Hamilelikte AFT

Hamilelikte AFT Nedir?

Hamilelik sırasında anne bebek sağlığı dikkat edilmesi gereken en önemli husustur. Fakat insan vücudu, oluşan değişikliklere uyum sağlarken birtakım zorluklarla karşılaşır. Özellikle hamilelik sürecinin ilk üç ayında artan hormonların etkisiyle ağız yaraları görülebilir. Bu sebeple özellikle hamilelik sürecinde ağız ve diş temizliğine özen gösterilmelidir. Bu ağız yaraları bulaşıcı değillerdir ve çok büyük olasılıkla ilerleyen süreçle birlikte iz bırakmadan iyileşirler.  

Sindirim sisteminin en önemli organlarından biri olan ağız, insanlar için oldukça hassas bir bölgedir. Bu nedenle ağız içi oluşan yaraların sebeplerinin bilinmesinin yanı sıra, önlemlerinin de bilinip dikkatli bir şekilde uygulanması gerekir. Ağız içi yaralardan biri de AFT veya Mayo Clinic olarak nitelendirdiğimiz aftöz ülserdir. Aftöz ülser yuvarlak, sarı ve beyaz, kenarları kırmızı renkte olan kabarcıklardır. Dudaklarda, yanakların içerisinde, dilde ve damakta oluşan oral ülsere verilen isimdir. Toplumun %20-%25’inde görülmekle birlikte kadınlarda çıkma olasılığı erkeklere oranla daha yüksektir. Halk arasında daha basit tabirle ağız yarası ya da uçuk olarak bilinir.

AFT Çeşitleri Nelerdir?

AFT’lar boyutlarına göre üç grupta incelenirler:

• Minör AFT (küçük AFT): Hastaların %85’inde görülen aft türüdür. Çapları 1 cm’den küçüktür ve orta şiddette görülür. Sayıları genellikle 1-10 arasındadır. Mukoza epitelinde iz bırakmadan 14 günden daha kısa sürede iyileşirler.
• Majör AFT (büyük AFT): Nadir görülürler. Çapı 1 cm’den küçüktür ve ağrıları daha fazladır. Kızarıklık şeklinde başlar daha sonrasında gri ya da beyaz derin bir yara olarak görülür. Genellikle bir adet olurlar fakat nadir olarak birkaç tane daha görülebilir. Mukoza epitelinde iz bırakırlar, iyileşmeleri uzun zaman alır.
• Herpetiform AFT (uçuk benzeri AFT): Nadir görülüler. 1-2 mm çapındadırlar ve çok sayıda görülürler. Mukoza epitelinde iz bırakmadan 1-4 hafta içerisinde iyileşirler.

Hamilelikte AFT Belirtileri Nelerdir?

Gebelikte ağız yarasının birçok belirtisi olabilir. Fakat başlıca belirtilerini ele alacak olursak bu şekilde sıralayabiliriz:

• Dil ve ağız arkası ile damakta şiddetli ağrı ve yaralar
• Yemek yerken veya konuşurken hissedilen ağız içi yaralar
• Kenarları kırmızı renkli olan, yuvarlak sarı ve beyaz renkte olan kabarcıklar 
• Diş fırçalama esnasında oluşan acı hissi
• Yara bölgesinde iltihap görünümü
• Ağrı nedeni ile iştah azalması
• Boğaz ağrısı
• Yüksek ateş

Hamilelikte AFT Nedenleri Nelerdir?

Hamilelikte olan ağız yaraları genellikle hormon sebepli olduğu düşünülür. Özellikle artan östrojen hormonu sebebiyle hamile bireylerde diş eti problemleri ortaya çıkar. Bunun yanı sıra gebelik sırasında vücudumuzun bağışıklık sistemi ile ettiği mücadele ya da folik asit eksikliğinin de kaynaklı olacağı düşünülür. Ağız içi yaraların nedenleri henüz kesin olarak bilinmemektedir. Fakat oluşumunu tetikleyen sebepler saptanmıştır.

Bunlar:

• Hormonal değişiklikler
• Sert bir şekilde diş fırçalama
• Yiyecek türleri
• Diş teli
• Travmalar
• Kişinin bağışıklık sisteminde güçsüzlük olması
• Sistemik hastalıklar
• Stres ve gerginlik
• Demir eksikliği
• Genetik faktörler
• B1.B2.B6 ve B12 eksikliği
• Folik asit eksikliği
• Mide hastalıkları
• Genetik yatkınlık

Çok sayıda semptom ağız yarasına neden olabilir. Bu sebeple herhangi bir şüpheniz olduğu an hemen bir dahiliye uzmanına başvurmalısınız. Bu faktörler haricinde aftöz ülser görülme olasılığını arttıran bazı hastalıklar vardır.

