Kasık Mantarı

Kasık Mantarı Nedir?

Kasık mantarı veya tinea inguinalis, kasık bölgesi ve etrafında, dermatofit adı verilen mantar topluluğunun oluşturduğu kızarıklık hissi, kaşıntı hissi ve kepeklenme ile karakterize hastalıktır. Dermatofit cinsindeki mantarların bulaşmış olduğu kişiden de bulaşabileceği gibi, hayvanlardan veya topraktan da bulaşabilmektedir.

Genellikle baldırın iç tarafından başlayan kasık mantarında çift taraflı kaşıntı ve kızarma hissi görülmektedir. Tedavi edilmediği takdirde, vücudun diğer bölgelerine yayılabilen kasık mantarının, cinsel organlara yayılması oldukça nadirdir. Genellikle kalça veya kalça çevresi, göbek deliği çevresi ve makat çevresine yayılım gösterebilmektedir.

Sol testisin daha aşağıda bulunması, kasık bölgesinin sol tarafının daha havasız kalmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla, yüzeyel bir mantar hastalığı olan kasık mantarının sol taraftan başlaması oldukça muhtemeldir. Sol taraftan başlayan kasık mantarı, genellikle yayılım gösterir ve çift tarafı bir hal alır.

Erkeklerde daha sık görülen kasık mantarında veya apış arası mantarı olarak bilinen bu hastalıkta, terleme, sıcaklık, obez olmak veya ıslak mayo ile sürekli dolaşmak, erkeklerde kasık mantarı gelişmesine zemin hazırlamaktadır. Tekrarlanmasının önlenmesi için bu risk faktörlerinin düzeltilmesi gerekmektedir.

Kasık Mantarı Belirtileri Nelerdir?

Her yaşta görülebilen kasık mantarı, yarım aya benzer şekilde, sınırları belirgin bir görünüme sahiptir. Yarım ayın kenarları kepekli bir görünüme sahiptir ve deriden kabarıktır. Bu görünüm çevreye yayılma meyillidir. Hastalık tedavi edilmediğinde veya şiddetlendiğinde, yarım ay şeklindeki lezyonların kenarlarında su dolu kabartılar veya iltihaplı kabartılar görülebilmektedir.

• Kızarıklık genellikle her iki baldırın iç tarafında görülür. Bazı durumlarda ise tek taraflı görülebilmektedir.
• Kaşıntı önemli bir belirtidir. Kasık mantarlarında hastalığın başında da görülebilen bu belirti tedavi bitene kadar da görülebilmektedir. Özellikle tedavi edilmemiş hastalarda kaşıntının şiddeti oldukça fazla olabilir.
• Yanma

Kasık Mantarı Nedenleri Nelerdir?

Kasık mantarı erkeklerde daha sık görülmekle beraber, kadınlarda da görülebilir. Her yaşta görülebilen kasık mantarının ergenlik döneminden sonrası oluşması daha muhtemeldir.

• Hijyen koşulları kötü olan yerlerde bulunmak
• Sıcak iklimlerde yaşayan bireylerde sık görülür.
• Aşırı kilolu bireylerde sık görülür.
• Aşırı terlemek, kasık mantarı için oldukça önemli bir risk faktörüdür.
• Sürekli sıkı giysiler giyenlerde, derinin havalanması sağlanmadığı için kasık mantarına zemin hazırlanmış olur. Özellikle erkeklerde testislerin anatomik olarak eşit düzeyde bulunmaması, kasık mantarının sol kasıkta başlamasına zemin hazırlamaktadır.
• Nemli bölgelerde sık bulunanlarda risk artar.
• Havluların ortak kullanılması kasık mantarı bulaş riskini oldukça arttırmaktadır.
• Kasık mantarı olan bireylerle aynı duş yerinin kullanılması da riski arttırmaktadır.

Kasık Mantarı Teşhisi

Kasık mantarı klinik görünüm ile tanı konulabilen bir hastalıktır. Fakat tanının netleştirilmesi için çeşitli yöntemler kullanılabilmektedir. Mikroskopik muayene ve mantar kültürünün incelenmesi gibi işlemler yapılarak, kesin tanı konulabilmektedir.

