Kaburga Çatlağı

Kaburga Çatlağı Nedir?

Kaburga çatlağı; göğüs bölgesi organlarını koruyan göğüs kafesinde bulunan kaburga kemiklerinde; belli bir nedene bağlı olarak gelişen çatlaklara denir.

Sağda ve solda olmak üzere on ikişer tane kaburga kemiğinden oluşan göğüs kafesi; göğüs bölgesinde bulunan kalp, akciğerler, büyük damar ve sinir yapılarını koruyan yapıdır. Bu yapıda gelişen travmalarda göğüs bölgesinde bulunan organlar zarar görebilir.

Her iki göğüs bölgesinde bulunan kaburgalar; önde sternum (iman tahtası) adlı kemikle birleşip eklem oluştururlar. Ancak son iki tane kaburga sternumla birleşmez; bu yüzden bu kaburgalara yüzen kaburga da denir. Yüzen kaburgalarda gelişen travmalar sağda karaciğeri, solda ise dalağı hasarlandırabilir.

Kaburga çatlağı çoğunlukla travmalara bağlı oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum özellikle erkek cinsiyette sık görülür. Kaburga çatlağının kendisi hastada ciddi bir komplikasyona yol açmaz; ancak kaburgalar yaşamsal damar ve sinir yapılarını koruduğu için çatlağı oluşturan travma bu yapılara da hasar vermiş olması bakımından önemlidir. 

Kaburga Çatlağı Belirtileri Nelerdir?

Kaburga çatlağı; çoğu zaman herhangi bir semptoma yol açmayan, ya da çok az semptoma yol açan bir durumdur. Ancak hastada kaburga çatlağına ek olarak iç organlarda da zedelenme varsa bu durumda semptomlar ağırlaşabilir. Kaburga çatlağında en sık görülen semptomlar;

• Kaburga Ağrısı: Ağrı, kişinin bağışıklık sisteminin oluşturduğu ve kişiyi uyarıcı etkiye sahip bir semptomdur. Kaburga çatlağında çatlak bulunan bölgeden başlayan ve giderek yayılan bir ağrı görülür. Ancak bu ağrı; diğer birçok hastalığın yarattığı ağrı ile de karışabilir. Özellikle sol taraf kaburga çatlağı göğüs ağrısı yaratıp miyokard infarktüsü (kalp krizi) ile karışabilir.
• Nefes Alma Problemleri: Akciğerler; vücuda oksijenin alınıp vücuttaki karbondioksitin dışarı atılmasını sağlayan solunum organıdır. Bu organ; kaburgaların oluşturduğu göğüs kafesinde bulunduğu için, kaburga çatlağında nefes alma problemleri, nefes alırken ağrı hissedilebilir.
• Morluk Oluşumu: Özellikle travmaya bağlı oluşan kaburga çatlağında; travmaya bağlı olarak cilt altında kanama sonucu morluk oluşumu gözlemlenebilir.
• Göğüs Bölgesinde Hassasiyet: Göğüs bölgesindeki kaburgalarda gelişen kaburga çatlaklarında; kaburganın bu kısmına bastırıldığında göğüs bölgesinde hassasiyet gözlemlenir. Bu durum muayene sırasında önem arz eder.
• Kaburga Çatlağı Bölgesinde Şişlik: Kaburga çatlağında kaburganın çatladığı bölgedeki küçük damar yapıları ve dokular hasarlanabilir. Bu durumda hastada kaburga çatlağı bölgesinde şişlik oluşumuna yol açar.

Kaburga Çatlağı Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Kaburga çatlağı çoğunlukla; travmaya bağlı olarak oluşan bir durumdur. Hastalarda travma yaratan etkenler çok çeşitlidir. En sık görülen kaburga çatlağı nedenleri;

• Araç İçi Trafik Kazası: Araç içi trafik kazası; toplumda çok görülen bir kaburga çatlağı oluşum nedenidir. Özellikle emniyet kemeri takılı kişilerde ani frenle birlikte hızla öne doğru gitmek bu çatlağın oluşumunda rol oynar.
• Yüksekten Düşme: Yüksekten düşme kaburga çatlağının sık görülen bir diğer nedenidir. Bu duruma genellikle kemik kırıkları da eşlik eder.
• Yüz Üstü Düşmeler: Yüzüstü düşmelerde; kişide vücut ağırlığı kaburgaların üzerine gelir, bunun sonucunda da kaburga çatlakları görülebilir.
• Futbol Sakatlanmaları: Futbol sakatlanmalarında kişi yüzüstü düşebilir ya da göğüs bölgesine darbe alabilir. Bu gibi durumlar kaburga çatlağı için risk oluşturur.
• Osteoporoz: Osteoporozda; kemik yoğunluğu azalır, kemikler yumuşar. Bu durum en ufak bir travmada bile kemik çatlakları ve kırıkları için risk oluşturur.
• Kemik Mineralizasyonunu Bozan Hastalıklar: Kemikler; içerisindeki belli başlı bazı mineraller sayesinde sert halde bulunan yapılardır. Kemiğin mineralizasyonunu bozan tiroit ve paratiroid Bezi hastalıklarında kemikler yumuşayıp zayıflayabilir, ya da çok sertleşip kırılgan bir hal alabilir.
• Erkek Cinsiyet: Hem hormonal açıdan kemiklerin mineral yoğunluğunun erkeklerde kadınlardan daha az olması, hem de erkeklerin travmaya kadınlara göre daha fazla maruz kalması erkek cinsiyette kaburga çatlağı açısından risk oluşturur.
• İyatrojenik Yaralanma: İyatrojenik yaralanma; tıbbi tedavi uygulanırken gelişen yaralanmalardır. Özellikle kalbi durmuş kişilerde kardiyopulmoner resisütasyon (kalp masajı) ile hayata döndürme işlemi yapılırken hastanın göğüs kafesinin en az 5 cm kadar inmesi gerekmektedir. Bu işlem uygulanırken kaburga çatlağı ya da kırıkları görülebilir.
• Metabolik Hastalıklar: Diyabet, obezite gibi metabolik hastalıklarda kemik kırıkları ve kemik çatlaklarının görülme sıklığı artmıştır.

