Difteri

Difteri Nedir?

Difteri halk arasında genel olarak kuşpalazı olarak bilinir.

Difteri, genellikle burnun ve boğazın mukoza zarlarını etkileyen ciddi bir bakteriyel enfeksiyondur. Difteri, hastalığa karşı yaygın aşılama sayesinde Amerika Birleşik Devletleri ve diğer gelişmiş ülkelerde oldukça nadirdir.

Difteri ilaçlarla tedavi edilebilir. Fakat daha ileri durumlarda difteri hastalığı kalbe, sinir dokularına, böbreklere zarar verebilir. Difteri tedavi edilse bile özellikle çocuk yaş gruplarında ölümcül olabilmektedir.

Genel olarak, difteri ile enfekte olan insanların yüzde 5 ila 10'u ölecektir. Bazı insanlar, 5 yaşın altındaki veya 40 yaşın üzerindeki enfekte kişilerde, yüzde 20'ye varan bir ölüm oranı ile diğerlerinden daha savunmasızdır.

Difteri, başta bademcikler, yutak, gırtlak ve burun olmak üzere deri, gözler ile genital bölgede yerleşim gösterebilen bakteriyel bir hastalıktır. Difteri hastası teşhisi almış biri, kesinlikle üst kurumlara bildirilmesi gerekir. Kesin tanısı kültür (mikrobiyolojik inceleme) ile konmaktadır.

Difteri genellikle çocukluk dönemi hastalığıdır. Sıklıkla 2 – 5 yaş arasında görülür. 1 yaşından küçük çocuklar genellikle anneden geçen antikorlara bağlı olarak korunmaktadır.

Difteri, Corynebacterium diphtheriae bakterisinden kaynaklanır. Bu bakterinin kişiden kişiye bulaşı yakın temas ile olur. Bulaşta solunum salgıları ya da deri lezyonları ile doğrudan temas söz konusudur.

Birincil olarak yayılım:

• Damlacık şekliyle hava yoluyla olur.
• Enfekte deri lezyonları ve kişiye direkt temas ile olur.
• Solunum ve burun salgılarıyla olur.

Bakterilerin dış ortam dayanıklılığı nedeniyle havlu, çarşaf, mendil gibi eşyaların ortak kullanımı da bulaşta önemlidir. Difteri hastalığının solunum yollarına yerleşmiş olan formu solunum yolu difterisi daha çok soğuk mevsimlerde görülür. Deri enfeksiyonları ise özellikle sıcak – tropikal ülkelerde yağışlı dönemlerde daha sık görülmektedir.

Genel olarak difterinin en önemli etkileri: Kalp kası, sinir dokusu ve böbrek hücreleri üzerinedir.

Çocukluk çağında şiddetli ve sık olarak görülmektedir. Bunun yanında yaşın artmasıyla hastalığın olma riski azalır.

Difteri Belirtileri Nelerdir?

Difteri belirtileri ve semptomları genellikle bir kişinin enfekte olmasından iki ile beş gün sonra başlar ve şunları içerebilir:

• Boğazı ve bademcikleri kaplayan kalın, gri bir zar olur.
• Boğaz ağrısı ve ses kısıklığı meydana gelir.
• Hastanın boynunda şişmiş bezler (genişlemiş lenf düğümleri) olur.
• Nefes almada zorluk veya hızlı nefes alma meydana gelir.
• Burun akıntısı olabilir.
• Ateş ve titreme görülebilir.
• Keyifsizlik ve halsizlik meydana gelir.
• Aynı zamanda; baş ağrısı, yutma zorluğu, kas zayıflığı, havlar tarzda öksürme, seste kalınlaşma gibi belirtiler de görülebilir.

Ağır difteri hastalığın da ise; ileri derecede güçsüzlük, solukluk, kalbin normalden daha hızlı atışı (taşikardi), kalbin ritim bozuklukları ve koma görülebilir. En önemli belirtiler dolaşım sisteminde görülür.

Bazı insanlarda, difteriye neden olan bakterilerle enfeksiyon sadece hafif bir hastalığa neden olur, veya hiçbir belirgin belirti ve semptom yoktur. Hastalıklarından habersiz kalan enfekte insanlar difteri taşıyıcıları olarak bilinir, çünkü enfeksiyonu kendileri hasta olmadan yayabilirler.

Cilt (kutanöz) difterinin belirtileri de benzerdir: İkinci bir difteri cildi etkileyerek diğer bakteriyel cilt enfeksiyonlarına benzer şekilde ağrı, kızarıklık ve şişmeye neden olabilir. Gri bir zarla kaplı ülserler ayrıca deri difteri olabilir.

