Halk Sağlığı Nedir?

Halk sağlığı merkezleri, toplumda görülmesi muhtemel olan ya da görülen tüm salgın hastalıklara karşı önleyici ve iyileştirici tedavilerden sorumludur. 

Aynı zamanda içme suları, hava kirliliği, atıklar, çevre kirliliği, aile hekimliği faaliyetleri, aşılama programları, aile planlaması, anne ve bebek sağlığı, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, tütün kullanım sıklığı, şiddet eylemlerine yönelik takip ve iş güvenliği gibi konularda halk sağlığı bölümü tarafından ele alınır. 

Halk sağlığı hekimleri görev yaptıkları bölgedeki tüm verileri toplamakla, önerileri hazırlamakla ve Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğüne iletmekle sorumludur.

Geçmiş dönemlerde Türkiye Halk Sağlığı Kurumu olarak bilinen genel müdürlüğün adı, 10.07.2018 tarihinde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü olarak güncellenmiştir. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı ise doğrudan Sağlık Bakanlığına yöneltilmiştir. 

Türkiye halk sağlığı hekimleri, tüm tıp dalları ve sosyal bilimler üzerine eğitim görürler. Toplum yapısı ve işleyişi, hem hasta hem de sağlıklı kişilere yönelik hizmet sunulması, toplum sağlığının daha kaliteli hale getirilmesi, toplumda görülen psikolojik ve biyolojik sağlık sorunlarının tespit edilmesi, bu hastalıkların kalıcı şekilde iyileştirilmesi ve engellenmesi, sağlık ve sağlık yönetimi, epidemiyolojik yöntemlerin kullanımı gibi konular bu eğitimin büyük bir kısmını kapsar. 

Mezun olan ve yeterli donanıma sahip olan hekimler, halk sağlığı kurumu ya da halk sağlığı merkezinde göreve başlayabilirler. 

Halk sağlığı alanında eğitim gören kişilerin iş sağlığı, üreme sağlığı, temel halk sağlığı, sağlık ekonomisi, sağlık yönetimi, halk sağlığı laboratuvarları, sağlıkta nüfus bilimi, sosyolojik tıp, epidemiyoloji, kadın hastalıkları, engelli sağlığı, kronik sağlık sorunları, çocuk ve bebek sağlığı, temel sağlık eğitimi, toplumsal beslenme, afetler, çevre sağlığı, kazalar ve bulaşıcı hastalıklar konusunda başarı göstermesi beklenmektedir. 

Bu başarıyı gösteren adaylar TUS’a hazırlanarak uzmanlık alabilir. 

Halk Sağlığı Bölümü Hangi Hastalıklara Bakar?

Halk sağlığı bölümü, toplumu etkileyen tüm psikolojik/ biyolojik sağlık sorunlarının yanı sıra doğal afetler ve işçi sağlığı gibi alanlarda da hizmet verir. 

Halk sağlığı bölümünün ilgilendiği sağlık problemleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Soğuk algınlığı, grip, bademcik iltihabı ve nezle gibi hastalıklar,
• Su çiçeği, menenjit,boğmaca, kızamık, kabakulak, kızamıkçık ve benzeri hastalıklar,
• Difteri, tifo, gıda ya da içme suyu kaynaklı ishaller, kolera, bağırsak parazitleri,
• Brucella, salmonella, kuduz, veba, kuş gribi, deli dana hastalığı, domuz gribi, şarbon hastalığı,
• Tularemi hastalığı, sıtma, kırım kongo kanamalı ateşi, şark çıbaçıbanıtalığı, zika virüsü, kıl kurdu gibi parazit enfeksiyonları,
• HIV, viral hepatit hastalıkları, herpes virüsü, bel soğukluğu, klamidya enfeksiyonu, frengi, genital siğil ve uçuklar, cinsel hayatta sorunlara yol açan hastalıklar,
• Ebola virüsü, sarı humma virüsü,
• Hava kirliliği nedeniyle oluşan astım, akciğer kanseri, akciğer gelişiminin tamamlanmaması, KOAH, sık yineleyen solunum yolu enfeksiyonları, bronşit, zatürre, verem,
• Tütün kullanımına bağlı olarak gelişen diş eti hastalıkları, damar hastalıkları, kalp hastalıkları, ülser, kalp spazmları vb. sağlık sorunları,
• Kötü kolesterol, hipertansiyon, diyabet,
• Kalp kapağı hastalıkları, koroner arter hastalıkları, aortta anevrizma gelişmesi,
• Damar tıkanıklığı, damarların genişlemesi, damar duvarlarının incelmesi, damar büzüşmesi,
• Obezite,
• Kanser hastalıkları,
• Kronik depresyon, bipolar duygudurum bozukluğu, şizofreni ve diğer psikolojik hastalıklar,
• Alkolizm ve diğer bağımlılıklar, yoğun alkol ve madde tüketimi nedeniyle gelişen siroz hastalığı, karaciğer tümörleri,
• Menopoz dönemine giriş, kemik erimesi,
• Doğum sırasında görülen anne ölümleri, ölü doğumlar, düşük vakaları, aile planlaması,
• Gelişim bozuklukları,
• Yaşlanmaya bağlı olarak gelişen sağlık sorunları,
• Engelli hastalıkları,
• Cinsiyet hastalıkları,
• Göçmen hastalıkları,
• Beslenme yetersizliğine bağlı olarak gelişen sağlık sorunları,
• İşyeri şiddeti, çocuk şiddeti, kadına şiddet, engellilere yöneltilen şiddet, yaşlılara şiddet, hastalara uygulanan şiddet vb. eylemlerdir.

