Slap Lezyonu

Omuz, hareketliliği oldukça fazla olan fonksiyonel bir eklemdir. Yemek yeme, saç tarama, giyinme gibi günlük yaşam aktivitelerimiz sırasında omuz ekleminin hareketleri oldukça önemlidir. Bu yüzden omuz yaralanmaları fonksiyonelliğimizi büyük ölçüde etkiler.

Omuz yaralanmalarının bir çeşidi olan slap lezyonu, süperior labrum anterior posterior lezyonlarının kısaltmasıdır. Kolumuzdaki biceps kası tendonunun omuzdaki yapışma bölgesi oluşan yırtıklardır. Oluşan hasara göre çeşitli tipleri vardır. Saçaklanma ve hafif hasar şeklindeki lezyonlardan, biceps kasının tendonunun yırtıldığı ve/ veya kıkırdak yırtıklarını içeren lezyonlara kadar çeşitlilik gösterebilir.

Slap lezyonları açık haldeki kol üzerine düşme gibi ani travmalarla veya atıcılıkla uğraşan sporcularda görüldüğü gibi tekrarlı baş üstü aktiviteler sonucu oluşabilir. Ameliyatsız yöntemlerle veya ameliyatla tedavi edilir.

Slap Lezyonu Belirtileri

Slap lezyonunun en sık görülen belirtisi ağrıdır. Hastalar omzun ön tarafında ağrı hisseder. Ayrıca baş üstü hareketler sırasında ağrı, takılma hissi de önemli belirtilerdir.

Slap lezyonu belirtileri kısaca şöyle sıralanabilir: 

• Omzun ön tarafında ağrı
• Omuzda takılma hissi
• Omuzda atlama, çıkma hissi
• Baş üstü aktiviteler sırasında ağrı
• Omzun dönme hareketleri sırasında ağrı
• Hareketler sırasında omuz ekleminden duyulan ses
• Omuzda kilitlenme

Slap Lezyonu Nedenleri

Slap lezyonu sporcularda tekrarlayan, zorlayıcı hareketler sonucunda görülür. Bunun yanı sıra kolun aniden çekilmesi, açık kol üzerine düşmek, kişinin ağır bir yükü itmesi/ taşıması sırasında slap lezyonu oluşabilir 

Slap lezyonu nedenleri kısaca şöyle sıralanabilir:

• Açık haldeki kol üzerine düşme
• Omuz üzerine düşme
• Omza alınan direkt travmalar
• Ani travmalar
• Atıcılık, baş üstü sporlar
• Tekrarlayan travmalar
• Ağır yük itme/ taşıma
• Kolun ani traksiyonu (çekilmesi)                                                                                                                                 

Slap Lezyonu Teşhisi

Slap Lezyonu teşhisi için hasta hikayesi alınır. Fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemlerine başvurulur.

Hastalık hikayesi: Hasta, doktora kendisiyle ilgili bazı bilgiler vermelidir ve şikayetlerini doktorla paylaşmalıdır. Hastanın şikayetleri, ağrının yeri, şiddeti, ağrısının ne zaman arttığı hakkında doktoru bilgilendirmelidir. Hastanın yaşı, mesleği, geçirdiği yaralanmalar slap lezyonu açısından önemlidir. Bunun yanı sıra hasta geçirdiği ameliyatlar, sahip olduğu hastalıklar, kullandığı ilaçlar ve tıbbi soy geçmişi hakkında doktora bilgi vermelidir.

Fiziksel muayene: Fiziksel muayene sırasında O’brien testi, speed testi, biceps germe testi ve kompresyon testi gibi klinik testler uygulanabilir. Bu testlerde doktor hastaya bazı hareketler sırasında direnç verir, hasta bazı hareketler sırasında ağrı hisseder.

Görüntüleme Yöntemleri

Slap lezyonu teşhisi için sık kullanılan görüntüleme yöntemleri şunlardır:

• Omuz Artroskopisi: Slap lezyonunun ve omuz problemlerinin teşhisinde etkili bir görüntüleme yöntemidir. Bölgede açılan küçük delik sayesinde eklem içine küçük bir kamera sokularak bölge monitörde görüntülenir. Teşhis amaçlı kullanımının yanı sıra tedavi amacıyla da sıkça kullanılır hale gelen bir yöntemdir.
• Manyetik Rezonans (MR) Görüntüleme: Slap lezyonu tanısının konmasında etkili görüntüleme yöntemlerinden biridir. Ayrıca rotatör manşet yırtıkları gibi omuz çevresindeki hasarların tespit edilmesinde etkilidir.
• Ultrasonografi: Omuz çevresi kas, tendon yapılarının, dokuların değerlendirilmesinde kullanılır. 