Tropik iklimlerde daha yaygın olmasına rağmen, ciltte difteri de Amerika Birleşik Devletleri'nde, özellikle kalabalık koşullarda yaşayan kötü hijyenli insanlar arasında da görülür.

Difteri Nedenleri Nelerdir?

Difteri, Corynebacterium difteri bakterisinden kaynaklanır. Bakteri genellikle boğazın yüzeyinde veya yakınında çoğalır.

C. diphtheriae yayılma yolları genellikle:

• Havadaki damlacıklar: Enfekte bir kişinin hapşırması veya öksürüğü kirlenmiş damlacıkların bir sisini serbest bıraktığında, yakındaki insanlar C. diphtheriae'yi soluyabilir. Difteri, özellikle kalabalık koşullarda, bu şekilde kolayca yayılır.
• Kirlenmiş kişisel veya ev eşyaları:  İnsanlar bazen difteriyi, kullanılmış dokular veya el havlusu gibi enfekte olmuş bir kişinin bakterilerle kontamine olabileceği şeyleri işlemekten yakalarlar. Enfekte bir yaraya dokunarak difteriye neden olan bakterileri de aktarabilirsiniz.

Difteri bakterileri tarafından enfekte olan ve tedavi edilmeyen insanlar, herhangi bir belirti göstermeseler bile difteri aşısı geçirmemiş insanları enfekte edebilir.

Difteri Risk Faktörleri Nelerdir?

Difteriye yakalanma riski yüksek olan insanlar şunlardır:

• Güncel aşıları olmayan çocuklar ve yetişkinler
• Kalabalık veya sağlıksız koşullarda yaşayan insanlar
• Difteri enfeksiyonlarının daha yaygın olduğu bir bölgeye seyahat eden herkes
• Difteri, nadiren çocukların on yıllardır bu duruma karşı aşılandığı Amerika Birleşik Devletleri ve Batı Avrupa'da görülür. Bununla birlikte, difteri, aşılama oranlarının düşük olduğu gelişmekte olan ülkelerde hala yaygındır.
• Difteri hastalığı, aşısı yapılmayan ülkeler de ve yetersiz aşı yapılan yerler de daha büyük bir tehdittir.

Difteri Tedavisi

Difteri ciddi bir hastalıktır. Doktorlar hemen ve agresif bir şekilde tedavi eder. Tedaviler şunları içerir:

Antibiyotikler: Penisilin veya eritromisin gibi antibiyotikler, vücuttaki bakterileri öldürmeye yardımcı olur, enfeksiyonları temizler. Antibiyotikler difteri olan birinin, bulaşıcılık zamanını ortadan kaldırır.

Antitoksin: Bir doktor difteriden şüphelenirse, vücuttaki difteri toksini Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden karşılayan bir ilaç isteyecektir. Bir antitoksin olarak adlandırılan bu ilaç bir damar veya kas içine enjekte edilir.

Bir antitoksin vermeden önce doktorlar cilt alerjisi testleri yapabilir. Bunlar, enfekte kişinin antitoksin alerjisi olmadığından emin olmak için yapılır.

Birinin alerjisi varsa, antitoksine karşı duyarsızlaştırılması gerekir. Doktorlar bunu başlangıçta küçük dozlarda antitoksin vererek ve sonra yavaş yavaş dozu artırarak yaparlar.

Difteri olan çocuklar ve yetişkinlerin genellikle tedavi için hastanede olmaları gerekir. Yoğun bakım ünitesinde izole edilebilirler, çünkü difteri hastalığa karşı aşılanmamış herkese kolayca yayılabilir.

Önleyici tedavi olarak,

Difteri bulaşmış bir kişiye maruz kalındıysa, test ve olası tedavi için bir doktora başvurun. Doktor, hastalığı geliştirmeye engel olmak için antibiyotik reçetesi verebilir. Ayrıca difteri aşısının daha yüksek bir dozuna ihtiyaç olabilir.

Difteri taşıyıcıları olduğu belirlenen kişiler, bakteri sistemlerini de temizlemek için antibiyotiklerle tedavi edilir.

Yaşam tarzı ve ev ilaçları: Difteri'den kurtulmak için çok sayıda yatak istirahati gerekir. Kalp etkilenmişse, herhangi bir fiziksel efordan kaçınmak özellikle önemlidir. Ağrı ve yutma güçlüğü nedeniyle hasta beslenmesini bir süre sıvı ve yumuşak yiyeceklerle alması gerekebilir.

Bulaşıcı olduğundan dolayı sıkı izolasyon, enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olur. Hastanın evindeki herkes tarafından dikkatli bir şekilde el yıkama, enfeksiyonun yayılmasını sınırlamak için önemlidir.

