SQEP

SQEP Nedir?

Tıpta açılımıyla skuamöz epitel hücresi olarak bilinen SQEP yani yassı epitel, idrar tortusunda görülen en yaygın hücre tipidir. Epitel hücreler, dış uyaranlarla karşılaşan ilk hücre türüdür. Organlar arasındaki sınırları oluştururlar. Epitel hücre, belirli yüzeylerin etrafını saran hücresel doku için kullanılan genel bir terimdir.

İdrar yolunda renal, skuamöz ve transisyonel olmak üzere üç farklı epitel hücre tipi vardır. Bunlar arasında skuamöz epitel hücresi çok sayıda sitoplazma ve küçük yuvarlak merkezi çekirdeğe sahip, büyük ve yassı görünümde bir hücredir. Skuamöz epitel hücreleri kadınlarda üretranın alt ucunda ve erkeklerde üretranın en dış kısmında yer alırlar. Cildin en üst yüzeyini oluşturan vücut dokusunda bulundukları söylenebilir.

SQEP Normal Değerleri Kaç Olmalı?

SQEP değeri, idrardaki yüksek güç değeri (hpf) başına bir ila beş arasında olmalıdır. Bu değer büyütme oranı başına 15-20 hpf değerine eşittir. SQEP normal değerleri göz önünde bulundurularak idrarda skuamöz epitel hücrelerin varlığı; az, orta ve yüksek olarak tabir edilir. SQEP değerlerinin (15-20 hpf) yüksek olarak nitelendirilmesi belirli hastalıkların işaretçisi olabilir.

SQEP Değeri Nasıl Ölçülür?

SQEP eksikliği ve yüksekliği tanısı, yapılan mikroskopik idrar testi ile konulur. Test yapılan kişiden temiz yakalama yöntemi adı verilen özel talimatlara uyması istenir. İdrar numunesini toplamak için bir kap ve genital bölgeyi temizlemek için ped verilir. Numunenin genital bölgeye ve ellere değmemesi doğru tanı için önem taşır. İdrar örneği analiz edilmek üzere ilgili laboratuvara gönderilir.

SQEP tam idrar tahlili sonucunun rakamsal değeri kişide herhangi bir rahatsızlık olup olmadığı konusunda bilgi verirken, epitel hücrelerin mikroskop altında yakalanan görünümü ise hekime hastalığın tanısında yardımcı olur.

Hamilelikte SQEP Değerleri Nasıl Olmalı?

SQEP normal değeri 1-5 aralığında olurken hamilelikte bu değerin 8-10 aralığında olması endişe verici kabul edilmez ancak bu rakamların üzerinde bir değer ile karşılaşılması bazı problemleri beraberinde getirebilir. Örneğin, hamilelikte SQEP yüksek olması, idrar yolu enfeksiyonu veya böbrek rahatsızlığının belirtisi olabilir. Hamilelikte SQEP değeri normalin üzerinde olması erken doğuma neden olabilir.

Bebeklikte SQEP Değerleri Nasıl Olmalı?

Bebeklikte yapılan idrar tahlilinde SQEP değerinin yüksek olması, bebekte idrar yolu enfeksiyonu olduğunu gösterir. Beş yaş altındaki çocuklarda sıklıkla görülen idrar yolu enfeksiyonu riskine karşın düzenli takip önemlidir. Erken teşhis edilmesi ile ileride görülebilecek hipertansiyon veya böbrek yetmezliği gibi rahatsızlıkların önüne geçilmesi sağlanır.

Bebeklikte idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle SQEP değeri yüksekliği (ilk 3-6 ay dışında) kız çocuklarında daha sık karşılaşılan bir durumdur. Erkek bebeklere oranla ilk 5 yıl içinde kız çocuklarında idrar yolu enfeksiyonunun tekrarlama oranı ise %50 olarak belirtilmiştir.

SQEP Düşüklüğüne Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

Yapılan idrar tahlilinde SQEP düşüklüğü saptanması herhangi bir hastalık belirtisini işaret etmemektedir. Bir başka deyişle skuamöz epitel hücresi veya yassı epitel hücresinin az sayıda olması normal karşılanan bir durumdur.

SQEP Yüksekliğine Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

İdrar tahlili sonuçlarına göre SQEP yüksek değerde olması bazı durumlara sebebiyet verebilir. Kişinin belirli bir semptomu mevcut değilse SQEP yüksekliğine neden olan hastalığın tanısını koyabilmek için hekim muhtemelen başka testler de talep edebilir. SQEP yüksekliğine neden olan hastalıklar ve belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

İdrar Yolu Enfeksiyonu: İdrar yolunun farklı bölümlerini etkileyen sistit (mesaneyi), üretrit (idrar borusunu) ve böbrek enfeksiyonu (pyelonefrit) olmak üzere üç tip idrar yolu enfeksiyonu vardır.

Maya Mantarı Enfeksiyonu: Kadınların vajinasında belirli bir miktarda bulunan maya, doğal bir mantar olarak kabul edilir. Vajinanın mantar (bakteri) dengesini değiştiren durumlar mayanın büyümesine ve enfeksiyon kapmasına neden olabilir. SQEP yüksekliği maya mantarı enfeksiyonunu işaret edebilir.