Slap Lezyonu Tedavisi

Ameliyatsız Tedavi: Slap lezyonunun ameliyatsız tedavisinde hastaya bir süre zorlayıcı aktivitelerden kaçınma, iş ve aktivite modifikasyonu ve istirahat önerilir.  Ağrıyan bölgeye soğuk uygulama hastanın şikayetlerinde rahatlama sağlayabilir. Ameliyat gerektirmeyen slap lezyonlarında ilaç tedavisi uygulanır. Omuz hareketlerinde problem yaşayan, ağrısı ve kısıtlılığı olan hastalarda fizik tedavi uygulanır.

İlaç Tedavisi: Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar slap lezyonunun ameliyatsız tedavisinde hastanın ağrı gibi şikayetlerini azaltmak amacıyla reçete edilir.

Fizik Tedavi: Fizik tedavi omuz slap lezyonlarının ameliyatsız tedavisinin önemli bir kısmını oluşturur. Hastanın ağrı şikayetinin azalmasında, fonksiyonelliğini korumasında etkili olabilir. Ameliyatsız tedavi yöntemlerinden fayda görmeyen hastalarda cerrahi uygulanır ve cerrahi sonrası yine fizik tedavi gerekir.

Fizik tedavinin amaçları: ağrı ve kısıtlılıkların önlenmesi, omuz çevresi kasların güçlendirilmesi, ameliyat sonrası komplikasyonların azaltılması ve fonksiyonel aktivitelere kısa sürede dönmeyi sağlamaktır.

Slap lezyonunda uygulanan bazı fizik tedavi yöntemleri:

• Soğuk uygulamalar: Soğuk uygulama için buz paketleri, soğutucu sprey ve soğuk jel paketlerden yararlanılır.
• Manipülasyon ve mobilizasyon teknikleri, skapula (kürek kemiği) mobilizasyonu
• Elektroterapi uygulamaları
• Egzersizler: Egzersizler slap lezyonu fizik tedavi ve rehabilitasyonunda önemli bir yere sahiptir. Omuz çevresi kasların kuvvetlendirilmesi ve eklem hareket açıklıklarının korunmasını sağlar.

Slap lezyonu cerrahisi sonrası rehabilitasyon programı yapılan cerrahi tedaviye ve kişinin tedavi sonrası fonksiyonel hedeflerine bağlı olarak özel olarak hazırlanır. Slap lezyonu cerrahisi rehabilitasyonu çeşitli fazlar içerir ve kademeli olarak ilerler.

Slap lezyonunda önerilen bazı egzersizler şunlardır:

• Normal eklem hareketi egzersizleri (Egzersizler pasif, aktif- yardımlı ve aktif şekilde sağlam ve hasta taraf omuz, dirsek, el- el bileği için yapılır. Egzersizlere fizyoterapistin önerdiği zaman geçilmesi ve önerdiği şekilde yapılması önemlidir. Erken dönemde bazı egzersizlerin yapılması uygun değildir.)
• Sarkaç egzersizleri
• Kas kuvvetlendirme egzersizleri (Fizyoterapistin önerisiyle yapılmalıdır.)
• Fonksiyonel egzersizler
• Spora özgü egzersizler

Slap lezyonunda uygulanan fizik tedavi programı hastalığa ve kişiye özeldir. Ameliyatsız yöntemlerle tedavi edilen bir hastayla slap cerrahisi geçirmiş bir hastanın tedavi programı aynı değildir, yukarıda yazdığımız egzersizler geniş bir kapsama sahip egzersiz gruplarıdır. Fizyoterapistler hastaya uygun olarak çeşitli egzersiz ve fizik tedavi modalitelerini seçerek program oluşturur. Hastaların fizyoterapistin oluşturduğu tedavi programına uygun olarak hareket etmeleri gereklidir. 

Cerrahi Tedavi: Ameliyatsız tedavi yöntemlerinden fayda görmeyen hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Cerrahi tedavi sonrası kolun bir süre askıda tutulması, fizik tedavi ve egzersizlerle hastanın fonksiyonelliğini geri kazanması gerekir.

Slap Lezyonu Tedavi Edilmezse

Omuz hareket açıklığının oldukça fazla olduğu, hareketli, fonksiyonel bir eklemdir. Üst ekstremitedeki( kol, önkol, el)  hareketlerin yapılması dirsek ve el eklemleriyle beraber omuz ekleminin fonksiyonel olması sayesinde gerçekleşir. Yani omzunda ağrı ve kısıtlılığı bulunan bir insan günlük yaşamdaki yemek yeme, saç tarama, telefon konuşma gibi aktivitelerinde sıkıntı yaşar.

Slap lezyonu tedavi edilmezse sürekli (kronik) ağrı halini alır. Omuz hareketleri sırasında ve bazı hastalarda geceleri ağrı hissedilir. Kronik ağrılı hastalar omuz eklemini hareket ettirmekten kaçınır veya aktiviteler sırasında hareketleri ağrısız olan bölgelerden yardım alarak oluştururlar. Uzun süre tedavi edilmediğinde hareket bozuklukları meydana gelir.

Bazı eklemlere ve kaslara daha çok yük biner, kullanılmayan kaslar da güçsüzleşir.