Bunlar:

• Behçet Hastalığı: Kan damarlarının iltihaplanması sonucu meydana gelen kronik bir hastalıktır. Birçok organı etkisi altına alan bir hastalıktır. Sebepleri tam olarak bilinmese de genetik faktörlerin etkili olduğu biliniyor. Romatizmal bir hastalık olan Behçet hastalığının ana bulguları arasında sık sık tekrarlayan aftöz ülser yani aft yer almaktadır. Oral ülserler küçük, ağrılı olur. Ayrıca dudaklarda, diş etinde, dilde ve damakta görülebilir.
• Çölyak Hastalığı: Buğday, arpa ve çavdardan oluşan glutene vücudun verdiği anormal yanıt sonucu oluşan bir hastalıktır. Kronik bir hastalık olmasına rağmen gluten diyeti yapıldığı takdirde tedavisi mümkündür.
• Liken Planus: Başlıca deri hastalığı olan ve mukozaları etkileyen kaşıntılı bir hastalıktır. Sebepleri tam olarak bilinmese de strese bağlı olduğu düşünülmektedir.
• AIDS: HIV virüsü olarak da bilinen Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu bağışıklık sisteminin etkisiz hale getirmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. AIDS’e sebebiyet veren HIV virüsünün ağız içinde görülen yaralara sebebiyet verebileceği bilinmektedir. 

Hamilelikte AFT Teşhisi Nasıl Yapılır?

AFT yani ağız içi yaralarının teşhisi, uzman doktorun fizik muayene sırasında hastanın ağzını incelemesiyle kolaylıkla teşhis edilebilir. Bu süreçte hastanın var olan hastalıkları ve kullandığı ilaçlar da teşhisin konulmasında önemlidir. Altta yatan farklı bir hastalıktan şüpheleniyor ise hastadan kan ve idrar tahlili de istenebilir.

Hamilelikte AFT Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ağız içinde aftöz ülser hiç tedavi uygulanmasa bile birkaç hafta içerisinde kendiliğinden iyileşmektedir. Fakat bu süreçte gülme, konuşma, yemek yeme ve su içmeyi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu sebeple ağız yarasının düzelme sürecini atlatmak için bazı yollar izlenir.

Hekim ağrıyı azaltmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için anestezik kremler, antiseptik gargaralar ve topikal adını verdiğimiz ilaçların deriye uygulandığı kremler, jelleri uygun gördüğü taktirde reçete eder. Ağız içi oluşan yaraların kesin tedavisinin bir hekim tarafından yapılacağını unutmamalı ve kesinlikle doktorunuzun onayı olmadan ilaç kullanmamalısınız. Sağlıklı bir yaşam için düzenli periyotlarla kontrole gitmelisiniz.

Hamilelikte AFT Tedavi Edilmezse Ne Olur?

AFT’ler tedavi edilmediğinde ağız içi bölgesinde yayılarak yemek yeme, sıvı gıdalar tüketme ve konuşma gibi rutin durumlar sırasında acı hissiyatının oluşmasına neden olur. Bu durum, gebelik sürecinde anne adayının konforunu olumsuz yönde etkiler. 

Hamilelikte AFT’ye Ne İyi Gelir?

Ağız yaralarının iyileşme sürecini hızlandırmak için evde yapmanız gereken birkaç yöntem vardır. Genellikle doğal maddelerle gargara yaparak bu süreci atlatmak hedef alınır. Gebelikte ağız yarasını iyileştirebilecek doğal yollar ise şunlardır:

• Yarım bardak suya iki tatlı kaşığı ilave edilen tuz ile gargara yapmak
• Direkt olarak aft üzerine bir çay kaşığı yardımı ile karbonat dökmek
• Su ve karbonat karışımını bir krem kıvamına getirilerek aft üzerine sürmek
• Ağız içi yaraları söz konusu olunca akla ilk gelen sirke aftlar için de iyileştirici özelliğe sahiptir. Su ile seyreltilerek ya da az miktarda ağza alarak gargara yapmak
• Bitkisel çaylar içerdikleri özler sayesinde ağız yaralarına iyi gelmektedir. Bu sebeple bir adet poşet çayı yaranın üzerine koyarak bir süre bekletmek
• Sürekli dinlenerek stresi azaltmak. Çünkü stres ve kaygı bu yaraların sık sık tekrarlanmasına sebep olabilir.
• Bol bol meyve ve sebze tüketerek bağışıklığınızı güçlü tutmak 
• Ağız ve diş temizliğinize dikkat etmek
• Diş ipi kullanmak
• Sigara ve alkol içmemek
• Sert ve kabuklu besinlerden uzak durmak
• Yeterli ve düzenli olan uyku programı 

Hamilelikte AFT’ye Ne İyi Gelmez?

Ağız yaralarını iyileşme sürecini olumsuz etkileyecek, süreci zorlaştıracak, yapılmaması gereken birtakım durumlar mevcuttur. 

Bunlar:

• Baharatlı yiyecekler
• Düzenli ve doğru yapılmayan ağız ve diş temizliği
• Bünyesinde asit barındıran içecekler
• Sıcak olarak tüketilen besinler
• Ağız yarasını kanatmak, patlatmak veya yakmak
• Ağızdaki yarayı ısırmak
• Aşırı tuzlu besinler
• Aşırı acı besinler
• Diş çürükleri

Hamilelikte AFT için Hangi Doktora Gidilir?

3 haftadan uzun süren, ağrısız olan AFT’ler ya da şiddetli ağrı görülmesi durumunda mutlaka bir hekim tarafından muayene edilmelisiniz. İlerleyen AFT’ler birtakım komplikasyonlara sebep olacağı gibi ciddi sağlık sorunlarının da habercisi olabilir. İshal ya da genital bölgede aft görülmesi durumunda da doktora gidilmelidir ve gerekli tedavi süreci başlatılmalıdır. Aftöz ülser için gidilmesi gereken doktor dahiliye ya da gastroenteroloji doktorudur.