Kaburga Çatlağı Teşhisi

Kaburga Çatlağı teşhisi oldukça kolay olan bir hastalıktır. Teşhiste esas yöntem Anamnez ve Fizik Muayene yöntemidir. Anamnez hastanın hastalığı hakkında yaşadığı şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Kaburga çatlağı yaşayan hastalar; kaburga ağrısı, göğüs bölgesinde hassasiyet, göğüs bölgesinde morluk ve şişlikten şikayet eder. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, bu şikayetlerin başlama zamanını, hastanın herhangi bir travmaya maruz kalıp kalmadığını sorgular. Ardından fizik muayeneye geçer.

Fizik muayenede hekim hastada şişlik ve morluk bulunan bölgeyi elle muayene eder. Hastadaki hassasiyeti kontrol eder.

Hastalarda kemik kırık veya çatlaklarından şüphelenildiği durumlarda istenecek ilk görüntüleme yöntemi Direkt Grafidir. Direkt grafi X ışınlarının kullanılıp görüntü oluşturulan bir görüntüleme yöntemidir. Kaburga çatlağını tecrübeli bir göz direkt grafi ile tespit edilebilir.

Direkt grafinin biraz daha gelişmiş hali olan Bilgisayarlı Tomografi de kaburga çatlağı tanısı konulan hastalarda diğer organlarda hasar olup olmadığının tespit edilmesinde kullanılır.

Kaburga Çatlağı Tedavisi

Kaburga çatlağının tedavisi herhangi bir ek hastalığı bulunmayan kişilerde oldukça kolaydır. Hastalığın tedavisinde hastanın kaburgalarını zorlamaması, mümkün olduğunca hareket ettirmemesi önerilir. Bunun için hastaya Korse Tedavisi yapılır. Kaburga çatlağı için korse tedavisinde hastanın göğüs bölgesi çok sık olmayacak şekilde korseyle sarılır. Burada korsenin çok sıkı olmaması önemlidir, çok sıkı korse hastanın solunum hareketlerini zorlaştırabilir. Hasta bunu çatlak kaynayana kadar kullanmalıdır. Kaburga çatlağı iyileşme süresi kişiden kişiye değişebilmekle birlikte ortalama 1 aydır.

Kaburga çatlağının tedavisinde çatlağın tedavisinin yanında hastanın semptomlarını hafifletmek, hastada altta yatan hastalığı düzeltmek adına Medikal Tedavi uygulamaları yapılır.

Kaburga Çatlağı Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Kaburga çatlağı izole (tek başına) bulunduğunda pek fazla semptoma yol açmayan, bazen tesadüfen tanı alan bir durumdur. Ancak kaburga çatlağına el olarak iç organ yaralanmaları da varsa bu durumda bu organlar kaburga çatlağından önce tedavi edilmelidir.

Kaburga çatlağı iç organ yaralanmaları ile beraberlik gösteriyorsa ve bu durum tedavi edilmezse; kişide kalp tamponadı (kalp ile kalp zatı arasında kan birikmesi), büyük damar yaralanmaları, akciğerde yaralanmalar gözlemlenebilir.

Kaburga çatlağı kişide tedavi edilmezse ve çatlak büyükse yamuk kaynayabilir, çatlayan yer kırılıp iç organlara zarar verebilir.

Kaburga Çatlağına Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Kaburga çatlağı iç organ yaralanmaları ile beraberlik göstermiyorsa; bu durumda herhangi bir sorun yaratmaz. Belli bir süre sonra hastadaki semptomlar kemiğin kaynaması ile düzelir. 