Difteri'den kurtulduktan sonra, nüksü önlemek için tam bir difteri aşısına ihtiyaç olacaktır. Diğer bazı enfeksiyonlardan farklı olarak, difteriye sahip olmak ömür boyu bağışıklığı garanti etmez. Kişi tamamen aşı olmuyorsa, difteri birden fazla alınabilir.

Özetlenecek olursa difteri tedavisinde klinik olarak difteri tanısının düşülmesi halinde spesifik antitoksin kullanılmalıdır. Antitoksin dolaşımda bulunan toksini nötralize (toksinin etkisini önler) eder. Deri difterisinde antitoksin etkili değildir. Bundan dolayı yara temizliği ve antibiyotik kullanılması önerilir. Hasta yatak istirahatine alınır, damar yolu açılır ve sıvı tedavisinde bulunulur. Eğer gırtlak difterisi varsa ve nefes darlığı dönemindeyse hastaya trakeostomi (gırtlak seviyesinin altından dışarı bir delik açılarak yeni bir nefes alma deliği elde edilmesidir) gerekebilir.

Difteri hastalarında ilk seçenek penisilin ve eritromisindir. Ayrıca azitromisin, klaritromisin, florokinolonlar, klindamisin, rifampisin, tetrasiklin de etkilidir.

Difteri Teşhisi

Tanı laboratuvara dayalıdır. Olası difteri hastalarının hızlı ve geçerli tanı yöntemleri ile doğrulanması, hem tanı ve tedavide hem de halk sağlığını korumaya yönelik önlemlerin bir an önce alınmasında son derece önemlidir.

Kültür, difteri hastalığının teşhisinde altın standarttır. Ve ilk seçenektir. Bakterileri saf elde etmek kesin tanıyı koydurur.

Ayrıca elek testi (konvansiyonel yöntem); toksin varlığının araştırılmasında en yaygın metottur. Bunun yanında ELİSA, western blotting, PCR ile difteri toksin geni gösterilebilir.

Yani difteri genel olarak; doktorun yapacağı iyi bir fizik muayene, hastanın öyküsü (anamnez) ve bazı testlerle teşhis edilebilecek bir hastalıktır. Hastanın klinik belirtileri ve şikayetleri çok önemlidir. Hastanın boğazını kaplayan grimsi bir zar görülmesi difterinin teşhisinde önemli rol oynar. Laboratuvar tetkikleri için hastanın boğazından sürüntü alınır ve difteri bakterisi var mı yok mu tespit edilmeye çalışılır. Deri de bir sıkıntı varsa, ordan sürüntü alınıp laboratuvar sonuçları beklenilir.

Difteri Tedavi Edilmezse

Tedavi edilmediği takdirde öldürücü bir hastalık olabilir ve difteri şunlara yol açabilir:

Solunum Problemleri: Difteriye neden olan bakteriler toksin üretebilir. Bu toksin, enfeksiyonun hemen bölgesindeki dokuya zarar verir bu genellikle burun ve boğaz bölgesi olur. Bu bölgede, enfeksiyon ölü hücreler, bakteriler ve diğer maddelerden oluşan sert, gri renkli bir zar üretir. Bu zar nefes almayı engelleyebilir.

Kalp hasarı: Difteri toksini kan dolaşımı yoluyla yayılabilir ve vücutta ki kalp kası gibi diğer dokulara zarar verebilir, bu da kalp kası iltihabı (miyokardit) gibi komplikasyonlara neden olabilir. Kalp kası iltihiabından kaynaklanan kalp hasarı hafif veya şiddetli olabilir. En kötüsü, miyokardit konjestif kalp yetmezliğine ve ani ölüme yol açabilir.

Sinir hasarı: Toksin ayrıca sinir hasarına neden olabilir. Tipik hedefler, zayıf sinir iletiminin yutmaya zorlanabileceği boğazdaki sinirlerdir. Kol ve bacaklardaki sinirler de iltihaplanabilir ve kas güçsüzlüğüne neden olabilir.

Difteri toksini, bazı sinirlere zarar verebilir. Eğer bu sinirler solunum kaslarının siniriyse, felç meydana gelebilir. Bu noktada, nefes almak için mekanik yardıma ihtiyaç olabilir.

Tedavi ile difteri olan çoğu insan bu komplikasyonlardan hayatta kalır, ancak iyileşme genellikle yavaştır. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, difteri zamanın% 5 ila% 10'u arasında ölümcüldür. Ölüm oranları çocuklarda daha yüksektir.

Genel olarak difteri tedavi edilmediğinde ortaya çıkan en büyük komplikasyonlardan biri kardiyak (kalp) toksisitedir. Ve bu da difteride en sık ölüm nedenidir. Bunun yanında nörolojik (sinir sistemi) toksisite de vardır.