Böbrek Hastalığı: Böbrek hastalığı, böbreklerin yeterli düzeyde işlevlerini yerine getiremediği durumu ifade eder. Büyük yetişkinlerde görülme sıklığı daha fazla olsa da böbrek taşı olanlar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar, diyabet, yüksek tansiyon, prostat büyümesi ve ailede böbrek hastalığı öyküsü olanlarda risk altındadır.

Karaciğer Hastalığı: Karaciğer hastalığı, karaciğer yağlanması, alkole bağlı karaciğer hastalığı, siroz ve hepatit gibi hastalık türlerini içinde barındırır. İdrarda artan epitel hücre sayısı karaciğer hastalığına bağlı gelişmiş olabilir.

Mesane Kanseri: Mesane kanseri, mesane ve çevresinde anormal doku büyümesi durumudur. İdrarda epitel hücre yüksekliğine mesane kanseri neden olabilir. Kesin sonuç için farklı testlere ihtiyaç duyulur.

SQEP Yüksekliği Belirtileri

SQEP yüksekliğine neden olan idrar yolu enfeksiyonunun belirtileri arasında çok sık idrara çıkma ihtiyacı, kokulu idrar, idrar yaparken ağrı veya yanma hissedilmesi, karnın alt bölgesinde ağrı, kanlı idrar yapma ve kişinin kendini yorgun ve rahatsız hissetmesi yer alır.

Maya mantar enfeksiyonu belirtileri; vajinada kaşıntı, idrar yaparken veya cinsel ilişki sırasında ağrı veya yanma ve kümelenmiş halde kalın beyaz akıntıdır.

SQEP yüksekliğinin kişide böbrek hastalığı olabileceğini gösteren belirtiler; iştahsızlık, kilo kaybı, karında şişkinlik, ödem (ayak bilekleri ve bacaklarda), konsantrasyon bozukluğu, bellekte problem, çürük ve morarma, dışkıda kan, cinsel istekte azalma, adet döngüsü bozukluğu ve sarılık olarak kendini gösterebilir.

Karaciğer hastalığının belirtileri arasında aşırı yorgun ve halsiz hissetme, cinsel dürtüde azalma, sarılık ve iştah kaybı bulunur. Mesane kanseri semptomları, idrar yolu enfeksiyonu semptomlarına benzemekle birlikte kemik ve pelvik ağrı, bacaklarda şişme ve beklenmedik kilo kaybı gibi diğer belirtileriyle ayırt edilebilir.

SQEP Yüksekliği Tedavisi

SQEP yüksekliği birden fazla duruma işaret edebileceği için tedavisine, semptomlara ve önerilen diğer testlerin sonuçlarına bağlı olarak karar verilir. SQEP yüksekliğinin en yaygın nedeni olan idrar yolu enfeksiyonu için tedavi, hekimin reçete ettiği antiviral veya antibiyotik ilaçları konu alabilir.

Böbrek hastalığı tedavisi olmayan bir durumdur. Hekimin sağlıklı beslenme, alkolü sınırlama, sigarayı bırakma, egzersiz yapma, kolesterol ve kan basıncı düzenleyici ilaç kullanma gibi talimatlarına uyulmalıdır. Hastalık, böbrek nakli de gerektirebilir.

Karaciğer hastalığının SQEP yüksekliğine neden olduğu durumlarda tedavi, hastalığın türüne bağlı olur. SQEP değeri yüksek çıkmasının mesane kanserine bağlı olması ise tedaviye, hastalığın seyrine bağlı olarak karar verilir. Öncelikle cerrahi müdahale gerektirmeyen tedavi yöntemlerine başvurulur.

SQEP Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

SQEP yüksekliği idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa hekim reçete ettiği ilaçlara ek olarak vücudun susuz kalmamasına dikkat edilmesini tavsiye edebilir. Böbrek hastalığı için çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri yaparak ve diğer talimatlara uyarak hastalığın semptomları yönetilmeye çalışılmalıdır.

İdrarda SQEP yüksekliğini düşürmek için hekim meyve ve sebze tüketmek, alkolü sınırlamak, tuzu azaltmak, kilo vermek, kalp sağlığını koruyan bir diyet uygulamak gibi yöntemlere başvurabilir.

SQEP Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

SQEP yüksekliği herhangi bir semptoma bağlı olarak anlaşılabileceği gibi hiç belirti göstermeden, rutin bir idrar tahlili kontrolünde de saptanabilir. İdrarda epitel hücrenin fazla olduğu saptandığında kesin tanı için farklı testler talep edilir. Erken teşhis, önleyici tedaviye imkan tanır bu nedenle semptomları olan kişiler kontrol amacıyla hekime başvurmalıdır.

SQEP yüksekliği tedavi edilmezse nedenine bağlı olarak kişinin yaşam şartlarını olumsuz etkileyebilir. Böbrek hastalığı nedeniyle SQEP yüksekliği diyalize bağlanma veya böbrek nakli gerektiren durumlar ve idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle böbrek hastalıklarına yakalanma gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.