cilt enfeksiyonları, halsizlik, yorgunluk, lenfoma. Biyolojik ajanlara bazı örnekler şunlardır: 

• TNF alfa blokerleri: İnfliximab, etanercept
• CD20 antikor: Rutiximab
• IL-6R antikor: tocilizumab
• Her2 antikor: Transtuzumab

Gebelerde Mide Ağrısı

Gebe bireylerde bebek sağlığı ve doğum aşamalarında ki stres ile üzüntüler ve bireyde gebelikten ötürü meydana gelen hormonal değişikliklere bağlı olarak mide ağrısı sık rastlanan ve gelip geçici bir şikâyettir. Bu şikayetler gebelik sonrasında gerilemektedir. 

Ancak ağrı uzun süreli ve şiddetli ise dış gebelik ve düşük ihtimalleri düşünülmeli ve hemen doktora başvurulmalıdır. Bu iki durumda acil müdahale gerektirmektedir.

Çocuklarda Mide Ağrısı

Çocuklarda mide ağrısı sık karşılaşılan bir durumdur. Yaklaşık olarak çocukların %30-40'ı mide ağrısı şikayeti ile doktora getirilmektedir.

Çocuklarda mide ağrılarına en sık mide enfeksiyonları, parazitler, kronik kabızlık, korku ve stres durumları sebep olmaktadır. Eğer çocuğunuzun ağrıları çok şiddetli ve kıvrandıracak bir ağrı ise hastanenin çocuk hastalıkları ve gastroenteroloji bölümüne başvurmanız gerekir.

Karın ağrısı şikayeti ile doktora başvuran çocuk hastalarda nedene yönelik teşhis testleri uygulanır. Kan, idrar ve dışkı testleri, karın filmi(röntgen),  karın ultrasonografisi  tetkikleri yapılır. Tüm bu tetkiklerde rağmen ağrı sebebi bulunamaz ise endoskopi ve kolonoskopi yöntemlerine başvurulur.

Çocuklarda mide ağrılarının sebeplerinin buluna bilmesinde ebeveynlere büyük görev düşmektedir. 3 saatten uzun süren ağrıların dikkate alınıp doktora başvurması gerekmektedir. 

Mide Ağrısı için Hangi Doktora Gidilir?

Mide ağrıları basit nedenlerden kaynaklı olup geçici olabileceği gibi tedavi gerektiren tıbbi bir soruna da işaret ediyor olabilir.

• 6-12 saatten fazla süren ve gittikçe şiddetlenen ağrı durumunda
• Ağrıya eşlik eden çok fazla kusmanın olması durumunda
• Kusmada kahve telvesi görünümlü kan varlığında
• Ağrı esnasında aşırı terleme ve tansiyon düşüklüğü mevcudiyeti varsa
• Yüksek ateş ve kabızlık ağrıya eşlik ediyorsa
• Karın bölgesinde ele gelen kitle tespit edilmiş ise
• Ağrıların başladığı dönemden sonra iştahsızlık ve açıklanamayan kilo kayıpları varsa

Zaman kaybetmeden doktorunuza başvurmanız tavsiye ederiz.

Mide ağrısı şikayetleriniz mevcut ise ve yukarıdaki belirtilerde varsa hastanenin iç hastalıkları ve gastroenteroloji bölümüne başvurmanız gerekmektedir.