Mikroskopik İnceleme: Kasık mantarının teşhisi için önemli bir tanı yöntemi olan bu işlemde, lezyon kenarından belirli miktarda materyal alınmaktadır. Alınan bu materyalin üzerine % 20’lik Potasyum Hidroksit damlatılmaktadır. Potasyum hidroksit çözeltisi damlatıldıktan sonra, 20 - 30 dakika bekleme süresi bulunmaktadır. Potasyum hidroksit kullanılmasının temel amacı, kasık mantarına neden olan küçük canlıların üremesi için gerekli olan spor yapılarının ve hifa denilen özel bölümlerinin görüntülenmesidir. Sporlar ve hifa yapısı görüldüğünde tanı konulabilmektedir.

Kültür İncelemesi: Kesin tanı konulabilmesi için ve mantarın cinsini net bir şekilde öğrenebilmek için kullanılan tanı yöntemidir. Sabouraud besiyeri kullanılmaktadır. Mantardan alınan örneğin bu özel besiyerinde büyümesi, mantarın çeşidini bulmak için oldukça önemlidir.

Wood Işığı: Ultraviyole A ışınlarının kullanıldığı bu tanı yönteminde, ultraviyole ışınları nikel oksit içeren bir filtreden geçer. Filtreden geçen bu ışın, çeşitli hastalık etkenine göre farklı renkler almaktadır. Bu etken P. Versicolor ise soluk sarı rengini alan bu yöntemde, Microsporum türlerinde yeşil veya sarı rengini alabilmektedir. Trikofiton ve Epidermofiton enfeksiyonlarında ise herhangi bir renk alınamayabilir.

Kasık Mantarı Tedavisi

Tedavi için hastalığın ilerleyişi ve klinik görünümü oldukça önemlidir. Hastalığın çok ilerlemediği durumlarda, sistemik belirtileri olmayan hastalarda mantar kremleri genellikle yeterli olmaktadır. Mantar kremleri ile genellikle tedavi edilen olgularda, kahverengi bir lekenin kalması görülebilmektedir.

Lezyonlar oldukça geniş bir alana yayılmışsa, sistemik belirtiler varsa mantar kremleri hastalığın tedavisi için yeterli olmayabilmektedir. Bu yüzden çeşitli mantar ilaçları ağız yolundan kullanılmaktadır. Bu ilaç ve krem tedavisi alan hastaların, kortizonlu kremlerden tedavi boyunca uzak durması gerekmektedir.

Tedavide kullanılan mantar kremleri ortalama 1 hafta ile 2 ay arasında kullanılmaktadır. Tolnaftat, Ketokonazol, Naftifin, Terbinafin gibi etken maddeli mantar kremleri, lezyonun olduğu bölgeye sürülür.

Tedavide ağız yoluyla kullanılan mantar ilaçları ise ortalama 1 hafta ile 3 ay arasında kullanılmaktadır. Griseofulvin, flukonazol etken maddeli olan mantar ilaçlarının çeşitli yan etkileri bulunmaktadır. Bu yüzden lezyonlar genişlemeden, doktora başvurmak önemlidir.

Kasık Mantarı Tedavi Edilmezse

Kasık mantarı tedavi edilmesi gereken hastalıklardan biridir. Tedavi edilmediği durumlarda enfeksiyon yayılabilmektedir. Aynı zamanda ek enfeksiyonlara zemin hazırlanılmış olunur. Örneğin ilgili lenf bezinin iltihaplanması durumunda lenfanjit tablosu oluşabilmektedir. Aynı zamanda selülit, yılancık gibi cildin kendi enfeksiyonlarına da neden olabilmektedir. Tedaviye geç başlanılması, tedavi süresini uzatabilmektedir. Aynı zamanda kullanılan ilaçların yan etkilerine maruziyet süresi de uzamaktadır.

Kasık Mantarına Ne İyi Gelir?