Hastalarda kaburga çatlağından korunmak için ve kaburga çatlağı gelişiminde iyileşmeyi hızlandırmak için bazı uygulamalar yapılabilir. Bu uygulamalar;

• Hastalar mümkün olduğunca travmadan uzak kalmalıdır. 
• Osteoporozu bulunan hastalar tedavilerini almalı, ani hareketlerde bulunmamalıdır.
• Kemik mineralizasyonunu bozan hastalık varlığında hastalar tedavi altına alınmalıdır.
• D vitamini eksikliği bulunan, bunun için kemiklerinde yumuşama gelişen hastalarda bu vitamin eksikliği dışardan tamamlanmalı; hasta dışardan aldığı D vitamininin aktif forma dönmesi için günde 15-20 dakika kadar güneş ışığında beklemelidir.
• Kaburga çatlağı gelişen hastalarda kemik iliğinden yapılmış çorba ve yemekler hastanın daha hızlı iyileşmesinde büyük rol oynar.
• Hastalar kaburga çatlağı geliştiğinde mümkün olduğunca ani ve fazla miktarda hareketten kaçınmalıdır.

Kaburga Çatlağında Kullanılan İlaçlar

Kaburga çatlağında medikal tedavi; hastada var olan semptomları hafifletmek ve altta yatan hastalığın varlığında bu durumu düzeltmek için kullanılır. Medikal tedavide kullanılan ilaçlar;

• Ağrı Kesici İlaçlar: Ağrı kesici ilaçlar hastada var olan kaburga çatlağı ağrısını hafifletmeye yöneliktir. İçerik olarak parasetamol, ibuprofen, naproksen, diklofenak gibi maddeleri içeren bu ilaçlar ağızdan(oral) alındığı için en sık görülen yan etkileri deri döküntüsü, bulantı, kusma, ishal, kabızlık, halsizlik, baş dönmesi gibi semptomlardır. Bu semptomlar hastanın yaşam kalitesini düşürecek şekilde etkiliyorsa hekimle irtibata geçilip ilaç değişikliği yapılmalıdır.
• Kalsiyum ve Fosfor Takviyeleri: Kalsiyum ve fosfor; kemik mineralizasyonunda ve kemik sertleşmesinde en çok görevli olan minerallerdir. Bu minerallerin tablet formu hastada kemik yapısının daha hızlı düzelmesine yardımcı olur. Bu ilaçların en sık görülen yan etkileri bulantı ve kusma yaratması, sık idrara çıkma gibi semptomlardır. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeyde ise hekime başvurulmalıdır.

Çocuklarda Kaburga Çatlağı

Çocukluk dönemi dış dünyayı keşfin meydana geldiği; buna bağlı olarak da travma ve yaralanmaların çok sık görüldüğü bir dönemdir. Çocuklarda kaburga çatlağı genellikle salıncaktan düşme, koltuktan düşme, göğsünü bir yerlere çarpma gibi durumlarda oluşur. Bu durumda hasta yoğun kaburga ağrısı, çatlayan kaburga bölgesinde şişlik ve morluk oluşumu ve doku ezilmeleri ile hekime başvurur. Çocuklarda kaburga çatlağı ile ilgilenen bölüm tıpkı yetişkinlerdeki gibi Ortopedi ve Travmatoloji bölümüdür.

Hekim hastayı muayene eder ve gerekli tetkikleri uygular. Çocuk hastalarda da tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi direkt grafi ve iç organ yaralanmasından şüpheleniliyorsa bilgisayarlı tomografi çekilir.

Çocukluk döneminde kaburga kırıkları aile içi fiziksel şiddet ya da dışardan yabancının uyguladığı şiddete bağlı olarak da oluşabilir. Bu yüzden hekim hastayı muayene ederken tüm vücudu soydurarak detaylıca incelemeli ve çocuk istismarından şüphelendiği durumlarda adli rapor yazmalıdır.

Çocuklarda kaburga çatlağının tedavisi tıpkı yetişkinlerdeki gibi korse tedavisi ve semptomları önlemeye yönelik medikal tedavi uygulamalarıdır. Çocuklarda kalsiyum ve fosfor eksikliği genellikle görülmediği için bu ilaçların reçete edilmesine gerek yoktur. Çocuklarda kemiklerin kaynaması erişkindekine göre daha hızlı olduğu için; korse tedavisi çocukta daha kısa sürer.

Kaburga Çatlağında Hangi Doktora Gidilir?

Kaburga çatlağı ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan ve gerekli tedaviyi uygulayan bölüm Ortopedi ve Travmatoloji bölümüdür. Ancak hastalar çoğunlukla ani travma nedeniyle kaburga çatlağı yaşadıkları için travma sonrası Acil Servise de başvurabilirler. Acil servis hekimi hastanın muayenesini yapıp gerekli tetkikleri uygular. Hastada kaburga çatlağından şüphelendiği durumlarda hastayı Ortopedi ve Travmatoloji bölümüne sevk eder.

Kaburga ağrısı, göğüs bölgesinde hassasiyet, göğüs bölgesinde morluk, nefes alırken ağrı hissi ve göğüs bölgesinde şişlikten şikayetçi olan hastalar vakit kaybetmeden hekime başvurmalıdır.