Halk sağlığı bölümü, yaşanan bölgedeki tüm hastalıkları bütün olarak ele alır. Bu sırada sosyolojik ve tıbbi unsurları göz önünde bulundurarak, hastalıkların görülme sıklığı ile bulaşma riskini azaltmayı hedefleyen çalışmalar yürütür. 

Bu çalışmalar Sağlık Bakanlığı tarafından incelenir ve gerekli tedaviler uygulanarak toplum sağlığının iyileştirilmesi hedeflenmektedir.

Halk Sağlığı Bölümü Hangi Tedavileri Uygular?

Halk sağlığı bölümü, toplumda görülen hastalıklar ve yaşanan toplumun genel sağlık durumu ile ilgilenen bir tıp branşıdır. 

Bu hastalıkların teşhis edilmesi ve uygulanacak tedavi yöntemlerinin belirlenmesi halk sağlığı bölümünün görevidir. 

Hastalar birey olarak değil de toplum bazında değerlendirildiği için geleneksel tedavilerden farklı prosedürler izlenir. 

Halk sağlığı bölümü tarafından uygulanan tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Epidemiyolojik Yöntemler: Tarihte ilk olarak Hipokrat tarafından savunulmuş ve sağlık sorunlarının ortaya çıkmasındaki çevresel etmenlerin incelenmesi prensibine dayandırılmış bir yöntemdir. Bir toplumda görülen sağlık problemleri, hastalıkların dağılımı, engellenmesi ve yayılmanın kontrol altına alınması gibi adımlar epidemiyolojik yöntemler ile sağlanabilir. Aynı zamanda halkın daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebilmesi için gerekli olan çevresel etmenlerin araştırılması da epidemiyoloji ile mümkün hale gelir. Kendi arasında 3 ana grupta incelenir:
  
  • Analitik Epidemiyoloji: Toplumda sık görülen hastalıkların nedenleri, analitik epidemiyoloji araştırmaları ile tespit edilebilir.
  • Tanımlayıcı Epidemiyoloji: Toplumda görülen sağlık problemleri ve bu sorunun yaş, bölge, cinsiyet, kronik hastalık vb. etmenlere göre dağılımlarını ele alır.
    
  • Deneysel Epidemiyoloji: Toplumda yaygın karşılaşılan hastalıkların teşhis edilmesi, en etkili tedavi yönteminin belirlenmesi ve bu hastalıkların engellenmesi için gerekli olan tüm araştırmalar deneysel epidemiyoloji ile sağlanır.
    
• Biyoistatistik Yöntemi: Hastalıklarla ilgili verilerin çıkarılması, benzerlik gösteren vakaların saptanması, ortak noktaların belirlenmesi gibi adımlar için biyoistatistikten yardım alınır. Bu sayede hastalıkların sebepleri, yayılma hızı, risk grubunda bulunan kişiler, tetikleyici unsurlar ve alınması gereken önlemler gibi bilgilere ulaşmak mümkün hale gelir. Halk sağlığının korunması ve yaşam kalitesinin yükseltilebilmesi için oldukça etkili bir yöntemdir.