Slap Lezyonuna Ne İyi Gelir?

Slap lezyonu nedeniyle ağrı yaşayan hastalarda soğuk uygulamak, çeşitli ağrı kesiciler şikayetlerin hafiflemesine yardımcı olur.

Hastaların aktivite modifikasyonu yapmaları fayda sağlayabilir. Özellikle baş üzeri aktivite gerektiren işlerde çalışanlar, sporcular bir süre zorlayıcı tekrarlı aktivitelere ara vermeli veya iş sırasında yardımcı ekipmanlardan yararlanmalıdır. Ayrıca sporcuların kendine uygun olan sporu seçmesi ve spor için gerekli ekipmanları kullanması, antrene olması sporcuyu yaralanmalardan korur.

Egzersizler iyileşme sürecinde önemli desteği oluşturur ancak kişiye özgü olmalıdır.

Slap lezyonu cerrahisi sonrası hastaların doktor önerilerine uyması, bir süre kol askısı kullanması, iyileşme sürecinde bağışıklığını yüksek tutması tedaviden kazanılan faydayı arttırır.

Slap Lezyonuna Ne İyi Gelmez?

Slap lezyonunda önerilen egzersizleri yapmamak omzun fonksiyonelliğe dönüşünü olumsuz olarak etkiler. Özellikle ameliyat sonrası fizik tedavi programına uymayıp uzun süre hareketsiz kalmak eklemde hareket kısıtlılıklarına neden olabilir. 

Ameliyat sonrası kontrolsüz hareketler, önerilmeyen hareketleri yapmak, spora dönüş için uzmanının tavsiyesini dinlemeyip erken davranmak da yaralanmaya sebep olabilir, tedavi sürecini bozabilir.

Bunların yanı sıra vücudun iyileşmek için iyi çalışan bir bağışıklık sistemine ihtiyacı vardır. Bu süreçte bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen davranışlar, sağlıksız beslenme, sigara içme tedavinin başarı şansını düşürebilir. 

Slap Lezyonu İlaçları

Cerrahi tedavi uygulanan hastalarda ameliyat öncesi genellikle enfeksiyon riskine karşı antibiyotik tedavisi uygulanır. 

Ağrı kesiciler ve kas gevşeticilerle hastanın ağrı ve kas spazmı şikayetleri azaltılır.

Slap Lezyonunda ağrı için steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar, parasetamol gibi ağrı kesmede kullanılan çeşitli ilaçlar doktor tarafından reçete edilir.

Slap lezyonu tedavi sürecinde kullanılacak ilaçlar için mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Bilinçsizce kullanılan ilaçların faydadan çok zararı olacağı unutulmamalıdır.

Slap Lezyonu Ameliyatı

Slap Lezyonunda ameliyatsız yöntemlerden fayda görmeyen, şiddetli ağrısı ve hareket problemleri bulunan hastalarda cerrahi tedavi düşünülür. Ameliyat tercihi slap lezyonunun tipine göre değişiklik gösterir.

Slap lezyonunun cerrahi tedavisinde artroskopik cerrahi sıkça uygulanır. Artroskopik cerrahide eklemde açılan küçük delik sayesinde eklem içine küçük bir kamera sokularak bölge görüntülenir. Hem teşhis hem tedavide kullanılır. Küçük deliklerden eklem içine cerrahi aletler de sokulur ve hasarlı bölge tedavi edilir.

Hafif düzeydeki yırtıklarda hasarlı kısmın temizlenmesi yeterli olabilirken ileri düzeydeki yırtıklarda ise koldaki biceps kasının tendonu omuz eklemine yapışma kısmından kesilir ve daha aşağıya tutturulur. 

Slap lezyonunda artroskopik cerrahisinin omuzdaki diğer yapılara zarar vermeden açılan küçük kesilerle onarımın yapılması, enfeksiyon riskinin daha az olması, bölgenin operasyon sırasında kamerayla görüntülenmesi gibi birçok avantajı bulunur. Operasyon sonrasında hastanın bir süre kol askısı kullanması gereklidir. Ayrıca operasyon sonrasındaki fizik tedavi ve egzersizler hastanın ağrısız omuz hareketlerini geri kazanması açısından önemlidir.

Slap Lezyonu için Hangi Doktora Gidilmeli?

Slap lezyonundaki bazı şikayetler başka omuz problemlerinde de görülebilir veya slap lezyonuna başka hastalıklar eşlik edebilir. Slap lezyonunda muhtemelen hastanın başlıca yakınma omuz ağrısı olacaktır veya hasta bir travmadan yakınacaktır.

Omuz ağrısı, omuzda takılma- kilitlenme hissi gibi şikayeti olan hastalar ortopedi ve travmatoloji veya fiziksel tıp bölümlerinde uzmanlaşmış bir doktora başvurabilir.

Doktor gerekli muayene ve tetkikler sonrası tanı koyar ve tedavi sürecine başlar.

Slap lezyonu olan hastalarda bir süre fizik tedavi gerekebilir.