Kasık mantarı oldukça sık rastlanan bir durumdur ve tekrar etmesi muhtemeldir. Kötü hijyenik koşullar, hastalığın tekrardan ortaya çıkmasına neden olabileceği için, hijyen konusunda iyi olmayan ortamlardan korunmak gerekmektedir. Aynı zamanda kişisel hijyene ekstra dikkat etmek gerekmektedir.

Aşırı kilolu bireylerin, kilo vermeleri önerilmektedir. Artan kilo, terleme artışı gibi durumlar mantarların yeniden oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Bu yüzden sıkı giysiler giyinmekten kaçınılmalıdır. Eğer ki, sürekli sıkı giysiler giyen biriyseniz, cildinizi bir şekilde sürekli havalandırmanız gerekmektedir.

Banyo sonrası cildin yeterince kurulanması gerekmektedir. Aynı zamanda ıslak bir şekilde kıyafet giymekten de kaçınılmalıdır.

Kasık Mantarına Ne İyi Gelmez?

Kasık mantarı sık tekrarlayan bir hastalık olduğu için, hastalığa neden olan risk faktörlerinden kaçınmak gerekir. Sık terleyen, obez bireylerde sıklık artmaktadır. Hastada kasık mantarı varsa ve bu mantarın sebebi obeziteyse, hasta beslenmesine dikkat etmeyip, kilo vermezse, hastalığın tekrarlama ihtimali oldukça fazla artmaktadır.

Özellikle yaz aylarında ıslak mayo ile dolaşmak kasık mantarı hastalığının şiddetlenmesine veya tekrarlanmasına neden olabilmektedir.

Nemli bölgelerde bulunmak ve sürtünmeye neden olacak kıyafetlerin giyilmesi kasık mantarına zemin hazırlamaktadır.

Hastalık kaşıntılı olduğu için, lezyon olan bölgelerin kaşınmaması gerekmektedir. Kaşındığı takdirde, deri altına küçük canlıların geçmesi muhtemeldir. istenmeyen yeni enfeksiyonlara neden olabilmektedir.

Havlu, tıraş bıçağı gibi kişisel ürünlerin ortak kullanılması da kasık mantarına zemin hazırlamaktadır. Dolayısıyla bu ürünlerin ortak kullanımından kaçınmak gerekmektedir.

Kasık Mantarı İlaçları

Kasık mantarı tedavisi klinik duruma ve lezyonların yayılımına göre düzenlenmektedir. Krem formunda kullanılan ilaçların etken maddeleri:

• Tolnaftat: Ayak mantarında da kullanılabilen bir kremdir.
• Ketokonazol: İmidazol yapısında olan bir ilaç türüdür. Krem olarak kullanılabildiği gibi, ağız yoluyla da kullanılabilmektedir.
  
• Siklopiroksilamin: Mantar hücrelerindeki bileşenlerin taşınmasını önlemek için kullanılan kremdir.
• Terbinafin: Deri ve tırnak gibi keratinden zengin dokularda biriken bu krem, çeşitli mantar hastalıklarında kullanılır.
• Tiokonazol
  
• Oksikonazol: Kasık mantarı spreyi olarak da bilinir. %1’lik deri spreyi formu bulunan bu ilacın mantar olan bölgeye sürülmesi gerekmektedir.
  
• Bifonazol
• Mikonazol
• Naftifin

Mantar kremlerinin, ağızdan alınan mantar ilaçlara kıyasla yan etkileri oldukça düşüktür. Ağız yoluyla alınan ilaçlar karaciğer tarafından kullanıldığı için karaciğere hasar verebilmektedirler. Aynı zamanda görme keskinliğini bozabilirler. Halüsinasyonlara da neden olabilmektedirler. Krem halinde kullanılmada bu etkilerin görülmesi beklenmez. Fakat krem formunda kullanılan ilaçların lezyon dışında bir yere sürülmemesi gerekmektedir.

Klinik görünümü iyi olmayan hastalarda ve mantarın oldukça yayıldığı durumlarda ağız yoluyla mantar ilaçları kullanılmaktadır. İnatçı kasık mantarı durumunda ve kreme rağmen kasık mantarı geçmiyor gibi bir durum söz konusuysa da ağız yoluyla mantar ilaçları kullanılabilmektedir.