Difteri Nasıl Önlenir?

Antibiyotikler bulunmadan önce, difteri küçük çocuklarda yaygın bir hastalıktı. Bugün hastalık sadece tedavi edilebilir değil, aynı zamanda bir aşı ile de önlenebilir.

Difteri aşısı genellikle karma aşılarla birleştirilir. Bunlar ise tetonoz ve boğmaca aşısıdır. Üçü bir arada difteri, tetanoz ve boğmaca aşısı olarak bilinir. Bu aşının son sürümü çocuklar için DTaP aşısı ve ergenler ve yetişkinler için Tdap aşısı olarak bilinir.

Difteri, tetanoz ve boğmaca aşısı, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki doktorların bebeklik döneminde önerdiği çocukluk aşılarından biridir.

Aşılama, bu yaştaki çocuklara verilen, genellikle kol veya uylukta uygulanan beş atıştan oluşur:

• 2 ay
• 4 ay
• 6 ay
• 15-18 ay
• 4 ile 6 yıl

Difteri aşısı difteri önlenmesinde etkilidir. Ancak bazı yan etkiler olabilir. Bazı çocuklar DTaP aşısından sonra enjeksiyon bölgesinde hafif ateş, karışıklık, uyuşukluk veya hassasiyet yaşayabilir. Bu etkileri en aza indirmek veya hafifletmek için çocuk hastalara neler yapabileceğini hastanın doktoruna sorulmalıdır.

Nadiren, DTaP aşısı, bir çocukta alerjik reaksiyon (kurdeşen veya enjeksiyondan dakikalar sonra döküntü gelişir) gibi ciddi ancak tedavi edilebilir komplikasyonlara neden olur.

Bazı çocuklar - epilepsi veya başka bir sinir sistemi durumu olanlar gibi - DTaP aşısı için aday olmayabilir.

Difteriye Ne İyi Gelir?

Difteri de eğer sorun boğazdaysa; boğaza dışardan ıslak bezler koyulabilir, hastanın istirahat etmesini sağlamak, hastayı çok fazla konuşturmamak iyi gelebilir. Hastalar beslenmelerine dikkat etmelidir. Sulu gıdalarla beslenilmesi bu hastalara iyi gelmektedir.

Hastalar bağışıklık düzeyini yükseltecek gıdalarla beslenmelidir.

Difteriye Ne İyi Gelmez?

Hastanın klinik belirtiler gösterdiğinde istirihat etmemesi, sürekli konuşması ve beslenmesine dikkat etmemesi difteri hastalığına iyi gelmez. Bağışıklık sistemini güçlendirici gıdaların takviyesinin yapılmaması bu hastalığa iyi gelmez.

Ayrıca klinik belirtilerin ortaya çıktığı gibi doktora başvurulmaması hastalığın klinik seyrini kötüleştirir ve oluşabilecek komplikasyonları artırır. Bundan dolayı klinik belirtiler ortaya çıktığı gibi doktora mutlaka başvurulmalıdır.

Difteri İlaçları Nelerdir?

Penisilin ve eritromisin: Difteri hastalarında ve taşıyıcılarında ilk seçenektir.

Diğer antibiyotikler: Azitromisin, klaritromisin, florokinolonlar, klindamisin, rifampisin, tetrasiklinler etkilidir.

Antibiyotik tedavisi en az 14 gün devam etmelidir.

Unutulmamalıdır ki bu ilaçlar doktor kontrolünde başlanılmalıdır, hasta kendisi veya kulaktan duyma bilgilerle herhangi bir ilaca başlamamalıdır.

Difteri için Hangi Doktora Gidilmeli?

Kişi veya çocuğu difteri olan birine maruz kaldıysa hemen aile doktoruna başvurmak gerekir. Çocuğun difteriye karşı aşı olup olmadığından emin değilseniz bir randevu alın. Kendi aşılarının güncel olduğundan emin olmak gerekir. Aile doktoru gerekli muayene yaptıktan sonra ilgili bölüme yönlendirir.

Difterinin belirtilerini gösteren kişi (şişmiş bezler, boğaz ağrısı, ses kısıklığı, ateş, titreme, nefes problemleri, boğazda gri – beyaz membran) vakit kaybetmeden Enfeksiyon bölümüne başvurmalıdır.

Difteri belirtileri varsa veya difteri olan biriyle temas edilirse, hemen doktoru aramak gerekmektedir. Eğer çocuk - bebek hastaysa mutlaka vakit kaybetmeden Pediatri bölümüne başvurulmalıdır.