Ağızdan kullanılan mantar ilacı etkenleri:

• Griserofulvin: Beta tubulin yapısına bağlanarak, mantarların çoğalmasını engellerler. Keratinden zengin dokularda biriktiği için sadece dermatofit mantarlarında kullanılır. Alkolle beraber alındığında istenmeyen yan etkileri olabilmektedir.
  
• Terbinafin: Deri ve tırnak gibi keratinden zengin kısımlarda birikmektedir. Krem formu da bulunmaktadır.
  
• Flukonazol: Beyin dokusuna oldukça rahat geçebilmektedir. Böbrekler yoluyla atıldığı için, böbreklere istenmeyen yan etkileri olabilmektedir. Gebelerde kullanılmaz.
  
• İtrakonazol: Beyin dokusuna geçememektedir. Karaciğerde enzimatik işlemlere uğramaktadır. Dolayısıyla karaciğere istenmeyen etkileri bulunmaktadır.
  

Kasık Mantarı Ameliyatı

Kasık mantarı için herhangi bir ameliyat tedavisi bulunmamaktadır. Kasık mantarı sonrası gelişen ve medikal tedaviye yanıt vermeyen kıl kökü iltihaplarında abse gelişmiş ise lokal anestezi eşliğinde kesi açılarak apse boşaltılabilmektedir.

Hamilelikte Kasık Mantarı

Hamilelikte de nadir bir şekilde rastlanabilmektedir. Artan terleme, havasız kalan kasık bölgesi gibi durumlar, kasık mantarı gelişmesine neden olabilmektedir. Normal bireylerde olduğu gibi, gebelikte de kasık mantarından korunmak için ıslak kıyafetlerden, bol terlemekten, aşırı kilodan, ortak havlu kullanımından kaçınılması gerekmektedir.

Tedaviye genellikle terbinafin etken maddeli krem ile başlanır. Enfeksiyonun ilerlediği durumlarda ise mantar ilaçlarının kullanımı, gebelikten dolayı oldukça sınırlıdır. Özellikle griseofulvin ilacının gebelikte kullanılmaması gerekmektedir. Anne sütüne geçtiği üzerine herhangi bir kanıt bulunmamasına rağmen, gebeye ve bebeğine zarar vermektedir.

Çocuklarda Kasık Mantarı

Çocuklarda görülen mantar enfeksiyonlarının kasıklarda görülmesi düşük ihtimaldir. Genellikle saçlı deride ve gövde bölgesinde sık görülmektedir. Kasık mantarı nadir görülse de, diğer bireylerde olduğu gibi mantar gelişiminin önlenmesi gerekmektedir. Bu yüzden çocukların çok terlememesi gerekmektedir. Çok terleyen çocukların vücutlarının sık sık kurulanması ve havalandırılması gerekmektedir. Tedavide genellikle terbinafin etken maddeli mantar kremleri kullanılmaktadır. Tedaviye yanıt alınamayan durumlarda yine terbinafin etken maddeli ağızdan mantar ilaçları kullanılabilmektedir.

Bebeklerde Kasık Mantarı

Bebeklerde kasık mantarı durumu nadir görülür ve mantar kremlerine yanıt genellikle iyidir. Hastalığın oluşmasını engellemek en doğru tedavi yöntemidir. Bu yüzden cildin kuru kalması sağlanmalıdır. Terleyen bebeğin kıyafetleri değiştirilmelidir.

Çok nadir de olsa ağızdan ilaç tedavisi verilmektedir. Yan etkileri olabileceği için, doktorunuz vermediği takdirde bu ilaçları kullanmayınız.

Kasık Mantarı için Hangi Doktora Gidilir?

Sık terleyen bireylerin, kilosu fazla olan bireylerin veya sürekli nemli bölgelerde yaşayan bireylerin kasık bölgesinde veya baldır çevresinde yarım hilale benzeyen kızarıklık görmeleri durumunda Deri ve Zührevi Hastalıklar bölümüne başvurmaları gerekmektedir.